Fréttablaðið - 22.03.2006, Blaðsíða 42

MARKAÐURINN 22. MARS 2006 MIÐVIKUDAGUR22
F Y R S T O G S Í Ð A S T
Hver eru áhrif alþjóðavæðingar
íslensks viðskiptalífs á starfs-
umhverfi Kauphallar Íslands?
Kauphöllin nýtur alþjóðavæð-
ingar íslensks viðskiptalífs í
aukinni athygli erlendra fjár-
festa, fyrirtækja og fjölmiðla.
Erlend fyrirtæki voru í fyrsta
sinn skráð í Kauphöllina á
síðasta ári. Fyrirspurnum um
skráningar hefur fjölgað og
reikna má með nokkrum skrán-
ingum erlendra fyrirtækja á
allra næstu misserum. Erlent
eignarhald skráðra verðbréfa
hefur aukist hröðum skrefum.
Þá er erlend fjölmiðlaumfjöll-
un daglegt brauð. Stundum
hefur hún verið neikvæð en oft
jákvæð, þó að það hafi viljað
gleymast í darraðardansi und-
anfarinna vikna.
Af hverju var ekki
farið út í viðræður
við sameiningu
Kauphallar Íslands
og OMX kauphall-
arinnar?
Færa má rök með
og á móti samein-
ingu. Farið var
gaumgæfilega
ofan í allar hliðar
málsins og meðal
annars leitað til
ráðgjafarfyrir-
tækisins Boston
Consulting
Group. Fyrirtæki
í Kauphöllinni
hafa notið ver-
unnar þar og
óvíst er að sér-
staklega smærri
og meðalstór
félög ættu jafn-
góð vaxtartæki-
færi í OMX og
í Kauphöllinni.
Vöxtur slíkra fyrirtækja hefur
verið lífæð Kauphallarinnar og
mikilvægur íslensku efnahags-
lífi. Ekki má gleyma því að fá
ár eru síðan jafnvel stærstu
fyrirtækin í Kauphöllinni
tilheyrðu þessum flokki. Þá
má rifja upp að stjórnin lagði
áherslu á að ekki væri rétt „að
svo stöddu“ að ganga til sam-
einingarviðræðna. Í þessu felst
að slíkar viðræður geta fyrr en
varir komið aftur á dagskrá.
Getur verið að stærri fjármála-
fyrirtæki landsins líði fyrir
smæð Kauphallarinnar?
Fjármálafyrirtækin hafa án alls
vafa notið þess að hafa verið
skráð á sterkum heimamarkaði
þar sem þau hafa fengið mikla
athygli fjárfesta. Því má einn-
ig ekki gleyma að Kauphöllin
hefur þjónustað skráð fyrir-
tæki afar vel, hún er snör í
snúningum. Eftir því sem fyr-
irtækin stækka verður æ mik-
ilvægara fyrir þau að breikka
hluthafahóp sinn og fjölga fjár-
mögnunarleiðum. Hins vegar
er engin ástæða til að ætla að
slíkt fari ekki ágætlega saman
við skráningu í Kauphöllinni.
Vöxtur fjármálafyrirtækjanna,
og annarra skráðra fyrirtækja,
hefur reyndar meðal annars
grundvallast á því hversu
mikið fé þau hafa getað sótt á
hlutabréfamarkað og skulda-
bréfamarkað í krafti skrán-
ingarinnar. Á síðasta ári var
sjöttu hverrar krónu sem skráð
fyrirtæki á Norðurlöndum sóttu
á hlutabréfamarkað aflað af
fyrirtækjum í Kauphöll Íslands
og skráð fyrirtæki hafa tekið
stór lán erlendis á hagstæðum
kjörum. Í þessu samhengi má
einnig nefna ört vaxandi þátt-
töku erlendra aðila á íslenskum
verðbréfamarkaði.
Hversu brýnt verkefni er að
stækka Kauphöllina og hvernig
verður það helst gert?
Þrátt fyrir að Kauphöllin hafi
vaxið afar hratt
er áframhaldandi
vöxtur engu að
síður mikilvægur.
Þegar fjárfestar
hugleiða að hasla
sér völl á nýjum
markaði þarf ávallt
að leggja út í kostn-
að við að kynna sér
viðkomandi mark-
að. Því er líklegra
að erlendir fjár-
festar láti verða af
því að fjárfesta hér
eftir því sem mark-
aðurinn er stærri.
Stærri markaður
stuðlar einnig að
öðru jöfnu að aukn-
um seljanleika. Við
höfum markvisst
unnið að því á und-
anförnum árum
að gera markað-
inn aðgengilegri
erlendum fjár-
festum. Brýnt
fyrsta skref í þeim efnum var
að styrkja innviði markaðarins
með góðum árangri, t.a.m. með
aukinni áherslu á virkt eftirlit.
Kauphöllin vinnur nú einnig
að því að samhæfa frekar
innlent fjármálaumhverfi því
sem algengast er á stærstu
mörkuðunum erlendis. Við
höfum einnig kynnt markaðinn
erlendis, m.a. í samstarfi við
skráð fyrirtæki. Kauphöllin
hefur lagt áherslu á að laða að
smærri og meðalstór erlend
fyrirtæki enda teljum við að
skráning hér geti hentað mörg-
um slíkum fyrirtækjum vel,
þau gangi hér að fyrsta flokks
markaði og kunni að fá meiri
athygli hér en á sínum heima-
markaði.
Má búast við að uppgjörsreglum
Kauphallarinnar verði breytt?
Það verkefni er þegar langt
komið. Í haust er gert ráð fyrir
að uppgjörstíma hlutabréfa
verði breytt til samræmis við
það sem algengast er erlendis,
þ.e. að viðskipti verði gerð upp
þremur dögum eftir að þau eiga
sér stað. Þetta mun vafalaust
auðvelda aðkomu erlendra aðila
að markaðnum.
Sameining mögu-
lega aftur á dagskrá
T Ö L V U P Ó S T U R I N N
Til Þórðar
Friðjónssonar
forstjóra Kauphallar Íslands
og framkvæmdastjóra
Verðbréfaþings Íslands
„Möguleikar Kauphallar Íslands til að ná því mesta
út úr sívaxandi hagkerfi heimsins eru gríðarmikl-
ir,“ segir prófessor Gregory Miller hjá Harvard
Business School í Bandaríkjunum. Hann fjallaði
um Kauphöllina og aðstæður hennar í fyrirlestri
sem hann flutti á aðalfundi eignarhaldsfélagsins
Verðbréfaþings fyrir helgi, en Verðbréfaþing á
og rekur Kauphöll Íslands og Verðbréfaskráningu
Íslands.
Gregory Miller telur aðstæður um margt hag-
stæðar hér, menntunarstig hátt og fólk duglegt, auk
þess sem öll umgjörð til nýsköpunar sé góð og vist-
vænir orkugjafar á borð við vatns- og jarðvarma-
orku til staðar. „Á móti kemur einangrun landsins
og smæð, sem hefur áhrif á birtingarmynd þess
á alþjóðavettvangi.“ Með einangrun segist Miller
ekki síst eiga við þær hugmyndir sem útlendingar
gera sér um land og þjóð, enda séum við hér land-
fræðilega einangruð og með sterka sjálfsmynd,
sem birtist í eigin tungu og menningu, allt hlutir
sem virki framandi. „Þegar ég segist vera á leiðinni
til Íslands eru viðbrögð fólks einatt: Vá, það er langt
flug! En þetta er bara ekki rétt. Fólk fer svipaðar
vegalengdir í innanlandsflugi í Bandaríkjunum án
þess að þykja mikið til koma og fólk sem segir þetta
við mig vílar ekki fyrir sér að hoppa upp í flugvél
og endasendast til Indlands eða Hong Kong.“ Þá
segir hann stærðarhlutföll vinna nokkuð á móti
landinu.
Miller segir Kauphöll Íslands geta verið andlit
viðskipta á Íslandi út á við og kynnt alþjóðafjár-
festum um heim allan aðstæður hér og laðað þá í
viðskipti. Verkefni Kauphallarinnar segir hann því
nokkuð viðamikil enda nokkur alþekkt sannindi um
fjárfesta sem hafa þurfi í huga. „Fólk hefur tilhneig-
ingu til að fjárfesta á heimaslóðum og of lítið úti um
heim. Þetta er ein af minnst umdeildu staðreyndum
heimsviðskipta og háir jafnt sérfræðingum, stofn-
unum og einstaklingum.“ Eins segir hann fleiri
hluti koma til, svo sem tímamismun, ólíkar skatta-
reglur og umgjörð viðskipta milli landa sem bætist
við vandamál tengd einangrun og stærðarhlutföll-
um. „En þegar maður gerir sér hindranirnar ljósar
er hægt að bregðast við þeim.“ Hann segir ljóst að
Kauphöllin og fyrirtæki hennar þurfi að vera sjá-
anleg. „Þar hjálpar til skráning fyrirtækja á fleiri
en einum stað, til dæmis gæti skráning fyrirtækis
úr Kauphöll Íslands í Bandaríkjunum vakið áhuga
fjárfestis þar á aðstæðum hér.“ Þá segir Miller vit-
anlega hjálpa til ef fyrirtæki nái að stækka, enda
sé vitað að stærri fyrirtæki laði frek-
ar að sér fjárfesta. Hann leggur líka
áherslu á að sýnileiki fyrirtækja skipti
gríðarlegu máli þegar að því komi að
laða að sér fjárfesta. „Staðreyndin er
sú að fólk vill fjárfesta í þeim hlutum
sem það hefur fyrir augunum daglega.
Endalausar rannsóknir renna stoðum
undir þessa kenningu.“ Um leið segir
hann að fyrirtæki í þéttbýli fái fleiri fjárfesta en
í dreifbýli, en svo virðist sem fyrirtæki í borgum
fái frekar umtal meðal fjárfesta og upplýsingar um
þau leki út eftir óhefðbundnari leiðum.
„Þá skiptir höfuðmáli hversu miklum tíma fjár-
festir þarf að eyða í að kynna sér aðstæður. Þarna
er alvöru hindrun þegar kemur að því að laða fjár-
festa til Íslands. En svo koma líka til álita hlutir á
borð við menningarlega samsvörun, fólk fjárfestir
frekar á sínu menningarsvæði, ef svo má segja,“
segir Miller.
Þróunin á markaði hér er engu að síður í rétta
átt, segir Miller. „Útrás íslenskra fyrirtækja vekur
athygli og mörg þeirra eru að verða alþjóðleg. Allt
hjálpar þetta til við að draga úr huglægri einangrun
landsins.“ Þá segir hann íslenskt hugvit skila sér í
auknum áhuga á aðstæðum hér þegar vel tekst til
og nefnir gervilima- og stoðtækjafyrirtækið Össur
sérstaklega í þeim efnum. „Vélvædda hnéð frá
Össuri sem kynnt var fyrir áramót og hlaut mikla
umfjöllum er nokkuð sem fjárfestar taka eftir og
vilja fá að taka þátt í.“ Þá vinnur með landinu að
þjóðin er ung og á inni mikinn ævisparnað auk þess
sem lífeyrissjóðakerfið hér er öflugt. „Þess vegna
eru hér öflugir og þolinmóðir fjárfestar og það
skiptir miklu máli við þróun markaðarins.“
Miller segir tískulöndin meðal alþjóðafjárfesta
vera Indland, Kína og Rússland og mikið verk fyrir
höndum ef laða eigi fyrirtæki og fjárfesta hingað.
„Ég talaði við fimm alþjóðamiðlara, á austur- og
vesturströnd Bandaríkjanna, í Bretlandi og víðar,
og þetta voru löndin sem þeir nefndu. Þessi lönd
eru öll eftir á hvað varðar innri uppbyggingu
og regluverk. Á Indlandi lendir maður á risa-
stórum alþjóðaflugvelli, en frá honum liggja svo
moldarslóðar. Það eina sem þessi lönd hafa fram
yfir Ísland er stærðin.“
Næstu skref eru að bregðast við þessari sam-
keppni allri og til þess eru allmargar leiðir að mati
Millers, bæði með því að flytja íslensk fyrirtæki
til útlanda og með því að laða erlent fjármagn
hingað. „Hægt er að einbeita sér að landsvæð-
um. Norðurlöndin saman ná til dæmis
nokkuð góðri stærð,“ segir hann og
bendir á að þótt mikil tækifæri og
öflugir fjárfestar séu bæði í Bretlandi
og Bandaríkjunum sé samkeppni þar
að sama skapi mikil. „Annar mögu-
leiki er að leita samstarfs við önnur
svæði sem eiga í vanda við að láta
á sér bera, líkt og Nýja-Sjáland og
lönd Karíbahafsins.“ Miller segir líka möguleika
hér fólgna í sérhæfingu tengdri ákveðnum iðnaði.
Þar bendir hann bæði á sjávarútveg og orkuiðnað.
Hann segir þó ljóst að afnema þurfi takmarkanir á
fjárfestingu í sjávarútvegi.
Gregory Miller segir samruna við aðrar kauphall-
ir vænlegan kost fyrir Kauphöllina, en telur um leið
að hugleiða þurfi slíkt skref vel. „Vert er að hafa í
huga að kauphallir eru mikilvæg tól fyrir hagkerfið
og útrás fyrirtækja. Með samruna tapast að stórum
hluta stjórnin á þessu tóli og áherslan færist frá
því að snúast um hagsmuni landsins.“ Miller segir
engan vafa á að hér séu allir þeir hlutir til staðar
sem þurfi til að laða að fjárfesta, innviðir og efna-
hagur þjóðarinnar, fyrirtæki í útrás og fleiri hlutir.
„Lykillinn er að átta sig á hindrununum og einbeita
sér að möguleikum landsins og Kauphallarinnar í að
sigrast á þeim.“
olikr@markadurinn.is
Miklir möguleikar þrátt
fyrir smæð og einangrun
Amerískur prófessor sótti aðalfund Verðbréfaþings fyrir skömmu og flutti
erindi um möguleg sóknarfæri Kauphallar Íslands, sem og lands og þjóðar,
á sviði alþjóðaviðskipta, bæði styrk og veikleika.
PRÓFESSOR GREGORY MILLER Miller sótti heim aðalfund
Verðbréfaþings fyrir helgi og velti fyrir sér möguleikum Kauphallar,
lands og þjóðar í alþjóðaviðskiptum. Hann segir horfur hér góðar
þótt ljóst sé að við verðum að takast á við ákveðnar hindranir.
MARKAÐURINN/E.ÓL.
M Á L I Ð E R
Staða
Kauphallar
Íslands