Tíminn - 10.09.1978, Page 16

16
S>r.*»v
Sunnudagur 10, september 1978
Jón Snæbjörnsson:
Sólardagar við Svartahaí
Nú i sumar hefur islendingum
gefist kostur á feröum til
Búigarfu. Var ég ásamt konu
minni, dóttur og tengdasyni, þátt-
takandi i einni þessara ferða.
Fyrirkomulag er þannig, aö fariö
er meö áætlunarflugi Flugleiða til
Kaupmannahafnar og þaöan meö
áætlunarflugi Bulgarian Airlines
suöur tii Sofia og þar enn tekin
innanlandsvél austur til Svarta-
hafs, þar sem sólarstrendur
Búlgaríu eru. Feröin alls tekur
nokkuö langan tima, þvf oft þarf
aö biöa þegar millilent er. Feröa-
skrifstofa Kjartans Helgasonar,
hefur nokkra tslendinga f fullu
starfi yfir sumarmánuðina, til
fararstjórnar og aöstoöar fyrir
farþega á meöan þeir dvelja
þarna og gefur kost á nokkrum
feröum um landiö gegn hóflegu
gjaldi. Fórum viö allar þessar
feröir og nutum fyrirgreiöslu
hinna islensku fararstjóra og
einnig búlgarskra fararstjóra
sem voru með i hverril'íerö og eru
allar uppiýsingar um land og
þjóö, sem hér fara á eftir,
byggöar á uppiýsingum þeirra.
Undantekningarlaust voru feröir
þessar hinar ánægjuiegustu, enda
allt gert til aö svo gæti oröiö.
Land og þjóð
Búlgaría er liðlega fjórum sinn-
um stærri en Island, eöa um 410
þús. fkm. tbúar eru um 9 milljón-
ir. HöfuöborginerSofia meö um 1
millj. íbúa. Landiö er ákaflega
frjósamt, hiti að sumrinu er um
24-26 stig og því mjög þægilegur
fyrir Noröurlandabúa i orlofi.
• Stjórnarfar er alþýöulýðveldi,
siðan 1944. Fram til 1944 var aðal-
atvinnuvegur landsmanna land-
búnaöur og störfuöu viö hann um
80% af landsmönnum, en viö
iðnaö um 20%. Nú hefur þetta
snúist alveg viö þannig aö nú
starfa viö landbúnaö um 20%
landsmanna,en viö iönað og aöra
atvinnuvegi 80%. Landbúnaður-
inn er aö miklu leyti byggöur á
stórum samyrkjubúum, sem að
formi til eru eign þeirra sem við
þau vinna. Auk launa sinna hjá
búunum, fær fólk til einkaafnota
nokkra landskika þar sem þaö
getur ræktaö þaö sem þvi sýnist
og selt uppskeruna hverjum sem
er án þess að þurfa aö greiöa
skatta af þeim tekjum. Eins og
áöur segir er landiö mjög frjó-
samt og fá bændur venjulega
tvær uppskerur á ári af mörgum
tegundum korns og ávaxta. Hefur
framleiöslan aukist um 500%
siöan 1944, þrátt fyrir fækkun
starfsmanna viö hana og er þar
aö koma i ljós árangur af stór-
felldri vélvæðingu landbúnaöar-
ins og aukinni hagræöingu með
tilkomu hinna risastóru sam-
yrkjubúa. Framleitt er mjög
mikið af alls konar ávöxtum,
korni ýmiss konar og vin er flutt
út I mjög stórum stil enda eru
Búlgarar frægir fyrir sin ágætu
vín og eru þeir meö stærstu vin-
framleiöendum i Evrópu. Þaö
þótti mér athyglisvert, þegarekið
var meöfram hinum geysistóru
vinökrum, sagöi leiösögumaöur
okkur, aö vinviöarplönturnar
bæru ekki ávexti fyrr en þær væru
3ja ára gamlar. Þeir þurfa þvi aö
biöa i þrjú ár eftir uppskeru i
þeirri grein en i uppvexti þurfa
plönturnar mikla umhiröu. Mér
varö hugsaö til islenskra bænda
sem kvarta um langa biö eftir
sauöfjárafuröum hjá sér. Nú á
siöustu árum,hafa fundist auöug-
ar námur i landinu og fer námu-
vinnsla og iönaöur þar aö lútandi
mjög vaxandi og eru Búlgarar
t.d. orönir sjálfum sér nógir um
allt járn og stál. Ferðamanna-
A baöströndinni. Þar var alitaf nokkur alda jafnvel svo aö fulioröiö fólk gat dottiö
Menntun og almanna-
tryggingar.
1 Búlgarlu er alþýöumenntun
góö. Skólaskylda er 10 ár. Börnin
fara I skólann aö morgni, fá þar
morgunverö og hádegisverð án
endurgjalds og aö námi loknu
daglega dvelja þau i skólanum
við heimanám undir handleiöslu
kennara og koma siöan heim kl. 4
siðdegis og er þá námi lokiö þann
daginn. Þegar skyldunámi lýkur
sem er 10 ár eins og áöur segir,
tekur viö hiö sérfræöilega nám
sem er stundað i æöri skólum.
Stunda nemendur þá nám i sinni
grein aö vetrinum en aö sumrinu
til er þeim útveguö vinna i þvi
fagi s em þeir eru aö nema. Námiö
er þvi stundaö allt áriö, bæði bók-
lega og verklega. Almannatrygg-
ingar eru góðar. 011 læknisþjón-
usa og sjúkrahúsdvöl er ókeypis.
Meira að segja erlendir feröa-
menn fá ókeypis læknisaöstoö ef
þeir veikjast á meöan á dvöl
stendur f landinu. Eftirlaun fá
menn 60 ára en mega þó vinna
eftir þann aldur án skertra eftir-
launa. Ekki man ég um fjöl-
skyldubætur, en fæöingarorlof
kvenna er langt.mig minnir hálft
ár á fullu kaupi og lengist eftir þvi
sem börnunum fjölgar.
Laun og kjör fólksins
Mér var tjáö aö lægstu laun
værukringum 80 lev á mánuði en
almenn laun væruá bilinu 150-200
lev. Gengi á lev er nú ca. kr. 305.-
Rikið á allt ibúöarhúsnæöi i land-
inu og er leiga fyrir venjulega
ibúöca. 15lev á mánuöi eöa 10%
af tekjum og skattur af tekjum er
aöeins 10%. Þaö fara þvi um 20%
af tekjum manna til greiðslu á
sköttum og húsnæöi. Hjá okkur
Islendingum dugir ekki minna en
50-60% af tekjunum í þessi út-
gjöld. Bifreiöaeign landsmanna
viröist litil og mjög fáskrúöug.
Þar sjást varla aörar bifreiöateg-
undir en Lada, Skoda og
Moskvits. Bifreiöir eru mjög dýr-
ar eða um 5000 lev sem svarar til
2ja til 3ja ára launa og bensin er
sömuleiöis mjög dýrt eöa um
vikukaup þarf til aö fylla einn
bensíntank. Það er þvi skiljanlegt
hve óhemjumikið ber á asnakerr-
um á öllum þjóövegum landsins.
Ég get imyndaö mér aö allir
bændur fari til vinnu sinnar á
ökrunum á asnakerru svo algengt
samgöngutæki virtist mér þetta
vera. Varö mér þá enn hugsaö til
Islenskra bænda sem helst vilja
fara í fjósiö á jeppa. Jeppa sá ég
hins vegar alls engan en litils-
háttar af venjulegum dráttarvél-
um. Eru þá samyrkjubúin undan-
skilin en þar sá ég feikilegar véla-
miöstöövar sem þau hafa til af-
nota.
Hótel Moskva á Guilnu ströndinni
Bóndi með hestakerru, skammt fyrir u
Gullna ströndin viö Svartahaf. Hótel International til vinstri
straumur til landsins hefur aukist
gifurlega nú siöustu ár, enda hef-
ur rikið gert mikiö til aö laöa er-
lenda ferðamenn til landsins.
Byggöar hafa veriö heilar feröa-
mannaborgir siðastliöin 25 ár á
Svartahafsströnd, sem eingöngu
eru skipulagðar til móttöku
ferðamanna. A einni þeirra,
sólarströndinni eru 120 hótel meö
um 25 þúsund rúmum og allri
annarri þjónustuaöstööu sem
ferðamenn þurfa. Þetta er vax-
andi atvinnuvegur sem i landinu,
enda allt gert til að gera fólki
dvölina sem ánægjulegasta og
dýrtiö er ekki til þarna. Mér var
tjáö að nú væru erlendir feröa-
menn orönir um 5 milljónir á ári
og sést af þvi hve gifurlegur þátt-
ur þetta er i atvinnuiifi lands-
manna. Mest fannst mér bera
þarna á Þjóðverjum, þeir voru
greinilega i miklum meirihluta
enda er þægilegt fyrir þá aö aka
þarna suöureftir I orlof og vinátta
mun hafa rikt milli þjóöanna frá
fornu fari.
Fyrri hluti
í næsta sunnudagsblaði Tim-
ans segir frá þvi helsta sem
fyrir augun bar. í kynnis-
ferðum sem farnar voru um |
Iandið og til Tyrklands.