Fréttablaðið - 31.05.2008, Blaðsíða 18

18 31. maí 2008 LAUGARDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
ÚTGÁFUFÉLAG: 365
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal og Þorsteinn Pálsson AÐSTOÐARRITSTJÓRI: Steinunn Stefánsdóttir FRÉTTASTJÓRAR: Arndís
Þorgeirsdóttir, Kristján Hjálmarsson, Trausti Hafliðason og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál). FULLTRÚI RITSTJÓRA:
Páll Baldvin Baldvinsson. VIÐSKIPTARITSTJÓRAR: Björn Ingi Hrafnsson og Óli Kr. Ármannsson. Fréttablaðið kemur út í
103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Akureyri og þéttbýlissvæðum á suðvesturhorninu.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. issn 1670-3871
Á dögunum fagnaði embætti borgarstjórans í Reykjavík
hundrað ára afmæli. Ráðhúsið
fylltist af fyrrverandi borgar-
stjórum (sem allt í einu eru
orðnir svo margir á meðal vor að
þeir gætu fyllt heila borgar-
stjórn) og vinum þeirra. Þau
heilsuðu upp á Ólaf F. Magnús-
son sem brosti sínu breiðasta
þrátt fyrir að ganga inn í
veislusalinn með ólánsfréttir í
eyra.
Það hittist svo illa á að einmitt
á 100 ára afmælinu hafði
borgarstjóraembættið orðið
fyrir mestu niðurlægingu í sinni
merku sögu. Afmælisgjöf Ólafs
F. Magnússonar til embættis síns
var met í fylgisleysi. Skoðana-
könnun sýndi 1,8% fylgi við
flokk borgarstjóra. Fyrra metið
átti Markús Örn Antonsson sem
fór með fylgi Sjálfstæðisflokks-
ins niður í 30% og þótti þá tilefni
til afsagnar. Því er ólíklegt að
met Ólafs verði slegið í náinni
framtíð.
Ekki er þó allt sem sýnist.
Samkvæmt könnuninni voru það
„Frjálslyndir og óháðir“ sem
fengu hið magnaða 1,8% fylgi.
Samkvæmt borgarstjóra situr
hann hins vegar í umboði „F-
listans“. Ekki var mælt fylgi við
þann lista í umræddri könnun.
Eða kannski mældist það ekki?
Því væri nokkuð langsótt að
eigna Ólafi öll þessi tæpu tvö
prósent. Við skulum hins vegar
vera sanngjörn og gefa honum
rúman helming fylgisins sem
merkt var Frjálsyndum og
óháðum. Þá getum við sagt að
eitt prósent borgarbúa styðji
borgarstjórann sinn, myndi
kjósa hann ef gengið yrði til
kosninga.
Nú kemur gamli góði frasinn:
Einhvers staðar hefðu þetta
talist tíðindi. Einhvers staðar í
hinum vestræna heimi hefði
þetta orðið tilefni til pólitískrar
krísu. En ekki hér. Hér heldur
borgarstjóri upp á hundrað ára
afmæli embættis síns með eitt
prósent fylgi í vasanum eins og
ekkert sé og heldur svo áfram að
tala um að verkin muni tala.
Nú má enn segja að skoðana-
kannanir séu ekki allt og örlög
manna ráðist í kosningum. Þó
hlýtur það að kallast nokkur
bíræfni af borgarstjóra og
samstarfsafli hans að láta eins
og ekkert sé og sitja áfram. Geta
skilaboðin orðið öllu skýrari?
Hversu langt niður þarf fylgið
að fara til þess að borgarstjóri
taki að efast um réttmæti stöðu
sinnar? Og hversu fylgislaus
þarf hann að verða til þess að
umboðsmenn hans sjái að sér?
Það er mikið ábyrgðarverk af
hálfu Sjálfstæðisflokksins að
bjóða Reykvíkingum upp á 1%
mann á stóli borgarstjóra. „Stóri
flokkurinn“ smækkar sig illilega
með þessu kostaboði. Hann er
ríki gaurinn sem mætir á barinn
og ætlar að vera flottur á því:
Bjóða öllum gestum staðarins
upp á glas af bjór. Með eitt
prósent alkóhólmagni. Og skilur
svo ekkert í því að allir séu ekki
þakklátir og himinglaðir.
„Umræðan hefur verið okkur
erfið.“ Já. Umræðan á barnum
verður flottræflinum erfið,
þegar fólk hefur skálað og
finnur að glösin eru full af
bjórlíki.
Ólafi F. Magnússyni er ekki
alls varnað. Þótt nýverið hafi
komið í ljós að hann hefur
skrópað í allar utanlandsferðir á
vegum borgarstjórnar verður
hann seint vændur um leti. Hann
hefur og sínar hugsjónir. Gömul
hús og gamla flugvelli. Skoðanir
sem eiga jafnvel stuðning meðal
meirihluta borgarbúa. En hann á
við vandamál að stríða. Hann er
maðurinn sem seildist of langt.
Sem fórnaði öllu fyrir völdin. Og
það fyrsta sem fór var virðing
samborgaranna. Líklega mun
Ólafi F. Magnússyni aldrei
takast að endurheimta hana.
Líklega mun hann aldrei ná að
hrista af sér púið af pöllunum
sem dundi á honum við embættis-
tökuna. Allra nýjasta könnunin
sýnir að aðeins 14% borgarbúa
bera traust til borgarstjórans.
Jafnvel meira en helmingur
hans eigin flokksmanna ber ekki
traust til hans. (Hugtakið „hans
eigin flokksmenn“ mun reyndar
vera teygjanlegt þar sem Ólafur
mun hafa sagt sig úr Frjálslynda
flokknum fyrir ári síðan.)
Það kostulegasta við þessa
furðusögu er þó sú staðreynd að
hún er rituð af sjálfum Sjálf-
stæðisflokknum. Þessi merki
flokkur sem eitt sinn var
allsherjarfaðmur og ábyrgðarafl
í höfuðborginni lýtur nú svo lágt
að sitja í skjóli manns sem nýtur
stuðnings innan við þúsund
reykvískra kjósenda. Eitt
prósent maðurinn valdar stöðu
flokksins sem eitt sinn átti hér
meirihlutafylgi. Olíuskip
íslenskra stjórnmála eltir
aflvana trillu.
Ekki þarf að undrast að
nýjasta könnunin á hug borgar-
búa sýnir 27,7% stuðning við
sitjandi borgarstjórnarmeiri-
hluta. Það er nokkuð undir hinu
fræga Markúsarlágmarki. Samt
er hvorki rætt um afsagnir né
endurmat. Á meðan forystan
sefur liggja fulltrúarnir and-
vana.
Eitt prósent maðurinn
UMRÆÐAN
Eldhúsdagsumræður
Í eldhúsdagsumræðunum fór Guðni Ágústsson mikinn að vanda. Ýmislegt í
ræðunni var greinilega aðeins hugsað til
skemmtunar en í ljósi raðfullyrðinga
formannsins um að ríkisstjórnin hafi svikið
aldraða í lífeyrismálum er óhjákvæmilegt að
líta svo á að þar hafi Guðni verið að tala í
fullri alvöru. Framsóknarmenn á þingi hafa
líka hver af öðrum apað vitleysuna upp eftir
formanninum. Þrátt fyrir ítrekaðar áskoranir hafa
þeir hins vegar látið hjá líða að rökstyðja mál sitt
enda mun það reynast þeim örðugt.
Í tilefni af þessum síendurteknu ósönnu fullyrðing-
um er óhjákvæmilegt að undirstrika að aðgerðir
þessarar ríkisstjórnar í lífeyrismálum hafa að
sjálfsögðu verið í fullu samræmi við lög, fullu
samræmi við þær yfirlýsingar sem ríkisstjórnin
hefur gefið og staðreyndin er sú að aðgerðirnar
ganga mun lengra en yfirlýsingar fyrri ríkisstjórna
gáfu tilefni til. Milljarðar króna renna nú til lífeyris-
þega umfram þær skuldbindingar sem ríkisstjórnir
Framsóknarflokks og Sjálfstæðisflokks
kváðu á um. Fullyrðingar um annað eru
beinlínis rangar.
Hvergi í umræddum yfirlýsingum
ríkisstjórna frá 2002 eða 2006 er kveðið á um
að lægstu bætur almannatrygginga eigi að
fylgja hækkun dagvinnutryggingar.
Ég skora á Guðna Ágústsson, eins og ég
hef áður skorað á Bjarna Harðarson, að
benda á staðreyndir svikabrigslum sínum til
stuðnings eða biðjast afsökunar á stóryrðun-
um ella.
Rangfærslur framsóknarmanna hagga
ekki þeirri staðreynd að sjaldan eða aldrei hefur eins
mikið verið gert í lífeyrismálum aldraðra og öryrkja
og á þeim skamma tíma sem Samfylkingin hefur farið
með málefni lífeyrisþega. Heildarfjárhæð aukinna
lífeyrisgreiðslna mun nema um 9 milljörðum króna á
heilu ári og jafngildir það um það bil 17% hækkun
lífeyris, miðað við síðasta ár. Á tólf ára valdatíma
framsóknarmanna komust þeir ekki með tærnar þar
sem Samfylkingin hefur hælana í þessum efnum.
Höfundur er aðstoðarmaður
félags- og tryggingamálaráðherra.
Enn segir Guðni ósatt
HRANNAR BJÖRN
ARNARSSON
HALLGRÍMUR HELGASON
Í DAG | Borgarmál
S
jávarútvegur lýtur sömu lögmálum og aðrar atvinnu-
greinar. Hann verður að skila arði og standast samkeppni
á mörkuðum, í tækni og um laun. Margar þjóðir hafa á
hinn bóginn leyft sér að reka sjávarútveg á félagslegum
grundvelli fyrir þá sök að skattborgararnir hafa verið
fúsir til meðgjafar.
Sú staða er ekki á Íslandi. Þó að stoðir þjóðarbúskaparins séu
fjölbreyttari nú en áður eru lífskjör fólksins í landinu enn háð
arðsemi í sjávarútvegi. Meirihluti mannréttindanefndar Samein-
uðu þjóðanna taldi í áliti frá því í október á liðnu ári að brotið
hefði verið á tveimur einstaklingum þegar markaðslögmál voru
innleidd í fiskveiðistjórnunina.
Ýmsir túlka álitið á þann veg að með því hafi Íslandi verið
gert að hverfa frá markaðsbúskap í sjávarútvegi. Engri annarri
aðildarþjóð Sameinuðu þjóðanna hafa verið sett slík skilyrði.
Öllum öðrum aðildarþjóðum er heimilt að reka höfuðatvinnu-
greinar sínar á grundvelli markaðslögmála. Það er hvergi talið
brot á mannréttindum. Hömlur af því tagi hafa heldur ekki verið
lagðar á aðrar fiskveiðiþjóðir. Hvers vegna ættu þær einungis að
gilda um Ísland?
Fiskveiðistjórnunin hefur vissulega verið umdeild. Hún hefur
leitt til mikillar hagræðingar og aukinnar arðsemi. Öllum má
vera ljóst að fráhvarf frá markaðslausnum við stjórn fiskveiða
þýðir minni arðsemi og þar af leiðandi lakari lífskjör. Ísland hefur
ekki undirgengist neinar skuldbindingar sem knýja stjórnvöld til
slíkra ráðstafana. Það er vissulega hægt að veiða jafn marga fiska
á mun fleiri fiskiskipum eftir pólitískum réttlætismælikvörðum.
Það kostar einfaldlega meira. Hver á að borga brúsann?
Í þessu ljósi vekur það upp spurningar þegar sjávarútvegsráð-
herra boðar skipun nefndar til að endurskoða fiskveiðistjórnun-
arkerfið í þeim tilgangi að svara áliti mannréttindanefndarinnar.
Henni verður vitaskuld að svara. En íslensk stjórnvöld verða með
skýrum hætti þegar í upphafi að standa fast á þeim grundvallar-
rétti að mega stýra höfuðatvinnugreininni á grundvelli markaðs-
lögmála eins og aðrar þjóðir.
Mikilvægi þess að það sé gert má ráða af þeim hugmyndum
sem fram hafa komið á Alþingi um að Íslandi sé skylt að hverfa
frá markaðsbúskap í atvinnugreininni. Enginn stjórnmálaflokk-
ur hefur sett fram skýrar heildstæðar og útfærðar tillögur um
annan kost við fiskveiðistjórnun. Fyrr í þessari viku kynnti Vinstri
hreyfingin grænt framboð hins vegar hugmyndir sem boða frá-
hvarf frá markaðsreglum við fiskveiðistjórnun.
Hugmyndir flokksins ganga út á að svipta allar útgerðir og alla
smábátasjómenn öllum veiðirétti á tilteknum tíma. Krafan er að
fyrstu sviptingar veiðiréttar verði gerðar þegar á komandi hausti.
Í þessu efni er stefnumörkunin skýr. Hitt er óljósara hvað á að
koma í staðinn. Þó má ráða að stefnt er að félagslegri stjórnun
með víðtækri ríkismiðstýringu.
Ekkert er við því að segja að kerfi af þessu tagi sé innleitt ef
fyrir því er vilji meirihlutans á Alþingi. En slík lífskjarafórn er
ekki kvöð samkvæmt alþjóðlegum skuldbindingum. Í því sam-
bandi má ekki gleymast að mannréttindi eru líka fólgin í því að
atvinnugreinar njóti jafnrar samkeppnisstöðu á markaði til að
bjóða samkeppnishæf laun. Engin efni standa til að gefa þau
mannréttindi eftir. Þá grundvallarspurningu ætti að vera óþarft
að setja í nefnd.
Mannréttindi og markaðslögmál:
Í nefnd
ÞORSTEINN PÁLSSON SKRIFAR
Vor í Kaupmannahöfn!
Come2 Scandinavia er með tvær íbúðir í miðborg Kaup-
mannahafnar. Einungis 15mín gangur að Ráðhústorgi.
Þetta er frábær og ódýr lausn fyrir hópa og fjölskyldur
sem vilja hafa það gott yfir helgi eða viku í Köben.
Erum einnig með góð verð á bílaleigubílum.
Nánari upplýsingar á www.come2scandinavia.com
Sími: +45 3325 6425 • Netfang: info@come2scandinavia.com
Rólegheita-ríkisstjórn
„Sá kann margt sem bíða kann,“
sagði Ingibjörg Sólrún Gísladóttir í
viðtali á Stöð tvö á eins árs afmæl-
isdegi ríkisstjórnarinnar. Hafði hún
þá verið spurð um aðgerðaleysi
sem stjórnin er oft sökuð um þessa
dagana. Nú eru rétt rúmar tvær vikur
eftir af frestinum sem Mannréttinda-
nefnd Sameinuðu þjóðanna gaf
stjórnvöldum til að bregðast við áliti
þess um að kvótakerfið bryti í bága
við sáttmála SÞ um borgaraleg og
stjórnmálaleg réttindi.
Einar K. Guðfinnsson sjávar-
útvegsráðherra sagði hins vegar
á Alþingi í gær að ekkert yrði
aðhafst. Það er greinilega róleg-
heitalíf að vera í stjórn með
svona sterkan meirihluta.
Föngunum sleppt
Í jarðskjálftunum á fimmtudaginn
voru byggingar á Suðurlandi rýmdar
enda ekki þorandi að taka neina
áhættu ef aðrir jafnstórir eða stærri
skjálftar myndu fylgja í kjölfar þeirra
fyrstu. Meðal bygginga sem rýmdar
voru var fangelsið á Litla-Hrauni þar
sem föngum var hleypt út, þó bara út
í garðinn við fangelsið enda þar farið
að þeim tilmælum sem út höfðu
verið látin ganga að fólk ætti að
halda sig utandyra.
Í strangri gæslu
Vefmiðillinn Vísir greindi svo frá
því að fangar í einangrunarvist og
gæsluvarðhaldi hefðu verið ósáttir
við að vera ekki fluttir undir bert loft
og kvörtuðu þeir undan mismunun
af hálfu stjórnenda fangelsisins. Einn
hinna ósáttu fanga hafði samband
við vefmiðilinn til að segja frá
óánægju fanganna með hina meintu
mismunun. Það sem vekur hins vegar
athygli er að fanginn sagði fanga í
einangrunarvist og gæsluvarðhaldi
enn vera í fangelsinu og sagðist hann
vera þeirra á meðal. Það er gott að
vita til þess að föngum í einangrun
sé ekki mismunað þannig að þeir fái
ekki afnot af síma.
jse@frettabladid.is
olav@frettabladid.is