Tíminn - 02.10.1981, Page 8

8
Föstudagur 2. október 1981
Utgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gislason. Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiðslustjóri: Sig .
urður Brynjólfsson. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elias Snæland Jóns-
son. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V. ólafsson. Fréttastjóri: Páll Magnússon.
Umsjónarmaður Helaar-Timans: llluai Jökulsson. Blaðamenn: Agnes
Bragadóttir, Bjarghildur Stefánsdóttir, Egill Helgason, Friðrík Indriðason,
'Friða Björnsdóttir (Heimilis-Timinn), Halldór Valdimarsson, Heiður Helga-
dóttir, Jónas Guðmundsson, Jónas Guðmundsson, Kristinn Hallgrimsson,
Kristin Leifsdóttir, Ragnar Orn Pétursson (iþróttir), Skafti Jónsson. Utlits-
teiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guð-
jón Róbert Agústsson, Elin Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttir.
Prófarkir: Kristin Þorbjarnardóttir, Maria Anna Þorsteinsdóttir.
Ritstjórn, skrifstofur og auglýsingar: Siðumúla 15, Reykjavik. Simi:
86300. Auglýsingasimi: 1.8300. Kvöldsimar: 86387, 86392. — Verð i lausasölu
5.00. Askriftargjald á mánuði: kr. 85.00- Prentun: Blaðaprent h.f.
Orsakir efna-
hagsvandans
■ Eins og oft hefur verið rakið hér i blaðinu,
glima vissar greinar útflutningsatvinnuveganna
og samkeppnisiðnaðarins svonefnda við verulega
rekstrarerfiðleika um þessar mundir. Nauðsyn-
legt er, að unnið verði markvisst að þvi að leysa
vanda þessa atvinnurekstrar. Fyrst er þá að gera
sér grein fyrir þvi, hverjar orsakir hans eru.
Framar öðru er það verðbólgan. Þótt verulega
hafi áunnizt á þessu ári i viðureigninni við verð-
bólguna, er hún enn alltof mikil og miklu meiri en
i þeim löndum, sem við verzlum við. Af þessu
leiðir, að kaupgjald hækkar örar og meira i
krónutölu hjá okkur en viðkomandi þjóðum og
vextir eru einnig miklu hærri. Vaxtakostnaðurinn
er sérstaklega tilfinnanlegur hér vegna verðbólg-
unnar.
Til viðbótar þessu kemur það hjá iðnaðinum, að
hann býr enn við lakari kjör en sjávarútvegur og
landbúnaður i skattamálum og lánamálum. Þvi
hefur verið marglofað af öllum flokkum að skapa
iðnaðinum hliðstæð kjör og hinum aðalatvinnu-
vegunum tveimur i þessum efnum, en það verið
vanefnt fram að þessu.
Loks eru svo ýmsir tilfallandi erfiðleikar, sem
komið hafa til sögu á þessu ári hjá vissum at-
vinnugreinum.
Yfir þessa bráðabirgðaerfiðleika hefði vel mátt
komast, ef verðbólgan stæði ekki i veginum. Tak-
ist ekki að draga meira úr henni, verður ekki ráð-
ið fram úr meginvanda atvinnurekstrarins, t.d.
háum vöxtum og örum kauphækkunum, nema
rétt til bráðabirgða eins og gert hefur verið með
gengisfellingum og gengissigi á undangengnum
árum með þeim afleiðingum, að verðbólgan hef-
ur stöðugt verið að aukast.
Gengislækkun
Ýmsir tala enn um það, eins og leiðtogar
stjórnarandstæðinga, að vanda atvinnurekstrar-
ins megi leysa með einni gengisfellingunni enn.
Reynslan sýnir þó ljóslega, að slikt er engin lækn-
ing. Gengisfelling hækkar verðlagið og eykur
þannig verðbólguna. Eftir stuttan tima er árang-
ur hennar fyrir atvinnuvegina orðinn enginn, en
verðbólgan hefur magnazt á þeim tima.
Með þessu er ekki sagt, að gengislækkun komi
aldrei til greina. Hún getur verið þáttur i viðtæk-
ari ráðstöfunum, sem miða að þvi að eyða verð-
bólguáhrifum hennar. Um þetta er nýlegt dæmi
hjá Svium, sem hyggjast lækka söluskatt jafn-
hliða gengislækkun.
Ef ekki á að gefast upp við niðurfærslu verð-
bólgunnar, er einhliða gengisfelling aðeins gálga-
frestur, sem innan tiðar gerir illt verra. Hér
þurfa að koma til margþættar samverkandi að-
gerðir, ef leysa á vandann á raunhæfan hátt.
Markið, sem stefna ber að, verður að vera það,
að treysta atvinnuöryggi og kaupmátt launa, án
þess að verðbólgan aukist á nýjan leik, heldur
fari minnkandi. Þetta hefur rikisstjórninni tekizt
undanfarið. Miklu skiptir að það haldist áfram.
En slikt tekst ekki nema spyrnt verði við fótum á
fleiri stöðum. þ þ
i
Wmmm
„Vid réttum hjálparhönd” á Akureyri og
um gervallan Eyjaf jörd laugardaginn
3. október:
Látum brædraþel
efla systrasel
eftir Jón Arnþórsson
■ Viö höfum vanrækt skyldur velmegunar, sem viö búum aö i oröum sinum betri stakk en Hrafn
okkar viö gamla fólkiö, sem þó dae> °8 þykjumst ekki geta án Sæmundsson, sem skrifaöi m.a.
hefir búiö svo margt i hendur veriö. Ýmsir hafa orðiö til þess að eftirfarandi i Þjóöólf nýlega:
okkur og gert okkur kleift aö benda á hvilikt vandræöaástand „öllum er kunnugt, að á undan-
byggjá upp þaö neyslusamfélag rikir i þessum efnum, en fáir búiö förnum áratugum höfum viö
■ „Systrasel.”
Vinnustofa verdlögd
Fáein ord um vinnustofu Kjarvals
Vinnustofa Kjarvals.
■jóhannes Sveinsson Kjarval
listmálari var merkilegur maður
(1885—1972). Hann starfaði að list
sinni í Reykjavik frá 1922 og var
talinn fremstur islenskra málara
á sinni tið, skáld og rithöfundur
þar á ofan, en siðast en ekki sist
var hann mikill persónuleiki, og
hann var partur af sál þessarar
borgar, meðan hann liföi, var og
hét.
I stuttri blaðagrein er ekki
auövelt aö gjöra grein fyrir
Kjarval, fyrir þá sem ekki
þekktu til hans. Ef til vill var
hann lika margir menn, þvi flest-
ir er honum kynntust, þó ekki
væri nema örfáar minútur, fannst
þeim eiginlega þekkja þennan
meistara mjög mikið, og náið, og
erþaöeingátani viöbótum þenn-
an mann.
Fyrstu árin i Reykjavik hafði
Kjarval vinnustofu á rislofti i
Austurstræti 12, en flutti svo ann-
að, þegar kjör bötnuðu. Samt hélt
hann fornum siðum og viimustof-
unni og var eins við alla menn.
Valtýr Pétursson, listmálari,
þá barnungur sendisveinn, kynnt-
ist Kjarval snemma og var oft i
snúningum fyrir meistarann.
Hann ritar á þessa leiö um Vinnu-
stofu Kjarvals, m.a.:
,,Að koma á stofu til Kjarvals
máist ekki úr minningu manns,
sem þangað lagði leið sina. Sá, er
eitt sinn leit inn til málarans á
efstu hæöinni i Austurstæti 12, átti
raunverulega ekki þaðan aftur-
kvæmt samur maöur. Það, sem
þar var innan veggja, festist svo
rækilega i vitundinni, enda þeir
straumar og það andrúmsloft,
sem þar rikti, vart af þessum
heimi. Furöuveröld um alla veggi
og dýröleg málverk hér og þar
um alla stofuna. A trönum óklár-
aö málverk, kistill með gómsæt-
um flatkökum og hönk af hákarli
og siðast en ekki sfst húsbondinn,
sjálfur málarinn, klæddur vinnu-
úlpu með barðamikinn hatt á
höfði, pensil i munni og litaspjald
i hendi. Hér var unnið”
Þótt hér hafi verið látið að þvi
liggja, að margir menn ofmeti
kynni sin af meistara Kjarval,
hygg ég að það eigi aðrar rætur,
en hina venjulegu, þegar menn
gorta af kynnum sinum við
merka menn. Kjarval var aðeins
svo áhrifarikur persónuleiki, að
örfá orð urðu ógleymanleg. Og
fullyrða má að þótt hann hafi
málað betri myndir en aðrir
menn, þáskila þær myndir aðeins
broti af meistara Kjarval til kom-
andi kynslóða. Alveg eins og