Fréttablaðið - 09.01.2008, Qupperneq 18

18 9. janúar 2008 MIÐVIKUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu,
Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Pósthúsið - S: 585 8300 - www.posthusid.is
Nú þegar farið er að myrkva úti viljum við vinsamlega minna
íbúa á að hafa kveikt á útiljósum við heimili sín til að
auðvelda blaðberum Fréttablaðsins aðgengi að lúgu.
Munum eftir útiljósunum !
Fyrirfram þakkir, dreifing Fréttablaðsins
JÓN KRISTJÁNSSON
Í DAG | Gagnrýni ráðherra
svarað
Í Fréttablaðinu birtist ítarlegt viðtal við þig, Þorgerður, laug-
ardaginn 22.desember. Í
viðtalinu fannst mér vera tónn í
garð okkar framsóknarmanna,
fyrrum samstarfsmanna, sem ég
kann ekki við og get ekki annað
en kallað af hliðarlínunni inn á
völlinn, svo notuð sé samlíking
úr íþróttunum. Ég kýs að hafa
þetta í formi bréfs til þín, og
vona að þú fyrirgefir mér það að
sleppa titlum svo sem hæstvirt-
ur menntamálaráðherra og
ávarpa þig beint.
Í fyrsta lagi kallar þú það
populisma að hafa áhyggjur af
kristilegu siðgæði í skólum, og
þeim skilaboðum að fella það
orðalag úr lögum um grunn-
skóla. Kallar það mjálm í
framsóknarmönnum. Ég vona að
það hafi ekki farið fram hjá þér,
að það voru ekki framsóknar-
menn sem hófu þessa umræðu.
Það var biskup Íslands sem reið
á vaðið, og ef ég hef tekið rétt
eftir fréttum átti hann tal við
þig um málið. Varla ertu að saka
hann um populisma.
Hins vegar vil ég gera gott úr
hlutunum, og ég tel víst að þér
hafi fundist umræðan óþægileg
og þess vegna sértu svona úfin í
þessu máli. En svona er lífið.
Það eru ekki alltaf jólin.
Ósanngjörn gagnrýni
Hitt atriðið sem ég rak augun í
og mér finnst ósanngjarnt í garð
okkar framsóknarmanna er að
þú lætur að því liggja að við
séum áhugalausir um mennta-
og menningarmál og það sé búið
að tala meira um þau mál á hálfu
ári nú í þessari ríkisstjórn en á
fjórum árum áður, fyrir ein-
skæran áhuga Samfylkingarinn-
ar. Þú undanskilur þó Jón
Sigurðsson, fyrrverandi
formann.
Um þetta er það að segja að
ríkisstjórnarfundirnir eins og ég
þekkti þá í samvinnu við
Sjálfstæðisflokkinn voru ekki
málfundir. Ráðherrar bera þar
upp sín mál til afgreiðslu og
eftir umræður eru þau afgreidd
eða þeim frestað eftir atvikum.
Ég minnist þess ekki að á
formlegum fundum hafi verið
eldhúsdagur um áhugamálin,
þótt margt bæri á góma áður en
gengið var til formlegheitanna.
Það getur vel verið að Samfylk-
ingarmenn séu málglaðir um hin
ýmsu mál á ríkisstjórnarfundum
en það segir ekkert um áhuga
eða virkni fyrri ríkisstjórnar.
Stuðningur Framsóknar
Ég vil minna á það að stærsta
málið sem þú barst fram á
síðasta kjörtímabili og það
fyrirferðarmesta var að breyta
ríkisútvarpinu í hlutafélag. Við
framsóknarmenn studdum þig í
þessu máli, en okkur þótti það
mjög erfitt pólitískt, og lítil
hrifning af því í okkar flokki.
Hins vegar töldum við að þetta
myndi styrkja útvarpið og
afstaða okkar var fullkomlega
ærleg og málefnaleg í þessu
stóra máli. Ég minnist ekki
annars en að við höfum staðið
við bakið á þér í öllum málum
alltaf, bæði áður en Jón Sigurðs-
son kom í ríkisstjórn og eftir
það.
Hins vegar þekkir þú það að
ráðherrar sem fara með mikil
útgjaldaráðuneyti fá ekki í gegn
um ríkisstjórnina öll sín
áhugamál, jafnvel þótt þau séu
hin þörfustu. Þú þekkir veit ég
nokkuð sem heitir rammafjárlög
og stríðið við að troða inn í þann
ramma sem hverju ráðuneyti er
ákveðinn.
Situr á góðu búi
Sú ríkisstjórn sem nú situr
virðist vera ósammála í mörgum
stórum málum. Hins vegar situr
hún í góðu búi fyrri ríkisstjórn-
ar og getur leyft sér að ákveða
rífleg ríkisútgjöld. Þau útgjöld
fara til góðra og þarfra mála, og
það er nú svo að um fæst þeirra
er mikill ágreiningur. Hitt er
svo gott að hafa í huga, ekki síst
fyrir núverandi valdhafa að það
skiptir mestu máli hvað gert er
en ekki hvað mörg orð eru höfð
um hlutina.
Mér þykir miður að þurfa að
skrifa þér bréf í þessum tón því
við áttum ágætis samstarf innan
ríkisstjórnar og utan. Passaðu
þig á Samfylkingunni og láttu þá
ekki hafa of mikil áhrif á þig. Ég
held að þetta tal um okkur
framsóknarmenn séu áhrif frá
þeim. Þeir voru vanir að tala illa
um okkur út í eitt og vafalaust
gera þeir það enn þegar hlé
verður á talinu um mennta- og
menningarmálin.
Höfundur er fyrrverandi ráðherra.
Bréf til Þorgerðar
Katrínar Gunnarsdóttur
UMRÆÐAN
Kjaramál
Kjarasamningar kennara eru lausir næsta vor en nú þegar eru kennarar byrjaðir
að segja upp starfi sínu vegna þeirra launa-
kjara sem þeim er boðið upp á. Dæmi er um
að sami bekkurinn hafi haft þrjá umsjónar-
kennara frá því að skólastarf hófst í haust.
Í sambandi við launamál kennara tala
tölurnar sínu máli og þarf ekkert að fara í
grafgötur með það að kennarar hafa verið
skildir eftir í kjaraþróun. Einstök sveitarfélög
skýla sér bak við Launanefnd sveitarfélaganna og
viðhalda láglaunastefnu í skólum. Á einu mesta
góðærisskeiði Íslandssögunnar frá 2005 til maí
2007 hafa laun kennara hækkað um 3% á ársgrund-
velli meðan launavísitalan hefur hækkað um 9%. Á
þessum sama tíma hefur kaupmáttur launa
kennara rýrnað um 5,6%. Kennarar á Íslandi eru
meðal lægst launuðu kennara innan OECD þannig
að ekki er hægt að skella skuldinni af dýru mennta-
kerfi á ofurlaun kennara.
Skólastarf í dag er byggt upp af skólum með
mikla starfsmannaveltu. Stjórnmálamenn sem
hafa mikið um það að segja hvernig
skólastarf er framkvæmt virðast ekki
hafa áhyggjur af þessum þætti. Skamm-
sýnin er látin ráða ferðinni og ekkert tillit
er tekið til þeirrar staðreyndar að lítil
reynsla og þekking byggist upp þegar
starfsmannavelta er mikil.
Skólakerfi þar sem kúvending verður á
starfsmannahaldi á nokkurra ára fresti er
ekki líklegt til árangurs í alþjóðlegum
samanburði. Ekki er litið á skólana sem
þekkingarfyrirtæki þar sem haldið er í
gott fólk á góðum launum og fríðindum
heldur segir það góða fólk sem fyrir er upp
störfum vegna bágra kjara. Í venjulegum fyrir-
tækjarekstri er litið á góðan starfsmann sem
fjárfestingu en í hinu almenna opinbera skólakerfi
er litið á hann sem kostnað fyrir samfélagið.
Væri ekki nær að borga kennurum mannsæm-
andi laun í stað þess að eyða fjármunum skattborg-
ara í að þjálfa upp nýja starfsmenn? Er mennta-
kerfi þar sem reynsla tapast á örfáum árum kerfi
sem við getum verið stolt af?
Höfundur er stjórnarmaður í
Kennarafélagi Reykjavíkur.
Leyndarmál menntakerfisins
ÓLAFUR ÖRN
PÁLMARSSON
Passaðu þig á Samfylkingunni
og láttu þá ekki hafa of mikil
áhrif á þig. Ég held að þetta
tal um okkur framsóknarmenn
séu áhrif frá þeim.
Kjarninn og hismið
Árni Mathiesen, settur dómsmálaráð-
herra, hefur skilað rökstuðningi fyrir
skipan Þorsteins Davíðssonar í emb-
ætti héraðsdómara. Eins og kunnugt
er skipaði Árni Þorstein dómara þótt
matsnefnd hefði metið þrjá umsækj-
endur hæfari. Í rökstuðningnum er
margt talið til, bæði stórt og smátt.
Meðal annars er það talið Þorsteini til
tekna að hann hefur átt sæti í innflytj-
endaráði og flóttamannaráði undan-
farið hálft ár, hefur verið varamaður í
yfirkjörstjórn Reykjavíkurkjördæmis
norður vegna alþingiskosninga
og að hann sitji í dómnefnd Bók-
menntaverðlauna Tómasar
Guðmundssonar. Árni hrós-
ar líka hæfileika Þorsteins
til að greina aðalatriði frá
aukaatriðum.
Gott að vinna fyrir Björn
Það sem hins vegar reið baggamuninn
er fjölbreytt reynsla Þorsteins og þekk-
ing, ekki síst í starfi aðstoðar manns
Björns Bjarnasonar um rúmlega
fjögurra ára skeið. Þetta gerir Þorstein
að hæfasta umsækjandanum að mati
Árna. Hjá Birni hafi Þorsteinn fengið
reynslu af stjórnun og skipulagningu
starfa, þar hafi reynt á allar hliðar
lögfræði, löggjafarstarf, stjórnun
ráðuneytis og fjárreiður ríkissjóðs og
starfið krafist samskipta við ótal aðila
innlenda og erlenda. Árni virðist
sem sagt meta það sem svo að
umsækjendurna þrjá sem metnir
voru hæfari hafi skort að hafa
unnið fyrir Björn
Bjarnason. Eða
sambærilega
reynslu.
Lúðvík í baksturinn
Bæjarstjórn Hafnarfjarðar blés til
blaðamannafundar í gær þar sem
kynntir voru viðburðir í tilefni af
því að bærinn fagnar hundrað ára
afmæli í ár. Rósa Guðbjartsdóttir,
bæjarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins í
Hafnarfirði, notaði tækifærið og skor-
aði á Lúðvík Geirsson bæjarstjóra að
baka köku fyrir bæjarbúa á afmælis-
daginn í júní; Lúðvík væri jú
bakari að mennt. Bæjar-
stjórinn rifjaði upp að hann
hefði skellt í köku á 95
ára afmæli Hafn-
arfjarðar og kvaðst
hafa engu gleymt. Þá
er bara að setja upp
svuntuna.
bergsteinn@frettabladid.isÞ
að sem ótvírætt er markverðast við fyrstu forkosning-
arnar fyrir komandi forsetakosningar í Bandaríkjunum,
í Iowa í síðustu viku og í New Hampshire í gær, er sá
mikli meðbyr sem hinn ungi og framsækni þingmaður frá
Illinois, Barack Obama, nýtur meðal flokksmanna sinna í
Demókrataflokknum.
Það er líka eftirtektarvert, að baráttan um forsetaframboðsút-
nefningu Repúblikanaflokksins nýtur miklu minni athygli en bar-
áttan meðal demókrata, sem skýrist væntanlega af því að fáir telja
repúblikana eiga möguleika á að sigra í forsetakosningunum að
þessu sinni, hversu rækilega sem frambjóðendur flokksins reyna að
firra sig ábyrgð á klúðri og óvinsældum embættistíðar fráfarandi
forseta, George W. Bush.
Reyndar ber í þessu sambandi að hafa í huga, að sá frambjóð-
andi repúblikana sem lengi hefur mælzt með mest fylgi á landsvísu,
Rudolph Giuliani, fyrrverandi borgarstjóri New York, kaus að hafa
sig lítt í frammi bæði í Iowa og New Hampshire. Hann leggur áherzlu
á að ná góðum árangri í Flórída, fyrsta fjölmenna ríkinu þar sem
forkosningar fara fram í lok janúar, og í hrinunni miklu 5. febrúar,
þegar kosið verður í yfir tuttugu ríkjum til viðbótar.
Framgangur Obama er sögulegur. Forskot Hillary Clinton á aðra
frambjóðendur demókrata hefur verið gríðarstórt fram til þessa,
allt upp í nokkra tugi prósenta á landsvísu. Það hafa stjórnmála-
skýrendur rakið til þess að flestir demókratar hafi álitið hana, með
þá miklu reynslu og frægð sem hún býr að, sigurstranglegasta í
kosningunum sjálfum. Það sem nú virðist vera að gerast er að þel-
dökkur frambjóðandi sé að „taka framúr“ fyrsta kvenframbjóðand-
anum sem á raunhæfa von um að verða kjörinn forseti.
Í meðbyr Obama endurspeglast ríkur vilji kjósenda Demókrata-
flokksins til að eitthvað alveg nýtt taki við eftir átta ár með Bush
yngri í Hvíta húsinu. Í þessari nýjungagirni-stemningu stendur
Hillary verr að vígi þar sem hún er jú sjálf hluti af arfleifð for-
setatíðar eiginmanns síns. Það er nú þegar þannig að yngri kynslóð
Bandaríkjamanna hefur aldrei lifað dag þar sem ekki var annað-
hvort einhver úr Bush- eða Clinton-fjölskyldunni í Hvíta húsinu.
Sumum þykir því tilhugsunin um jafnvel átta ár til viðbótar með
annan fulltrúa Clinton-fjölskyldunnar á forsetastól vera hálfugg-
vekjandi – þótt sá fulltrúi yrði fyrsti kvenforsetinn í sögu landsins.
Aðalrök Hillary gegn Obama í kosningabaráttunni hafa verið
reynsluleysi hans – hann á aðeins um þriggja ára feril að baki sem
fulltrúi á Bandaríkjaþingi. Með því hefur hún í raun verið að segja
að það sé nánast framhleypni af hans hálfu að sækjast eftir for-
setaframboði nú; honum væri nær að bíða til næstu eða þarnæstu
forsetakosninga – það er þegar hún hafi lokið sér af í Hvíta húsinu.
Málefnaágreiningur er annars sáralítill milli þeirra tveggja. Í
utanríkismálum hafa þau bæði lagt áherzlu á að bæta fyrir mistök
Bush-stjórnarinnar, en óneitanlega nýtur reynsluboltinn þar meiri
trúverðugleika en ungi maðurinn frá Illinois. Þar sem áhyggjur af
efnahagsástandinu eru nú farnar að yfirgnæfa önnur mál í huga
bandarískra kjósenda, þar á meðal Íraksstríðið óvinsæla, er þó ljóst
að hvorki forkosningar né kosningarnar sjálfar munu frekar nú en
endranær vinnast út á trúverðugleika í utanríkismálum.
Óvænt tíðindi í forkosningum vestra:
Obama virkjar
breytingavonir
AUÐUNN ARNÓRSSON SKRIFAR