Fréttablaðið - 04.12.2005, Qupperneq 8

4. desember 2005 SUNNUDAGUR
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Kári Jónasson FRÉTTARITSTJÓRI: Sigurjón M. Egilsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Jón Kaldal FRÉTTASTJÓRI: Arndís Þorgeirsdóttir VARAFRÉTTASTJÓRI:
Trausti Hafliðason FULLTRÚI RITSTJÓRA: Guðmundur Magnússon RITSTJÓRNARFULLTRÚI: Steinunn Stefánsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI:
550 5000 SÍMBRÉF Á FRÉTTADEILD: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@frettabladid.is og auglysingar@frettabladid.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA:
Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá
blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
www.lyfja.is
- Lifið heil
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
L†
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
L
YF
2
95
05

09
/2
00
5
Líttu eftir húðinni!
Garðatorgi - Grindavík - Keflavík - Kringlunni - Lágmúla - Laugavegi - Setbergi - Smáralind - Smáratorgi - Spönginni -
Egilsstöðum - Höfn - Fáskrúðsfirði - Seyðisfirði - Neskaupstað - Eskifirði - Reyðarfirði - Ísafirði - Bolungarvík - Patreksfirði -
Borgarnesi - Grundarfirði - Stykkishólmi - Búðardal - Húsavík - Kópaskeri - Raufarhöfn - Þórshöfn - Sauðárkróki - Blönduósi -
Hvammstanga - Skagaströnd - Selfossi - Laugarási
FEDTCREME®
• Á þurra og sprungna húð
• Inniheldur ekki ilm- eða litarefni
REPAIR®
• Á mjög þurra og illa farna húð
• Inniheldur ekki rotvarnar-,
ilm- eða litarefni
Svindlarar og pakk
Vefþjóðviljinn veitir Merði Árnasyni
alþingismanni Samfylkingarinnar harða
ádrepu fyrir ummæli á Alþingi í vikunni.
Er vitnað í eftirfarandi orð sem féllu í
ræðustól þingsins 25. nóvember:
„Og þessi maður hér [bendir
á Árna M. Mathiesen
fjármálaráðherra] og forveri
hans og félagar þeir eru
hér sérstaklega kjörnir til
þess að gæta hagsmuna
almennings á Íslandi gegn
svikurum, gegn svindlurum
og gegn pakki sem að
fer þannig með
peninga fólksins
að það ætti að
vera löngu búið
að koma þeim
öllum saman
fyrir á ónefndum
stað.“ Samkvæmt Vefþjóðviljanum
var þessum orðum beint að fólki
sem þingmaðurinn taldi hafa brotið
samkeppnislög.
Samfylkingin ánægð?
Vefþjóðviljanum finnst einkennilegt
að enginn samflokksmanna
Marðar skuli hafi séð ástæðu til að
gera athugasemdir við málflutning
hans. „Mál þessara einstaklinga
eru þó einmitt þar stödd að
lögregla hefur lokið rannsókn
þeirra og saksóknari er með það
til skoðunar hvort gefa beri út í
því opinbera ákæru. Og þá
kveður Mörður Árnason
alþingismaður sér hljóðs
á Alþingi, kallar þetta
fólk svindlara og pakk
sem fyrir löngu hefði
átt að vera komið allt
á ákveðinn stað, og hlýtur að verða að
ætla að jafnvel hann eigi þó ekki við
verri stað en fangelsi. Og Samfylkingin
situr ánægð í þingsalnum og sér ekkert
athugavert.“
Ósamkvæmni
Síðan segir í Vefþjóðviljanum: „En af
hverju hefði mátt ætla að Samfylkingin
sæi eitthvað athugavert? Ja, ef hún hefði
meint eitthvað almennt en ekki bara
sértækt nokkrum dögum fyrr, þegar hún
gekk af göflunum yfir dagbókarfærslu
Björns Bjarnasonar viðvíkjandi
svokölluðu Baugsmáli, þá hefði mátt
ætla að brugðist [yrði] af hörku við
orðum Marðar. ... Hlýtur það að segja
töluvert mikið um sannfæringuna sem
í raun hefur búið að baki málflutningi
þeirra vegna dagbókarfærslu Björns.“
gm@frettabladid.is
Skoðanakannanir á fylgi stjórnmálaflokkanna hafa um nokkurt skeið ekki verið uppörvandi fyrir Samfylkinguna. Niðurstöður Gallup sem birtar voru nú í byrjun mánaðarins
benda til þess að flokkurinn eigi við alvarlegan vanda að stríða.
Samfylkingin mælist nú aðeins með 25% fylgi. Á sama tíma
eflist Sjálfstæðisflokkurinn með hverri könnun og mælist með
tæplega 43% fylgi. Ekki er lengra síðan en í alþingiskosningunum
vorið 2003 að talið var mögulegt að Samfylkingin yrði stærri en
Sjálfstæðisflokkurinn. Nú skilur himinn og haf flokkana.
Nýkjörinn formaður Samfylkingarinnar, Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, segir að unnið sé að „innra starfi“ og tölurnar muni
breytast. Óljóst er við hvað hún á nákvæmlega, en kannski
er hún að vísa til þess að starfshópar framtíðarnefndar skili
niðurstöðum. En heldur er það þá óraunsætt ef formaðurinn trúir
því að einhverjar yfirlýsingar frá stefnuskrárnefndum, sama hve
vandaðar eru, snúi í snarheitum við því sem greinilega er þung
öfugþróun og undiralda.
Einkennilegt er að sjá ýmsa forystumenn Samfylkingarinnar
skeyta skapi sínu á Staksteinum Morgunblaðsins vegna þess
andbyrs sem flokkurinn mætir. Menn geta haft sínar skoðanir
á þessum pistlum ritstjóra Morgunblaðsins en það er flótti frá
veruleikanum ef menn telja sér trú um að þau skrif hafi einhver
áhrif á fylgi stjórnmálaflokkanna. Rætur vandans, fylgistapsins,
eru hjá Samfylkingunni sjálfri.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir var ótvíræður og skörulegur foringi
Reykjavíkurlistans meðan hún var borgarstjóri. Henni hefur ekki
tekist að skapa sér sömu stöðu innan Samfylkingarinnar. Um sumt
minnir hlutskipti hennar þar á tíma Geirs Hallgrímssonar og
Þorsteins Pálssonar í Sjálfstæðisflokknum, en þeir glímdu báðir
við smákóngaveldi. Davíð Oddssyni tókst að brjóta það á bak aftur.
Kannski ætti Ingibjörg Sólrún að kynna sér hvernig hann fór að.
Vandinn snýr þó ekki aðeins að persónum og leikendum. Um
leið og draumur Samfylkingarinnar að losna við Davíð Oddsson
úr íslenskum stjórnmnálum rættist mýktist áreiðanlega ásýnd
Sjálfstæðisflokksins í huga margra reikulla kjósenda á miðju
stjórnmálanna. Samfylkingin varð þá ekki eins áhugaverð og
áður. Jafnframt hefur það gerst að öflug kvennasveit er risin upp í
Sjálfstæðisflokknum, og þar eru engar „slæðukonur“ á ferð heldur
harðjaxlar sem eiga eftir að verða áberandi á stjórnmálasviðinu
næstu árin. Samfylkingin og vinstri flokkarnir hafa ekki sömu
sérstöðu og áður í augum kvenþjóðarinnar.
Andstæðingar Samfylkingarinnar hafa að vonum fyllst
Þórðargleði yfir óförum flokksins og formannsins. En fyrir lýðræði
og heilbrigð stjórnmál á Íslandi er það ekki gott að höfuðflokkur
stjórnarandstöðunnar sé veikur og vanmegna. Það þarf að vera
ákveðið jafnvægi á þessum vettvangi. Þess vegna er ástæða til að
vonast eftir því að Ingibjörg Sólrún hafi rétt fyrir sér þegar hún
spáir því að Samfylkingin muni innan tíðar ná vopnum sínum.
SJÓNARMIÐ
GUÐMUNDUR MAGNÚSSON
Það er vont fyrir lýðræðið ef höfuðflokkur
stjórnarandstöðunnar er veikur og vanmegna:
Samfylkingin
þarf að eflast
Andstæðingar Samfylkingarinnar hafa að
vonum fyllst Þórðargleði yfir óförum flokksins og
formannsins.
Margir þeirra frjálslyndu manna
sem eru mótfallnir tilnefningu
dómarans Samuel A. Alito Jr. í
hæstarétt Bandaríkjanna einbeita
sér að því að hann hafi tapað í
málinu „Planned Parenthood gegn
Casey“ árið 1991. Í málinu var
fjallað um lög sem hefðu gert það
að verkum að konur í Pennsylvaníu
sem vildu fara í fóstureyðingu
hefðu þurft að láta eiginmenn sína
vita af því.
„Pennsylvanía hefur lögmætan
hag af því að reyna að auka
áhuga eiginmannsins á örlögum
fóstursins,“ er sá hluti skoðana
hans í málinu sem hvað oftast er
vitnað í.
Eina vandamál Alitos var að
hann gekk ekki nógu langt því
skoðun hans náði einungis til
kvæntra karlmanna.
Sýnið mér eilitla þolinmæði og
leyfið mér að skýra mál mitt. Fyrir
um það tíu árum varð kærastan
mín ófrísk. Við höfðum ekki
ráðslagast um þungunina, en hún
var heldur ekki slys þar sem við
þekktum bæði gang líffræðinnar.
Ég vildi að kærastan mín
eignaðist barnið en hún sagðist
ekki tilbúin til þess, auk þess sem
minniháttar læknisfræðilegar
áhyggjur settu strik í reikninginn,
þannig að hún tók sig til og eyddi
fóstrinu þó að það stríddi gegn
óskum mínum. Hvað rétt hafði ég
til að koma í veg fyrir að hún eyddi
fóstrinu? Engan, eins og síðar kom
í ljós. Þetta var eingöngu spurning
um hana. Það þarf ekki að koma
á óvart að við hættum saman
eftir þetta og löngun minni til að
verða pabbi varð síðar fullnægt
því í dag á ég tvö dásamleg börn.
En endrum og eins hugsa ég um
þessa afdrifaríku ákvörðun sem
kærastan mín tók og þá verð ég
afar gramur.
Mér verður sérstaklega hugsað
til ákvörðunarinnar um þessar
mundir þar sem ég er að ráðleggja
vini mínum sem er í svipaðri
en gagnstæðri aðstöðu. Þegar
hann rifti trúlofun sinni greindi
kærastan hans honum frá því að
hún væri ófrísk og að hún ætlaði
að eiga barnið alveg sama hvað.
Auðvitað er það réttur hverrar
konu og enginn ætti að geta tekið
þann rétt af konunni. En þegar að
karlmaður og kvenmaður stunda
samfarir átta báðir aðilar sig
á því að með samförum sínum
skapa þau kannski nýtt líf. Ef
báðir aðilar taka þátt í samförum
af yfirlögðu ráði eiga þá ekki
báðir aðilar að fá að hafa eitthvað
um það að segja hvort lífinu sem
verður til í samförunum skuli eytt
eða ekki?
Umræðan um fóstureyðingar
hefur snúist upp í óvitræna
umræðu um tvær gerólíkar
hugmyndir um þunganir. Þeir
sem eru á móti fóstureyðingum
staðhæfa að um leið og sæðisfruma
snertir eggfrumuna hafi verið
skapað nýtt líf sem hafi öll þau
réttindi sem því fylgja.
Til að mynda ákvað
Bush-stjórnin að lög um heil-
brigðistryggingar barna ættu
einnig við um fóstur, slægt
bragð sem býr til mótsögn fyrir
frjálslynda stjórnmálamenn sem
vilja auka heilbrigðisþjónustu
við ófrískar konur en sem eru
mótfallnir þeirri hugmynd að lög
um heilbrigðistryggingar barna
eigi líka við um fóstur.
Aðrar slíkar aðgerðir eru
meðal annars tilraun Jed
Bush, ríkisstjóra Florida, til
að skipa mann frá ríkinu sem
umsjónarmann fósturs alvarlega
þroskaheftrar konu.
Þeir sem eru fylgjandi
fóstureyðingum hafa haldið
dauðahaldi í þá hugmynd að
fóstrið sé hluti af móðurinni en
ekki sjálfstæður einstaklingur.
Stuðningsmenn fóstureyðinga
nota þau rök að deilan snúist fyrst
og fremst um rétt konunnar yfir
eigin líkama.
Á meðan umræðan um
fóstureyðingar hefur staðið í stað
þá hefur átt sér stað lögfræðileg og
menningarleg þróun sem hefði átt
að hafa áhrif á stefnu stjórnvalda
varðandi fóstureyðingar: Mikil
framþróun í genarannsóknum og
hreyfing ábyrgra feðra. Þessir
tveir þættir eru tengdir. Þökk sé
DNA-prófunum getum við í dag
vitað hver er hinn raunverulegi
faðir barns. Þetta þýðir að
samfélagið getur kallað karlmenn
til ábyrgðar fyrir þeim börnum
sem þeir eiga.
Og það er nákvæmlega þetta
sem er að gerast. Breytt stefna
í félagsmálum og breytingar á
velferðarkerfinu eiga að ýta undir
að feður axli ábyrgð á börnum
sínum.
Ef faðir er tilbúinn að
skuldbinda sig til þess lagalega
að ala upp og sjá fyrir barni þá
er dálítið skrítið að konan geti
ákveðið, án þess að hafa samráð
við karlmanninn, að eyða fóstri
sem er afleiðing samfara sem
fóru fram að yfirlögðu ráði beggja
aðila? Af hverju gæti ég sem
karlmaður ekki gert sömu kröfu
og konan, að ég ætli mér að halda
barninu sama hvort hún kæri sig
um það eður ei.
Málið er það að ef við ætlum
að láta feðurna skipta sköpum
í uppeldi barna þá þurfa
þeir réttindi líka. Ef faðir er
reiðubúinn að skuldbinda sig til
þess lagalega að ala upp barn án
nokkurrar hjálpar eða afskipta
móðurinnar þá ætti hann að geta
sótt um lögbann gegn eyðingu
þess fósturs sem hann átti þátt í
að skapa.
Það gæti auðvitað orðið erfitt að
koma þessu í kring. En á meðan slík
mál kynnu að virðast flókin, þá er
fjölskyldulíf það vissulega líka. Það
er betra að takast á við hina afar
myndrænu tilhugsun um skítugar bleiur
en við þá ríkjandi ósamkvæmni sem
einkennir stefnuna í málefnum feðra
sem og umræðu um fóstureyðingar sem
viðurkennir ekki ábyrgð allra þeirra er
áttu hlut að getnaðinum.
(Dalton Conley er stjórnandi
rannsóknardeildar í félagsvísindum við
New York-háskóla í Bandaríkjunum)
Greinin birtist áður í New York
Times.
Réttur karlmanna til að velja
Í DAG
FÓSTUREYÐINGAR
DALTON CONLEY
Umræðan um fóstureyðingar
hefur snúist upp í óvitræna
umræðu um tvær gerólíkar
hugmyndir um þunganir.