Fréttablaðið - 05.03.2008, Blaðsíða 16

16 5. mars 2008 MIÐVIKUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu,
Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Fyrir nokkru bar svo við að í ljós kom heilt kvæði eftir forn-
grísku skáldkonuna Saffó, sem
uppi var á sjöttu öld fyrir Krist.
Áður þekktu menn brot úr þessu
kvæði sem fundist hafði á
papýrus í sandinum í Egyptalandi,
en nú fannst annað brot á sama
hátt og þegar þessi papýrus-
rifrildi voru lögð saman var
kvæðið komið nokkurn veginn
heilt. Ekki vantaði þá nema fáeina
stafi sem auðvelt var að setja inn.
Þetta vakti mikla athygli, því eftir
þessa frægu skáldkonu eru ekki
varðveitt nema sárafá heilleg
kvæði. Allt annað eru brot.
Kvæðið var því þegar birt á
forngrísku í venjulegri engilsax-
neskri pressu, sem verður að
teljast nokkuð sjaldgæft, með því
fylgdi einföld og bókstafleg
þýðing og ítarlegar skýringar. En
fljótlega tóku ýmis ensk skáld að
spreyta sig á að þýða þetta kvæði
á alvöru ljóðmál, og á Íslandi
þýddi Helgi Hálfdánarson kvæðið
og birti í Lesbók Morgunblaðsins.
Þetta var allt saman merkur
menningarviðburður og sigur
fornleifafræðinnar.
Síðasti hermaðurinn
En nú víkur sögunni annað. Í lok
janúar andaðist í Frakklandi
háaldraður maður að nafni Louis
de Cazenave, sem þá var elstur
allra Fransmanna og hafði barist í
stríðinu 1914-1918. En þegar hann
var allur rann upp fyrir mönnum
að þá var ekki nema einn maður
eftirlifandi af þeim átta og hálfri
milljón hermanna sem tekið
höfðu þátt í þeim mikla hildar-
leik, sem sé allra síðasti franski
hermaðurinn úr heimsstyrjöld-
inni fyrri. Þessi maður hét Lazare
Ponticelli, hundrað og tíu ára
gamall. Hann hafði boðið sig fram
sem sjálfboðaliði þegar árið 1914,
aðeins sautján ára að aldri, barist
fyrst í franska hernum og síðan
ítalska hernum, alveg til stríðs-
loka, og sloppið þaðan með svo
mikið líf að það hefur enst honum
í níutíu ár til viðbótar.
En þegar þessi fregn barst inn
á skrifstofur dagblaðsins
„Libération“ rifjaðist upp fyrir
blaðamönnum, að einhvern tíma í
fyrndinni, fyrir óralöngu, sem sé
árið 2005, hafði einhver af
blaðinu tekið viðtal á segulband,
og myndband, við þennan
fyrrverandi hermann. Það hafði
verið útbúið með ýmsum gömlum
myndum, svo og texta, því rödd
öldungsins var ekki alltaf skýr, og
nú var þetta viðtal orðið sögulegt
plagg í meira lagi. Þar að auki var
gamli maðurinn í fréttunum.
Fyrir nokkru ákvað Chirac,
þáverandi forseti, að síðasti
hermaðurinn úr heimsstyrjöld-
inni fyrri skyldi verða greftraður
á kostnað ríkisins við mikla
viðhöfn í París, og þá hafnaði
Lazare Ponticelli því með öllu, ef
það skyldi koma í hans hlutskipti
að lifa lengst. En nú þegar hann
var í raun og veru kominn í þessa
stöðu, féllst hann á þetta, með
nokkrum semingi þó og með því
skilyrði að það yrði allt með
virðingu og ekkert húllumhæ.
Þetta vakti athygli og þótti
hermannlegt. Og á „Libération“
fóru menn að leita að viðtalinu.
Sandur og tölvur
En nú voru góð ráð dýr. Á öllum
þeim óratíma sem liðinn var síðan
það var tekið hafði verið skipt
tvisvar um tölvukerfi á blaðinu –
kannske á svipaðan hátt og
Kínverjar hafa tvisvar gert
breytingar á letri sínu á tuttugu og
einni öld – og af þessu viðtali
fannst hvorki tangur né tetur.
Forntölvufræðingar voru nú settir
í málið, og eftir nokkra leit
komust þeir að því að svo virtist
sem fræðimaður einn hefði tínt
viðtalið upp úr netinu á sínum
tíma. Haft var samband við
þennan mann í miklu ofboði, en án
árangurs. Hann hafði að vísu tekið
upp viðtalið, en harði diskurinn á
hans eigin tölvu hafði krassað í
mars síðastliðnum, og nú var
viðtalið ekki lengur fyrir hendi.
Það virtist jafn týnt eins og það
hefði sokkið niður í sandinn í
Egyptalandi. Fræðimaðurinn gat
þó vísað forntölvufræðingunum
áfram og eftir mikið stríð bar
leitin loks árangur, það tókst að
hafa upp á þessum ævaforna
texta.
Þess vegna geta menn nú heyrt
frásögn eins og þessa: „Fjörutíu
og átta stundum eftir að ég
særðist var rifið úr mér sprengju-
brotið sem var í höfðinu. Fjórir
menn héldu mér meðan læknirinn
skar í holdið sem var orðið grænt,
því sprengjubrotið var búið að
vera þar lengi. Það blæddi mjög
mikið. Þegar ég var orðinn betri
var ég sendur aftur á víglínuna,
þar sem gashylkjum var skotið á
okkur. Þeir sem voru á undan
okkur voru allir dauðir, kafnaðir.
Síðan gekk herflokkur okkar upp
á Monte Grappa, þar sem okkur
var tilkynnt að brátt yrði friður
undirritaður. Við fórum allir upp
úr skotgröfunum og lyftum
höndunum. Þessu var lokið. Allir
voru ánægðir, jafnt Austurríkis-
menn sem við. Og menn spurðu:
Til hvers vorum við að berjast?“
Þannig getur fornfræðin ekki
einungis grafið upp úr sandinum
týnd kvæði frá 6. öld fyrir Krist,
heldur jafnvel grafið upp úr
gömlum tölvum sögulegt viðtal
frá árinu 2005.
Fornleifar
UMRÆÐAN
Iðnþing
Öll iðnfyrirtæki þarfnast sama grund-vallar til að vaxa, dafna og skila eig-
endum sínum og samfélaginu arði.
Stöðug leiki verður að ríkja í efnahags-
lífinu og vöxtur að vera jafn og öruggur.
Þó að vel hafi gengið undanfarin ár er
langt í frá að tekist hafi að tryggja stöð-
ugleika.
Þeirri skoðun vex sífellt fiskur um
hrygg að krónan dugi okkur ekki lengur.
Það virðist einnig orðin skoðun flestra að tómt
mál sé að tala um að taka upp annan gjaldmiðil en
evruna og þá aðeins með þeim hætti að ganga
fyrst í ESB.
Kannanir hafa lengi sýnt að meirihluti lands-
manna telur að taka beri upp aðildarviðræður við
ESB og að efnahag okkar sé betur borgið með
aðild. Ennfremur eru flestir á þeirri skoðun að
við verðum aðilar að ESB fyrr eða síðar. Gallinn
er hins vegar sá að stjórnvöld mörkuðu sér þá
stefnu að á þessu kjörtímabili verði aðild að ESB
ekki á dagskrá.
Með aðild að ESB og evru er bent á leið
til að breyta til langs tíma þeirri umgjörð
sem við setjum efnahags- og þjóðlífi
okkar, leið sem tekur nokkur ár að feta
þar til settu marki er náð.
Líklegt má telja að sjálft samningaferlið
við ESB um aðild taki allt að ári eftir að
samningaviðræður hefjast í alvöru. Stað-
festingarferli aðildarsamnings gæti tekið
annan eins tíma. Eftir að inn er komið er
ekki tæknilega mögulegt að taka upp
evru fyrr en að tveimur árum liðnum og
þá þarf að fullnægja öllum skilyrðum
sem sett eru fyrir aðild að Efnahags- og
myntbandalaginu og því er ekki að heilsa um
þessar mundir. Fari allt á besta veg er líklegt að
Íslendingar geti tekið upp evru í fyrsta lagi eftir
fjögur ár frá þeim tímapunkti sem við tökum
ákvörðun.
Samtök iðnaðarins halda Iðnþing sitt 6. mars
undir yfirskriftinni: Ísland og Evrópa − Mótum
eigin framtíð. Það er liður í framlagi okkar til
undirbúnings þeirrar ferðar sem framundan er.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Samtaka iðnaðarins.
Mótum eigin framtíð
JÓN STEINDÓR
VALDIMARSSON
EINAR MÁR JÓNSSON
Í DAG | Týnd viðtöl og
gömul kvæði
Berlín og Varsjá
20.–28. maí
Fararstjóri: Óttar Guðmundsson 98.700 kr.
Verð á mann í tvíbýli
65.900 kr.
Verð á mann í tvíbýli
Innifalið: Flug til Berlínar og frá Varsjá með sköttum og öðrum greiðslum, akstur
til og frá flugvelli, gisting á 4* hótelum með morgunverði, akstur á milli Berlínar
og Varsjár og íslensk fararstjórn.
Hin óviðjafnanlega
París
5.–8. júní
Fararstjóri: Halldór Laxness
Innifalið: Flug með sköttum og öðrum greiðslum, akstur til og frá flugvelli,
gisting á 4* hóteli með morgunverði og íslensk fararstjórn.
Nánar á expressferdir.is
eða í síma 5 900 100
Vinsæll
Í skoðanakönnun Fréttablaðsins nefna
tæp fjörutíu prósent Arnald Indriða-
son sem besta núlifandi rithöfund á
Íslandi. Arnaldur ber höfuð og herðar
yfir aðra rithöfunda. Í öðru sæti er
Einar Már Guðmundsson með tæp
átta prósent. Það þarf svo sem ekki
að koma á óvart enda seljast bækur
glæpasagnahöfundarins jafnan í
tugum þúsunda eintaka. Ekki er
vitað hvort Samkeppniseftirlitið
hyggst bregðast við yfirburðastöðu
Arnaldar á bókamarkaði. Í ljósi fyrri
úrskurða þar á bæ er ekki loku
fyrir það skotið að Arnaldur
verði skikkaður til að gefa
út ljóðabók eða smá-
sagnakver annað hvert ár
til að jafna út söluna.
Hælt á hvert reipi
Bókasjónvarpsþáttastjórnand-
inn Egill Helgason gefur lítið fyrir
könnunina og segir hana birting-
armynd þeirrar tísku að dást að
því sem „gengur ofan í fólkið“.
Egill bendir réttilega á að ekki sé
endilega saman að jafna vinsældum
og gæðum og rökstyður það með
skotheldu dæmi. Á tíunda áratugn-
um vann Egill á Alþýðublaðinu, sem
hafði um sex hundruð áskrifend-
ur – þar af fjölmarga dauða. „En
það er enn talað um að þetta
sé eitthvert besta blað sem
hefur komið út á Íslandi.“
Eða eins og sagt er:
Ef enginn hrósar
manni er best að
gera það sjálfur.
Lítill áhugi
Staða efnahags-, atvinnu og
kjara mála var rædd í utandagskrár-
umræðu á Alþingi í gær. Tólf
þingmenn tóku til máls, þar af
aðeins ein kona – Siv Friðleifsdóttir,
þingmaður Framsóknarflokksins.
Ætli konur á Alþingi hafi ekki áhuga
á efnahags-, atvinnu og kjaramál-
um? Eða komast þær ekki að fyrir
körlunum? Þetta hlýtur
að vera nokkurt áfall
fyrir konurnar hundrað
sem um daginn aug-
lýstu sig reiðubúnar
að setjast í stjórnir
fyrirtækja.
bergsteinn@frettabladid.is
T
æpir tveir mánuðir eru nú liðnir frá því að læknar
hættu að manna neyðarbíl Landspítalans og Slökkvi-
liðs höfuðborgarsvæðisins. Þegar þjónustunni var
breytt í ársbyrjun höfðu læknar verið fastir meðlimir
í áhöfn neyðarbílsins í rúmlega aldarfjórðung og var
árangurinn af því fyrirkomulagi óumdeildur. Hundrað prósent
fleiri lifðu af hjartastopp eftir að læknarnir bættust í útkalls-
hópinn og hlutfall endurlífgana sjúklinga var með því hæsta
sem þekkist í heiminum.
Þegar breyta á því sem vel er gert í opinberri þjónustu gera
örugglega fleiri en sá sem hér skrifar ráð fyrir að markmiðið
sé að gera enn betur. Því var þó ekki að heilsa með tilfæringum
stjórnenda Landspítalans með neyðarbílinn, eins og Magnús
Pétursson, forstjóri spítalans, viðurkenndi reyndar þegar til-
kynnt var um breytingarnar. „Auðvitað bætir þetta ekki þjón-
ustuna, það segir sig sjálft,“ sagði Magnús í samtali við Frétta-
blaðið um miðjan desember.
Enda var markmið Magnúsar ekki bætt þjónusta heldur
niðurskurður og sparnaður. Breytingarnar komu svo til fram-
kvæmda þótt Læknafélagið, Félag unglækna og allir sérfræð-
ingar landsins í slysa- og bráðalækningum segðu þær skref
aftur á bak. Reyndar þarf ekki sérstakan sérfræðing til þess að
átta sig á því að það hlýtur að vera betra að læknir sé í slökkvi-
stöðinni í Skógarhlíð þar sem neyðarbíllinn er, frekar en að
neyðarbíllinn þurfi að koma við á slysadeildinni í Fossvogi og
sækja lækni á leið í útkallið, eins og núverandi fyrirkomulag
gerir ráð fyrir.
Í Fréttablaðinu í dag er sagt frá því að í nokkrum tilvikum,
eftir að þjónustunni var breytt, hefur ekki tekist að senda
lækni með neyðarbílnum þótt hans hafi verið óskað. Þetta er
gríðarlegt áhyggjuefni.
Bjarni Þór Eyvindsson, læknir á slysa- og bráðadeild Land-
spítalans, bendir á að erfitt geti verið að meta hvort viðvera
læknis ráði úrslitum um líf eða dauða í útköllum neyðarbíls-
ins. Það liggur þó í augum uppi að við slíkar aðstæður hlýtur
sjúklingurinn að eiga að njóta vafans og læknir að vera með í
för. Bjarni Þór er einmitt á þeirri skoðun, sem og allir kollegar
hans, deildarlæknar á slysa- og bráðasviði spítalans.
Í frétt blaðsins í dag segir Bjarni Þór að yfirstjórn Landspít-
alans sé að átta sig á því að mistök hafi verið gerð með breyt-
ingunum í janúar. Magnús Pétursson, forstjóri spítalans, tekur
hins vegar ekki undir það og segir í samtali við Fréttablaðið að
nokkra mánuði þurfi til að meta reynsluna af breytingunum.
Tilraunadýrin á þeim tíma verða til dæmis þeir sem verða
fyrir þeirri ógæfu að fá hjartaáfall og þurfa á þjónustu neyðar-
bílsins að halda. Allt vegna fyrirætlana um sparnað upp á tæpar
þrjátíu milljónir króna á ári. Það er ótrúlegt að stjórnendur
Landspítalans leggi í þessar æfingar fyrir ekki hærri upphæð,
þvert á ráðleggingar meirihluta sérfræðinga. Er íslenskt heil-
brigðiskerfi virkilega svona hart keyrt?
Neyðarbíll án læknis er skref aftur á bak.
Þarf einhver
að deyja?
JÓN KALDAL SKRIFAR