Fréttablaðið - 26.05.2006, Qupperneq 26

26. maí 2006 FÖSTUDAGUR26
fólkið í landinu
STAÐURINN
TÖLUR OG STAÐREYNDIR
Íbúafjöldi í desember 2005: 1.376
Íbúafjöldi í desember 1991: 1.076
Sveitarstjóri: Sigurður Jónsson
Skólar: Grunnskólinn Gerðaskóli,
Leikskólinn Gefnarborg,
Tónlistarskólinn í Garði,
Sveitarfélögin fimm á Suðurnesj-
um reka saman Fjölbrautaskóla
Suðurnesja.
Helstu atvinnurekendur:
Nesfiskur,
Útgerðin Gunnar Hámundarson,
Fiskverkunin H. Pétursson,
Fiskverkunin Von,
Öldrunarheimilið Garðvangur,
Samkaup.
Vegalengd frá Reykjavík: 56
kílómetrar
Garður
Það er af sem áður var þegar dálknum, eða
hrygglengjunni, var fleygt eftir að búið var að flaka
fiskinn. Nú er allur fiskurinn nýttur og þegar aðgerð
er lokið í fiskvinnslu Nesfisks er dálkum og hausum
af ufsa og þorski ekið í þurrkhús. Þar í móttöku-
salnum er þessu svo raðað á rekka sem síðan eru
settir í sérstaka þurrkklefa.
Um 20 manns vinna í þurrkhúsinu og eru flestir
þeirra útlendir. „Þetta er allt saman sent til Nígeríu,“
segir Arnbjörn Eiríksson verkstjóri meðan hann
handleikur einn þurrkaðan dálk. „Þar þykir þetta
algjör herramannsmatur sem þetta er í raun hvar
sem er. Þetta bragðast bara eins og harðfiskur. Ég
klíp jafnvel af þessi flís og flís til að gæða mér á.“
Um sex þúsund tonn af hráefni koma til vinnslu
í þurrkhúsið en aðeins um eitt þúsund tonn verða
eftir sem fullunnin vara.
Arnbjörn var í óða önn að koma nýrri fram-
leiðslulínu í gang en enn sem komið er þarf að
handvigta fiskinn við pökkun. En brátt verður þetta
allt saman sjálfvirkt.
Um 250 manns vinna hjá Nesfiski en þar eru
unnin um 10 þúsund tonn af afurðum á ári. Fyrir-
tækið gerir út tvo togara og landa þeir í Sandgerði.
Stærsta vinnslustöð fyrirtækisins er við litlu höfnina
í Garði.
Sjö fiskverkanir eru í Garði en Sigurður Jónsson
bæjarstjóri segir að Garðbúar muni í auknum
mæli reyna að freista gæfunnar í ferðaiðnaðnum.
Til dæmis eru uppi hugmyndir um að koma upp
fuglasetri en fjöldi ferðamanna vill koma að skoða
fuglalífið á nesinu. Auk þess gætu fræðimenn haft
þar aðstöðu til rannsókna.
ATVINNUREKANDINN: ÞURRKHÚS NESFISKS
Þurrt góðgæti fyrir Nígeríumarkað
ARNBJÖRN EIRÍKSSON VERKSTJÓRI MEÐ EINN ÞURRAN
Hann er ekki álitlegur þurrkaði dálkurinn sem Arnbjörn
segist oft gæða sér á.
FRÉTTABLAÐIÐ/JÓN SIGURÐUR
Það er heiðskírt og bjart
þegar Jón Sigurður Eyjólfs-
son kemur akandi útá Garð-
skaga. Fyrir utan hann má
sjá togara sigla til hafnar
við Faxaflóann því hafið er
ólgandi og vindur svo hvass
að vegfarendur standa vart
á fótunum.
Garður er að mörgu leyti ólíkur
öðrum bæjum. Þetta er mikill
útgerðar- og sjávarútvegsbær þó
ekki sé þar höfn svo heitið geti,
aðeins hafnartittur eins og menn
kalla hana enda er hún sárasjaldan
notuð. Togararnir tveir frá Garði
landa hins vegar í Sandgerði sem er
aðeins nokkrum kílómetrum frá.
Eins er byggðin nokkuð dreifð.
Sennilega vegna þess að hver vörin
var við aðra á strandlengjunni hér
áður og því dreifðust bæirnir með-
fram ströndinni og eins þurftu þess-
ir sjávarbændur mikið landsvæði
því þeir stunduðu landbúnað og
sjávarútveg jöfnum höndum. Nú er
þó að myndast myndarlegur bæjar-
kjarni í Garði.
Blaðamaður leggur leið sína í
gegnum bæinn og út að Garðskaga-
vita en þar hefur Ásgeir Hjálmars-
son komið upp miklu byggðasafni.
Jarðskjálftavélin
„Má ekki bjóða þér inn í fjósið,“
segir Ásgeir en áður var fjós og
hlaða þar sem nú er stór hluti
byggðasafnsins. „Ég byrjaði ein-
hverra hluta vegna að sanka að
mér gömlum hlutum um 1980 og
svo var húsið mitt orðið kjaftfullt
þótt það væri um 200 fermetrar.
En þá fékk ég þetta húsnæði árið
1994 og opnaði safnið árið eftir.“
Það kennir ýmissa grasa á safn-
inu og Ásgeir staldrar við hjá gam-
alli bílvél. „Þetta er fyrsta bifreið-
adíselvélin sem kom til landsins
en það var Ingimundur Guðjóns-
son sem keypti bílinn árið 1934,“
segir Ásgeir og nú er andinn kom-
inn yfir safnjöfurinn. „Sjálfur
keyrði Ingimundur bílinn ekki
neitt, hann var ekki einu sinni með
próf en synir hans keyrðu hann
mikið. En þessi sögulega vél hefur
aldrei farið úr Garðinum. Reynd-
ar var bílnum lagt árið 1947 og
vélin fór ekki í gang eftir það fyrr
en árið 2000, en Guðni sonur Ingi-
mundar tók hana þá í gegn. Menn
skildu svo ekkert í því hvað hún
fór að hristast skelfilega eftir að
hún fór í gang en þá vildi svo til að
jarðskjálfti skók hér suðurhluta
landsins samtímis. Þannig að
menn sjá það hvaða afleiðingar
það getur haft að koma þessum
gömlu vélum í gang,“ segir hann
og hlær við.
Guðni, sem er tengdafaðir
Ásgeirs, er hin mesta hamhleypa
til verka þótt hann sé 83 ára gam-
all. Hann hefur gangsett 58 vélar
safnsins og nokkrar vélar til við-
bótar sem hann hefur gert upp
bíða eftir sínum stað á safninu.
Einungis tvær vélar sem eru á
safninu eru ekki gangfærar.
Dreifð þorpssál
Til þess að komast í snertingu við
þorpssálina hefur það oft reynst
mönnum vel að koma við í söluskál-
anum. En þar sem Reykjanesið allt
er eitt atvinnusvæði fór blaðamaður
flatt á þessu bragði. „Ég hef ekki
hugmynd um hvar Nesfiskur er,“
segir afgreiðslustúlkan þegar hún
er spurð hvar eitt mesta fyrirtæki
bæjarins sé. „Ég er frá Keflavík og
þekki ekkert alltof vel til hérna,“
bætir hún við.
Hreiðar Einarsson, starfsmaður
í Nesfiski er hins vegar öllum hnút-
um kunnugur í Garði en hann keyrir
daglega til vinnu frá Hafnarfirði
þar sem hann býr. „Ég hef gert þetta
heillengi,“ segir hann þar sem hann
var gómaður á netaverkstæði Nes-
fisks. „Konan vinnur á Vellinum og
hefur gert það í 20 ár svo við förum
þetta saman á morgnana. Reyndar
verða breytingar á hennar högum
enda búið að segja henni upp þar
sem varnarliðið er á förum eins og
alþjóð veit. En ég verð hérna
áfram.“
Eflaust yrði þó konan ekki ánægð
með að vita hvernig Hreiðar og koll-
egar hans skreyta kaffistofuna á
Netaverkstæðinu en þar ber að líta
fjölmargar léttklæddar konur.
Heimsþorpið við Garðskaga
Samfélagið og bæjarmyndin er
óðum að breytast í Garði. Það
fjölgar í bænum, byggðin þéttist,
bæjarbúar sækja vinnu um allt
Reykjanes og jafnvel til Reykja-
víkur og þaðan koma nokkrir
starfsmenn í Garð. Svo fjölgar
útlendingum mikið.
Blaðamaður þræddi fiskverkanir
bæjarins og gaf sér góðan tíma í
þurrkhúsi Netfisks enda var þar
margt góðra manna. Til dæmis voru
Rachida Elgach, Silwia Lawreszuk
og Bozena Walendzik að vigta þurrk-
aða ufsahryggi en þær gátu vel
spjallað meðan þær unnu verk sín.
„Ég er frá Marokkó og hef verið hér
í 6 ár,“ segir Rachida. „Ég kom hing-
að með þáverandi manni mínum
sem er landi minn en svo skildum
við og hann er farinn en ég fer
hvergi og er nú komin með íslensk-
an mann. Ég kann rosalega vel við
mig hér í Garði.“ Sá böggull fylgir
þó skammrifi að hún er eini Mar-
okkóbúinn í Garði og því gerir hún
sér oft ferð til Reykjavíkur að hitta
landa sína og vini.
Silwia og Bozena eru hins vegar
umvafðar löndum sínum en fjöl-
margir Pólverjar eru búsettir í
Garði.
En litla heimsþorpið Garður
breytist einnig ásýndar því nú er
verið að byggja verslunarmiðstöð í
miðju bæjarins. Þar munu Samkaup,
Sparisjóðurinn, heilsugæslan, bóka-
safnið, upplýsingamiðstöðin og bæj-
arskrifstofurnar vera undir einu
þaki.
Garðbúar eru ekkert á því að það
sé oftast hvasst í Garði en segja þó
að norðanáttin sé hrikaleg þegar
hún láti á sér kræla líkt og hún gerði
þennan dag. En hvað sem því líður
þá er létt yfir Garðbúum svo það
fýkur ekki í neinn þótt hann standi
þar í rokinu.
BOZENA, SILWIA OG RACHIDA Þessar fjörugu konur kunna vel við sig í Garðinum og eiga í
engum vandræðum með að spjalla meðan þær vinna. Eitthvað sem sagt er að karlmenn
eigi erfiðara með. FRÉTTABLAÐIÐ/JÓN SIGURÐUR
HREIÐAR Í FÖNGULEGUM FÉLAGSSKAP Á
KAFFISTOFUNNI Kaffistofan á Netaverk-
stæði Nesfisks er mikið skreytt en eins og
geta má sér til halda aðeins karlar til þar.
FRÉTTABLAÐIÐ/JÓN SIGURÐUR
Bryggjulausi útgerðararbærinn
ÁSGEIR HJÁLMARSSON Í SÍMANUM Það kennir ýmissa grasa á byggðasafninu. Ásgeir segir að þessi gamli sími myndi spara útgjöldin hjá
mörgum en símtólið er þungt og því aðeins á færi fílefldra manna að vera lengi í símanum. FRÉTTABLAÐIÐ/JÓN SIGURÐUR