Fréttablaðið - 23.09.2007, Blaðsíða 79

Tveir hrörlegir húsvagnar standa
langt úti á jarðarberjaakri. Annar
er híbýli kvenna og hinn hýsir lúna
karlmenn. Fólkið sem hvílist þarna
um nætur milli þess sem það tínir
jarðarber fyrir lúsarlaun, er langt
að komið úr austrinu til vestursins
og þó svo að vinnuveitandinn sé
svín og aðstæður ömurlegar þá
skapast vinátta og bræðralag
millum þessa fólks.
Stúlkan Irena kemur frá Úkraínu
til Englands, lendir þar ásamt
leitandi löndum sínum og öðru
verkafólki í jarðarberjatínslu fyrir
smánarlaun. Hún er, eins og hinir
sem lenda þarna, uppfull af
væntingum um betra líf í
gósenlandinu sem hún hefur séð í
hillingum og trúir svo mjög á.
Fljótlega gerir hún sér þó grein
fyrir því að þetta fyrirmyndarríki
var ekki alveg eins og hún hafði
ímyndað sér. Hún heldur að hún
geti treyst löndum sínum sem allt
þykjast vita og kunna í nýja landinu
en eru í raun og veru bara
drullusokkar sem græða á ódýru
vinnuafli. Hún afhendir passann
sinn sem gerir henni lífið heldur
erfitt þegar hún þarf að komast úr
klóm þessa rudda.
Marína Lewycka sem er höfundur
metsölubókarinnar „Stutt ágrip af
sögu traktorsins á úkraínsku“
mætir hér til leiks með bók númer
tvö um fólk af úkraínskum uppruna
og þó að það sé nú kannski fremur
óréttlátt þá er það eðlilegt að fólk
beri þær saman. Fyrri bókin var
frásögn af örlögum einnar
fjölskyldu en hér eru margar minni
sögur sagðar sem tengjast gegnum
þessa einstaklinga og er hreyft við
samfélagsmálum austur í Kína og
hjónamálum fólks í Póllandi.
Við kynnumst daglegum þræl-
dómi og munum það vonandi þegar
við kaupum okkur ódýr innflutt
jarðarber eða sjáum djúpsteikta
kjúklinga á tilboðsverði. Bókin um
ástarsögu ungu konunnar og gamla
mannsins gerði það að verkum að
Marína Lewycka eignaðist aðdá-
endur í lesendahópum úti um víða
veröld. Í þessari bók segir hún frá
fólki frá Austur-Evrópu sem leggur
land undir fót og fer til vestursins
til þess að ganga til þeirra starfa
sem heimamenn fást ekki til að
sinna, einnig það eitthvað sem við
erum nú farin að þekkja vel hér-
lendis. Þó svo að þau hafi þjálfun
og menntun til annarra starfa þá er
málum þannig háttað að einföld
jarðarberjatínsla á ökrum í Eng-
landi gefur meira af sér en sér-
kennsla í úkraínskum háskóla.
Landvistarleyfi Irenu er tengt
stúdentaskírteini sem hún keypti
úr þykjustu-háskóla sem í raun er
einhvers konar þrælamiðlun, en
það á að líta út eins og hún sé í ein-
hverju námi.
Irena og Vitaly fara með Emanu-
el til Lundúnaborgar til þess að
reyna að hafa upp á systur hans
meðan Pólverjarnir ráða sig á
kjúklingabú þar sem villimanns-
legur skepnuskapur í meðferð á
dýrum er slíkur að maður hugsar
með sér … þetta hlýtur að byggja á
raunverulegum heimildum … hug-
myndaflug skálds nær ekki niður í
svona sóðalega gryfju.
Hér kynnumst við mansali og
hugarheimi hunds. Hér kynnumst
við fyrst og fremst fólki sem þrátt
fyrir mótlæti ætlar að reyna að fóta
sig í nýju umhverfi.
Því miður er þetta sönn saga þótt
hér sé hún sögð af skáldkonu í þýð-
ingu Guðmundar Andra Thorsson-
ar yfir á lipurt og læsilegt íslenskt
mál.
Fólksflutningar nútímans eru
allt of oft nákvæmlega eins og sagt
er frá í þessari bók og þessa Írenu
má finna hér á meðal vor einnig.
Græðgi sem leiðir til niðurlæg-
ingar eru líklega einkennisorð
okkar samtíma. Þótt það kubbist
hendur og fætur af fólki verður
færibandið að ganga, er ekki eitt-
hvað hér hjá okkur sem minnir á
slíka atburði?
Góð bók, á köflum nokkuð fyndin
en fyrst og fremst sorgleg, og von-
andi ratar hún á sem flest náttborð
þótt hættan sé á að þeir sem allra
helst ættu að lesa hana haldi sig
sem fyrr við Andrés Önd.
Elísabet Brekkan
Austur og vestur, bentu á
þann sem þér þykir bestur
TVEIR HÚSVAGNAR
Marinu Lewycka – Guðmundur Andri Thorsson þýddi – Mál og menning
ekki hægt að búa í Reykjavík án
þess að heyra íslenskt mál. Það
verða ekki móðurmál nýbúanna
sem taka yfir þegar ylhýra málið
fer að þynnast, nei það er líklegra
að það verði enskan sem nú þegar
er notuð í viðskiptalífinu. Það er
gróðavænlegra en að vernda móð-
urmálið. Því er nefnilega svo vel
stýrt hér hver á að græða og hvers
vegna.
Niðurstaðan er að við erum sigl-
andi á hraðbyr inn í kjarkleysi og
hrikalega fátækt orða því það eru
bara viss orð sem hægt er að
græða á. Og það hlýtur hver
nútímamaður að gera sér grein
fyrir því að slefandi gróðahyggja
er það eina sem er eftirsóknarvert
í þessum heimi.