Fréttablaðið - 05.12.2005, Blaðsíða 21

enginn efast um að Davíð Oddsson
sé. Þó að hann sé ekki hagfræðing-
ur þá hefur hann gott nef fyrir því
sem er að gerast í efnahagslífinu,“
segir hann.
Pólitísk veðrabrigði
Trúverðugleiki Seðlabankans og
seðlabankastjóra ber oft á góma
þegar málefni Seðlabankans eru
rædd. Ingibjörg Sólrún Gísladótt-
ir, formaður Samfylkingarinnar,
telur að það skipti verulegu máli
að seðlabankastjóri hafi „tiltrú
og traust aðila á markaðnum og
að menn treysti því að hann láti
stjórnast af gangverki efnahags-
lífsins, ekki gangverki stjórn-
málanna. Það er grundvallar-
atriði. Þetta verður prófsteinninn
á Davíð Oddsson og vandasamt
hjá honum. Ef menn fá á tilfinn-
inguna að bankinn láti stjórnast
af pólitískum veðrabrigðum eða
sé með hentistefnu þá getur það
verið mjög skaðlegt fyrir efna-
hagslífið og alla umgjörð pen-
ingamála,“ segir Ingibjörg Sól-
rún.
„Það má segja að í starfi seðla-
bankastjóra sé Davíð að fást við
afleiðingar þeirrar stjórnarstefnu
sem hann hefur sjálfur mótað.
Það er spurning hvort hann getur
komið að því óbundinn af fyrri
ákvörðunum. Það verður kannski
hans vandi,“ segir Ingibjörg Sól-
rún og kveðst einkum vera að tala
um verðbólguna, gengi krónunnar
og hækkun stýrivaxta, ákvarðan-
ir ríkisstjórnarinnar í málefnum
Íbúðalánasjóðs, stóriðjumálum
og skattamálum.
„Það gæti skipt máli fyrir
seðlabankastjóra að senda stjórn-
völdum skýr skilaboð, ekki bara
markaðnum. Seðlabankastjórarn-
ir hafa verið feimnir við það því
að Seðlabankinn varð ekki sjálf-
stæð stofnun fyrr en árið 2001 og
það eimir enn af tengingu milli
bankans og stjórnvalda.“
Gagnrýnin ekki básúnuð
Ögmundur Jónasson, þingmaður
vinstri-grænna, er á sama máli.
Hann telur að pólitíkin innandyra
í Seðlabankanum hafi verið of
höll undir ráðandi stjórnvöld og
telur að það hefði verið að mörgu
leyti heppilegra ef Seðlabankinn
hefði gerst trúaðri á sjálfan sig og
minna á stjórnarráðið þegar hann
öðlaðist aukið sjálfstæði fyrir
fjórum árum. Ögmundur kveðst
telja að Seðlabankinn eigi að
fylgja betur eftir gagnrýni á það
sem hann telji stríða gegn þeim
markmiðum sem hann eigi að
standa vörð um, til dæmis gagn-
rýni sem hann hafi sett fram um
stóriðjuframkvæmdir og annað
sem hann telji hafa farið úrskeið-
is hjá stjórnvöldum. Þetta telur
Ögmundur að hafi verið falið
neðanmáls og ekki básúnað nógu
hressilega. „Seðlabankinn hefur
sett gagnrýni fram en hikað mjög
við að halda henni á lofti í opin-
berri umræðu og hörfað til baka
þegar á hefur reynt,“ segir hann.
Tíminn leiðir auðvitað í ljós
hvernig framvindan verður en
miðað við þær harðvítugu deil-
ur sem Davíð hefur átt við ýmsa
einstaklinga í stjórnmálum og
viðskiptum þá hljóta menn að
spyrja sig hvort þær geti haft
áhrif inn í Seðlabankann og á
þróun efnahagsmála, sérstaklega
ef andstæðingur á borð við Ingi-
björgu Sólrúnu Gísladóttur sest í
forsætisráðuneytið. Um þetta eru
afar skiptar skoðanir. Þorvaldur
telur hætt við því. Hann segir að
sjálfstæður seðlabanki þurfi að
vera hlutlaus gagnvart stjórn og
stjórnarandstöðu; hann verði að
njóta trausts og virðingar báðum
megin við borðið. Sjálfstæður
seðlabanki þurfi að veita ríkis-
stjórninni aðhald, ekki pólitískt
aðhald, heldur efnahagsaðhald.
Forsætisráðherra geti ekki með
góðu móti borið fullt traust til
seðlabanka sem stýrt sé af fyrr-
verandi höfuðandstæðingi á vett-
vangi stjórnmálanna.
„Þetta getur skapað togstreitu
og úlfúð og spillt hagstjórninni,
ekki síst ef seðlabankastjórinn
sýnir engin merki þess að hann sé
hættur að skapa ókyrrð í kring-
um sig og illindi. Og það er ekki
heldur trúverðugt ef hann varp-
ar yfir sig hempu og þykist allt
í einu vera steinhættur að stofna
til átaka. Steingrímur Hermanns-
son mátti eiga það að hann lét
lítið á sér bera þau ár sem hann
sat í bankastjórn Seðlabankans.
Og hann mátti einnig eiga það
að hann hefur látið á sér skiljast
að hann sjái hálfpartinn eftir því
að hafa tekið sér sæti þar. Aðrir
mættu gjarnan taka hann sér
til fyrirmyndar að þessu leyti,“
segir Þorvaldur.
Davíð vildi ekki veita viðtal
við vinnslu þessarar greinar en
í samtali við blaðamann undir-
strikaði hann sjálfstæði bankans
og sagðist myndu halda sér eftir
megni frá kastljósi fjölmiðlanna
nema að því leyti sem viðkæmi
starfinu.
FRÉTTASKÝRING
GUÐRÚN HELGA SIGURÐARD.
ghs@frettabladid.is
Brynvarið byrgi
Gull-, seðla- og myntforði
landsins er geymdur
hver í sínu herberginu
hér í kjallara hússins.
Öryggisráðstafanir eru á
heimsmælikvarða.
Íslendingar eiga tvö tonn af
gulli eða svipað og íbúar í
Papúa Nýju-Gíneu.
MÁNUDAGUR 5. desember 2005 21
ÞORVALDUR GYLFASON PRÓFESSOR
„Orð eru dýr í seðlabönkum og þess
vegna meðal annars henta orðljótir
stjórnmálamenn öðrum fremur illa
þótt víðar væri leitað,“ segir Þorvaldur
Gylfason, prófessor í hagfræði við
Háskóla Íslands. Hann er einn þeirra
hagfræðinga sem krefjast þess að
stjórnmálamenn verði útilokaðir frá
bankanum.
SEÐLABANKI ÍSLANDS Gull-, seðla- og myntforði Seðlabankans er geymdur í geymslum á
stærð við tvær myndarlegar stofur í kjallaranum undir austurhluta Seðlabankans. Hinum
megin er bílageymsla. Á fyrstu hæð hússins er matsalur, móttaka og skrifstofur. Á annarri
hæð eru skrifstofur Reiknistofu bankanna. Á þriðju og fjórðu hæð eru almennar skrifstofur
og á fimmtu hæð eru skrifstofur seðlabankastjóra og fundarherbergi.