Fréttablaðið - 10.04.2008, Síða 54

38 10. apríl 2008 FIMMTUDAGUR
menning@frettabladid.is
Kl. 20
Gunnhildur Þórðardóttir verður með
leiðsögn um hátíðarsýningu í tilefni
af 100 ára kaupstaðarafmæli
Hafnarfjarðar í lista- og menningar-
miðstöðinni Hafnarborg, Strandgötu
34, í kvöld kl. 20. Á sýningunni má sjá
verk 50 myndlistarmanna sem allir
tengjast Hafnarfirði á einhvern hátt,
eru ýmist fæddir þar eða búsettir, eða
hafa vinnustofur sínar þar.
Vladimir Ashkenazy er óumdeilan-
lega frægastur íslenskra ríkisborgara í
klassíska tónlistarheiminum. Hvarvetna
á byggðu bóli bera menn óblandna
virðingu fyrir umfangsmiklu starfi hans
og djúphugulu viðhorfi til tónlistarinn-
ar. Ashkenazy er bæði einn af fremstu
hljóðfæraleikurum heims og virtur og
eftirsóttur hljómsveitarstjórnandi, en
hann hefur stjórnað flestum frægustu
hljómsveitum heims.
Hér á landi er Vladimir Ashkenazy
ekki síst í miklum metum fyrir óeigingjarnt og
ómetanlegt framlag til íslensks tónlistarlífs og
listalífs almennt. Þá var hann einn helsti hvata-
maður að stofnun Listahátíðar í Reykjavík og
aðalhvatamaður að byggingu tónlistarhúss um
áratugabil.
Árið 2002 þáði hann boð Sinfóníuhljómsveitar
Íslands um að gerast heiðursstjórnandi henn-
ar og hefur síðan stjórnað tónleikum á hverju
starfsári sem teljast einatt einn hápunkta
tónleikaársins.
Að þessu sinni stjórnar Vladimir
Ashkenazy flutningi hljómsveitarinnar,
Íslenska óperukórsins og einvalaliðs
einsöngvara á Missa Solemnis eftir Lud-
wig Van Beethoven. Verkið er mikið að
vöxtum, tekur á annan tíma í flutningi og
gerir miklar kröfur til flytjenda. Tónlistin
er víðfeðm og einkennist af sterkum and-
stæðum þar sem nýstárleg og byltingar-
kennd tónhugsun Beethovens kallast á
við tónlist barokks og endurreisnar. Útkoman er
um margt einstakt verk í sköpunarverki Beet-
hovens og þar með tónlistarsögu Vesturlanda.
Einsöngvararnir sem koma fram eru í fremstu
röð, en þeir eru Joan Rodgers, Mark Tucker, Sess-
elja Kristjánsdóttir og Ólafur Kjartan Sigurðarson.
Það er því boðið til mikillar veislu í Háskólabíói
í kvöld, og þarf engan að undra að uppselt sé á
tónleikana. - vþ
Ashkenazy stjórnar í kvöld
VLADIMIR
ASHKENAZY
Þær Hörn Hrafnsdóttir mezzó-
sópransöngkona og Antónía
Hevesi píanóleikari koma fram á
tónleikum í Salnum í Kópavogi í
kvöld þar sem þær flytja ljóða-
flokk eftir Gunnar Reyni Sveins-
son við ljóð eftir Hrafn Andrés
Harðarson, föður Harnar. Ljóða-
flokkurinn nefnist Hlér og er
unninn upp úr samnefndri ljóða-
bók Hrafns sem er tileinkuð Leifi,
syni Hrafns og bróður Harnar,
sem lést barnungur.
„Mig hefur lengi langað til þess
að flytja ljóðabálkana sem Gunn-
ar Reynir vann upp úr ljóðum
föður míns opinberlega,“ segir
Hörn. „Ljóðaflokkarnir eru í allt
tveir, Hlér og Tónmyndaljóð, og
upphaflega stóð til að flytja þá
báða á einum tónleikum. Vegna
anna við önnur verkefni hefur sú
áætlun aðeins breyst og nú flyt ég
þá hvorn fyrir sig, en ég tek þá
báða upp og gef út á hljómdisk á
þessu ári.“ Ljóðaflokkurinn Hlér
samanstendur af átta lögum í allt,
en aðeins fimm þeirra hafa verið
flutt áður á tónleikum.
Sem gefur að skilja er viðfangs-
efni ljóðaflokksins afar persónu-
legt fyrir Hörn og því er upplifun
hennar af flutningi tónlistarinnar
tilfinningaþrungin. „Það er erfitt
að lýsa því hvernig það er fyrir
mig að flytja þessi ljóð. Mér líður
dálítið eins og ég sé nakin á svið-
inu þar sem ég er að hleypa áhorf-
endum inn í hjarta mitt. Í þessum
ljóðum koma svo skýrt fram til-
finningar og átök sem þeir sem
standa mér næst hafa gengið í
gegnum og því skiptir það mig
miklu máli að þau komist til skila.
Þannig kem ég til dæmis til með
að halda á ljóðabókinni á tónleik-
unum og syngja upp úr henni eins
og á hefðbundnum ljóðaupplestri,
til þess að leggja áherslu á ljóðin
og innihald þeirra.“
Seinni hluta tónleikanna skipta
þær Antonía og Hörn um gír og
flytja aríur eftir tónskáld á borð
við Bizet og Verdi. „Já, þá tekur
við allt önnur stemning. Ég tók
nýverið þátt í söngkeppni í Carn-
egie Hall í New York og söng þar
tvær af aríunum sem ég flyt í
Salnum. Mér hefur svo verið
boðið út að syngja aftur í Carnegie
Hall og því fá gestir Salarins líka
að heyra aríuna sem ég ætla að
flytja úti. Það má því segja að
þessir tónleikar nái að spanna
fortíð mína og nútíð,“ útskýrir
Hörn.
Tónleikarnir hefjast kl. 20 í
kvöld. Miðaverð er 2.000 kr., en
eldri borgarar, námsmenn og
öryrkjar fá miðann á 1.600 kr.
vigdis@frettabladid.is
Sungið um horfinn bróður
HÖRN HRAFNSDÓTTIR OG ANTONÍA HEVESI Koma fram á tónleikum í salnum í kvöld
þar sem flutt verður bæði íslensk og erlend tónlist. FRÉTTABLAÐIÐ/ARNÞÓR
Tilkynnt var um þá lukkunnar pamfíla sem urðu
þess heiðurs aðnjótandi að hljóta hin eftirsóttu
Pulitzer-verðlaun í flokkunum bókmenntir, leikrit
og ljóðlist nú á mánudag.
Daniel Walker Howe hlaut sagnfræðibókmennta-
verðlaunin fyrir bók sína „What Hath God
Wrought: the Transformation of America, 1815-
1848.“ Howe þessi er prófessor í sagnfræði við
Oxford-háskóla, en honum þykir hafa tekist afar
vel til með bók sinni um mótunarskeið í sögu
bandarísku þjóðarinnar.
Verðlaunin fyrir ævisögur fékk John Matteson
fyrir bók sína „Eden‘s Outcasts: The Story of
Louisa May Alcott and Her Father.“ Í bókinni
rekur Matteson ævi skáldkonunnar Louisu May
Alcott, sem þekktust er fyrir sögu sína um
Yngismeyjar, en hann fer einnig í saumana á ævi
föður hennar sem var afar merkur og áhugaverður
maður.
Skáldsagan sem hlaut Pulitzer-verðlaunin að
þessu sinni nefnist „The Brief Wondrous Life of
Oscar Wao“ og er eftir Junot Diaz. Bókin segir
sögu fjölskyldu sem flyst frá Dóminíska lýðveld-
inu til Bandaríkjanna og hvernig hún tekst á við
lífið í nýju umhverfi. Diaz hefur nokkra reynslu af
millilandaflutningum sjálfur þar sem hann fluttist
með fjölskyldu sinni frá Dóminíska lýðveldinu til
Bandaríkjanna á áttunda áratug síðustu aldar.
Saul Friedlander fékk verðlaun í undirflokknum
almennar bókmenntir. Bók hans heitir „The Years
of Extermination: Nazi Germany and the Jews,
1939-1945“ en í henni hefur Friedlander tekið
saman brot úr dagbókum gyðinga sem upplifðu
helförina og dregið þannig upp mynd af lífinu í
útrýmingarbúðum.
Verðlaunahafarnir fyrir ljóðlist voru tveir
talsins; Robert Hass fékk verðlaun fyrir ljóðabók
sína „Time and Materials“ og Philip Schultz fékk
verðlaun fyrir bók sem ber hinn átakanlega titil
„Failure“. Tracy Letts fékk verðlaunin fyrir leikrit
sitt „August: Osage County“. Veitt voru verðlaun
fyrir tónlist, en þau fékk David Lang fyrir verk
sitt „The Little Match Girl Passion“. Verkið er
fyrir sönghóp og texti þess er samruni sögu H.C.
Andersens um Litlu stúlkuna með eldspýturnar og
texta Matteusarpassíu J.S. Bach.
Að lokum ber þess að geta að söngvaskáldið og
Íslandsvinurinn Bob Dylan hlaut sérlega heiðurs-
útnefningu Pulitzer-dómnefndarinnar fyrir
menningarframlag sitt til Bandaríkjanna. - vþ
Pulitzer-verðlaunahafar í
flokki bókmennta kynntir
BOB DYLAN Hlaut sérleg Pulitzer-heiðursverðlaun.
Í anddyri Ljósmyndasafns Reykja-
víkur er sýningarrými sem kallast
Skotið. Í Skotinu eru settar upp
sex sýningar á ári hverju sem
allar eiga það sameiginlegt að
miða að kynningu þeirrar fjöl-
breyttu starfsemi sem iðkuð er
undir formerkjum ljósmyndunar.
Skotinu er ætlað að kynna fyrir
almenningi ljósmyndun sem hefur
fjölbreytileika og sköpunarkraft í
hávegum.
Sýning tékkneska ljósmyndar-
ans Jirka Ernest opnaði í skotinu í
gær. Jirka sleit barnskónum í
Mæri í Tékkóslóvakíu en býr í dag
í Prag og hefur að baki nám í
FAMU – kvikmynda- og sjónvarps-
akademíunni í Prag þar sem hann
lagði stund á ljósmyndun. Mynd-
irnar á sýningunni eru teknar á
heimaslóðum hans í Tékklandi og
eru hugleiðingar um líf hans og
æsku í Mæri og þær breytingar
sem átt hafa sér stað frá þeim
tíma; hugleiðingar sem eru óhjá-
kvæmilega litaðar af hruni komm-
únismans. Jirka hefur sýnt víða í
Evrópu en þetta er fyrsta sýning
hans á Íslandi. - vþ
Minningar um líf
og æsku
LÍFIÐ Í TÉKKLANDI Ein af ljósmyndum
Jirka Ernest.
Heildarútgáfa á verkum Steinars
Sigurjónssonar (1928–1992) fyrir
fáum vikum hefur dregið athygli
að höfundarverki hans. Næstu
þrjú fimmtudagskvöld verða helg-
uð skáldinu Steinari Sigurjónssyni
í Útvarpsleikhúsinu á Rás 1. Ungir
listamenn, nemendur úr leiklistar-
deild og tónlistardeild Listahá-
skóla Íslands, gera tilraun með
texta hans og hugarheim. Þau
grafast fyrir um hver maðurinn
var sem hét Steinar Sigurjónsson
og stundum Steinar á Sandi, eða
Sjóni Sands og jafnvel Bugði
Beygluson. Þau fá ýmsa þá sem
urðu á vegi skáldsins til að segja
frá Steinari. Einnig verður flutt
hið óvenjulega útvarpsleikrit
Strandferð eftir Steinar Sigur-
jónsson.
Í kvöld kl. 22.15 hefst þessi
Steinarssyrpa: Fluttur verður
heimildaþátturinn Svipleiftur um
skáldið eins og hann birtist í minn-
ingu samferðamanna hans. Dag-
skrárgerð er í höndum nemenda
leiklistardeildar Listaháskólans
og tónlistin í þættinum er samin af
nemendum í tónlistardeild skól-
ans. Verkstjóri er hinn kunni
útvarpsmaður Jón Hallur Stefáns-
son.
Næsta fimmtudag verður svo
flutt leikverkið Strandferð eftir
Steinar í leikstjórn Hallmars Sig-
urðssonar en upptakan er frá 1992.
Eftir tvær vikur er á dagskrá
fléttuþátturinn Raddir úr djúpinu
um verk og hugarheim Steinars
Sigurjónssonar og eru aðstand-
endur hinir sömu og í þættinum í
kvöld en leikstjóri er Jón Hallur
Stefánsson.
Steinar Sigurjónsson er í hópi
merkustu rithöfunda Íslands á síð-
ari helmingi tuttugustu aldar. Í
fyrstu verkum hans var sleginn
tónn sem ekki hafði áður heyrst í
íslenskum bókmenntum. Yrkis-
efnin voru ný – grámygla sjávar-
þorpsins sem kæfir niður þrá
mannsins eftir fegurð – og aðferð-
irnar sömuleiðis: Steinar var á
vissan hátt frumkvöðull módern-
ískrar sagnagerðar á Íslandi, en
hann var líka athyglisvert ljóð-
skáld. Fyrsta bók Steinars, Hér
erum við, kom út árið 1955. Af
helstu verkum hans má nefna Ást-
arsögu, Blandað í svartan dauð-
ann, Farðu burt skuggi og Kjallar-
ann. Steinar skrifaði einnig
fjölmörg leikrit og einþáttunga og
hafa sumir þeirra verið fluttir í
útvarpi.
Steinar Sigurjónsson fæddist
hinn 9. mars árið 1928 á Hellis-
sandi. Hann fluttist ungur til Akra-
ness og ólst þar upp. Steinar lærði
prentiðn við Hrappseyjarprent og
Prentverk Akraness og lauk prófi
sem prentari frá Iðnskólanum á
Akranesi árið 1950. Hann starfaði
alfarið við iðn sína í nokkur ár en
sneri sér síðan að ritstörfum,
stundum samhliða prentverki.
Steinar Sigurjónsson andaðist í
Hollandi 2. október árið 1992.
Staða Steinars í íslenskri bók-
menntasögu hefur ekki verið sem
skyldi, þótt ljóst megi vera að
hann sé tíðindamaður í þeim
efnum. pbb@frettabladid.is
Til heiðurs Steinari
BÓKMENNTIR Steinar Sigurjónsson
skáld. MYND/KALDAL
> Ekki missa af...
Fyrirlestri Örnu Schram um
mynd mannsins í fjölmiðlum.
Arna, sem er stjórnmálafræð-
ingur og formaður Blaða-
mannafélags Íslands, fjallar
um hvort og hvernig sú mynd
sem fjölmiðlar setja fram
af manninum endurspegli
raunveruleikann. Fyrirlesturinn
hefst kl. 17 í dag og fer fram á
Amtsbókasafninu á Akureyri.