Tíminn - 27.08.1976, Blaðsíða 1
Aætlunarstaðir:
Blönduós — Sigluf jörður
Búðardalur — Reykhólar
Flateyri — Bíldudalur
Gjögur — Hólmavík
Hvammstangi — Stykkishólm-
ur — Rif Súgandaf j.
Sjúkra- og leiguflug um allt
land
Símar:
2-60-60 &
2-60-66
Stjórnlokar
Olíudælur
Olíudrif
■BSCS1Q3ISH
Síðumúla 21
Sími 8-44-43
Greinargerð jarðfræðinga um Kröflusvæðið:
GOSHÆTTAN VERÐUR MEST Á
FYRSTU MÁNUOUM NÆSTA ÁRS,
EF HELDUR SEM HORFIR
O.Ó-Rvik. —Kröfluvirkjun, Kisil-
iðjan og þéttbýliö viö Reykjahliö
getur veriö i yfirvofandi hættu ef
svo fer —sem sterkar llkur benda
til — aö eldgos brjótist út á þvi
svæöi, sem þessi mannvirki
standa á. Hættan á gosi eykst
stöðugt, samkvæmt þeim mæl-
ingum sem geröar hafa veriö
þarna undanfarna mánuöi og
þeim ályktunum, sem af þeim má
draga. Ef heldur sem horfir er
goshættan mest á fyrstu mánuö-
um næsta ár. Ef fylgzt er ná-
kvæmlega meö jaröskjálftamæl-
um, sem komiö hefur veriö upp á
svæöinu, veröur hægt aö gera viö-
vart um gos meö einhverjum fyr-
irvara.en vera má aö hann veröi
ekki nema hálftima til tvo tima.
Þetta kemur fram i greinar-
gerö um jaröfræöilegt ástand
Kröflusvæðisins og ályktanir varö
andi hættu á eldgosi, sem fjórir
jaröfræðingar hafa samiö. Eru
þaö þeir Guömundur E. Sigvalda-
son, Eysteinn Tryggvason, Karl
Grönvold og Páll Einarsson, en
þeir hafa allir unniö aö rannsókn-
um á þessu svæöi siöan smágos
varð þar I desember sl. Það, sem
gerir ástandið svo Iskyggilegt
sem raun ber vitni er, að hraun-
í dag
Umsjónar-
maður frí-
merkjaþátt-
ar Tímans
fær verðlaun
fyrir hann
------► o
Reykjavíkur-
skákmótið:
Friðrik vann
Westerinen
------► o
kvika safnast saman undir
Kröflusvæðinu og landrisiö þar er
stöðugt, sem bendir til að sifellt
bætist við kvikuna, og um áramót
veröur landið búiö aö ná sömu
hæö og þaö var fyrir sigið eftir
slðasta gos. Þá er hættan mest á
að jarðskorpan láti undan og
hraun brjótist út, en hraunkvikan
er aöeins 2900 metra undir yfir-
borði jarðar.
Alyktanir af jarðfræðirann-
sóknunum eru þær helztar, aö
kvikþró liggur undir allstóru
svæði við Kröflu og eru vestur-
mörk þróarinnar við Leirhnúk, en
suðurmörk nálægt stöðvarhúsi
Kröfluvirkjunar.
Miðja þróarinnar er nálægt Viti
og er hún næst yfirborði jarðar
norðan stöövarhússins.
Inn i kvikuþróna hefur streymt
þunnfljótandi kvika siöan I marz
1976. Aöstreymiö er um 370 fer-
metrar á dag. Meö vissu er ekki
vitað hvaðan hraun streymir að
kvikuþrónni, en likur benda til, að
kvikan komi upp um sprungu þá
er gaus i Mývatnseldum á 18. öld,
en flæði til austurs úr sprungunni
er á 3 þús. m dýpi. Þegar
hraun tók að flæða inn i kviku-
þróna i marz sl. komst nokkurt
magn af hrauni svo hátt I jarð-
skorpuna, að gas úr þvi komst i
jarðvatnið. Þá rnun hafa legið
nærri að gos hæfist.
Undir Kröflusvæðinu liggur nóg
hraunkvika á litlu dýpi til að gos
geti hafizt. Stööugt bætist við
kvikuna, sem eykur möguleika á
langvarandi gosi.
t ályktunum sinum segja jarð-
fræðingarnir, að ekki veröi sagt
með neinni vissu, hvort gos hefst
á Kröflusvæöinu á þessu ári, eöa
næstu árum, eða hvenær slikt
gæti helzt orðið, en mælingar
benda til þess að goshætta fari si-
fellt vaxandi. Fari svo aö gos
hefjist að nýju, þá verður það
sennilega annað hvort á gos-
sprungu er liggur frá Leirhnúk að
Bjarnarflagi eða I botni Hliðar-
dals rétt norðan við stöðvarhús
Kröfluvirkjunar.
Meö núverandi rishraða mun
land við Kröflu ná sömu hæð og
fyrir gosið i des. sl. á fyrstu mán-
uum ársins 1977. Landris umfram
fyrri landhæð má túlka sem
merki um yfirvofandi goshættu.
Verði gos benda llkur til að þaö
geri boö á undan sér með snöggri
aukningu á tiðni jarðskjálfta,
sennilega hálfri til tveim klukku-
stundum áður en gos hefst. Vakt-
menn við jarðskjálftamæla munu
væntanlega geta sent út viðvörun
áður en gos hefst.
Að lokum benda jarðfræð-
ingarnir á, að frásagnir af Mý-
vatnseldunum 1724-1729 gefi til
kynna að eldgos á þessu svæði
Fari svo aö gos hefjist viö Kröflu, veröur þaö sennilega annaö hvort á
gossprungu frá Leirhnúk aö Bjarnarflagi eöa I horni Hliöardals rétt
noröan viö stöövarhús Kröfluvirkjunar. Þessi mynd er frá gosinu I
Leirhnúk og er reyndar fyrsta myndin, sem tekin var af þvi gosi.
geti veriö langvarandi en slitrótt. meö slitróttri virkni unz stórgos
1 Mývatnseldum liðu nær þrjú ár hófst i ágúst 1927.
Loðnuaflinn orðinn 55 þúsund lestir:
Samsvarar að verðmæti d annað hundrað
þúsund lestum d síðustu vetrarvertíð
-hs-Rvik. Heldur betur rættist
úr meö loönuveiðina fyrir
Noröurlandi I fyrradag, en þá
um kvöldiö höföu öll skipin, sem
voru á miöunum fyllt sig. Alls
voru þaö 17 skip, sem tilkynntu
loðnunefnd um afla, samtals
5800 lestir og var þá heildar-
loðnuaflinn á sumarvertiöinni
oröinn tæplega 55 þúsund tonn.
Verömæti þessa afla samsvarar
þó á annaö hundraö þúsund
tonnum, ef miöaö er viö vertiö-
ina s.l. vetur, aö sögn Andrésar
Finnbogasonar hjá loönunefnd.
Nokkrir viðmælenda blaðsins
hafa látið I ljósi ugg, um að
sumarveiðarnar kunni að koma
niður á næstu vetrarvertið. Við
bárum þetta undir Andrés I gær,
og sagði hann, að sannarlega
væri hugað að þvi að loðnan yröi
ekki ofveidd, en vegna þess, hve
sáralitiö brot af vetrarloðnunni
væri veitt, þá væri taliö meö
nokkurri vissu, að þessar veiðar
ættu ekki að koma að sök. Það
kom ennfremur fram I viötali
við Jakob Jakobsson fiskifræð-
ing fyrir skemmstu, að fiski-
fræöingár álitu, að þetta ætti
ekki að koma niður á vetrar-
veiöinni og nefndi hann sömu
ástæður ogAndrés, að stofninn
væri svo geysilega stór og lltill
hiuti hans veiddur a hverjum
vetri.
Jakob benti ennfremur á það,
að afurðir sumarloönunnar
væru miklu betri heldur en
vetrarloðnunnar. Hún væri
miklu feitari, en horaðist eftir
þvi sem nær drægi hrygning-
unni. Hann tók það ennfremur
fram, að hafa yröi allan vara á
við þessar veiöar.
Skipin, sem tilkynntu um afla
til loðnunefndar frá þvi I fyrra-
dag og til dagsins i gær, voru:
Eldborg 300, Arsæll 180
Loftur Baldvinsson 300, Harpa
320, GIsli Arni 550, Sæberg 250,
Arsæll Sigurðsson 170, Svanur
320, Bjarni ólafsson 70 (bilaði
blökk), Asgeir 360, Hilmir 530,
Rauðsey 440, Hákon 400,
Sigurður 500, Súlan 500, Ásberg
320 og Arni Sigurður 300.
Skipin fóru öll meö aflann til
Siglufjarðar, utan þriggja, sem
fóru á Raufarhöfn, eins sem fór
til Krassaness og eins sem fór til
Bolungarvikur.