Fréttablaðið - 10.12.2006, Síða 28

B
erlínarborg er
þekkt sem mið-
punktur menning-
arlífs Evrópu og
þar er sannkallað
gósenland fyrir list-
þyrst fólk. Þar blómstra mynd-
list, leiklist og tónlist úr ýmsum
áttum í heimsborg með langa
sögu og ríkar hefðir sem opnar þó
arma sína fyrir nýjum straumum,
fólki og tækifærum.
Freyja hefur búið í Berlín í á
áttunda ár, hún fluttist ung út til
þess að halda þar áfram tónlistar-
námi sínu en hún lauk meistara-
gráðu í klarinettuleik frá tónlist-
arháskóla Hanns Eisler árið 2005.
Hún segir að borgin hafi breyst
töluvert á þessum stutta tíma.
„Fyrst þegar ég kom var borgin
eitt vinnusvæði, kranar og vinnu-
vélar úti um allt. Síðan hafa risið
skýjakljúfar og ótal byggingar en
landslagið í listunum hefur líka
breyst mikið.“
Andrúmsloftið var líka hlaðið orku
endar var mikil gróska í listalífi
borgarinnar á þessum tíma. „Það
var allt hægt – mikið af listafólki
fluttist til borgarinnar á þeim tíma
og ódýrt var að leigja íbúðir og
vinnustofur. Það er einn helsti
munurinn á Berlín og öðrum stór-
borgum eins og til dæmis New
York, þar sem lífsgæðakapphlaup-
ið er svo mikið og dýrt að búa.“ Nú
segir hún að ástandið hafi róast
töluvert með árunum, þó eymi enn
af orkunni. „Það er komið jafn-
vægi á hlutina og stemningin er
aðeins settlegri en um leið hefur
listalífið kannski markaðsvæðst
meira. Orkan er enn til staðar en
borgin er ekki jafn mikið að
springa út eins og áður.“
Það voru talsverð viðbrigði
fyrir unga stúlku af Nesinu að
upplifa Berlín í fyrsta sinn. „Það
var allt svo spennandi og stórt til
að byrja með, það að heyra Berlín-
ar Fílharmoníuna spila í fyrsta
sinn var ógleymanlegt, ég hafði
aldrei heyrt nokkru þessu líkt.“
Hún viðurkennir að það hafi tekið
töluvert á að venjast þessum nýju
aðstæðum og komast inn í gamal-
gróinn tónlistarheim borgarinnar.
„Ég efaðist samt ekki um þetta val
mitt að verða tónlistarmaður eftir
að ég flutti og nú hef ég fundið
minn stað í þessu stóra sam-
hengi.“
Með árunum hefur aðkomu-
stúlkan kortlagt sín horn í borg-
inni og Freyja kveðst vera farin að
skjóta rótum. „Berlín eru vega-
mót. Fólk kemur hingað til að læra
og finna sig en heldur síðan áfram.
Svo eru sumir sem ílengjast, eins
og ég.“
Freyja hefur leikið með hljóm-
sveitum og kammerhópum í Berlín
auk þess sem hún kemur reglu-
lega fram sem einleikari. Hún
kveðst síður vilja takmarka sig
við eina tegund tónlistar og segist
læra mest á því að spila sem fjöl-
breyttasta tónlist. Þá stundina var
hún til dæmis á kafi í hárómantík,
á leið að leika í ljóðadagskrá og
hugðist svo leggjast yfir nokkrar
þungar sónötur.
„Á síðasta ári spilaði ég mikið
af nýrri músík og hljóðritaði
geisladisk með einleiksverkum
fyrir klarinett frá 20. öldinni,“
segir hún. Freyja valdi þá efnis-
skrá sem innihélt bæði „klassísk“
verk innan nútímatónlistarinnar
og verk sem sérstaklega voru
skrifuð fyrir hana. Hún hefur auk
þess tekið upp hljómdisk með
ítalska cembalomleikaranum
Luigi Gaggero.
En starf tónlistarmannsins hlýt-
ur að á köflum að vera dálítið ein-
manalegt? „Maður eyðir auðvitað
óhemju miklum tíma einn inn í her-
bergi að æfa sig,“ segir
Freyja hlæjandi. „En það
er allt í lagi þegar
maður hefur tak-
mark, mér líður voða
vel einni inni í
herbergi.“ Freyja
áréttar að það sé
líka alltaf eitthvað
að gerast í menn-
ingarlífinu í Berlín
og hún sé jafnan
dugleg að sækja tón-
leika. „Það eru svo
margar tónlistarstefn-
ur sem hafa gert Berlín
að sinni höfuðborg, til
dæmis er hér lífleg
djassmúsíksena,
og líka electro
og techno þó
það sé ekki
alveg minn
tebolli.“
„Þegar ég var lítil ætlaði ég að
læra á saxófón. Það var alveg
draumurinn! Ég mætti í tónlistar-
skólann á Seltjarnarnesi og ætlaði
nú aldeilis að byrjað að læra. Þá
tilkynnti Björn Th. Árnason
fagottleikari mér að ég væri með
of litla fingur til að spila á
saxófóninn. Hann sannfærði mig
með miklum fortölum að ég ætti
að prófa klarinettuna og síðan
gæti ég fengið að skipta eftir eitt
til tvö ár. Ég samþykkti það með
miklum semingi.“
Freyja ílengdist í klarinettu-
náminu en dreymir þó stöku sinn-
um um saxófóninn. „Ég er reynd-
ar að byrja að fara í saxófóntíma
mér til gamans. Ég vélaði nefni-
lega saxófón út úr gömlum vini
mínum,“ segir hún sposk. Það er
því aldrei að vita nema hressilegir
fönktónar berist út um gluggann í
Rosa Luxemburgstrasse.
Freyja segist reyna að koma
reglulega heim til Íslands og
kveðst gjarnan vilja spila meira
þar. „Það er alltaf pínu öðruvísi að
spila heima, það skiptir máli þegar
maður spilar fyrir fólkið sitt – það
er persónulegra og oft gaman að
hafa alla vini sína í salnum.“
„Það var ýmislegt sem
hefði legið beinna við en
tónlistin,“ segir Freyja
um framavalið. „Ég
kem til dæmis ekki úr
mikilli tónlistarfjöl-
skyldu, fyrir utan afa
minn sem var skáld og
trúbador.“ Bækur hafa
til dæmis fylgt Freyju
alla tíð og ber heimili hennar þess
skýrt vitni. „Ég var og er alveg
ægilegur bókaormur,“ segir hún
og hlær. Hún kveðst vera hrifnæm
á bækurnar eins og annað en að
sama skapi gagnrýnin. „Ég á auð-
velt með að gleyma mér í góðri
frásögn og það að segja sögur
hefur alltaf verið stór hluti af
mínu lífi. Það er mikið sagnafólk í
kringum mig og ég býst við að það
sé smitandi. Ég bjó lengi hjá afa
mínum sem var gamall sjóari og
hann sagði mér sögur alla mína
barnæsku. Þá lærðist mér að hver
steinn hefur sína sögu.“
Það bakland hefur reynst
Freyju vel, ekki aðeins í túlkun
tónlistarinnar heldur líka í óvænt-
um íhlaupaverkefnum en hún
hefur tekið að sér að lóðsa for-
vitna íslenska ferðamenn um
borgina. „Þar fæ ég útrás í að
segja sögur sem kom mér
skemmtilega á óvart. Ég á auðvelt
með að romsa upp úr mér sukk-
sögunum um Weimarlýðveldið og
hirð Friðriks mikla. Leiðsögu-
mannastarfið er fyrirtaks tilbreyt-
ing frá hinni vinnunni en ég hef
reyndar ekki unnið ærlegt hand-
tak síðan ég var átján ára og vann
í kjötborðinu í Hagkaup,“ segir
Freyja og skellihlær minnug þess
að þar fann klarinettukennarinn
hana einn daginn við að skera
kótelettur og spurði hvað hún væri
eiginlega að gera við hendurnar á
sér!
Freyja unir glöð við sitt í Berlín
en þó blundar í henni flakkari.
Starfið hefur líka fært hana til
fjarlægari staða en hún hefur
haldið tónleika víða um Evrópu og
í Bandaríkjunum og aukinheldur
kennt á klarinett í Kóreu. „Mér
finnst ósköp gaman að koma á
nýja staði og fæ enn fiðrildi í mag-
ann af tilhugsuninni en mér finnst
hræðilegt að ferðast, ég verð aga-
lega flugveik og sjóveik,“ segir
hún og kímir. „Það er eitt af því
besta við tónlistina að það eru
engin takmörk fyrir því hvert hún
þeytir manni.“
„Ég á auðvelt með
að gleyma mér
í góðri frásögn
og það að segja
sögur hefur alltaf
verið stór hluti af
mínu lífi. Það er
mikið sagnafólk í
kringum mig og
ég býst við að það
sé smitandi.“
Á vegamótunum í Berlín
Freyja Gunnlaugsdóttir
klarinettuleikari býr við
líflega götu í miðborg
Berlínar. Kristrún Heiða
Hauksdóttir tók hús á
henni og fræddist um
borgarlífið, bransann og
músíkina.