Tíminn - 26.01.1982, Blaðsíða 11

ÞriOjudagur 26. janúar 1982.
!1‘. !t’
11
■ Oslóbúar eru ákaflega stoltir af „Elliðaánum” sinum, Akerselva, sögð er sú höfuðborgará I Evrópu
sem flesta fossana hefur. Vegna kuldanna eru allir fossarnir, 25 talsins i klakaböndum og efsti foss-
inn viðgömlu rafstöðina hjá Frysja er þarengin undantekning. — Tlmamynd: ESE.
enn meira, eða um minus 52
gráður. Svo sem nærri má geta er
ekki fólk mikið á ferli i slikum
gaddi. Viðs vegar hefur þurft að
loka verksmiðjum vegna fimbul-
vetursins og á götum úti er það
hrimþokan sem ræður rikjum.
Einstaka menn sjást þó skjótast á
milli húsa, en vei þeim sem ekki
er vel búinn á þessum heima-
slóðum kuldabola. Þeirra biður
ekkert nema dauðinn.
Til marks um frosthörkurnar,
má annars nefna að algengt er að
olian frjósi á bilunum og allir eru
fyrir löngu búnir að leggja kvika-
silfurshitamælana á hilluna. A
þessum slóðum duga nefnilega
ekkert nema „alkóhólmælar”,
þ.e.a.s. mælar sem eru útbúnir
með alkóhóli i stað hins
hefðbundna kvikasilfurs, sem
frýs við um minus 36 gráður.
Frosið fólk
Miklar samgöngutruflanir hafa
orðið vegna frostanna og ekki sist
hefur þetta bitnað á járnbrauta-
lestunum. I Osló er ástandið litið
skárra enda hefur hitastigið verið
um minust 20 gráður sl. daga, en
mest hefur frostið orðið tæplega
25 gráður. Á hinum feikivinsælu
eldhúsgluggamælum hefur
frostiö þó orðið enn meira, s.s. I
stúdentabænum Kringsjá þar
sem margir íslendingar halda til.
Er ekki óalgengt að kvikasilfrið i
mælunum þeim hafi nálgast min-
us 30 gráðurnar og þykir flestum
þá nóg um. En það eru fleiri met
sett hér þessa dagana en bara
kuldametin. Rafmagnseyöslan
hefur aldrei verið meiri og bara i
Osló einni hefur notkunin verið
rúmlega 1.5 milljón kilóvatttimar
(150 me'gavött) daglega. Er
áætlað að Norðmenn eyði minnst
25—30 milljónum króna meira
daglega til upphitunar húsa
sinna, en á venjulegum vetri. t
verstu leiguhjöllum borgarinnar
rikir nú neyðarástand og þrátt
fyrir kuldann dugir litið að kynda
undir rafmagninu. öll öryggi i
þessum ibúðum eru þannig úr
garði gerð að þau þola vart einn
hraðsuðuketil á sólbjörtum
sumardegi og eru þau þvi fljót að
slá út ef fólk freistast til að kynda
of mikið. 1 mörgum þessara ibúða
hefur hitastigið ekki veriö nema
5—10 stig að undanförnu og þess
eru mörg dæmi að hitastigiö hafi
farið neðar, allt niður i frostmark.
Þeir sem i þessum ibúöum búa
eru oftast þeir verst settu i
bióðfélaginu, bæði innflytjendur
og gamalt fólk sem oft er farið að
heilsu. Þeirra eina ráð til þess að
halda á sér hita er að dúða sig
fötum, teppum og öðru tiltæku,
leggjast upp i rúm og breiða upp
fyrir haus. Eru þeir ekki ófáir
sem þannig eru rúmliggjandi á
þessu herrans ári 1982.
„ísmolarnir”
Eins manns dauði er annars
brauð, segir máltækiö og vist er
að þeir eru margir sem ekkert
hafa á móti kuldunum. Meðal
þeirra eru „sjóbaðararnir” sem
setja sig aldrei úr færi við að
komast i sem kaldastan sjó.
Syndir fólk þetta gjarnan ber-
stripað i sjónum á milli ismol-
anna og ber þvi við i blöðum og
útvarpi að þvi hafi aldrei liðið
betur á ævinni en eftir velheppn-
að isbað. Þeir kræfustu láta sig
ekki muna um að skella sér út I is-
kalt vatnið, en lofthitinn hefur þá
verið allt að mínus 24 gráður.
: :
-
frjálsa spil var þarna lika. Þar
sem þetta má teljast nokkurs-
konar yfirlitssýning — öðrum
þræði, var fortiðin rifjuð upp,
svona af þvi tilefni, en það er
ágæt venja.
Sigurður K. Árnason, hélt sina
fyrstu einkasýningu árið 1961, en
alls eru einkasýningar hans
orðnar sjö, þar af þrjár i Reykja-
vik, hinar á öðrum stöðum, i
Kaupmannahöfn, i Bolungarvik
og i sinni heimabyggð, þar sem
hann hefur komið mikið við sögu,
en þar er m.a. starfandi mynd-
listarklúbbur. En á sama timabili
hefur hann tekið þátt i allmörgum
samsýningum.
Af þessu sést, að hann byrjar
frekar seint að sýna eftir að
venjulegri skólagöngu i myndlist
lýkur.
A sýningunni að Kjarvals-
stöðum sýnir Sigurður einvörð-
ungu oliumálverk og eru alls 36
myndir á sýningunni. Sú elsta er
frá árinu 1956, en flestar eru frá
alseinustu árum.
Það einkennilega er, að bestu
myndirnar á þessari sýningu
virðast vera þær elstu og þær sem
eru alveg nýjar. Tónsvið eldri
myndanna er annað en i þeim er á
eftir íara. Sérlega starsýnt varð
mér á mynd no 1, sem er gömul
sjálfsmynd, máluö árið 1956 og
svo vil ég nefna myndir no 14,
myndir no 35, 46, 62 og 63.
Þess má geta að sundgarparnir
láta sig ekki muna um að troða
marvaðann þó aö lík'amshitinn sé
kominn niður i 29 stig og ekki láta
þeir það heldur á sig fá þó að þeir
fái smá krampa af og til. Til upp-
lysingar má geta þess að flestir
sjóbaðaranna eru vel i holdum,
enda mun þetta ekki vera iþrótt
fyrir þá sem eru vaxnir eins og
eldspýtur.
„Logandi
grýlukerti”
Þó að Osló gangi oft undir
nafninu „stærsta sveitaþorp i
heimi” er alls ekki hættulaust að
vera hér á ferli þessa dagana. Og
auðvitað er það kuldanum að
kenna. Ibúðir eru margar hverjar
mjög illa einangraðar og þegar
hinn dýrmæti hiti rýkur út undan
þakskeggjunum, þá eru það hín
ákjósanlegustu vaxtarskilyrði
fyrir grýlukerti. Ljóma þessi
risakerti út um allan bæ og þeir
eru ekki ófáir borgarstarfsmenn-
irnir sem berjast við þessa hel-
frosnu klakadröngla. I þeirri
baráttu er ekkert slakaö á, enda
eins gott þvi aö ekki þyrfti að
binda um þá er slikt kerti fengju I
hausinn...
Lýkur hér klakafréttum úr riki
kuldabola, i bili a.m.k.
— ESE/Osló.
Ef til vill er það, að mikil birta
virðist færast I myndirnar nú á
seinustu árum, og vinnubrögðin
eru markvissari, en i hinum
dimmu myndum sjötta og sjö-
unda áratugarins. Sigurður hefur
gott auga fyrir myndefni, eða stil-
færslu, sem þó er haldið i hófi.
Mér hefur verið sagt, að málarinn
hafi tekið sér fri frá öðru en að
mála um skeiö og kann þaö að
hafa svona góð áhrif.
Yfir sýningunni er persónu-
legur blær og viss festa, en ef til
vill hefðihann átt að sýna vinnu i
annað efni með, t.d. vatnsliti, eða
teikningu, en það er hans mál.
Jónas Guðmundsson
frímerkjasafnarinn
Tveir stórir
■ Þeir eru tveir islandsvin-
irnir meðal norrænna fri-
merkjasafnara, sem hafa átt
stórafmæli undanfarið. Það
eru þeir Ib Eichner-Larsen,
frimerkjaritstjóri við Ber-
lingske Tidende og Tryggve
Sommerfeldt, heildsali i Osló.
Trygve Sommerfeldt
25. nóvember fyrir 70 árum
siðan fæddist Sommerfeldt
háskólabókaverði i Osló og
konu hans sonur. Hann var
skirður Trygve, eða Tryggvi
eins og við segjum á islensku.
Ekki var strákur orðinn meir
en 10 ára þegar hann tók til að
safna öllum frimerkjunum af
pósti föður sins, var það látið
gott heita. Þessum bréfsnepl-
um hefir hann svo safnað sið-
an.
Þeir eru orðnir fáir i
heiminum i dag, sem safna
öllum heimi. Þessir gömlu
stóru alheimssafnarar. Við
áttum einn alllengi, Guido
Bernhöft, en hann dró i land.
■ Trygve Sommerfeldt
ár enn, sagði einhver við mig
er ég flutti heim. Honum skulu
þvi sendar heillaóskir með
þau og þakkað samstarf á
liðnum árum i Lions, Norwex
og fleiri frimerkjaklúbbum.
Hann lifi heill.
Ib Eichner-Larsen..
Afmæli það sem Ib gat hald-
iðuppá þann 22. desember var
að hafa skrifað frimerkjaþætti
Berlingske Tidende i 30 ár.
Geri aðrir betur. Það að halda
út frimerkjaþætti á borð við
þætti Ib, i stórblaði, af einum
manni, i 30 ár, tel ég ganga
kraftaverki næst. Tel ég mig
geta dæmt þar um. En það eru
ekki bara frimerkjaþættirnir,
sem Ib skrifar i blaðið. Hann
skrifar einnig mest af efni
þess um lög og rétt. Þarna
hefir islenskur málstaður oft
fengið einstaklega góða með-
ferð, ekki sist i handritamál-
inu. Gekk það jafnvel svo
langt að ef einhver skrifaöi
hvatskeytlega gegn islenskum
| Ib Eichner-Larsen
Þetta geröi Tryggvi lika, en þó
ekki fyrr en um 1975. En önnur
alheimssöfnun heltekur hann
ennþá. Hann er áskrifandi
flestra frimerkjatimarita i
heiminum og flokkar allar
greinar þeirra, sem eru þess
virði aðeiga þær, ljósritar þær
og setur i bækur i skipulegt
greinasafn, já hann les þær
lika.
Þetta hefir gert það að verk-
um að ef nokkur þarf að leita
sér upplýsinga um merki eða
útgáfu i Noregi, frá hvaða
landi sem er: „Þá er bara að
leita til Tryggva”. önnur saga
er sú, að á siðari árum hefir
hann ekki komist yfir að flytja
öll þau erindi, sem hann er
beðinn um aö halda i fri-
merkjaklúbbum um landið.
En karlinn er seigur og virkj-
ar svona smáfugla eins og t.d.
mig meðan ég bjó i Noregi.
Þannig að þann fróðleik, sem
hann nær ekki að miöla, fær
hann aðra tii að miðla.
Hann sýndi fyrst alþjóðlega
1924, og hefir bara haldið
áfram siðan. Eitt sinn fékk
hann mig til að halda fyrir-
lestur um hver væri munur á
frimerkjasafnara og þvi sem
kallað er frimerkjafræðingur.
A eftir sagði hann: „Mikið er
ég glaður að ég er bara fri-
merkjasafnari”. Tryggvi er
formaður reglunnar, den
glade Gauk, eða bara „Glaði
gaukurinn”, sem er regla
þeirra, sem hafa verið ein-
stakir gleðivakar meöal fri-
merkjasafnara i Félagi fri-
merkjasafnara i Osló. Það
þarf nokkuð til að komast I þá
reglu og á t.d. undirritaður
ekki þess von. Allavega ekki
að eigin áliti.
Að hann hafi verið langt á
undan samtima sinum þarf
engan að undra. Hann var vist
óumdeilanlega fyrsti Norð-
maöurinn, sem tók að safna
póstsögu og setja i safn sitt.
Nú siðustu árin hefi ég átt þess
kost að starfa með honum i
Póstsögufélagi Noregs, mér til
mikillar ánægju.
Hann Trygve lifir i alltaf 30
málstað i blaöiö þá tókst Ib
jafnan i næstu grein sinni að
draga úr broddinn. Auk þess
skrifaði hann greinaflokka um
islensk málefni i blaðið, heim-
sótti tsland og ferðaðist hér
um. Hélt hann erindi i islensk-
um frimerkjaklúbbum, sem
vöktu þá athygli, að rétt þótti
að þýða og birta. Þegar heim
kom hélt hann fjölda fyrir-
lestra um Island og islenska
náttúru og sýndi skugga-
myndir sinar, er hann hafði
tekið á ferðalögum sinum.
Hafði hann til þess góða að-
stöðu i fyrirlestrasal Ber-
lingske Tidende og notaöi
hana óspart.
1958 var Ib gerður heiðurs-
meðlimur Landssambands is-
ienskra frimerkjasafnara og
bar öllum er þar um fjölluöu
saman um að hann væri vel að
þvi kominn.
1976 var Ib viðurkenndur al-
þjóðlegur dómari fyrir fri-
merkjasýningar i bókmennta-
deildum og hefir gegnt
dómarastörfum siðan á fjölda
sýninga. Þegar undirritaður
gat ekki verið formaður dóm-
nefndar Norðatlantex i Fær-
eyjum, vegna anna hérheima,
hljóp hann i skarðið og tók
stöðu sem dómari á sýning-
unni. Siðast störfuðum við
saman við Norvex 80. En þær
eru nú orðnar nær tveim tug-
um, frímerkjasýningarnar,
sem við höfum sótt saman.
Þá er eftir að geta árbókar
frimerkjasafnara, sem hann
hefir skrifað i meira en ára-
tug, auk ýmissa bóka og bækl-
inga um þau efni. Hann er
hamhleypa til starfa og hvetur
óaflátanlega þá sem hann
þekkir til hins sama.
Það var á fimmta áratugn-
um, sem við kynntumst. Þá
var ég i heiðursnefnd syningar
i Danmörku, fyrir ísland.
Hann tók mig þá strax undir
sinn verndarvæng og hefir
ekki brugðist siðan. Það er
orðin löng samvinna, sem við
höfum átt og skal honum þvi
óskað allra heilla á kcmandi
timum.
Sigurður H.

Þorsteinsson
skrifar