Fréttablaðið - 06.10.2007, Page 64

Fréttablaðið - 06.10.2007, Page 64
M argir muna eflaust eftir senunni frægu úr kvik- myndinni „Indiana Jones and the Temple of Doom“ þar sem söguhetjan sest að konunglegum máls- verði í afskekktri indverskri höll. Súpan sem borin var fram í forrétt var búin til úr nautsaugum sem flutu starandi tómu augna- ráði í bleikum vökva. Aðalrétturinn var lif- andi snákar sem innfæddir gæddu sér á af mikilli innlifun, og eftirrétturinn var kælt apahöfuð og heilarnir borðaðir með skeið. Vissulega var þetta Hollywood-kvikmynd en réttirnir eru í raun og veru til. En það sem einni þjóð kann að finnast ógeðfellt er hreinasta lostæti annars staðar í heimin- um. Apaheili er sögufrægur réttur og líklega einn sá svakalegasti sem sögur fara af. Hann er ekki upprunninn í Indlandi heldur í Kína, þar sem enn er hægt að borða hann í ákveðnum héruðum. Í Kína voru heilar úr öpum étnir á meðan dýrið var enn lifandi. Á veitingastöðum voru borð með gati í miðj- unni og þar var apinn skorðaður. Efri hluti hauskúpu hans var síðan sneiddur af og var hrísgrjónavíni hellt yfir heilann. Gestirnir byrjuðu svo að snæða heilann á meðan dýrið engdist af kvölum. Í dag eru engin dæmi um að apar séu étnir lifandi. Það er svo sem ekkert nýtt af nálinni að borða heilann úr dýrum, kálfsheili er til dæmis talinn eðal- fæða í Frakklandi og í Mexíkó er hægt að borða Tacos de sesos eða heila-tacos. Hjátrú á fjarlægum slóðum segir að neysla á dýra- heila bæti gáfur og auki kynhvöt. Neysla á lifandi dýrum tíðkast þó víða í heiminum, einkum í Japan. Matargerð sem nefnist Ikizukuri felst í því að taka sashimi skrefi lengra og borða sjávardýrin sprellli- fandi. Odori er sérstaklega vinsæll réttur en nafnið þýðir dansandi rækjur. Þá er lif- andi rækjum dýft ofan í sake og þær svo borðaðar iðandi og væntanlega kófdrukkn- ar. Það er gnægð af undarlegri fæðu í Japan, en einn frægasti og dýrasti réttur heims er fiskur sem nefnist Fugu. Þessi ófrýnilegi litli fiskur getur blásið sig upp og er talinn algjört lostæti, en hann er vandmeðfarinn. Hann er nefnilega baneitraður og aðeins færustu kokkar Japans kunna að elda hann og fjarlægja eitrið sem er 1.250 sinnum hættulegra en blásýra. Ef fiskurinn er inn- byrtur ásamt eitrinu þá deyr manneskjan hræðilega kvalafullum dauðdaga á fáeinum mínútum og engin mótefni eru til. Skyndi- bitar geta líka verið afar sérstakir í Japan, en ein vinsælasta pitsan þar, sem fæst meira að segja hjá alþjóðlegum pitsukeðj- um, er með smokkfisksbleki í stað osts. Eins og þið getið ímyndað ykkur er pitsan svört og afar ólekker á að líta. Skriðdýr og froskdýr eru einnig vinsæl fæða á heimsvísu. Í Frakklandi eru „Cuiss- es de Grenouille“, eða froskalappir, herra- mannsmatur og í mörgum löndum er krók- ódílakjöt á borðum. Snákar eru reglulega settir í súpur í Kína eða steiktir á teini í Suður-Ameríku. Öll þessi dýr eiga það þó sameiginlegt að bragðast dálítið eins og vondur kjúklingur en skýringin kann að fel- ast í því að bæði fuglar og skriðdýr eru afkomendur risaeðla. Skordýr eru afar prótínrík fæða og því ekki skrítið að á ýmsum stöðum í heiminum, þar sem skortur er á næringarríku fæði, hafi menn fundið upp ýmsar leiðir til að leggja sér þessar lappamörgu lífverur til munns. Í Kambódíu er til dæmis hægt að panta sér tarantúlur í plómusósu. Skepnan, sem er loðin og á stærð við mannshönd er steikt á pönnu í súrsætri plómusósu. Bragðinu er lýst svona af breskum ferðabloggara: „Fót- leggirnir eru jafnstórir og Cadbury‘s súkk- ulaðifingur en alsettir hárum. Þeir eru á bragðið eins og kjúklingavængir. Það er hins vegar mjög erfitt að toga leggina af án þess að fá allt ógeðið úr maganum með.“ Það er víst smekksatriði í Kambódíu hvort magainnvolsið er etið, en matgæðingar hafa lýst því sem sætasta hluta kóngulóarinnar og bragðist líkt og kalt andarkjöt en áferðin sé eins og að borða auga. Annar þjóðarrétt- ur í Kambódíu er gamalt, úldið og stropað andaregg, kallað Balut. (Allir til Kambódíu í næsta „gourmet“ frí). Einn undarlegasti „smart“ drykkur sem tíðkast í Ástralíu er kokkteill úr grænum maurum. Maurarnir litlu, sem eru skær- grænir að lit, eru maukaðir í Magimix með ísmolum og vodka og herlegheitin bragðast dálítið eins og límónuvodki. Maurar þykja mikið lostæti víðsvegar um heim og það er meira að segja hægt að gæða sér á súkkul- aðimaurum í New York, London og París. Í Alsír þykja engisprettur mesti herramanns- matur. Þær eru soðnar í saltvatni og svo þurrkaðar í sólinni. Ef til vill ekkert ólíkar harðfiski? Frumbyggjarnir í Ástralíu borðar nætur- fiðrildi, sem þeir veiða í hellum og elda í heitum sandinum, þar sem vængirnir og fæturnir detta af. Þau eru líka notuð sem uppistaðan í ýmiss konar sætar kökur. Witchety-lirfan var afar mikilvæg uppistaða í fæðu frumbyggjanna en þessar risastóru og feitu lirfur eru algjörar prótín-bombur. Þær bragðast víst eins og möndlur og eru einkar vinsælar hjá krökkum. Japanir eru líka iðnir við að elda skordýr, Hachi-no-ko eru soðnar vespulirfur, Inago heita steiktar engisprettur sem eru borðaðar eins og snakk og steiktir silkiormar kallast Sangi. Í Níger- íu í Vestur-Afríku eru termítar borðaðir og vængjaðir termítar taldir sérstaklega ljúf- fengir. Þeir eru steiktir á heitum kolum og saltaðir. Á Bali eru drekaflugur veiddar í gildrur og framreiddar með engifer, lauk, chilli og kókosmjólk. Stórir vængirnir eru þó teknir af áður en skepnan er matreidd. Einn frægasti réttur Frakka (og einn sá umdeildasti) er lítill söngfugl er nefnist Ortolan. Fuglinum er drekkt í skál af Armagnac og er svo borinn fram með ýmsum gómsætum kryddjurtum og þegar hann er snæddur á maður að setja munn- þurrku úr taui yfir höfuðið til þess að njóta hinnar dásamlegu lyktar sem gufar upp úr kjötinu. Ortolan var síðasti rétturinn sem fyrrverandi Frakklandsforseti, Francois Mitterand, pantaði áður en hann dó, en í dag er bann við því að veiða fuglinn. Þó er talið að veiðiþjófar nái um 30.000 fuglum á ári hverju í Aquitaine-héraðinu. Frakkar eru auðvitað heimsfrægir fyrir sniglaát sem þykir ekkert skrítið lengur á alþjóðavísu. Franskir ostar eru heimsfrægir og flestir eru hrifnir af sterklyktandi ostum eins og Brie og Munster. Hins vegar er þjóðarostur Korsíkubúa væntanlega ekki að allra smekk. Osturinn, sem er einstaklega daunillur, er fullur af flugnalirfum sem innfæddum þykja mesta lostæti. Það má með sanni segja að smekkur manna sé misjafn en eins og foreldrar segja gjarnan við börnin sín: „Aldrei segja að eitthvað sé vont fyrr en þú hefur smakkað það.“ Þjónn, hvað er þetta í súpunni minni? Ferðamönnum finnst Íslendingar stór- skrítnir að borða sviðakjamma og hákarl. En mannskepnan hér á jarðkringlunni er dugleg við að leggja sér alls konar lífver- ur til munns. Anna Margrét Björnsson kynnti sér nokkra af undarlegustu rétt- um veraldar.

x

Fréttablaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.