Fréttablaðið - 26.05.2006, Síða 68
26. maí 2006 FÖSTUDAGUR
Þegar veðráttan lætur illa á sauð-
burði og gerir það nauðsynlegt að
hýsa lambfé, jafnvel dögum
saman, þá er hætta á ferðum
varðandi heilsu og líf lambanna. Í
þrengslunum magnast upp óhrein-
indi og oftast bleyta. Smitefni
sem eru til staðar magnast upp og
mest ef hlýtt er og raki í lofti og
ef loftræsting í húsum er léleg.
Meltingarfærasýking getur orðið
af óhreinindum úr umhverfinu,
sem berast á ull og spena ánna og
í heyið.
Gegn því verður að vinna með
lyfjum að sjálfsögðu, einkum ef
lömbin fá rennandi niðurgang og
hita. Til eru sérstakar sprautur
með tilbúnu mauki, sem stuðlar
að hollum gerlagróðri í melting-
arfærunum, ef gefið er í tæka
tíð, en AB-mjólk getur komið í
þess stað í mörgum tilfellum,
ekki síst ef menn eiga maga-
slöngu og kunna að nota hana.
Gefa má allt að 30 ml sæmilega
stórum lömbum. Ef lömbin geta
kyngt má með gát sprauta sama
magni upp í þau, en fara verður
gætilega við það og gefa lömbun-
um nægan tíma, annars getur
þeim svelgst á og lungnabólga
orðið afleiðingin.
Ef lömbin eru farin að éta hey
verður að gæta þess að heyið sé
gott og alls ekki mengað Hvann-
eyrarveikisýklum (Listeria). Ef
þau sýkjast af slíku heyi geta þau
fárveikst og drepist, jafnvel mörg
áður en vörnum verður við komið.
Í slíkum tilfellum dugar ekki
annað en nákvæm fúkkalyfja-
meðferð strax að dýralæknisráði.
Þrengslin og óhreinindin magna
upp hættu á sýkingu um sár af
sprautum, merkingu og mörkun
og einnig um naflastreng í
nýfæddum lömbum. Af því getur
hlotist blóðeitrun, ígerðir dreifð-
ar um líkamann og liðabólgur, þ.á
m. liðastirðnun. Gegn því má
vinna með því að baða nafla-
strenginn á nýfæddum lömbum í
joðlausn (jodofor með lanolini,
spenadýfa).
Láta þarf merki, markahnífa
og tengur liggja í joðlausninni.
Notið einnota hanska, hafið joð-
lausnina rétt blandaða. Ef lömbin
standa lengi inni eykst hætta á
hvítvöðvaveiki eða stíuskjögri,
en það útheimtir meðhöndlun
með seleni og E-vítamíni. Fleira
má tína til en allir sem á þurfa að
halda ættu að hafa samband við
dýralækni sinn og þar á meðal má
hafa samband við mig undirrit-
aðan hvenær sem er.
SENDIÐ OKKUR LÍNU
Við hvetjum lesendur til að senda okk-
ur línu og leggja orð í belg um málefni
líðandi stundar. Greinar og bréf skulu
vera stutt og gagnorð. Eingöngu er
tekið á móti efni sem sent er frá Skoð-
anasíðunni á visir.is. Þar eru nánari
leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort
efni birtist í Fréttablaðinu eða Vísi eða í
báðum miðlunum að hluta eða í heild.
Áskilinn er réttur til leiðréttinga og til
að stytta efni.
����
���������������������������
��������
������������
��������������������������������������������
� ����������������������� ���������� ��
������������������ �������
��� ������������ ����������
�������������������������������
�����������������������������������������������
�����������������������������������������������
���������������������������������������������
�������������������������������� ��� �� ������
���������� �����������������������������������
���������������������������������������������������������
����������������������������������������������������
������������������������������������������������������
�������������������������������������������
������������������������������������ ��
�������������������� �������������
���� ����
��������
����������
����
���������
������������
����������������������������������������������������������������
������������������������ ���������������� ����������
���������� ��������������������������� �����
������������������ �������
����������������������������
�����������������������������
�����������������������������������
�����������������������
�������������������
�������������������
���������������������������������
���������������������������
������������������
����������������������
��������������������������
������������������������
��������������������� ��
���������������������������������� �� �����
� ����������� ��������� ������������
������������ ����������������������
�� ����
������������
�����
����������������
����������������
����
������������������
�����������
�����������
�����
�������������
�������������
�������
�����������
�����
�����������������
���������������
��������������
�������������������
������
���
������������
����������������������������������
����������� �������
����������������������� ������������
���������� �������������������
������������������� ������
�����������������������������
����������� ����������������������
�����������������������������������
�������������������
���������������������������������
���������������������������
�������������������������������������
�������������������������������������
�������
�� �������������� ����������������������
�� ����
Vorhret á sauðburði
UMRÆÐAN
SIGURÐUR SIGURÐSSON DÝRALÆKNIR
SKRIFAR UM VORHRET
Næstu tvennar kosningar eru ein-
hverjar þær örlagaríkustu sem
fram munu fara á Íslandi næstu
áratugi vegna þess að þær snerta
grundvallarákvarðanir sem munu
marka líf okkar, umhverfi og
stjórnmál næstu áratugi. Einmitt
um þessar mundir er verið að taka
þá ákvörðun hvort Ísland verði
stærsta álbræðsla í heimi eða
ekki.
Yfimenn Alcan hafa gefið til
kynna að verksmiðjunni verði
lokað nema hún fái að vaxa upp í
næstum því 500.000 tonn, það er
kallað stækkun en þreföldun er
nærri lagi. Þegar álverið í
Straumsvík hefur þrefaldast verð-
ur það næstum því jafn breitt og
það er langt og það mun fylla upp
í svæðið beggja vegna Reykjanes-
brautar. Það á að verða heill fer-
kílómetri að stærð og það tæki
rúma klukkustund að ganga í
kringum það. Í blöðum stendur að
hlutfallsleg mengun muni minnka.
Ef dulmálið er afkóðað kemur í
ljós að gróðurhúsalofttegundir
aukast sem nemur öllum bílaflota
Íslendinga. Heimiluð aukning á
brennisteinsdíoxíði úr 3.500 upp í
6.900 tonn á ári. Sjónmengun er
ekki hægt að mæla í prósentum en
á kyrrum dögum ætti þessi meng-
un að verða öllum ljós.
Þegar lýðræðið dó á Húsavík
Fjölmiðlar hafa ítrekað brugðist
skyldu sinni. Álpartíið fræga á
Húsavík var til dæmis skipulagt
af Gísla Sigurgeirssyni, frétta-
manni RÚV. Hann smalaði fólki
saman og fréttin sem virtist koma
í „beinni útsendingu“ hafði löngu
borist um bæinn. Þetta var leikrit
og Gísli samdi jafnvel slagorðin,
„álið er málið“ sem fólkið galaði
eftir hans leiðsögn. Jafnvel hörð-
ustu áhugamenn um álver fengu
aumingjahroll við að horfa upp á
þetta en þennan dag dó lýðræðið á
Húsavík. Þaðan í frá töluðu fjöl-
miðlar um „vilja Húsvíkinga“.
Þetta ástand var skapað af opin-
berum fjölmiðli áður en nokkuð
hafði verið rannsakað eða rætt,
áður en arðsemi var ljós, áður en
reynsla var komin af framkvæmd-
um, ráðningum eða mengun á
Austurlandi, hvað þá hvort Kára-
hnjúkavirkjun nái yfirleitt núlli.
Menn fjalla ekki um aðalatriði
málsins, að álverið á Húsavík er
aðeins hálft álver. Það mun þurfa
að tvöfaldast í framtíðinni en eng-
inn vill ræða hvaðan sú orka á að
koma. Jökulsár Skagafjarðar og
Skjálfandi hafa þegar verið eyrnar-
merktar verksmiðjunni en það
dugar ekki nema upp í 360.000
tonn. Þrátt fyrir öll vafaatriði er
látið eins og ákvörðun á Húsavík sé
formsatriði og búin er til tíma-
pressa og neyð. Alcoa stendur fyrir
fundum sem höfða til skammtíma
gróðavonar einstakra hagsmuna-
aðila. Þessi skák hefur verið leikin
margsinnis um allan heim: Láttu
heimamenn ná niður orkuverðinu.
Kynningarefni Alcoa
Þrátt fyrir að íslenska ríkið hafi
fært Alcoa milljarða í beinhörðum
peningum, skattaafsláttum, niður-
greiddu rafmagni og náttúruverð-
mætum fær Alcoa að eigna sér
þjóðgarðinn sem á að ná frá
Skaftafelli niður Jökulsárgljúfur
fyrir litlar 20 milljónir. Hér eftir
verður allt myndefni af þessu
svæði til reiðu í kynningarefni
Alcoa og fyrirtækið getur sagt
heiminum að öll þessi fegurð sé
Alcoa að þakka. Þetta er eins og
Bílaverkstæði Bödda fengi að nota
Björk ókeypis í öllu kynningarefni
þrátt fyrir að eigandinn hafi
nýlega bakkað yfir hana.
Fyrirtæki sem stendur í mestu
eyðileggingu á náttúrugersemum
á Íslandi verður tákn fyrir vernd-
un. Írónían er auðvitað sú að ekk-
ert ógnar þessum svæðum nema
einmitt áliðnaðurinn. Versti mark-
aðsfræðingur í heimi getur séð að
stórfyrirtæki ætti að borga millj-
arða fyrir að vera opinber vernd-
ari höfuðdjásna Íslanda og enn
meira ef fyrirtækið er þekkt fyrir
mengun og eyðileggingu.
Stjórnmálamenn og fjölmiðlar
virðast ekki hafa ímyndunarafl til
að sjá eða sýna okkur hvert þjóðin
stefnir. Leiðin til álnauðar er vörð-
uð góðum ásetningi.
Stærsta álbræðsla heims
Nú þegar stefnir í að ársfram-
leiðsla verði um 1,5 milljón tonn
með álverum á Reyðarfirði, Hval-
firði, Húsavík og Helguvík og þre-
faldri Straumsvík. En fjögur
þeirra munu vilja eða neyðast til
að tvöfaldast í framtíðinni. Það
væri blekking að ímynda sér
annað. Rannsóknir í Skjálfanda-
fljóti, Héraðsvötnum, Kerlingar-
fjöllum, Torfajökulssvæði og
Langasjó staðfesta hvert orku-
fyrirtækin stefna og að tæknileg
markmið eru komin upp í tvær og
hálfa milljón tonna. Sú staðreynd
að Þjórsárver eru á ís sanna þenn-
an vilja, annars væru þau sjálf-
friðuð. Orkufyrirtækin vilja gera
Ísland að stærstu álbræðslu í
heimi, á því leikur enginn vafi,
verktakar vilja það, ASÍ vill þetta,
Sjálfstæðisflokkurinn vill þetta,
Framsóknarflokkurinn vill þetta
og Samfylking hefur spilað með í
mörgum bæjum.
Álið leitar í pólitík
Ef valdið er tafl eru venjulegir
sveitarstjórnarmenn látnir glíma
við stórmeistara í samningagerð
sem hafa snúið á stjórnvöld og
haft áhrif á lagasetningu í stærstu
ríkjum veraldar. Á móti þessum
stórmeisturum spila ráðamenn
lúdó. Bisnessvit þeirra verður
ekki í askana látið.
Century sem rekur álverið á
Grundartanga er örfyrirtæki, það
gæti auðveldlega runnið inn í
Alcoa-samstæðuna. Þá mun Alcoa
eiga fjórar verksmiðjur á Íslandi
sem allar munu þurfa að tvöfald-
ast. Hvert leitar slíkt vald og slík-
ur vilji? Á meðan forstjóri Össur-
ar þarf ekki að ganga í miðstjórn
Framsóknarflokksins til að hanna
betri gervilimi og Marel þarf ekki
á velvild ráðherra að halda til að
þróa betri vinnslulínu, á meðan
allt hið skapandi afl á Íslandi leit-
ar í útrás, þá mun ál- og orkuiðn-
aðurinn standa í innrás og leita í
pólitík enda byggist vöxturinn á
aðgangi að helgustu véum þjóðar-
innar og alþjóðlegum skuldbind-
ingum Íslands í loftslagsmálum.
Enginn fjölmiðill hefur viljað
birta okkur í hvaða átt við erum að
fara. Væri æskilegt að einn og
sami aðili eignaðist fjórar verk-
smiðjur á Íslandi sem allar vilja
stækka? Og þegar þau hafa stækk-
að, munu þau ekki vilja stækka?
Er opið bókhald hjá stjórnmála-
flokkum?
Leiðin til álnauðar er vörðuð
góðum ásetningi. Þótt hver í sínu
horni sé velviljaður er heildar-
markmiðið hrein yfirlýsing um
fjandsamlega yfirtöku á íslensku
atvinnulífi og náttúru. Næstu
tvennar kosningar eru mikilvæg-
ustu kosningar Íslandssögunnar.
Við erum að kjósa um það hvert
Ísland stefnir. Á laugardag ætla
þúsundir Íslandsvina að ganga
niður Laugaveg klukkan 13:00
ásamt mörgum helstu tónlistar-
mönnum þjóðarinnar og mæla
þannig með annarri framtíðarsýn.
Allir eru hvattir til að mæta.
Mikilvægustu kosningar
aldarinnar á laugardaginn?
UMRÆÐAN
KOSNINGAR
ANDRI SNÆR MAGNASON
RITHÖFUNDUR
Leiðin til álnauðar er vörðuð
góðum ásetningi. Þótt hver
í sínu horni sé velviljaður
er heildarmarkmiðið hrein
yfirlýsing um fjandsamlega
yfirtöku á íslensku atvinnulífi
og náttúru. Næstu tvennar
kosningar eru mikilvægustu
kosningar Íslandssögunnar. Við
erum að kjósa um það hvert
Ísland stefnir.