Tíminn - 25.09.1977, Blaðsíða 27

Sunnudagur 25. september 1977
27
og sexi — og að baki ibyggins
bross hennar leyndist sjálfs-
gagnrýni, þvi hún vissi alltaf að
hún var yfirdrifin, tilbúin goð-
sögn, og hún hagnýtti sér kimni-
gáfu sina til fullnustu.
Aður en Mae komst á hvita
tjaldið, var það dæmigerða
Hollywood disin, örmjö og tæl-
andi i þröngum svörtum kjól
með kolsvört augnalok, sem
steypti karlmönnum i glötun.
En með Mae varð kynlifið
frjálst og gamansamt, léttleiki
án sektartilfinningar, ásakana
og tilfinningum var ekki
blandað i það holdlega. Að visu
voru aðrar stjörnur á sama
timabili, sem oft fóru með hlut-
verk svokallaðra „frjálsra nú-
timakvenna” — t.d. Rosalind-
Russel og Claudette Colbert. En
andstætt Mae stóð sjáifstæði
þeirra aðeins þangað til karl-
maðurinn, hetjan, lukti þær
örmum og bar upp bónorðið.
Mae West daðraði aftur á móti
blygðunarlaust við karlmenn-
ina, sem hópuðust i kringum
hana eins og býflugur kringum
drottningu. Hún hafði um sig
karlmannlega elskhuga (bæði á
sviöinu og utan þess). Claudette
Colbert hins vegar giftist vinnu-
veitandanum og „fullkomnaði
hlutverk sitt sem kona.”
Samdi sjálf hlutverkin
Þaöerekki ofmæli aö fullyröa
að Mae West hafi veriö kven-
frelsiskona i nútimaskilningi —
hún er svipmikil, þrjózk, eigin-
gjörn, fær I skemmtanaiðnaði,
með járnvilja og óvenjumikinn
metnaö — og svo vildi til aö hún
var meybarn.
Vissuð þið t.d. að hún skrifaði
alltaf kvikmyndahlutverk sin-
sjálf. allt frá „Night after
Night” (1932) og „She Done
Him Wrong” (1933) til „Go West
Young Man” (1943) Eða að
næstum allar myndir hennar
voru byggðar á kassastykkjum
frá Broadway frá leikhúsunum
frá þvi fáum árum áður — i
endurútgáfu Mae West? Hún
þreytti frumraun sina á Broad-
way — sem leikritahöfundur,
framleiðandi og leikkona — árið
1926 i leikritinu „Sex”.
Til að sýna tiðarandann má
nefna að auglýsing um leikritið
fékkst ekki birt i New York
Times vegna þess hve nafnið á
þvi þótt ósæmilegt...Leikhús-
stjórinn neri hendur sinar, en
áhorfendur hrifust og sýningin
fékk frábærar viðtökur.
Efnið i næsta leikrit hennar
var ekki siður viðkvæmt: kyn-
villa.
Hún var dæmd i sektir fyrir
siðleysi og samtals mánaðar-
fangelsi.
Orðin stjarna sjö ára
Þessi sérstæða kona fæddist
1893 i Brooklyn, New York.
Faðir hennar var skapmikill tri,
hnefaleikari, siðar hestvagna-
eigandi og fasteignasali. Hann
var náttúrubarn, sem gaf dóttur
sinni glaðlyndi og orðheppni i
vöggugjöf, en móðirin, sem var
þýzk, rólynd og fögur klæddi
hana i litskrúðuga silkikjóla'og
liðaði á henni hárið frá þriggja
ára aldri.
Hún var m jög bráðþroska. Sjö
ára var hún þegar viðurkennd
barnastjarna i revium þess
tima. Siðar ferðaðist hún með
farandleikhúsi árum saman,
þangað til hún ákvaö að gera
eitthvað stærra: Broadway.
Þótt hún væri enn tiltölulega
óþekkt stærð, tókst henni^að fá
framleiðanda einn til að lata sig
fá hlutverk i reviu á Broadway.
í laumi samdi hún hlutverkiö
upp á nýtt, samdi ljóö viö söngv-
ana, sem hún átti aö syngja —
stal alveg senunni. Fyrirsagnir
blaöanna voru á þessa leið: „Ný
stjarna! Söngkona með nýjan
stil! Mae West — festiö nefnið í
minni! Frökk gamanleikkona
meö vaggandi göngulag”.
Atján ára var hún orðin
Broadwaystjarna og áhorf-
endur dáöu hana. Og á árunum
1911-1916 skrifaði hún og tróö
upp i einni reviunni af annarri.
Hún hafði hugboð
Það hefur alltaf verið hennar
sterka hlið að þekkja sinn vitj-
unartima — .e.a.s að sjá fyrir
tizkufyrirbrigöi og koma fram
samkvæmt þvi. Eins og þegar
hún um 1924 sá að dagar revi-
unnar voru taldir. Þá ákvað hún
þegar i stað að helga leikhúsinu
alla krafta sina — gaman-
leikjum, gleðileikjum og alvar-
legum leikritum. Arangurinn
varð röð kassastykkja „Sex” og
„Drag” 1926 og loks „Diamond
Lil" 1928 (en þar söng hún i
fyrsta sinn hið sigilda „She done
him wrong"). En svo urðu aftur
veðrabrigði og Mae West var
ekki sein á ser. Nú blés vindur-
inn til vesturs til Hollywood og
nýjustu uppfinningarinnar —
talmyndarinnar.
1930 voru þegar 97% af öllum
leikhúsum i Bandarikjunum
svokallaðar kvikmyndahallir,
sem kvikmyndafélög i Holly-
wood áttu og ráku. Svo hún tók
lestina til Hollywood.
Hún kom fram i samtals 12
kvikmyndum, samdi 8 þeirra
sjálf — og varð heimsfræg. Ein
þeirra var „She Done Him
Wrong” (byggð á Diamond Lil).
Hún valdi sér að mótleikara
ungan, óþekktan dökkhærðan
mann. Hann hét Cary Grant.
Kvikmyndin bjargaði Para-
mount kvikmyndafélaginu frá
gjaldþroti á myrkustu dögum
kreppunnar.
1935 var hún hæstlaunaða
leikkonan i Hollywood. Tekjur
hennar það árið voru 480.833
Bandarikjadalir — og þá var
ekki búið að finna upp tekju-
skattinn i Bandarikjunum...
(Til samanburðar má geta
þess að Bandarikjaforseti hafði
75.000 dali á ári....)
Enn nýr ferill
1 seinni heimsstyrjöldinni
komu nýjar kvikmyndir og ný
kvenhlutverk, sem ekki hæfðu
Mae West. „Ég hef aldrei verið
fyrir barðahatta, axlapúða og
lághælaða skó”, sagði hún á
blaðamannafundi, þegar hún
lýsti þvi yfir að hún væri farin
,,á eftirlaun”. Hún var þá 52 ára
gömul
En ekki liðu margir mánuðir
unz hún söðlaði um enn á ný og
byrjaði að nýju — sem eftir-
sóttur skemmtikraftur á nætur-
klúbbum i Las Vegas fram til
1950. Þegar hún varö þreytt á
þvi, fór hún aftur á eftirlaun, og
skrifaði endurminningar sinar ,
■Goodness Had Nothing To Do
With It”. Bókin varð að sjálf-
sögðu metsölubók þegar hún
kom út 1959. Hún kom út endur-
samin 1970 og Mae West lýsti
þvi nýlega yfir að 1980 væri að
vænta þriðju útgáfunnar...
1970, fimmtán árum eftir að
húnhætti kvikmyndaleik, „kom
hún aftur” 77 ára gömul i kvik-
myndinni „Myra Breckin-
ridge”, og }ék á móti Rachel
Welch. Gagnrýnendur for-
dæmdu að visu myndinni, en
Mae dró til sin áhorfendur — ný
kynslóð Ameriku hefur hafið
hana á stall að ný.
Mér fer ekki svunta
Hvernig er hún f einkalifi,
hvernig lifir þessi hrifandi kona,
sem ekki vill verða gömul?
Hún lifir þvi sem hún sjálf
nefnir „lúxus einveru” (ásamt
bilstjóra og ráðskonu) i sömu
glæsilegu ibúðinni og hún bjó i á
fjórða áratugnum. Hún er öll
hvitoggul ogmeðfjöida spegla.
Hún hefur einu sinni verið gift
— það var 1911, þegarhún var 17
ára, en hún sá eftir tvær vikur
að henni höfðu orðið á mistök,
og leiðir hjónanna skildi.
„Hjónaband? Hæfir mér
ekki”, segir hún. „Mér fer betur
að vera i náttkjól en svuntu”.
1929, þegar hrunið mikla varð
i kauphöllinni og kreppan hófst i
Bandarikjunum, seldu leikarar
epli á götunum til að sjá sér far-
boða. En ekki Mae West.
„Ég? Fjárfesting min var i
demöntum, ekki i bönkum, guöi
sé lof. Ég fjárfesti aðeins i þvi
sem ég séog get þreifað á... Hún
hefur alltaf verið hagáýn og ró-
leg.
84 ára gömul er hún enn sem
fyrr sannfærð um kynþokka
sinn. Hún ver miklum tima til
að halda útlitinu við á sama hátt
og hún heíur gert frá unglings-
árum. Oghún er óspör á góð ráð
við kynsystur sinar.
Kjötsafi
Ein lifsreglan hennar er „Þú
ert það sem þú lætur ofan i þig”.
Hún borðar ekkert steikt, enga
feiti. Aðeins soðið eða glóðar-
steikt ijóst kjöt og fisk og græn-
meti og ávexti. Hún hefur
hvorki reykt né drukkið áfengi
siðan á þriðja áratugnum. En
við og við langar hana i safarika
steik, og þá fer hún svo að:
Glóðarsteikir steikina skamma
stund, og kreistir úr henni saf-
ann, drekkur svo þennan kjöt-
safa úr glasi — og gefur hundi
dyravarðarins afganginn.
Hún stundar leikfimi i klukku-
stund daglega og hefur iðkað
jóga i 50 ár. Hún fer tvisvar á ári
til tannlæknis. „Það er sexi að
hafa sinar eigin tennur á minum
aldri”, segir hún stutt og lag-
gott.
Og svc nuddar hún ákaft fræg
brjóst sin upp úr kókosoliu á
hverju kvöldi, og fer svo i
iskalda sturtu — til aö halda
þeim stinnum og hrukku-
lausum. Þegar blaðamaöur
karlkyns bað i vor um sönnum
þess að kókósolia væri raun-
verulega góð i þessu skyni, kom
glampi i isblá augu, og Mae
West sagöi hásri röddu meðan
dauöaþögn rikti á blaöamanna-
fundinum:
„Why don’t ya come up’n see
me sometime... þá skal ég sýna
þér...”
Sögur fara ekki af framhald-
inu.
Að eigin sögn veröur næsta
verkefni Mae West á eftir „Sex-
tette” — kvikmynd um Katrinu
miklu, byggð a Ieikriti eftir Mae
West, sem á að heita „Katrin
var stór!” Um hana segir hún
andvarpandi:
„Ég lit á sjálfa mig sem n.k,
Katrinu miklu endurholdgaða.
Við erum andlega skyldar.
Sagnfræðingar halda þvi fram
aðhún hafi átt 300 elskhuga en
ég gat bara komið 14 að i myna-
inni, þvi miður. Kvikmyndir eru
jú svo stuttar nú til dags...”
Þýtt SJ