Fréttablaðið - 02.06.2006, Blaðsíða 65

FÖSTUDAGUR 2. júní 2006 33
SENDIÐ OKKUR LÍNU
Við hvetjum lesendur til að senda okk-
ur línu og leggja orð í belg um málefni
líðandi stundar. Greinar og bréf skulu
vera stutt og gagnorð. Eingöngu er
tekið á móti efni sem sent er frá Skoð-
anasíðunni á visir.is. Þar eru nánari
leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort
efni birtist í Fréttablaðinu eða Vísi eða í
báðum miðlunum að hluta eða í heild.
Áskilinn er réttur til leiðréttinga og til
að stytta efni.
Meðal fornmanna voru þeir sem
gátu bælt eðlislægan ótta, eða í
það minnsta haldið aftur af honum,
í mörgum tilfellum líklegri til að
þrauka – komast lífs af.
Þetta átti helst við um einstakl-
inga sem þurftu að standa frammi
fyrir hættum sem oft á tíðum voru
óumflýjanlegar í þess tíma lífs-
baráttu. Þeir hugrökku voru lík-
legri til að afla nauðsynlegra nytja
þrátt fyrir aðsteðjandi hættur auk
þess að vernda hópinn eða fjöl-
skyldu sína gegn árásum rándýra
eða óblíðrar náttúru.
Hugrekkið grundvallaðist af
reynslu, kænsku og vísdómi um
það að tefla aldrei djarft að nauð-
synjalausu og að geta greint á
milli þess hvort það væri skyn-
samlegra að takast á við hættuna
eða flýja. Til varð orðið hug-
dirfska.
Öðru máli gegnir um þá sem
fyrir einhvern furðulegan mis-
skilning eða líklegan greindar-
skort leita viðurkenningar á
dirfsku sinni með því að tefla lífi
sínu og annarra í hættu í algeru
tilgangsleysi.
Í dag er eitt algengasta birting-
arform þessa þegar einstaklingur
hagar sér þannig í umferðinni að
hætta stafar af. Stundum til þess
að vekja á sér athygli. Í þessum
hópi eru einstaklingar sem aka t.d.
á ofsahraða, eða viðhafa aðra
áhættuhegðun í umferðinni, haldn-
ir þeim misskilningi að þeir og
aðrir sem á vegi þeirra verða séu
ódauðlegir.
Meðal fornra samfélaga var
litið svo á að sá sem tefldi lífi sínu
og annarra í hættu í algeru til-
gangsleysi og fíflaskap væri í
besta lagi útskúfaður og settur í
flokk andlegra niðursetninga enda
taldist slík hegðun til marks um
alvarlegan greindarskort. Til varð
orðið fífldirfska og hámarki náði
heimskan þegar viðkomandi
hreykti sér af.
Í dag er tekið blíðar á slíkum
einstaklingum þótt alvarleiki
gjörða þeirra sé síst minni. Þeir
eru t.d. látnir sæta sektum eða
tímabundinni sviptingu ökurétt-
inda og í einhverjum tilfellum
fangelsi. Það er algengast að menn
láti sér afskipti lögreglu eða annað
tiltal að kenningu verða en þó eru
þeir til sem ekkert læra.
Það eru mestar líkur á því að
þú, lesandi góður, sért ekki í hópi
þeirra sem tileinka sér fífl-
dirfskuna. Sá hópur er sem betur
fer fámennur en mjög hættuleg-
ur. En ef svo er, gefðu þér þá
góðan tíma í að komast í eftirsótt-
an hóp hinna hugdjörfu. Þeirra
sem taka tillit til lífs og þarfa
annarra. Þeirra sem sýna ábyrgð
og fyrirhyggju. Það er hvorki erf-
itt né flókið og það þarf ekki
mikla greind til.
Komum heil heim.
Hugdirfska eða fífldirfska
UMRÆÐAN
UMFERÐAR-
ÖRYGGI
EINAR MÁR MAGNÚSSON
UPPLÝSINGAFULLTRÚI UMFERÐARSTOFU
Það eru mestar líkur á því að
þú, lesandi góður, sért ekki í
hópi þeirra sem tileinka sér
fífldirfskuna. Sá hópur er sem
betur fer fámennur en mjög
hættulegur.
Björn Bjarnason er mikill áhuga-
maður um símhleranir. Það þurfti
ekki að koma mjög á óvart að
Björn Bjarnason væri fyrirmunað
að sjá að nokkuð væri athugavert
við embættisfærslu föður síns
Bjarna Benediktssonar, þegar
Bjarni heimilaði símhleranir hjá
pólitískum andstæðingum sínum.
Björn Bjarnason dómsmálaráð-
herra tjáir sig um málið á heima-
síðu sinni og má greina í gegnum
skrifin sérkennilega hræru af
gremju og gleði. Það skín gleði í
gegn yfir því að vera dottinn aftur
í tíma kalda stríðsins og síðan
gremja og ólund yfir því að það sé
yfir höfuð talið óeðlilegt nú í dag
að hleranir tíðkuðust á símum
sósialista.
Björn Bjarnason hefur átt erf-
itt með að komast út úr hugsana-
gangi kalda stríðsins og er greini-
lega fyrirmunað að sjá að eitt og
annað sem viðgekkst þá hafi orkað
tvímælis. Ég þekki það í gegnum
störf mín á Alþingi að Björn er
einstakur áhugamaður um hleran-
ir og hefur hann lagt fram hvert
frumvarpið á fætur öðru þar sem
hefur átt að rýmka allar heimildir
til hlerana. Birni hefði verið í lófa
lagið að svara fyrir þetta mál með
því að skipa nefnd og fara í gegn-
um margra áratuga sagnfræði
með málefnalegum hætti en mann-
inum virðist algerlega fyrirmunað
að laga hugsanagang sinn að
nútímanum.
Það sem ég vonast til þess að
komi út úr þeirri umræðu sem nú
fer af stað um hleranir er hvernig
staðið er að þeim í dag og nauðsyn
þess að skipuð sé þverpólitísk
þingnefnd sem hafi eftirlit með
hlerunum og fyrirhugaðri grein-
ingadeild ríkislögreglustjóra.
Föður-
betrungur
UMRÆÐAN
SÍMHLERANIR
SIGURJÓN ÞÓRÐARSON
ALÞINGISMAÐUR
„Rokland er að minni hyggju sterkasta bók Hallgríms
...skrifuð af smitandi krafti og mælsku ... útkoman er
ótrúlegur texti.“
Halldór Guðmundsson, Fbl.
„Í Roklandi kraumar frásagnargleði og húmor.“
Steinunn Inga Óttarsdóttir, Mbl.
„Rokland er mikil skáldsaga.“
Jón Yngvi Jóhannsson, Kastljós
„Stórskemmtileg ... Hallgrímur fer á kostum í lestri
sínum yfir samtíðinni“
Egill Helgason, Silfur Egils
Komin
í kilju
Tilnefnd til Íslen
sku bókmenntave
rðlaunanna 2005
Tilnefnd til
Menningar
verðlauna D
V 2005