Tíminn - 16.04.1978, Page 16

16
Sunnudagur 16. apríl 1978
Margþætt menn
maður, Björn Th. Björnsson,
Jón Sigurðsson, ritari, Kristján
Benediktsson, formaður
Menntamálaráðs, og Matthias
Jóhannessen.
Varamenn i Menntamálaráði
nú eru þessir:
Eirikur Hreinn Finnbogason,
Arni Bergmann, Áslaug
Brynjólfsdóttir, Þorsteinn
Ólafsson og Halldór Blöndal.
Frá upphafi hafa þessir verið
formenn Menntamálaráðs:
Sigurður Nordal (1928-31),
Barði Guðmundsson (1931-33),
Kristján Albertsson (1933-34),
Jónas Jónsson (1934-43), Valtýr
Stefánsson (1943-56), Helgi
Sæmundsson (1956-59), Kristján
Benediktsson (1959), Helgi
Sæmundsson (1960-67) Vil-
hjálmur Þ. Gislason (1967-71),
Inga Birna Jónsdóttir (1971-74)
og Kristján Benediktsson (1974-
og siðan)
Þessir menn hafa verið for-
stöðumenn Menningarsjóðs og
Bókaútgáfu Menningarsjóðs:
Steingrimur Guðmundsson (til
1939), Jón Emil Guðjónsson
(1939-56), og Gils Guðmundsson
(1956 og siðan).
— en i forföllum hans frá 1972
hafa þessir gegnt starfinu:
Höskuldur Frimannsson (1972-
75), Jón Sigurðsson (1975-77) og
Hrólfur Halldórsson (1977 og
siðan).
Auk forstöðumanns starfa
þessir menn nú við Menningar-
sjóð: Svanhvit Sigurlinnadóttir,
ritari, Ebenezer Guðjónsson,
sölustjóri, Helgi Sæmundsson,
útgáfuráðunautur og Ragnheið-
ur Snorradóttir, ræstingarmað-
ur.
Samstarf við vísinda- og
rannsóknastofnanir
Bókaútgáfa Menningarsjóðs
starfar i nánu samstarfi við Hið
islenzka þjóðvinafélag og ann-
ast afgreiðslu bóka þess. A sið-
ari árum hefur útgáfan leitazt
við að sinna sérteknum verkefn-
um við hlið annarrar útgáfu-
starfsemi i landinu. Hefur verið
fylgt útgáfustefnu sem hér seg-
ir:
1. visinda- og fræðirit, m.a. yfir-
lits-og alfræðibækur: ritgerð-
ir um sérfræðileg efni: orða-
bækur: fræðilegar útgáfur
handrita.
2. bókmenntaverk, m.a. verk
sem Menntamálaráð leitar
sérstaklega eftir eða efnir til
samkeppni um: verk is-
lenzkra höfunda sem hafa
bókmenntalegt gildi: yfirlits-
og sýnisbækur, þýðingar val-
inna verka heimsbókmennta.
3. bækur um listir.
4. útgáfa tónverka á nótum og
hljómplötum.
5. smábækur Menningarsjóðs.
6. timarit og/eða félagsrit.
Bókaútgáfa Menningarsjóðs
og Þjóðvinafélagsins gefur út
Almanak Islands i samvinnu við
Inga Birna Jónsdóttir
Sigurður Nordai
Kristján Albertsson
Jónas Jónsson
Vaitýr Stefánsson
Menningarsjóður var stofnað-
ur með lögum 12. april 1928 og
var i lögunum kveðiö svo á, að
þingkjörin nefnd, Menntamála-
ráð, skyldi vera stjórn sjóösins.
Menntamálaráð kom saman til
fyrsta fundar hinn 1. júni 1928 og
hefur á hálfrar aldar skeiði
haldið 1088 fundi alls.
,,A árinu 1928 var mikil
gróska i þjóðlifi okkar bæði á
hinu andlega og veraldlega
sviði, sem glöggt kemur fram i
löggjafarstarfsemi Alþingis. Þá
voru ekki einungis sett lög um
Menntamálaráö og Menningar-
sjóö.Þá voru sett lög um gagn-
fræöaskóla i Reykjavik, um
friðun Þingvalla, Sundhöll i
Reykjavik og mikill lagabálkur
staðfestur um stofnun og rekst-
ur útvarps, svo að nokkuð sé
nefnt”. Svo fórust Kristjáni
Benediktssyni orð á fundi með
fréttamönnum i tilefni hálfrar
aldar afmælis Menningarsjóðs i
liðinni viku.
Um skeið stærsta bóka-
forlagið
Menningarsjóði var frá upp-
hafi ætlað þaö hlutverk að
styðja almenna menningu i
landinu, rannsókn islenzkrar
náttúru og þróun þjóölegrar
listar.
Starfsemi Menningarsjóðs
var mjög margþætt lengi fram-
an af, en sem kunnugt er hefur
talsverð sérhæfing átt sér stað i
þessum efnum á siðari árum.
Má þannig segja að eftirtaldar
stofnanir hafi sprottið af menn-
ingarsjóði:
Listasafn Islands,
Visindasjóður,
Rikisútgáfa námsbóka,
Lánasjóður islenzkra náms-
manna,
Fræðslumyndasafn rikisins,
— auk ýmissa opinberra
styrktarsjóða og árlegra fjár-
veitinga vegna starfa aö listum
og menntum i landinu. Þessi
þróun á sér enn stað, og hafa
miklar umræður verið að und-
anförnu um stofnun sérstaks
Kvikmyndasjóðs.
Bókaútgáfa hefur löngum
verið umfangsmesti þátturinn i
starfsemi Menningarsjóðs og
yfirgnæfandi eftir að afskiptum
sjóösins af námslánum lauk. A
vegum Bókadeildar Menningar-
sjóðs og siðar Bókaútgáfu
Menningarsjóðs var á sin-
um tima komið upp mjög
fjölmennu félagsmannakérfi
um allt land, og var hér um að
ræöa stærsta bókaforlag lands-
ins um árabil. Hefur starfslið
Menningarsjóðs jöfnum hönd-
um unnið að útgáfustarfseminni
og öðrum þáttum i sörfum
stofnunarinnar.
Verðugt framlag til
menningarsögu þjóöar-
innar
A 1087. fundi Menntamálaráðs
var ákveðið að efna til# útgáfu
bókar um þjóðgarða Islands,
fólkvanga og friðlýst svæöi i til-
„LandshöfAingjahúsið”, núverandi aðsetur Menningarsjóðs.
efni af 50 ára afmæli Menn-
ingarsjóðs.
Bók þessi á að verða eins kon-
ar hringferill um landið og ein-
stakir menn verða fengnir til að
rita um ákveðinn stað eða staði.
Gisli Jónsson menntaskóla-
kennari á Akureyri verður rit-
stjóri og velur hann höfunda i
samráði viö útgefanda, sér um
samræmingu og fullvinnslu til
útgáfu. Menntamálaráð hefur
valið útgáfunefnd, sem verður
ritstjóra til ráðuneytis, og skipa
hana Baldvin Tryggvason
sparisjóðsstjóri, Björn Th.
Björnsson listfræðingur, Jónas
Jónsson formaöur Skógræktar-
félags tslands og Sigurður Þór-
arinsson jaröfræðingur. Þessir
aðilar skulu gera i sameiningu
sem nákvæmasta áætlun um
verkið og leggja þá áætlun fyrir
Menntamálaráð til samþykktar
ásamt með grófri kostnaðar-
áætlun og timasetningu um út-
komu.
Bókin er hugsuð sem stofn, er
siðar megi endurskoða og bæta
við eftir þvi sem aðstæöur
breytast og friðlýstum svæðum
fjölgar.
Umbroti bókarinnar verður
hagaö með tilliti til þess, að unnt
sé að gefa hana út með tvenns
konar umbúnaði, sem leiðarbók
og einnig i vandaðri mynd-
skreyttri útgáfu.
Menntamálaráö væntir sér
mikils af starfi fyrrnefndra
manna og vonar, að þetta rit-
verk geti oröið verðugt framlag
til menningarsögu þjóðarinnar.
Menntamálaráð og
starfsmenn Menningar-
sjóðs
I hinu fyrsta Menntamálaráði
áttu sæti:
Ingibjörg H. Bjarnason, al-
þingismaður, varaformaður,
Sigurður Nordal, prófessor, for-
maður, Ragnar Asgeirsson,
garðyrkjuráðunautur, Arni
Pálsson, bókavörður, siðar
prófessor, og Stefán Jóhann
Stefánsson, hæstaréttarlögmaö-
ur.
Menntamálaráð er kjörið á
Alþingi eftir hverjar almennar
þingkosningar, og var núver-
andi ráö kjörið i desember 1974.
Nú sitja þessir menn i Mennta-
málaráði:
Baldvin Tryggvason, varafor-