Tíminn - 02.07.1976, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Föstudagur 2. júli 1976
Félag drdttarbrauta og skipasmiða:
Endurnýjun skipaflotans
verði framkvæmd hér á
landí Nýsmíði fiskiskipa verði skipulögð
Aöalfundur Félags dráttar-
brauta og skipasmiðja var hald-
inn á Akureyri 12. júni s.l. A fund-
inum voru margvisleg hags-
muna- og áhugamál skipasmiöa-
iönaðarins rædd og ályktanir
geröar.
Var m.a. rætt um stefnumörk-
un í skipasmiöum og viögerðum i
ljósi þeirra viðhorfa sem skapast
hafa i kjölfar spádóma um fram-
tiö fiskistofnanna. Var lögð
áhersla á að endurnýjunarþörf
fiskiskipaflotans væri nægileg
hér á landi til þess aö skapa inn-
lendum skipasmiðastöðvum
verkefni á næstunni, jafnvel þótt
flotinn yrði minnkaður i samræmi
við spár þeirra sem lengst vilja
ganga i þessu efni. Voru i þessu
sambandi kynntar athuganir sem
starfsmenn Landssambands iön-
aðarmanna hafa unniö fyrir fé-
lagiö og sýna þetta svo ekki verö-
ur um villst
Ennfremur var rætt um láns-
fjárfyrirgreiöslu til þeirra út-
geröarmanna, sem gert hafa
samninga viö innlendar stöövar,
en þessi mál eru nú I miklum
ólestri vegna greiösluvandræöa
Fiskveiöasjóös og Byggöasjóös.
1 stjórn félagsins voru kjörnir:
Jón Sveinsson, Garöabæ, for-
maöur, Gunnar Ragnars, Akur-
eyri, Þorgeir Jósepsson, Akra-
nesi, Marselius Bernharðsson,
isafiröi og Þórarinn Sveinsson,
Reykjavik.
1 varastjórn voru kosnir:
Þorbergur Ölafsson, Hafnar-
firði og Páll Hlööversson, Nes-
kaupstaö.
Skrifstofa félagsins er hjá
Landssambandi iönaöarmanna,
Hallveigarstig 1, Reykjavik og er
framkvæmdastjóri Þórleifur
Jónsson.
Ályktun um fjármagns-
fyrirgreiðslu vegna ný-
smiða
Aöalfundur Félags dráttar-
brauta og skipasmiöja, haldinn á
Akureyri 12. júni 1976, telur aö al-
varlegasti vandi, sem nú steöjar
aö skipasmiöa- og viögerðariön-
aöinum i landinu, sé vanmáttur
opinberra lánasjóöa til aö standa
undir nauðsynlegri fjármögnun
framkvæmda. Þetta er eölileg af-
leiöing af stefnuleysi viö endur-
nýjun fiskiskipaflotans, sem
birtist i gifurlegum sveiflum i
innflutningi fiskiskipa á slðustu
árum.
Þegar skip eru flutt til landsins
tekur Fiskveiöasjóöur viö stutt-
um lánum, sem á þeim hvila og
endurlánar þau til 18 ára. A
þennan hátt hefur sjóöurinn oröiö
að taka á sig verulegar f járbind-
ingar vegna hins mikla innflutn-
ings á skuttogurum aö undan-
förnu.
Allt frá siöastliönu hausti hafa
greiösiur framkvæmdalána til
innlendra skipasmiöastööva
verið i megnasta ólagi og litiö
veriö gert hingað til sem dugaö
hefur, þrátt fyrir itrekaöar aö-
varanir félagsins til stjórnvalda
um hvaöa afleiöingar þetta
myndi hafa. Nú eru þær af-
leiöingar óöum aö koma i ljós og
bitna á iðngreininni meö vaxandi
þunga og má þar til dæmis nefna:
1. Vanskil á greiðslum aðfanga til
innlendrar skipasmiöi og
viögeröa, sem valda ekki aö-
eins auknum kostnaöi, heldur
einnig álitshnekki og tjóni
gagnvart innlendum og erlend-
um viðskiptaaöilum stöövannat
2. Gifurlegur vaxtakostnaöur
hleöst upp vegna lengingar
smiöatima, sem aftur veldur
þvi aö skipin veröa dýrari og
ósamkeppnishæfari viö erlenda
framleiöslu.
3. Þegar er tekið aö gæta veru-
legs samdráttar i innlendum
skipasmiöaiðnaöi og fyrir-
sjáanlegt er, aö ef fram heldur
sem horfir veröur ekki hægt aö
standa viö þá smiöasamninga,
sem geröir hafa veriö og sam-
þykktir eru af opinberum lána-
sjóöum.
4. Nú á næstu vikum mun ráöast,
hvort stöövunum veröur gert
kleift að «tarfa áfram og standa
viö geröa samninga, eöa hvort
gripa veröur til fjöldauppsagna
á þvi sérþjálfaöa vinnuafli,
sem i stöövunum vinnur, en
slíkt myndi valda óbætanlegu
tjóni.
A sama tima og þetta gerist
ganga þeir samningar, sem þegar
hafa veriö geröir erlendis, meö
eölilegum hætti meö banka og
ríkisábyrgðir aö bakhjarli.
F.D.S. bendirá.aö meö þessum
hætti eru innlendu stöövarnar
þvingaöar til aö standa ekki viö
samninga viö þá útgeröaraöila,
sem viö þær hafa samið, en þeir
sem samiö hafa viö erlendar
stöövar standa meö pálmann i
höndunum.
Það hlýtur þvi aö vera krafa fé-
lagsins aö nægilegt fjármagn
veröi útvegaö til aö bæta úr þessu
ófremdarástandi og aö I fram-
tiöinni bitni fjárhagserfiöleikar
sjóöanna ekki á innlendu
smiöinni, heldur veröi hún frem-
ur látin sitja fyrir þvi takmark-
aöa fjármagni, sem á hverjum
tima er til ráðstöfunar.
Ályktun um lánsfjár-
fyrirgreiðslu fyrir
skipaviðgerðir
Ein afleiöing skuttogarakaup-
anna aö undanförnu veröur óhjá-
kvæmilega sú, aö viögeröamark-
aðurinn hefur stóraukizt og mun
halda áfram að vaxa á næstu
árum. Ljóst er, aö verulegt átak
veröur aö gera I aöstööumálum
þessarar greinar, og liklegt er aö-
auka þurfi afkastagetu hennar
talsvert til aö koma i veg fýrir aö
þessi aukning bætist ekki einung-
is viö þær viögerðir, sem þegar
eru framkvæmdar erlendis og
veröi þannig aöeins til þess, aö
enn meiri gjaldeyri verði sóaö i
viögeröirnar en hingað til hefúr
tiðkazt.
Þaö er þvf fagnaöarefni, aö
ráöamenn þjóöarinnar skuli gera
sér grein fyrir þessu og hafa bein-
linis óskaö eftir aö þetta veriö
kannað sérstaklega, eins og m.a.
hefur komið fram bæöi i viöræö-
um F.D.S. viö iönaöarráöherra og
I bréfi ráðherrans til félagsins.
Þaö er hins vegar full ástæða til
aö vara sterklega viö þeim, aö þvi
er viröist útbreidda misskilningi,
aö hægt sé, eöa skynsamlegt, að
bæta úr þessu meö þvi aö draga
stórlega úr nýsmiöi og beina
vinnuaflinu aö viðgeröunum. 1
þessusambandi vill F.D.S. leggja
sérstaka áherzlu á aö þessir tveir
þættir skipasmiöaiönaöarins
verða að starfa saman og bera
hvom annan uppi. Hvor þeirra
um sig er forsenda þess aö hægt
sé aö stunda hann meö hag-
kvæmu móti.
F.D.S. vekur athygli á, aö á
sama tima sem mikil hætta er á
aö veruleg aukning veröi á þvi aö
skip sigli til útlanda til viögeröa,
er lánafyrirgreiðsla til þessara
mála i m jög bágbornu ástandi hér
á landi, og veikir það sam-
keppnisaöstööuna verulega.
Þetta kemur fram i eftirfarandi:
1. Aætlanir Fiskveiöasjóös á
þessu ári gera ráö fyrir mjög
óverulegri lánsfjárfyrir-
greiöslu til tækjakaupa og
skipaviðgeröa.
2. Skipaviðgeröir njóta engra
samkeppnislána, en mjög al-
gengt er aö sigli skip til útlanda
til viögerða fá þau verulegan
hluta kostnaðarins aöláni, m.a.
vegna þess aö erlendu stööv-
arnar fá útflutningslán úr
sjóöum i sinum löndum. Þetta
gerir samkeppnisaöstöðuna al-
gerlega óviöunandi.
3. Islenzkir bankar veita banka-
ábyrgöir fyrir viögeröum, sem
eru framkvæmdar erlendis en
engin leiö er aö fá slikt hiö sama
fyrir innlendar stöövar, þrátt
fyrir itrekuö tilmæli F.D.S.
Þetta er auövitaö engan veginn
forsvaranlegtog leitt til þess aö
vita aö ekki skuh vera skilning-
ur á þessu augljósa atriði.
4. Engar rikisábyrgöir eða fyrir-
greiösla hafa veriö veittar til
endurnýjunar og uppbyggingar
dráttarbrauta á undanförnúm
árum.Þetta þýðir aö flestar
þeirra hafa ekki getaö endur-
nýjað tækjakost sinn eðlilega.
Félag dráttarbrauta og skipa-
smiöja vill benda stjórnvöldum á
að ef ekki veröur bætt úr þessum
atriöum, dugar ekki góöur vilji tU
að spara þann gjaldeyri, sem
fyrirsjáanlega muni eytt til aö
gera viö islenzk skip erlendis.
Vegna hinna gifurlegu hags-
muna, sem hér eru i veöi fyrir
þjóöfélagið, krefst aöalfundurinn
þess, aö þegar i staö veröi gert
þaö átak sem dugir 1 þessu sam-
bandi.
Fyrsti skuttogarinn, sem smíö-
aður er hérlendis, rennur niöur
dráttarbrautina i Stálvik i april
1973.
Ályktun um stefnumót-
un stjórnvalda varðandi
nýsmiði og viðgerðir
skipa
Aöalfundur Félags dráttar-
brauta og skipasmiöja fagnar
viðleitni og yfirlýsingum stjórn-
valda I þá átt, aö koma á skipu-
lagi um nýsmiöi fiskiskipa. Nán-
ast öll skipasmiöi innlend og er-
lend er undir ákvöröunum stjórn-
valda komin. Enn hefur ekki ver-
ið mótuö ákveöin stefna um æski-
lega stærö og samsetningu flot-
ans, en fundurinn telur veröugt
verkefni fyrir Framkvæmda-
stofnun rikisins og Þjóöhags-
stofnun að semja áætlun um þetta
efni.
Jöfn og skipuleg endurnýjun
flotans hlýtur á allan hátt aö vera
skynsamlegri og eölilegri en
mikil endurnýjun á fáum árum
með hléurrr á milli. Sveiflur i
endurnýjun flotans hafa um ára-
bil staöiö islenskum skipasmiöa-
iðnaöi fyrir þrifum, enda getur
skipasmiöaiðnaöur ekki byggst
upp og þróast með eðlilegum
hætti, nema verkefni séu fyrir-
liggjandi, a.m.k. 2 ár fram i tim-
ann. Jafnari endurnýjun flotans
er þannig forsendan fyrir þvi, aö
innlendar skipasmiöastöðvar
nýtist til fulls og þar af leiðandi að
þörfin fyrir innflutning skipa fari
minnkandi á næstu árum.
Mikiö hefur að undanförnu bor-
ið á þeirri skoðun, að hætta beri
smiöi fiskiskipa innanlands, jafn-
framt þvi aö takmarkaður hefur
verið innflutningur fiskiskipa,
þar sem fiskiskipastóllinn sé nú
þegar oröinn of stór. Aðalfundur
F.D.S. vill alvarlega vara við
röksemdum af þessu tagi og
bendir á, aö jafnvel þó mestu böl-
sýnisspár um nauðsynlegan
niöurskurö flotans rætist veröur,
samkvæmt þeim athugunum sem
félagiö hefur látiö gera, eftir sem
áöur um að ræöa meiri endurnýj-
unarþörf en innlendar stöövár
geta annaö. Þaö er útbreiddur
og hættulegur misskilningur aö
æskilegt sé aö hætta endurnýjun
flotans i nokkur ár, eftir að mikiö
hefur veriö keypt af skipum. Slikt
leiöir aðeins til áframhaldandi
sveiflukenndrar endurnýjunar.
Mjög háum fjárhæöum er nú
árlega varið til viögeröa á is-
lenskum skipum erlendis. Úr
þessu má bæta verulega meö efl-
ingu islenskra viögeröarstööva^
þannig aö fyrirsjáanlegá áukn-'
ingu á viðgerðum vegna stækk-
aðs skipastóls þurfi ekki að
framkvæma erlendis. Erfitt er
að meta afkastagetu islenskra
viögeröarstööva en ljóst er, að
mannafli er þar takmarkandi
þáttur ásamt þvi sem verömynd-
unarkerfið torveldar I mörgum
tilfellum notkun hagrænna vinnu-
bragöa. Ennfremur er um aö
ræða mismunun i lánafyrir-
greiðslu, sem kemur mu. fram i
veitingu bankaábyrgöa vegna er-
lendra viögeröa og minni
lánamöguleika innlendra aöila.
Einnig þarf viöa aö bæta aðstööu
til viögerða hér á landi, bæöi inn-
an fyrirtækjanna sjálfra og i
höfnum.
Unnið er nú aö undirbúningi
sérstaks hagræðingarverkefnis i
viðgeröum, sem er mjög nauö-
synlegt aö ráöast i, til þess að
auka afkastagetuna og minnka
kostnaö viö viðgeröir. Vill fund-
urinn beina þeim eindregnu ósk-
um til rikisstjórnarinnar og þá
sérstaklega til iðnaðarráöherra,
sem sýnt hefur þessum málum
mikinn áhuga, að beita sér fyrir
þvi, aö fjárlagabeiöni Iönþróun-
arstofnunar Islands um fjárveit-
ingu til þessa verkefnis veröi
samþykkt.