Fréttablaðið - 10.12.2006, Qupperneq 74

A
ri Matthíasson hefur
sennilega aldrei verið
frægari en einmitt nú.
Kann að skjóta skökku
við því 15 ár ævi sinn-
ar eltist hann mark-
visst við frægðina. Ari var leikari og
það er nánast skrifað í starfslýsing-
una. Frægðin skiptir máli. En einmitt
þegar Ari hafði söðlað um, gefið leik-
listardrauminn upp á bátinn, þá kom
það. Sjónvarpsauglýsing sem Ari lék
í fyrir Icelandair, þar sem hann var
sófafótboltaáhugamaður sem lét sig
dreyma dagdrauma um stöðu í lands-
liðinu, sló í gegn. Og í kjölfarið hefur
hann verið einn þátttakenda í sjón-
varpsþáttunum Frægir í form sem
hafa verið til sýninga á Skjá einum að
undanförnu.
„Já, það kom þannig til að ég lék í
sjónvarpsauglýsingu þar sem kom í
ljós, mér og alþjóð til skelfingar,
hversu feitlaginn ég var orðinn. Þar
með var ég orðinn ákjósanlegt fórn-
arlamb frægðar og fitu. Og í kjölfar-
ið var hringt í mig og mér boðið að
taka þátt í þætti þar sem maður fer í
megrun í sjónvarpinu. Ég hugsaði
með mér: Þetta er líklega það plebba-
legasta sem ég get gert á ævinni. Og
í framhaldi hugsaði ég: Þetta er góð
leið til að grennast og verða jafn-
framt algerlega frjáls. Ekkert sem
ég geri í náinni framtíð, og kannski
þar til ég dey, getur orðið jafn
plebbalegt,“ segir Ari skelmislega.
Ari lætur vel af þessari þátttöku
sinni í átakinu, segist í góðu formi
núna og syndir tvo kílómetra á degi
hverjum.
Svo áfram sé vitnað til þáttarins
Frægir í formi má nefna að meðan
hópurinn fór upp í Bjarnarey þurfti
kappinn Ari frá að hverfa vegna loft-
hræðslu.
„Ég hef verið það alla ævi. Ég
nenni ekkert að afsaka það. Ég er
ekki hræddur um miðjan vetur í tólf
vindstigum á hafi úti í togara. En ég
ræð ekki við bjargklifur. Það verður
svo að vera. En þetta þýddi að ég
komst á úrslitaleikinn í bikarnum,
flaug til lands, og horfði á KR-Kefla-
vík. Sem var slæmt. Því KR tapaði.“
Ari hefur alla tíð verið mikill KR-
ingur. Enda uppalinn í Vesturbænum.
Heitur á vellinum og er í stjórn KR-
Sport, sem er rekstrarfélag meist-
araflokks og 2. flokks. Aðspurður
segist hann hafa verið alveg rosalega
góður í fótbolta á sínum yngri árum.
Og tapsár með afbrigðum?
„Ég svara ekki svona spurningum.
Og hvers vegna ég hélt ekki áfram í
boltanum? Þá vísa ég í önnur áhuga-
mál sem svo tengjast með beinum
hætti því sem ég er að gera í dag.“
Ari er einn þriggja framkvæmda-
stjóra hjá SÁÁ. Sem er stórt fyrir-
tæki. Þar starfa hundrað manns. SÁÁ
skiptist í meðferðarsvið, sem er það
stærsta, fjármálasvið og svo félags-
og útbreiðslusvið sem Ari veitir for-
stöðu.
„Samtökin sjálf, sem telja átta þús-
und manns, eiga fasteignirnar. Og ég
sé að mörgu leyti um samskipti við
fjölmiðla og kem að fjáröflunum.
Ásamt stjórnarformanninum sem er
enginn annar en Þórarinn Tyrfings-
son. Við í sameiningu mótum fjöl-
miðlastefnu og ímyndina. Dýrmætt
er hverju fyrirtæki að eiga öfluga
ímynd og mikið verk að viðhalda
henni. Margir sem ekki gera sér grein
fyrir því að SÁÁ rekur sjúkrahúsið
Vog með þjónustusamningi við ríkið.
Menn halda, komnir á Vog, að þeir
séu í meðferð hjá ríkinu. Svo einfalt
er þetta ekki. SÁÁ borgar fimmtíu
þúsund krónur með hverjum einasta
sjúklingi sem leggst inn á Vog. Ríkið
er í auknum mæli að koma kostnaði
yfir á SÁÁ sem er að sliga samtökin
og stefna þannig gæðum meðferðar-
innar í voða. Já, svo ég sýni þér hvað
ég er að gera,“ segir Ari þegar reynt
er að stíga á hemlana. „Segi það sem
ég vil, sný út úr því sem ég er spurður
um og þegi um hitt.“
SÁÁ voru að taka í gagnið glæsilega
nýbyggingu við Efstaleiti. Fimmtán
hundruð fermetra sem munu hýsa
fjölþætt starf samtakanna. Þar verð-
ur meðal annars rannsóknarstarf-
semi í samvinnu við Íslenska erfða-
greiningu með fulltingi styrks frá
Evrópusambandinu. „Innan skamms
munu birtast niðurstöður og greinar
sem byggja á þessum rannsóknum.
Þær munu vekja alþjóðaathygli. En
þarna er verið að rannsaka samspil
erfðaþátta og áhættuþátta í tengslum
við þróun sjúkdómsins. Sem er alkó-
hólisminn.“
Öflun fjár til starfseminnar er
með ýmsum hætti, til dæmis árlegri
álfasölu. „Svo eru tekjur af þeim
átta þúsund félagsmönnum sem eru
í SÁÁ, við öflum styrkja frá fyrir-
tækjum og einstaklingum sem
styðja okkur, við erum nú að selja
grafíkverk eftir Tryggva Ólafsson
tengdaföður minn sem gaf okkur
grafík sem við erum að selja,“ segir
Ari.
Auk þess má nefna hina umdeildu
aðild SÁÁ að rekstri spilakassa. Sú
umræða er siðferðilegs eðlis og flók-
in. Því skjólstæðingar SÁÁ eru einn-
ig spilafíklar. Og því má spyrja hvort
ekki sé allt eins rétt að SÁÁ reki bar
eins og spilakassa.
„Við erum ekki bindindisfélag. Til
dæmis erum við á móti áfengisaug-
lýsingum. Auglýsingar auka þörf og
löngun í tiltekna vöru. Oft beint gegn
yngsta neytendahópnum. Er það eitt-
hvað sem við viljum? Að börn og
unglingar séu hvattir til að drekka.
Ef við leyfum áfengisauglýsingar þá
verðum við að gera okkur grein fyrir
því að það mun auka drykkju. Eins
mun áfengi í matvöruverslunum
auka áfengisneyslu. Línuritið stefnir
reyndar beint upp á við. Og hefur
gert lengi. Við höfum verið að auka
neyslu áfengis jafnt og þétt. Og er ég
þó hættur að drekka,“ segir Ari.
Komin eru hátt í þrjú ár síðan Ari
tók við starfinu hjá SÁÁ. Þannig til
komið að honum bauðst að setjast í
stjórn samtakanna. Þar kynntist hann
starfinu.
„Já, og Þórarni Tyrfingssyni. Sem
mér þykir gríðarlega merkilegur
maður og ber mikla virðingu fyrir.
Ekki margir sem ég ber jafnmikla
virðingu fyrir. Finnst hann yfirburða-
maður á sínu sviði. Í framhaldi
losnaði framkvæmdastaða. Og mér
fannst það eftirsóknarvert, bæði
starfið og að starfa með Þórarni.
Þetta er mikilvægt starf.“
Já, Ari er hættur að djúsa. Segir það
ekki flókið. En nú þóttir þú öðrum
mönnum skemmtilegri fullur?
(Hik.)
„Ha? Já, var það? Já, einmitt. En
ég held að ég sé jafnvel enn skemmti-
legri edrú. En ég, sem sagt, já, fór í
meðferð. Á Vog og svo göngudeild.“
Ari segir ekkert eitt tiltekið atvik
hafa komið upp á sem rak hann í
áfengismeðferð. „Neinei, ég var svo
sem ekkert búinn að fokka upp öllu
mínu lífi. Var búinn að ná mér í meist-
aragráðu í stjórnun og viðskiptum.
Var ekki búinn að glata fjölskyldu
minni en menn þurfa ekki að fara til
helvítis til að átta sig á því að þeir
þurfa að hætta að drekka. Ég tók mér
pásu á sínum tíma, leið vel með það,
en byrjaði svo aftur að drekka. Og
fór beint í sama farið. Drakk of lengi,
þurfti að drekka aftur daginn eftir og
þar fram eftir götunum. Skynsemi
mín hjálpaði mér til að draga ekki úr
hömlu að fara í meðferð. Fordómar
okkar sjálfra eru þarna til trafala.
Menn skammast sín fyrir þetta. Ég
dauðskammaðist mín fyrir að fara á
Vog.“
Ari segir að það hafi einnig hjálp-
að sér mikið að margir af hans elstu
og bestu vinum höfðu farið í meðferð
á undan honum. Einhvern veginn röð-
uðu þeir sér saman strax í Hagaskóla.
Sækjast sér um líkir.
„Duglegir og skynsamir strákar.
En höfðum flestir genetíska tilhneig-
ingu til að verða alkóhólistar. Þróuð-
um með okkur sjúkdóminn – alveg
súrrandi útsettir til að verða fylli-
byttur. Frá degi eitt. Hefðum við
getað brotið upp þessa áhættuhegðun
sem leiðir til þess að við drekkum og
drekkum og gerum allar vitleysurn-
ar í bókinni? Það er spurning. Af
svona fimmtán manna hópi þá eru
eftir svona þrír sem ekki hafa farið í
meðferð. Og eru líklega ekki alkóhól-
istar.“
Fyrst og fremst þakkar Ari þó konu
sinni, Gígju Tryggvadóttur, fyrir að
hafa nennt að búa með sér allan þenn-
an tíma. Og stutt hann með ráðum og
dáð þegar hann svo ákvað að gera
eitthvað í sínum málum. En þau eiga
þrjú börn saman, tvær stelpur og
einn strák, 19 ára, að verða 17 og svo
átta ára.
Þetta er ekki eina stefnubreyting-
in í lífi Ara. Hann er lærður leikari
en náði að rífa sig upp úr því líka,
eins og hann segir. Hann útskrifaðist
frá Leiklistarskólanum árið 1991 og
lék í rúm tíu ár. Fimmtán ár ævi sinn-
ar helgaði hann því leiklistargyðj-
unni.
„Fyrir mér er þetta stundum
skrítið. Aftur á móti getur maður átt
annað líf í þessu lífi. Þarf maður allt-
Ég labba að
pottinum og
er kominn
með aðra
löppina ofan í
þegar ég heyri
umræðuefn-
ið. Kjaramál
leikara. Það
þyrmdi yfir
mig. Djísus! Í
hverju er ég
lentur?
Skemmtilegri edrú en fullur
Ari Matthíasson gerði nokkuð sem margir láta sig dreyma um en framkvæma ekki. Söðlaði um á miðjum aldri, hætti að vera
leikari, nældi sér í gráðu í stjórnun og viðskiptum og gerðist framkvæmdastjóri. Í samtali við Jakob Bjarnar Grétarsson kemur
fram að Ari telur sig frjálsan mann: Aldrei á hann eftir að gera neitt eins plebbalegt um sína daga og fara í megrun í sjónvarpi og
það í þætti sem ber nafnið: Frægir í form.
af að gera það sama? Ég er hégómleg-
ur maður eins og við flest. Mér finnst
gaman að ná því aftur að verða smá
frægur. Ég gæti vel hugsað mér að
leika í bíómyndum og sjónvarpi. En
ekki á sviði. Maður verður að vera
algerlega heill í því. Ég hef aldrei skil-
ið hvernig menn geta verið að gutla í
listinni. Annað hvort ertu við þetta eða
ekki. Og ég viðurkenni að þegar ég fer
og sé frábæra leiksýningu þá hugsa ég:
Það gæti verið gaman að fara að leika
aftur. En að sama skapi þegar ég sé
slæma leiksýningu: Guði sé lof!“
Ari var lengstum samningsbundinn
hjá LR. Hann lék í 35 uppsetningum, í
bíómyndum og sjónvarpsmyndum.
„Já, þetta er sæmilegasta portifólíó.
Það sá ég þegar ég tók það saman.
Mikið sem maður hafði juðað.“
Aðspurður segir Ari marga samverk-
andi þætti hafa leitt til þess að hann
gafst upp á leiklistinni. Óþægilegast
þótti honum þó hversu mikil áhrif
sveiflur í starfinu höfðu á líðan hans og
sjálfsmynd. „Ef ég var í stóru hlutverki
í vinsælli sýningu var ég glaður og
ánægður. En ef ekki þá tók sjálfsmynd-
in mið af því. Það er ekki þægilegt að
vera stöðugt að spá: Hvernig finnst þér
ég? Stöðugt. Sjálfsmyndin er allt of
tengd áliti annarra.“
Ari segist sjá þetta vel á hinum fjöl-
mörgu vinum sínum í leikarastétt.
Jafnvel á leikurum sem ættu að vera
ánægðir, ætti að líða vel, eru frábærir
listamenn og búnir að leika öll hlut-
verkin. „Eru samt óánægðir. Þetta er
eitthvað tengt hlutskipti listamannsins.
Efinn.“
Ekki verður hjá hinum kröppu kjör-
um leikara litið. Reyndust Ara oft þung-
bær og hann tók þátt í umræðu um
kjaramál leikara á sínum tíma. „Ég kom
í Vesturbæjarlaugina einu sinni sem
oftar. Og þar sátu nokkrir leikarar vinir
mínir í pottinum. Ég labba að pottinum
og er kominn með aðra löppina ofan í
þegar ég heyri umræðuefnið. Kjaramál
leikara. Það þyrmdi yfir mig. Djísus! Í
hverju er ég lentur? Ég gat ómögulega
snúið við kominn með tærnar út í pott-
inn. Hvað get ég sagt? Staða listamanna
á Íslandi er slæm almennt. Af hverju
hafa menn sem skara fram úr það ekki
betra en raun ber vitni?“
Ari ætlar ekki á svið í bráð. Segir
gaman að hafa leikið í þessum sjónvarps-
auglýsingum, í útlöndum, undir pressu,
og finna að hann gat þetta ennþá.
„Þetta var bara fínt og allir voða
ánægðir. En ég held að þetta sé alveg
nóg fyrir mig í bili. Ég þarf ekkert að
sanna í þessum efnum. Þó sannarlega
sakni ég margra vina minna sem ég
hitti allt of sjaldan því ég er hættur að
leika með þeim.“