Tíminn - 25.09.1977, Blaðsíða 28

28
Sunnudagur 25. september 1977
Ég hef komift hingaö áöur, ég
þekki þetta aftur. Þegar ég fór
héöan fyrir tiu árum, hágrét ég,
segirMarianna Kendelog litast
um á flugvellinum i Seoul.
Fimm ára gömul lagöi hún út i
óvissuna, sjúk og hrædd. t dag
hlakkar hún til aö skoöa Kóreu
meö móöur sinni, Inger Kendel.
Marianna Kendel er 14 ára
gömul og var ættleidd af norsk-
um hjónum þegar hún var fimm
ára. Greinin hér á eftir segir frá
þvi, þegar Marianna fékk ósk
sina uppfyllta, að fá að sjá Kór-
eu aftur.
Soul hefur tekið
stakkaskiptum
Vegna þess hve Marlanna var
oröin gömul, þegar hún var ætt-
leidd, man húnt alsvert f rá æsku
sinni i Kóreu. Marianna getur
aldrei gleymt einu atviki, hún
stóð upp við skúr, og einhver
kom og gaf henni tyggigúmmi.
— Ég hef aldrei fengið svo
gott tyggigúmmi, og þegar ég
var litil heima i Noregi, sagði ég
að ef ég kæmist einhvern tim-
ann aftur til Kóreru, þá ætlaði
ég að kaupa tyggigúmmi. Viö
fengum aldrei sælgæti á bama-
heimilinu, og þaö er liklega
vegna sem ég man svo vel eftir
þessu, segir Marianna.
Marianna hefurgottminni. —
Ég hef alltaf verið undrandi á
þvi hvaö hún man mikiö frá þvi
aö hún var i Kóreu, segir Inger
Kendel. Inger og Hans Kendel
hefur alltaf dreymt um aö kom-
ast til Kóreru, en þaöan eru öll
börn þeirra, Marianna, Jonny 9
ára og Súsanna 6 ára.
En hvað Seoul hefur breyzt,
hrópar Marianna I áætlunar-
bilnum á leiöinni inn i bæinn.
Sjáiö alia skýjakljúfanna sem
búiö er aö reisa. Þegar ég fór,
var hér ekki einn einasti. Ég sé
heldur ekki nein fátækrahverfi.
Þaö er byggt þétt i Seoul, og
þegar vitað er aö borgin rúmar
7.2 milljónir manna, er skiljan-
legtaö þurft hafi aö byggja upp-
ávið. Bandarisk áhrif i bygging-
arlist eru greinileg. Hótelin eru
svo lík bandariskum, aö það
þarf aö lita út um gluggana til
aö sjá aö þetta er i Asiu en ekki
Ameriku.
Marianna fæddist 25. septem-
ber 1962. Henni var gefið nafniö
Cho Hi Cha, sem þýöir dóttir
gæfunnar. Móöir Mariönnu var
kóreönsk og dó skömmu eftir
fæöingu telpunnar. Um fööurinn
er þaö eitt vitaö, aö hann var
bandariskur. Barninu var kom-
iöfyrirá heimilifyrir munaöar-
leysingja. Marianna var tæp-
lega eins árs gömul, þegar hún
fékk lömunarveiki, og enn þann
dag i dag gengur hún meö
spelku á vinstra fæti. Eftir aö
hún veiktist, var hún send á
barnaheimili aðventista I út-
hverfi Seoul. Þaöan var hún
send til Noregs.
Veturnir voru kaldir
— Þaðvoru grænmálaöar dyr
á barnaheimilinu. Ætli þær séu
þaö enn? Börnin fengu mat
tvisvar á dag, hrisgrjón og
baunir. Þetta boröuðu þau meö
fingrunum. Kóreönsk börn læra
ekki að nota prjóna fyrr en þau
eru oröin sex eöa sjö ára. Mari-
anna átti nokkurskonar fóstur-
foreldra I Bandarikjunum, og
þeir sendu henni góö föt. Aörir
voru ekki svo heppnir og gengu
ekki eins vel til fara.
Viö vorum tiu eöa tólf saman i
herbergi, og viö höföum aöeins
eina handalausa dúkku til aö
leika okkur aö. Þegar ég kom til
Noregs og fékk leikföng, var ég
svo hrædd um þau aö ég þorði
ekki aö leyfa öðrum aö snerta
þau. Ég man aö mamma sagði
aö ég yröi aö leyfa öörum aö fá
dótið mittlánað, annars eignaö-
ist ég aldrei vini.
1 Kóreu er sumarið heitt, og
veturinn er eins kaldur og í N-
Evrópu. Skólabörn fá aöeins
sumarfri i einn mánuö, en
tveggja mánaða vetrarfrí. Þaö
er ekki til þess aö þau fái tæki-
færi til aö stunda vetrar Iþróttir,
skólayfirvöld hafa einfaldlega
ekki efni á að kynda skólana.
— Ég man vel hvaö þaö var
kalt á veturna, segir Marfanna.
Hvorki hús né föt voru lik þvi
sem ég á nú aö venjast i Noregi.
Þegar Marianna kom á
barnaheimili aöventistanna,
var mikiö um aö kóreubörn
væruættleidd. Hvaö eftirannaö
misheppnaöistaö finna foreldra
handa Cho Hi Cha, þvi enginn
kæröi sig um bæklaö barn. 1967
fannst heimili handa henni I
Noregi. Marianna var skorin
upp við fætinum skömmu áður
en hún fór frá Kóreu, og önnur
aðgerð var gerö þegar hiín kom
til Noregs.
Málið að fullu gleymt
Hjá Inger og Hans Kendel i
Gjövik eignaðist Cho Hi Cha,
sem nú haföi verið skirö Mari-
anna, gott heimili. Þau höfðu
búiö fimm ár i barnlausu hjóna-
bandi og tóku dótturinni opnum
örmum. HUn læröi norsku fljótt.
Þó aö minni Mariönnu sé gott,
er hún algerlega búin aö glata
móðurmálinu sem hún gat eitt
sinn talaö reiprennandi. — Ég
skil ekki, aö ég skuli nokkurn
timann hafa getaö talaö þetta
mál, segir Marianna. Mamma
spurði mig einu sinni þegar ég
var sex ára hvort ég gæti enn
sagt eitthvaö i kóreönsku. Þá
var eins og allt væri horfið i
þoku, og ég gat ekki munaö eitt
einasta orö. Þaö var lika útilok-
aö aö halda kóreönskunni viö,
ég haföi engan til aö tala hana
viö.
Þótt Mariönnu hafi veitzt létt
aö gleyma málinu, gegnir öðru
máli um þá útlendinga sem
þurfa aö læra það. Eftir tveggja
ára nám er nemandi i kóre-
önsku vanalega fær um aö halda
uppi samræðum, segir banda-
risk kona, sem dvalið hefur
fjögur ár i Kóreu og hefur enn
ekki náö fullu valdi á málinu.
Kóreanska er þar aö auki
mjög kinverskublandin. Ef til
viíl er þetta ein ástæðan fyrir
þvi aö skóladagur barna i Kóreu
er fra klukkan 8 til 17. Menntun
er nauösynleg i landi, þar sem á
mettima hefur byggzt upp iön-
aður, sem innan 10—15 ára get-
ur staöiö jafnfætis þeim jap-
anska.
Börn i Kóreu ganga i skóla-
búningi, og frjálslegur klæðnað-
ur Mariönnu sker sig þvi úr.
Kóreubúar eru þekktir fyrir
fagra handavinnu og ná-
kvæmni, og þeireru óvenjulegir
elskir að tónlist. Þaö siöast
talda á viö um Maríönnu því hún
leikur á pianó, orgel og flautu.
Aldrei orðið fyrir barð-
inu á kynþáttamisrétti
Hópur skólastúlkna stendur
og bendir á okkur og hlær.
Halda þær að Marianna sé út-
lendingur?
Marfanna segir, aö þegar hún
sést á götu meö einhverjum,
sem ekki er Kóreubúi, viti þeir
að hún er erlendur ferðamaöur.
En þegar hún er ein, er hún á-
vörpuö á kóreönsku. Kóreubúar
koma betur fram við hana en
búast mætti viö. Þeir mismuna
fólki mjög eftir kynþætti.
Ég er blönduö, segir Mari-
anna, en ég varö ekki fyrir
barðinu á kynþáttamisrétti,
sumir héldu að visu aö ég væri
frá Indónesiu.
Eftir Kóreustyrjöldina
1950—53, var fjöldi kynblend-
inga mikill I landinu. Mæðurnar
gáfust upp fyrir almenningsálit-
inu og komu börnunum fyrir á
barnaheimilum. Mörg voru
send til Evrópu og Bandarikj-
anna og ættleidd. Verst uröu
þau úti sem áttu negra aö föður.
— Mérhefur aldrei veriömis-
munað i Noregi, segir Marfanna
ánefa i röddinni. Þegar ég byrj-
aöi f skóla, voru foreldrar mínir
kviðnir, en allt gekk framar
vonum. Krakkarnir vildu öll fá
aö leika við mig I frimínútum,
og Jonny bróöir minn hefur
heldur aldrei orðið fyrir aökasti,
þó að hann liti ekki út eins og
önnur norsk böm.
Fötlun Mariönnu hefur ekki
háð henni aö ööru leyti en þvi,
aö hún getur ekki haldiö sama
hraða og önnur börn i leik.
Aftur til barnaheimilis-
ins
Hvernig hefði lif Mariönnu orö-
ið, ef hún hefði aldre, fariö frá
Kóreu? Þaö er ekki gott að
segja, en hún var nær örvita af
harmi, þegar hún fór þaðan.
Henni var ekiö á flugvöllinn i
sjúkrabil. Þess þurfti ekki
vegna veikinda hennar, en þetta
var eini billinn sem þá var viö
hendina. Forstöðukona barna-
heimilisins varmeð i bllnum, en
Marfanna — Cho Hi Cha haföi
tekiö ástfóstri við hana. Aö
börnin á barnaheimilinu fengju
aldrei sælgæti, var ekki alveg
satt, þvi aö á skrifstofu Fay
Weltervar ekkilangti sælgætís-
pokann.
• — Ég veinaöi og righélt mér i
Welter. Mér þótti vænt um hana
og gat ekki skiliö hvers vegna ég
þurfti aö fara, segir Marianna.
•; ''Og nú er Maríanna komin á
barnaheimiliö, sem hún yfirgaf
fyrirtiuárum. Hún fer strax aö
kannast viö sig á leiöinni að
Eftir aögerö i Noregi gat
Marlanna sleppt hækjunum.
barnaheimilinu, og viti menn,
dyrnar eru enn grænar.
Mariann man enn hvar svefn-
herbergin voru og boröstofan,
en nú er húsiö ekki lengur
barnaheimili. Þaö var selt og nú
er þar til húsa unglingaskóli.
Þar sem áöur léku sér mun-
aöarlaus börn er nú fjöldi ung-
menna i skólabúningum.
En hvaö hefur gerzt umhverf-
isbarnaheimiliö? Áöurvoruþar
stórir akrar, þar sem kýr og
geitur voru á beit. Nú er búiö að
byggja þétt upp að húsinu, og
markaður er á næstu grösum.
Mariönnu finnst breytingin ekki
vera tilbatnaöar. Þegar þörfin
fyrir barnaheimili minnkaði,
seldu aöventistar húsið til að
kosta byggingu sjúkrahúss.
Marianna lærði tvo hluti á
barnaheimilinu, ákafa reglu-
semi og hræðslu viö hunda.
— 1 herbergi Mariönnu rikir
heragi,segir Inger Kendel, — og
i Kóregu eru hundar þjálfaöir til
þess að gripa þjófa. Það var
ekki fyrr en viö fengum okkur
Á markaðinum f Seoul.
t
Maríanna
heimsækir
Kóreu
i