Tíminn - 16.04.1978, Blaðsíða 2

2
Sunnudagur 16. aprfl 1978
Dagblaðer gefið út hér í Reykjavík, sem
Vfsir nefnist. Það miðar efni sit't fyrst og
siðast við sölu á síðdegisblaðamarkaðnum,
þar sem það á í harðri samkeppni. Af þeim
sökum hendir það ritara blaðsins af og til að
seilast nokkuð langt inn á brautir æsif rétta-
mennskunnar í fréttaflutningi sínum og
öðrum skrifum um málefni dagsins. Jafn-
vel kemur það fyrir blaðið, að því verði
fótaskortur á hinum gullnu brautum sann-
leikans í leit sinni að nógu spennandi
lestrarefni handa vinnulúnum Reykvíking-
um, sem fletta því að loknum ströngum
vinnudegi.
Þetta blað er að vísu ekki gefið út bein-
linisaf neinum einum stjórnmálaf lokki, en
eigi að síður leyna pólitísk skrif þess ekki á
sér. Það fer ekki á milli mála, að blaðið
gengur leynt og Ijóst erinda þeirra afla,
sem hvað lengst vilja ganga í þvi að leyfa
sem óheftasta gróðasöfnun. Það þýðir með
öðrum orðum, að blaðið túlkar skoðanir
þeirra manna, sem vilja fá að raka að sér
fégróða á kostnað meðborgara sinna, án
þess að aðrir séu að viðhafa af því óþarfa
af skiptasemi. Blaðið er því opinberlega eða
óopinberlega málgagn miskunnarlausustu
gróðaaflanna i þjóðfélagi okkar — þeirra
manna sem fussa og sveia ef þeir heyra
minnzt á það að f ólk eigi að vinna saman að
úrlausn þeirra verkefna, sem horfa til
framfara og velferðar fyrir hagsmuni
landsmanna í heild. ( stað þess að taka þátt
i því í samstarfi við aðra meðborgara sína
að byggja hér upp lífvænlegt og heilbrigt
framtíðarþjóðfélag, vilja þessir menn
óáreittir fá að keppa um það við aðra, hver
sé ötulastur við að troða skóinn afc náunga
sinum.
Visir og samvinnuhreyfingin
í samræmi við þessa lífshugsjón sjá
skriffinnar Vísis rautt, ef þeir heyra
minnzt á samvinnuhreyfinguna. Islenzka
þjóðin hef ur veriðsvo lánsöm, að henni hef-
ur tekizt að byggja hér á landi upp öfluga
samvinnuhreyfingu, sem hefur nú um nær
aldar skeið unnið myndarlega að því að
leysa þau f jölmörgu verkefni, sem íslenzkt
atvinnulíf hefur þurft á að halda, svo að
eðlilegar framfarir gætu þar orðið. Það
hefur verið lán þjóðarinnar, að fyrir til-
stuðlan samvinnuhreyfingarinnar — og
beinlínis vegna þess hvað tekizt hefur að
gera hana öfluga — hafa fjöldamargar
nauðsynjaframkvæmdir innan atvinnulífs-
ins verið framkvæmdar á félagslegum
grundvelli. Þetta hefur leitt til þess, að at-
vinnutækin hafa verið og eru rekin með
hagsmuni alls almennings fyrir augum, í
stað þess að þau myndu að öðrum kosti vera
látin mala gull fyrir fáeina auðuga eigend-
ur sína.
Það er í sjálf u sér eðlilegt, að öfgafyllstu
einkarekstrarmenn telji þetta rangláta og
vitlausa ráðstöfun á arðinum af vinnu
þjóðarinnar. Þeir vilja sem sé fá að ráðsk-
ast að vild með meiri eða minni prósentur
af.þeim verðmætum, sem alþýða manna til
lands og sjávar skapar með vinnu sinni
hörðum höndum. En allur þorri lands-
manna veit betur, og sér enda ekki tilgang-
inn í því að láta nota sig sem vinnudýr til að
Ráðbarður:
AÐ
FARA
AFTAN
AÐ
FÓLK/
leyfa táum Bogesenum að leika sér í vel-
lystingum praktuglega. Af þeim sökum er
það sem íslendingar hafa sjálfir eflt sam-
vinnufélög sín og beitt þeim sem tæki til að
tryggja það, að arðurinn af framleiðslunni
renni aftur til baka til þeirra sem f ramleiða
verðmætin. Þetta hefur þegar orðið til þess
að auka hagsæld íslenzku þjóðarinnar
ómælanlega, og vonandi verður svo áfram
um langa framtíð.
Bogesenssjónarmiðin
Þetta vita þeir Vísismenn ósköp vel, og af
þeim sökum gæta þeir sín vitaskuld á því að
halda þvi ekki berum orðum fram frammi
fyrir alþjóð, að menn eigi að gefa örfáum
Bogesenum ákveðna tiund af vinnu sinni.
Afturámóti þurfa þessir menn einhyern
veginn að vinna fyrir kaupinu sínu, og þess
vegna eru þeir fádæma iðnir við að þoka
þessum stefnumálum sínum áfram undir
öðru yfirskini.
Af þeirri ástæðu er það, að alltaf af og til
finna þeir sér tilefni til að ráðast heiftar-
lega á samvinnuhreyf inguna, og eru þeir þá
ekki alltaf vandir að meðölum. Nýjasta
dæmi þessa er leiðari blaðsins frá því s.l.
þriðjudag. Þar er enn einu sinni hamrað á
þeirri gömlu lummu, að samvinnufélögin í
sveitum landsins, eða ,,Síshringurinn" eins
og kosið er að orða það í þetta skipti, fari
þannig með bændur, að þeir megi nú teljast
hálfgerðir leiguliðar kaupfélaganna. Og til-
efni þessara ásakana er það eitt, að stór-
sprengja, sem átti að verða og varpað var
fram á Alþingi í fyrra, reyndist við nánari
athugun ekki vera annað en óskaðleg reyk-
sprengja. Er þar átt við þá tillögu, sem þar
kom fram, um að afurðalán skyldu fram-
vegis greiðast beint til bænda, en ekki f ara í
gegnum af urðasölufélögin, eins og nú tíðk-
ast víðast.
Þeir hjá Vísi vita það fullvel, að hér fara
þeir í einu og öllu með staðlausa stafi. Það
liggur gömul hefð að baki því, að bændur
láti kaupfélögin annast það að taka út fyrir
sig bæði afurðalán og önnur lán og leggja
þau inn á viðskiptareikninga sína. Þetta
stafar f yrst og f remst af því, að nánast f rá
upphaf i hef ur það í verulegum mæli komið í
hlut kaupfélaganna að sjá um að veita al-
menna b^nkaþjónustu í dreifbýlinu, og þar
af kemur, að þau taka mörg hver að sér að
sjá um að greiða reikninga og ganga frá
lántökum fyrir félagsmenn sína, og veita
þeim margvíslega aðra bankaþjónustu.
Þessu hefur og fylgt það, að kaupfélögin
hafa einnig tekið að sér að útvega bændum
rekstrarfjármagn í verlegum mæli. Allt
þetta er hins vegar þjónusta, sem í raun og
veru væri eðlilegast að væri veitt innan
bankakerfisins, enda hefur hún í vaxandi
mæli verið að færast þangað síðustu árin.
Vísismönnum er einnig fullkunnugt um
það, að af hálfu bæði Sambandsins og
kaupfélaganna hefur þvi verið marglýst
yfir, að það yrði mjög hagstætt frá sjónar-
hóli samvinnuhreyfingarinnar, ef banka-
kerfið gerði bændum kleift að staðgreiða
kostnaðinn við búreksturinn. Slíkt myndi
leiða það af sér, að reikningsviðskipti hjá
kaupfélögunum myndu hverfa úr sögunni,
en í staðinn tæki bankakerf ið að sér að veita
landbúnaðinum nauðsynlega fjár-
mögnunarþjónustu. Þetta yrði hagstætt
fyrir samvinnuhreyf inguna sérstaklega
fyrir þá sök, að þaðer sér í lagi f jármögnun
sauðfjárbúskaparins, sem er orðin mjög
þungur baggi á henni, einkum í seinni tíð.
En á hinn bóginn hafa bændur sjálfir ekki
ákveðið að breyta þessu, og á meðan svo er
fer það ekki saman við hina lýðræðislegu
stjórnun samvinnufélaganna að þau færist
undan að inna af höndum þá þjónustu, sem
til er ætlazt af þeim.
Allt þetta hefur margoft komið fram
opinberlega, svo að skriff innum Vísis er vel
kunnugt um það. Af þeim sökum er það, að
skrif eins og leiðarinn á þriðjudaginn eru
f yrirf ram dæmd til þess að verða að stórum
og miklum vindhöggum. En samt sem áður
reyna Vísismenn að klóra í bakkann með
því að reyna að nota þessa líka þokkalegu
leið til að koma því inn hjá fólki, að sam-
vinnufélögin séu andstæð hagsmunum þess,
og að þeim væri betur borgið í höndum
þeirra einkarekstrarmanna, sem standa á
bak við Vísi. Þetta er eiginlega ekki hægt að
kalla annað en að fara aftan að fólki.
Fyrirhuguð er 12 daga ferð á vegum framsóknarfélaganna með viðkomu í:
HANNOVER - BERLÍN - PRAG — MUNCHEN - KÖLN
Einnig er hugsanlegt að hafa viðkomu i
LEIPZIG OG SALZBURG
Möguleikar eru einnig á að
kaupa aðeins flugfar Reykjavik
— Hannover — Reykjavík
Mjög hagstætt
verð
Brottför 24. mai — heimkoma 4.
júni.
Allar nánari upplýsingar á skrif-
stofunni Rauðarárstig 18.
Simi 2-44-80.