Tíminn - 04.05.1980, Blaðsíða 16

16
Sunnudagur 4. mai 1980
Sunnudagur 4. mai 1980

Sumir segja, aö þjóöin þekki
ekki Pétur. Það má vel vera,
enda hefur hann aldrei verið nein
fjölmiBlastjarna. En hann þekkir
þjóöina. Alla tiö hafa störf hans
lotiö aB hagsmunum lslands,
enda þótt þau hafi löngum veriö
unnin erlendis. Hann hefur viöaö
aö sér þekkingu varöandi flest
sviö islenzks þjóölifs. Hann hefur
þurft aö kunna full skil á vinnu-
brögöum viö útflutningsatvinnu-
vegi okkar, hann hefur þurft aö
þekkja refilstigu stjórnmálanna
og flest þar á milli. Þar fyrir utan
er hann manna fróBastur um al-
þjóöamál, sögu þeirra og þróun
og hefur haft kynni af ýmsum
stjórnmálaleiötogum samtiöar og
siöustu áratuga.
Barnæska i Hafnarfirði
Þegar Pétur var beöinn aö rif ja
upp minningar frá barnæsku
sem siaöialla úr nema þá 25 sem
náöu beztum árangri.
Róttækur stúdent
Eftir gagnfræöapróf fór ég I
stæröfræöideild menntaskólans.
Þetta var á uppgangsárum nas-
isma og fasisma, og viö vorum
margir sem töldum haröa vinstri-
stefnu eina rökrétta andsvariö
gegn slikum öfgum. Þá voru
Sovétrikin fyrirheitna landið I
margra augum, og maöur geröi
sér háar hugmyndir um stjórnar-
farið þar. Ekki óraöi mig fyrir þvi
þá, aö ég ætti eftir aö starfa þar i
mörg ár og komast aö raun um,
aö margt liti ööruvisi út I návigi
en úr fjarlægö.
Margvisleg störf með
náminu
Ég var I fyrsta hópnum sem út-
ila I góöri veislu og átt viö hann
notalegt spjall.
Sums staöar eru þessi sam-
kvæmi beinlinis notuö til aö koma
á framfæri mikilvægum, pólitisk-
um upplýsingum, og þaö á ekki
sizt viö I Austur-Evrópurikjum,
þar sem upplýsingamiölun er
stundum ööruvísi en viö eigum aö
venjast. Þaö var til dæmis þann-
ig, sem umheimurinn frétti af
leyniræðu Khrúsjovs um Stalin
áriö 1956. Vissir fréttaritarar I
Moskvu voru látnir hvisla megin-
inntaki hennar aö sendiherrum I
veizlu, þar sem ég var staddur,
þannig aö ég var á meöal þeirra
fyrstu, sem frétti af þvl, aö Stalln
væri fallinn af stalli. t sllkum til-
vikum hefur maður þaö óneitan-
lega á tilfinningunni, aö maöur
standi nálægt kviku atburöanna.
En vitaskuld er þátttaka I
fékk lltinn tlma til aö láta mér
leiöast. Snemma á árinu 1946
barst orðsending frá Sovétmönn-
um þess efnis, aö þeir væru reiöu-
búnir aö tala viö okkur um viö-
skipti. Þetta var m.a. árangur af
sendiferö, sem þeir fóru Einar 01-
geirsson og Pétur Benediktsson
til Sovétrlkjanna og annarra
Austur-Evrópurlkja á vegum Is-
lenzku rlkisstjórnarinnar til þess
aö kanna viöskiptamöguleika. Ég
var skipaöur formaöur samn-
inganefndar og var samiö um
sölu á verulegu magni af frystum
fiskflökum, saltsild, slldarlýsi og
þorskalýsi. A móti keyptum viö
dálltiö af kolum, sem afgreidd
voru frá Póllandi og timbri frá
Hvltahafslöndum, en mismuninn
greiddu Sovétmenn I dollurum, og
þótti sllkt mikill fengur á þessum
árum.
Pétur J. Thorsteinsson óskar Lars Matzfeldt formanni landsráös Grænlendinga til
hamingju meö áfanga I sjálfstæöisbáráttunni en Pétur var fulltrúi tslendinga er
Grænlendingar fengu heimastjórn á s.l. vetri.
bókmenntir, listir og önnur Is-
lenzk málefni, sem annars heföu
kannski fariö framhjá okkur.
Frá Bonn fluttumst viö til
Parlsar, en þá var ég sendiherra I
Frakklandi, Belgiu, Lúxemburg
og Júgóslavlu, en jafnframt
fastafulltrúi hjá NATO-ráöinu,
OECD-ráöinu og hjá UNESCO og
sendiherra hjá Efnahagsbanda-
lagi Evrópu frá 1962. Sennilega
hef ég aldrei á ævinni haft meira
að gera en þá, en það bjargaöi
mér aö ég fékk góöa samstarfs-
menn, fyrst einn, slöan annan og
loksþann þriöja. Starf sendiherr-
ans I Paris breyttist eftir aö aðal-
stöövar NATO voru fluttar til
Brussel og Islenzkur sendiherra
skipaöur þar. Sá sendiherra er nú
fastafulltrúi hjá NATO-ráöinu,
auk þess sem hann er sendiherra i
Belglu, Lúxemburg og hjá EBE.
Mestu skiptir að þekkja þjóð sína
sinni sagöi hann:
Ungur fluttist ég frá Reykjavlk
til Hafnarfjaröar. Afi minn og al-
nafni, Pétur J. Thorsteinsson,
haföium áratugi rekiö stórútgerö
og stundaö blómlegan atvinnu-
rekstur, en nokkru eftir fyrri
heimsstyrjöldina missti hann all-
ar eigur slnar. Olafur Johnson,
tengdasonur hans, hljóp undir
bagga, svo aö hann gæti keypt sér
litiö hús I Hafnarfiröi, — Geröiö
svokallaö. A fyrstu árum mlnum
uröu sem sé miklar breytingar á
högum fjölskyldunnar, sem haföi
alla tiö búiö myndarlega og haft
nóg handa á milli.
Illt að eiga ekkert
til að gefa
Afi var ekki alveg á þvl aö
leggjast I kör, þegar viö komum I
Geröiö, heldur fékk hann sér ali-
fugla og svin, sem hann er sagður
hafa annazt af sama myndarskap
og stórfyrirtæki sln fyrrum.
Þama var I mörg horn aö llta
fyrir strák I uppvexti, og Hafnar-
fjöröur var skemmtilegur vett-
vangur fyrir leiki og athafnir.
Amma mln, Asthildur Thor-
steinsson, haföi ekki látiö eigna-
missinn buga sig né heldur mik-
inn ástvinamissi, sem þau hjónin
uröu fyrir um svipaö leyti. Þaö
var einkum eitt, sem henni gekk
illaaösætta sigviö,ogþaövar,
hversu lftiö hún átti eftir til aö
gefa. Hún var gjafmildasta
manneskja, sem ég hef kynnzt og
haföi vanizt þvi um dagana aö
geta gefiö öðrum ótakmarkaö.
Hún var góö kona I orösins fyllstu
merkingu, og þaö var notalegt aö
eiga athvarf hjá henni.
Afi dó sumariö 1929. Eftir þaö
vorum viö amma ein I Geröinu til
ársins 1931, en þá um voriö lauk
ég brottfararprófi frá barnaskól-
anum I Hafnarfirði. Slöan flutt-
umst viö amma til Reykjavikur
og settumst aö hjá Guörúnu Egil-
son, móöursystur minni. Hún var
ekkja og haföi fyrir stórum
barnahópi aö sjá, þannig aö þar
var frekar þröngt 1 búi. Samt þótti
þeim mæögunum sjálfsagtaö láta
okkur börnin læra, og viö Helga,
dóttir Guörúnar, uröum samferöa
inn I gagnfræöadeild Menntaskól-
ans I Reykjavik eftir inntökupróf,
skrifaöist frá viöskiptadeild Há-
skólans áriö 1941, en hélt lög-
fræöináminu áfram og geröi helzt
ráö fyrir þvl aö stunda lögfræöi-
störf I framtlöinni. A námsárun-
um reyndi ég aö hafa allar klær
úti til aö afla mér tekna, þvf
aö ég var mest á eigin veg-
um enda þótt ég fengi aö-
stoö frá venzlafólki. A sumrin
var ég m.a. viö sveitastörf, fisk-
vinnslu og benzlnafgreiöslu, en I
fjögur sumur var ég I vegavinnu á
Holtavöröuheiöi. Meö náminu
stundaöi ég kennslu I einkatimum
og I skólum, og sérlega ánægju-
legt fannst mér að kenna viö
Kvennaskólann I Reykjavlk, en
þaö geröi ég I tvo vetur.
En þaö átti ekki fyrir mér aö
liggja aö veröa starfandi lögfræö-
ingurá Islandi. Nokkrum mánuö-
um fyrir lokaprófiö I lögfræöi hitti
ég Pétur Benediktsson sendi-
herra á gangi niöri I bæ. Hann vék
sér aö mér og spuröi mig for-
málalaust, hvort ég vildi ekki
koma meö sér til Moskva, en
þangaö væri hann á leiöinni til
þess aö stofna Islenzkt sendiráö.
Ég svaraöi honum því til, aö ég
vildi gjarnan fara meö honum, en
þvl miöur þyrfti ég aö ljúka lög-
fræöiprófi um voriö.
— Geröu þaö, — sagöiPétur, og
svo kemur þú til Moskva, þegar
þú ert búinn. Þetta samtal okkar
nafnanna réö úrslitum um fram-
tlö mlna og ég hef ekki séö eftir
þvl aö hafa valið starf I utanrlkis-
þjónustunni.
Nytsamleg samkvæmi
Margir viröast halda, aö utan-
rikisþjónustan snúist einkum um
innantómar hiröveizlur og
skemmtanallf. Aö sjálfsögöu eru
samkvæmi hluti af þessu starfi.
Þau eru viöurkenndur þáttur I
samskiptum þjóöa og ég get ekki
séö aö nokkuö geti komiö I þeirra
staö. Þau hafa einnig mikinn hag-
nýtan tilgang. Menn koma ekki
bara I veizlur til þess aö eta,
drekka og masa, heldur til aö
stofna til kynna, skiptast á upp-
lýsingum og efla tengsl. Þaö er til
dæmis miklu auöveldara aö koma
fram máli, fyrir hönd Islands, ef
maöur hefur hitt viökomandi aö-
mannamótum ekki nema lltiö
brot af starfi sendiráðsmanna.
Þeir hafa mörgum hnöppum aö
hneppa, en hvaö okkur íslendinga
snertir eru störfin einkum á sviöi
viöskiptamála, bæöi varöandi
sölu islenzkra afuröa, tollamál,
innflutningsleyfi, vörukvóta
o.s.frv. Ennfremur margvlslegar
fyrirgreiöslur og aðstoö viö Is-
lendinga heima og heiman og
fleira og fleira.
Fyrstu árin i Moskva.
Islenska sendiráöiö I Moskva
var á stríösárunum og fyrstu árin
eftir strlö I tveimur herbergjum á
gistihúsi, Hotel National. Þar
voru þá 12-13 önnur sendiráð
vegna húsnæöisskorts, og gár-
ungarnir kölluöu þvl hóteliö
diplomatasamyrkjubúiö. Fram-
an af var Iltiö aö gera hjá okkur,
' nöfnunum, engin viöskipti og eng-
ir íslendingar á ferö. Ég dreif mig
fljótlega I aö læra rússnesku.
Rússneskukunnáttan átti oft
eftir aö koma sér vel I sambandi
viö samningaviöræður, t.d. um
viöskipti, þvl aö oft misskildu
túlkanir þaö sem sagt var og þá
var mikilvægt aö geta fylgzt meö
og leiörétt. Löngu slöar á ævinni
átti hún einnig eftir aö koma mér
aö góöu gagni á sviði, sem náöi
langtútfyrirheföbundiöstarf. Ég
lá veikur og mér leiddist, og fékk
þá hugmynd aö þýöa úr rúss-
nesku eitthvert leikrit eftir Tsje-
kov, sem ég haföi mikiB dálæti á.
Fyrlr valinu varö leikritLB
Mávurinn, sem Leikfélag
Reykjavikur tók til sýningar vor-
iö 1971.
Fyrstu umræður um
viðskipti
Pétur Benediktsson var kvadd-
ur heim skömmu eftir nýár 1945,
og kom sjaldan til Moskva eftir
þaö, svo aö ég var lengst af eini
Islendingurinn I Sovétrlkjunum,
meöan ég dvaldist þar I þetta
sinn. Þaö var oft einmanalegt, þó
aö ég eignaöist ýmsa kynningja,
sem flestir voru starfsmenn ann-
arra sendiráöa, en slöar á llfsleiö-
inni hef ég hitt þá hingaö og þang-
aö um heiminn. En þar kom aö ég
Áriö 1947 var samiö um svipuö
viöskipti, en þá keyptum viö frá
Sovétmönnum aö auki krossviö
og salt. Afgreiösla allra þessara
viöskipta fór um hendur sendi-
ráösins I Moskva, svo aö ég haföi
meira en nóg aö gera árin 1946-47.
Eftir þaö tókust engir samningar
um viöskipti viö Sovétríkin, þrátt
fyrir miklar tilraunir af okkar
hálfu. Löngu seinna las ég svo I
sovézku riti, aö meö viöskiptun-
um viö ísland heföu Sovétmenn
viljaö styrkja okkur I baráttunni
gegn ásælni heimsvaldasinnaöra
Breta og Bandarikjamanna. Ariö
1950 var sendiráöi okkar I Moskva
lokaö og sendiherrann i Stokk-
hólmi varö jafnframt sendiherra I
Moskva.
Sendiherra og sendill
Á árunum 1947-53 starfaöi ég I
utanrlkisráöuneytinu, I viöskipta-
deildinni, og seinustu árin var ég
yfirmaöur hennar, Hún sá um
yfirstjórn útflutningsmála og
heyrði aö mestu leyti undir
sjávarútvegsráöherra, sem
lengst af á þessum árum var
Ólafur Thors. Þarna voru teknar
allar helztu ákvaröanir I útflutn-
ingsmálum, en rlkisafskipti voru
þá meiri en nú I þessum málum.
Deildin annaöist m.a. veitingu út-
flutningsleyfa og oft beinar sölur
Isl. sjávarafuröa. Um skeiö var
ég formaöur Millibankanefndar.
A þessum árum var Bretland
einn helzti markaöur okkar fyrir
sjávarafuröir okkar, en eftir út-
færslu fiskveiöilögsögunnar I
fjórar mllur áriö 1952 settu Bretar
löndunarbann á Islenzkan fisk, Þá
skapaðist erfitt ástand I útflutn-
ingsmálum og horfurnar voru
mjög slæmar um hrlö. En voriö
1953 skömmu eftir dauöa Stallns
heyröum viö góö tlöindi úr
austurátt. Sovétmenn kváöust
vera reiðubúnir aö semja viö
okkur um viöskipti aö nýju. Ég
fór nú til Moskva viö fjóröa mann,
og eftir tveggja mánaöa viöræöur
var geröur viö Sovétríkin
mikilVægur viðskiptasamningur,
sem enn er I gildi, og var upphafiö
aö ollukaupum okkar frá Sovét-
rlkjunum. Þetta var jafnkeypis-
samningur. Við seldum mikiö
magn af fiskflökum og sfld, salt-
aöri og frystri, en fengum I staö-
inn olluvörur, kornvörur, bygg-
ingavörur o.fl.
Til þess aö annast viðskiptin
þurfti aftur aö opna sendiráö I
Moskva og þangaö fór ég sem
sendiherra haustiö 1953. Nú var
ég hins vegar ekki einn I för, þvl
aö ég haföi kvænzt Oddnýju konu
minni I árslok 1948. Heimili okkar
var I Moskva fram I ársbyrjun
1961, og þaöan fórum viö þremur
sonum rlkari.
Á einkafund með
Khrúsjov
Viö hjónin komum til Moskva á
tlmum kalda strlösins. Þótt Stalin
væri allur, var hann ennþá tign-
aöur og tilbeöinn, og ég varö ekki
var viö miklar breytingar frá
Moskvudvölinni fyrri. Annars var
erfitt aö átta sig á högum fólks-
ins, því aö enginn samgangur var
milli landsmanna og erlendra
sendiráösstarfsmanna.
A stjórnmálasviöinu uröu ýms-
ar merkar breytingar á þessum
árum. Fyrst var Malénkov I
stjórnarforystu, en sföan Búlgan-
In og Khrúsjov. Eftir aö áhrif
Khrúsjovs fóru aö eflast fór
margt batnandi I Sovétrlkjunum
og andrúmsloftiö varö léttara.
Sjálfur var hann mjög lifandi per-
sóna, talaöi mikiö, fór vlöa og
gerði sér far um aö kynnast
landsmönnum. Ýmsir erlendir
þjóöhöfðingjar og ráöamenn sóttu
hann heim og leiddi af þvi marg-
vlsleg samkvæmi. Ég sá og hlust-
aöi á hann ótal sinnum I sam-
kvæmum og á öörum mannamót-
um. Oft hélt hann ræöur blaölaust
eöa breytti skrifuöum texta, og
birtust ræðurnar I blööum, var
fróölegt aö athuga, hverju haföi
veriö breytt frá þvi sem hann
mælti af munni fram.
Skömmu áöur en ég lét af störf-
um I Moskva, og tók viö sendi-
herraembætti I Bonn geröi
Khrúsjov fyrirvaralaust boö eftir
mér. Mér var fylgt aö skrifstofu
hans I Kreml og þar beiö hann
min ásamt fulltrúa frá utanrikis-
ráöuneytinu, sem sat langt frá
okkur. Viö ræddum lengi saman
ótruflaöir og margt fróölegt bar á
góma. Um þessar mundir stóö
yfir ein af Berllnarkreppunum og
samgöngum viö Vestur-Berlln
haföi aö mestu verið lokaö.
Khrúsjov ræddi þessi mál Itar-
lega og hamraöi á röksemdum
Sovétmanna, og ætlaðist greini-
lega til aö ég endurtæki ummæli
hans, þegar ég kæmi til Bonn.
Hann boöaöi nýja stefnu af hálfu
Sovétrlkjanna varöandi Austur-
Þýzkaland og var dálítið Ibygginn
I þvl tali. Siðan ræddi hann al-
mennt um ástandiö I Sovétrlkjun-
um m.a. vandræöin I landbúnaö-
armálum. Þegar ég kom til Bonn
var ég tafarlaust boöaöur á fund
von Brentano, utanrlkisráöherra
Vestur-Þýzkalands, er vildi fá
vitneskju um þetta samtal og
nokkrum dögum siöar átti ég
langar viöræöur viö Dr. Adeanuer
kanslara. Hann var þá 85 ára, en
ungur I anda og frár á fæti.
í Bonn og Paris
Sem sendiherra I Bonn var ég
jafnframt sendiherra I Sviss,
Grikklandi og Júgóslaviu á árun-
um 1961-’62. A þessum tlma fór ég
nokkrar feröir til Sviss I ýmsum
erindagjöröum. 1 Grikklandi af-
henti ég Páli konungi trúnaðar-
bréf mitt, en siðan vorum viö
hjónin boöin I brúökaup Sofflu
dóttur hans og Don Juan sem nú
er Spánarkonungur.
I Júgóslavlu átti ég skemmti-
legt samtal viö Tltó. Hann var
hress og glaölegur. Þennan dag
var aö hefjast I Moskva alþjóöa-
þing kommúnistaflokka, en Júgó-
slavar voru þar ekki. Ég minntist
á þetta I gamni viö Tltó, en hann
skellihló og sagöi: — Nei, viö vor-
um ekki boönir.
A þeim stutta tlma sem viö
dvöldumst I Bonn fékkst ég viö
margvlsleg verkefni, og þau voru
aö sumu leyti önnur en I Moskva,
m.a. afskipti af löndunarmálum
og útvegun lánsfjár. Talsvert var
um fyrirgreiöslur vegna íslend-
inga. Einn ánægjulegasti þáttur-
inn I störfum sendiherra eru sam-
skipti viö samlanda erlendis, ekki
sist námsfólk og listamenn. Viö
hjónin höfum á þennan hátt stofn-
aö til ómetanlegra kynna, sem
hafa aö mörgu leyti bætt okkur
upp langar fjarvistir frá Islandi
og veitt okkur betri innsýn inn I
Fámenn sveit frá
tslandi
Alsfrsdeilunni var ekki lokiö,
þegar viö fluttumst til Parlsar, og
alls staöar voru vopnaöir her-
menn á veröi, jafnvel á óperu-
sýningum. Þetta var á valdatima
de Gaulle. Ég get alls ekki tekiö
undir þá kenningu aö hann hafi
verið hrokagikkur, þvl aö mér
fannst hann þægilegur og alúöleg-
ur I viömóti I þau skipti, sem ég
talaöi viö hann. Reynslan hefur
llka sýnt mér, aö miklir menn eru
aldrei hrokafullir.
Frá norðurpól til
suðurpóls
Slöasti áfanginn 1 hinni löngu
útivist var Washington, en þang-
aö fluttumst viö árið 1965. Þar var
ég sendiherra I löndum, sem náöu
frá noröurpól til suöurpóls, þ.e. I
Kanada, Bandarikjunum,
Mexlkó, Brasillu, Argentinu og á
Kúbu. Ég fór oft til Kanada, eink-
um áriö 1967, en allt þaö sumar
voru hátlöahöld vegna 100 ára af-
mælis sjálfstæöis Kanada. Þaö
sumar kom Asgeir Asgeirsson,
forseti I opinbera heimsókn til
Kanada og Bandarlkjanna. I
Kanada kynntist ég f jölda ágætis-
manna af Islenzkum uppruna.
Þaö er mikill sómi af þvl, hversu
góöan oröstlr þetta fólk hefur get-
iö sér vestanhafs.
Á ég ekki að kippa
þessuilag?
Ég fór vlða um Bandaríkin I
ýmsum erindagjöröum, en aöal-
starfiö var aö sjálfsögöu I
Washington. Þetta voru viö-
buröarlk ár bæöi á stjórnmála-
sviöinu og aö ööru leyti. Ég fylgd-
ist meö undirbúningi forsetakosn-
inganna 1968 og var viöstaddur
þing stjórnmálaflokkanna, þegar
frambjóöendur voru valdir. Þaö
eru sérkennilegar samkomur og
einkennast m.a. af hávaöa,
skrúögöngum og hljóöfæraleik.
Richard Nixon sigraöi Hubert
Humphrey I kosningunum meö
litlum mun og tók viö forsetaem-
bætti af Lyndon B. Johnson.
Slöari ár min I Washington voru
efnahagserfiöleikar hér heima,
m.a. vegna þess aö slldin hvarf.
Um svipað leyti lokaöist helzti
skreiöarmarkaður okkar I
Nlgeríu vegna borgarastyrjaldar.
Reynt var aö selja skreiöina á
þann hátt, aö framlag Bandarlkj-
anna til Rauöa krossins vegna
Nigeriustyrjaldarinnar yröi not-
aö til kaupa á henni. Þetta tókst
aö lokum, en máliö var flókiö og
tafsamt. Bjarni Benediktsson.
sem þá var forsætisráöherra,
beitti sér mjög I þessu máli. Sjálf-
ur fór ég til Sviss frá Washington
til viöræöna viö Rauöa krossinn
og vestanhafs átti ég ótal viötöl
viö ýmis stjórnvöld út af skreiö-
armálinu. Um svipaö leyti átti
Nixon aö taka viö af Johnson. Sú
er venjan i Bandarlkjunum viö
stjórnarskipti,aöeinn dagur liður
frá því aö utanrikisráöherra læt-
ur af störfum, þar til nýr tekur
viö. Þennan eina dag gegnir
varautanrlkisráöherra störfum
utanrlkisráöherra, og viö þessi
stjórnarskipti var Charles E.
Bohlen varautanrlkisráðherra,
en hann var mikill vinur okkar
hjónanna, einn af þekktustu
diplómötum Bandarlkjanna og
haföi veriö samtiöa mér sendi-
herra I Moskva og Parls. 1 slödeg-
isboði, daginn áöur en hann varö
utanrlkisráöherra kom hann til
mln og sagöi: Heyröu, Pétur! Nú
verö ég utanrlkisráöherra I einn
dag. A ég þá ekki aö kippa þessu
bannretta skreiðarvandamáli I
lag fyrir þig?
Heim til Islands
Viö fluttumst til Islands áriö
1969 eftir 16 ára samfellda dvöl
erlendis. Viö hjónin vildum ala
drengina okkar upp á tslandi, og
þá var ekki seinna vænna aö
koma heim, þvl að sá elzti var
oröinn 13 ára gamall.
Viö heimkomuna varö ég ráöu-
neytisstjóri utanrlkisráöuneytis-
ins. Þá var svonefnd viöreisnar-
stjórn viö völd undir forsæti
Bjarna Benediktssonar, Emil
Jónsson var utanrlkisráöherra en
þeim mætu mönnum haföi ég
áöur kynnzt vel I starfi.
Ég var vlst talinn nokkuö
strangur húsbóndi I utanrikis-
ráöuneytinu. Ég hef alltaf átt erf-
itt meö aö þola losarabrag og
kæruleysi I starfi, en alltaf gengiö
vel aö lynda viö samstarfsfólkiö
enda er agaleysi og sanngimi alls
ekki eitt og hiö sama.
Sendiherra á ferðog fiugi
Mér þótti ekki rétt að vera I
ráðuneytisstjórastöðunni lengur
en 6-7 ár, enda er æskilegt og
raunar nauösynlegt, aö starfs-
menn utanrlkisþjónustunnar
skipti um starf meö vissu milli-
bili. Árið 1976 varö ég sérstakur
ráögjafi I utanrlkisþjónustunni og
jafnframt sendiherra I Aslulönd-
um meö búsetu á Islandi. Þessi
lönd eru Kina, Japan, Indland,
Thailand, Pakistan, Bangladesh,
Iran og írak, og þangaö fer ég
einu sinni til tvisvar á ári.
Eins og ég sagöi hef ég búiö og
starfaö á Islandi slöastliöin tlu til
ellefu ár. Um dagana hef ég ýmist
starfaö erlendis eöa heima en
alltaf 'aö málefnum íslands.
Hvergi er eins gott aö vera og á
lslandi, og ég vona, aö störf mln
fyrir Island veröi framvegis unn-
in hér heima. Guörún Egilson.
Sveinn Tryggvason:
Af hverju ég styð Pétur Thorsteinsson
Sveinn Tryggvason.
Ýmsir kunningjar mlnir hafa
spurt mig aö þvl hvers vegna ég
væri stuöningsmaöur Péturs
Thorsteinssonar viö forseta-
kosningar þær sem framundan
eru. Viö þessu er ofur einfalt
svar og þaö er þannig, aö hann
þekki ég einan þeirra frambjóö-
enda, sem gefiö hafa kost á sér
til framboös I forsetaembættiö.
Fyrir um þaö bil 40 árum var
ég mjólkurbússtjóri I Hafnar-
firöi. Andspænis mjólkurbúinu,
fyrir vestan Lækinn, var lítiö en
fallegt hús. Mér var þaö sagt, aö
I húsi þessu heföi þjóöfrægur at-
hafnamaður vestan af Blldudal
bUiö og hjá honum heföi dóttur-
sonur hans veriö og gengiö þaö-
an I skóla. Þessi dóttursonur var
Pétur Thorsteinsson.
Nokkrum árum slöar kynntist
ég Pétri. Hann var þá oröinn
starfsmaöur stjórnarráösins I
Reykjavik og haföi lokiö slnu
námi I menntaskóla og Háskóla
viö góöan oröstlr. Ég var þá orö-
inn ráöunautur hjá Búnaöar-
félagi Islands. Þaö vildi oft til
aö erlendir sendimenn komu til
landsins til aö kynna sér Is-
ienzkan landbúnaö. Fiestir
þessara manna voru sendifull-
trúar erlendra stofnana t.d. eins
og FAO og venjulega voru ráöu-
nautar Búnaöarfélagsins fengn-
ir til aö veröa leiösögumenn
þessara erlendu fulltrúa og
kynna þeim aöstæöur allar hér-
lendis I búnaðarmálum. Þeim
til aöstoöar voru þó venjulega
menn frá utanrlkisráöuúeytinu.
Þannig kynntist ég Pétri Thor-
steinssyni fyrst.
Ég hefi sjaldan taliö mig ör-
uggan I návist erlendra manna,
sem ég ekki hefi þekkt áöur, en
þegar Pétur var viö hliöina á
mér jókst mér öryggi, þvl
traustleg framkoma hans
þurrkaöi út úr huga mér allar
efasemdir og jók hugrekki mitt
og sjálfstraust.
SIBan hafa leiöir okkar Péturs
oft legiö saman og ávallt hefi ég
mætt þar sömu róseminni og ör-
yggi eins og þegar ég sá hann
fyrst. Skapgerö hans er mótuö I
fast form og mótar mjög fram-
komu allra sem eru I návist
hans.
Reykjavlk 30/41980.
Sverrir Þór:
Smásaga um frambjóðandann okkar
Sverrlr Þór.
Fyrir tæpum aldarfjóröungi
var undirritaöur I reglubundn-
um siglingum til Batumi viö
suöurströnd Svartahafs. Viö
skipverjarnir kynntumst nokkr- j
um starfshópum þar, sem áttu
nauösynleg viöskipti viö skipiö.
Eitt sinn er viö komum til
hafnar var mér tilkynnt aö „His
Excellency, The Ambassador of
Iceland” biöi okkar á borgar-
hótelinu. Þar reyndist vera 2-
kominn Pétur Thorsteinsson.
Hann vildi I eigin persónu kynn-
ast skipi og skipshöfn, sem átti
hlut aö framkvæmd þeirra viö-
skiptatengsla milli Islands og
Ráöstjómarrtkjanna, sem hann 3.
haföi sjálfur tekiö svo mjög
virkan þátt I aö koma á fót.
Eftirfarandi atriöi vöktu at-
hygli og aödáun kunningja okk-
ar I Batumi:
Aö sendiherrarin skyldi telja
þaö ómaksins vert að leggja I
þessa löngu ferö frá Moskvu,
til þess eins aö heilsa upp á
venjulega sjómenn og fimm
farþega.
Aö sendiherrann skyldi njóta
þess trausts og viröingar I
Kreml, sem til þurfti til
feröaleyfis yfir landsvæöi,
sem lokuö voru öllum útlend-
ingum.
Aö sendiherrann talaöi reip-
rennandi rússnesku.
Hversu mikilfenglegur per-
sónuleiki sendiherrann
reyndist, höföinglegur I fasi
og framkomu, en þó alþýö-
legur og talaöi viö hvern og
einn sem jafningja sinn.
Löngu eftir heimsóknina,
jafnvel árum slöar, rifjuöu hinir
rússnesku kunningjar okkar oft
upp þennan mjög svo minnis-
stæöa og aö þeirra dómi jafnvel
borgarsögulegan merkisatburö.
Sllk voru áhrif Péturs Thor-
steinssonar á fólkiö I Batumi, og
ég tel ekki fráleitt aö ætla, aö
upp frá þessu hafi hinir annars
mjög svo ströngu löggæslumenn
sýnt okkur Islendingum meiri
mildi viö smávægileg agabrot I
sambandi viö landvistarleyfi og
viö yfirleitt notiö meira frelsis
en aörir erlendir sjómenn.
ÆÆL,
sít' •. .. *dí
Oddný Thorsteinsson.
Ragnar Stefánsson, Skaftafelli:
Hún mun valda sínu
hlutverki með
virðingu og reisn
Sumariö 1968 dvaldi hér hjá
okkur Oddný, kona Péturs
Thorsteinssonar sendiherra, á-
samt þremur sonum þeirra
hjóna.
Dvölþeirra hér og öll kynni af
þeim uröu okkur ógleymanleg,
og þessir dagar hafa oröiö okkur
minnisstæöir. Þetta var nokkru
áöur en vegasamband komst á
hér sunnan jökla, öræfasveitin
þá enn all einangruö, en flug-
samgöngur þó orönar öruggar.
Aöalástæöan fyrir þvl, aö frú
Oddný lagöi leiö sína hingaö,
hygg ég, aö hafi veriö sú, aö sjá
þessa sérstæöu sveit, sem er vel
geymd milli tveggja eyöisanda
og af flestum rómuö fyrir nátt-
úrufegurö og sérstætt landslag.
Ég varö þess þó fljótt var, aö I
þessari afskekktu sveit hugöist
frú Oddný geta kynnst islensku
sveitalifi aö nokkru eins og þaö
var á liðnum tlmum, áöur en
vélvæöing og tækni höfðu ger-
breytt ölhim búskaparháttum,
og skólar og sú menntun og
menning sem þeir skapa, valdiö
miklum breytingum.
Ljóst var að frú Oddný haföi
mikinn hug á aö kynnast landi
og þjóö sem gerst. Ferö hennar
hingaö var af þeim toga spunn-
in. Ef til vill hefur dvöl hennar
erlendis um árabil gert þessa
gagnmenntuöu og merku konu
áhugasamari fyrir öllum sem
■*
i’aSB
Ragnar Stefánsson.
Islenskter, en ella heföi oröiö. A
þvl kann ég ekki skil, en áhugi
hennar á landi, þjóö og sögu
leyndi sér ekki og hvaö allt hiö
þjóölega var henni hugstætt, og
hér var ósk hennar sú fyrst og
fremst aö fá aö vera meö
heimilisfólkinu I dagsins önn.
Frú Oddný er mjög alúöleg og
látlaus 1 framkomu, skemmti-
leg I viöræöum, föst fyrir I skoö-
unum og örugglega gædd mikl-
um stjórnunarhæfileikum.
Nái Pétur Thorsteinsson
kosningu I næsta forsetakjöri,
sem vænta má, veröur þaö em-
bætti vel skipaö, og fullvíst er,
aö Oddný mun sem forsetafrú
halda á slnu hlutverki meö virö-
ingu reisn fyrir land og þjóö.
Hann er færastur
frambjóðenda
Pétur Thorsteinsson vekur traust og virðingu
þeirra, sem kynnast honum. Teljum við það eigin-
leika, sem forseti Islands þarf til að bera. Þekking
hans á utanríkismálum, og þjóðmálum yfirleitt, er
mjög mikil, enda hefur hann ekki aðeins notiö mik-
illar menntunar í skólum, heldur einnig f skóla lífs-
ins við margvísleg trúnaðarstörf, sem honum hafa
verið falin, um áratuga skeið, bæöi hér heima og
erlendis, enda er hann, ásamt eiginkonu sinni vanur
að koma fram við margvísleg tækifæri, sem
fulltrúi þjóðarinnar. Við álítum hann færastan
frambjóðenda til embættis forseta Islands.
Ragnar H. Ragnar. Ásgeir Sigurðsson
Geirþrúður Charlesdóttir Arnór Stígsson
Messfana Marselliusdóttir Málfríður Halldórsdóttir
Ávarp
frá stuðningsmönnum á ísafirði
Auglýsing
Auglýsing