Fréttablaðið - 12.12.2008, Blaðsíða 60

36 12. desember 2008 FÖSTUDAGUR
UMRÆÐAN
Anna M. Þ. Ólafsdóttir
skrifar um Hjálparstarf
kirkjunnar
Á ferð í Eþíópíu í októb-er fór ég um austur-
hluta landsins, hrjóstrugt
nágrenni Jijigaborgar. Þar
styður Hjálparstarf kirkj-
unnar nýtt verkefni á
vegum Lútherska heimssambands-
ins af því að aðstæður þar eru
ömurlegar og engin önnur hjálpar-
stofnun er þar að verki. Landið er
skorpið, vart stingandi strá og ráð-
gáta hvernig skepnur finna sér eitt-
hvað að bíta – hvað þá að drekka.
Mannfólkið hefur þurft að ganga 6
klukkustunda leið til að ná í vatn –
óhreint vatn því ekki
hefur verið völ á öðru. Úr
þessu m.a. átti verkefnið
að bæta. Endurtekinn
rigningar- og uppskeru-
brestur um margra miss-
era skeið olli því hins
vegar að ekki var hægt að
fara af stað með nýja
vatnsöflun, áveitur og
jarðræktarbætur fyrr en
nokkuð var liðið á fyrsta
tímabil þessa verkefnis.
Stóru Kreppu-kái breytt í lítið
Aðstæður ollu því að þau tæpu
25.000 sem áttu að njóta aðstoðar í
verkefninu og jafnframt leggja til
vinnu við framkvæmd þess voru
svo máttfarin af viðvarandi Kreppu
með stóru k-ái, að þau höfðu ekki
bolmagn til að nýta stuðninginn
sem í boði var. Neyðaraðstoð var þá
veitt, fólki hjálpað með korn, olíu
og annan mat. Það þurfti að næra
fólkið og styrkja áður en verkefnið
gat farið að rúlla því það er hugsað
til varanlegrar sjálfsbjargar. Verk-
efnið veltur á fólkinu, vilja þess og
getu til að vinna að framförum sem
kostaðar eru héðan.
Að hafa borð fyrir báru
Hjálparstarfið skuldbatt sig til að
leggja í þetta þróunarverkefni í
Eþíópíu 1.220.000 dollara á þremur
árum í samvinnu við Þróunarsam-
vinnustofnun Íslands. Þegar samn-
ingurinn var gerður í lok árs 2007
jafngilti sú fjárhæð 96 milljónum
króna. En þegar þetta er skrifað
þarf að afla 136 milljóna króna. En
við ætlum okkur ekki að láta veik-
ara gengi bitna á fólki sem við
höfum lofað hjálp. Við viljum
standa við gefin loforð enda skuld-
bundin þessu fólki sem getur á
engan annan treyst. En auk liðsinn-
isins við þjáð örbirgðarfólk á mestu
neyðarsvæðum heims hefur Hjálp-
arstarfið búið sig undir hugsanleg
áföll hér heima. Búið sig undir að
erfiðara gæti orðið að safna eða svo
gæti farið að fjármunir þyrftu að
renna ekki síst til Íslendinga
sjálfra. Vegna þessarar fyrirhyggju
getum við nú rækt báðar skyldurn-
ar, lagt lið íslenskum fjölskyldum í
neyð og áfram staðið við bakið á
fólki í fjarlægð sem er ennþá verr
sett. Það er landsmönnum að þakka,
þeim ótal mörgu sem brugðist hafa
vel við kallinu um hjálp við náung-
ann, að Hjálparstarfið getur nú
staðið í skilum við fólk í neyð. Það
er stuðningi landsmanna að þakka
að Hjálparstarfið hefur getað gefið
fólki von sem rætist.
Heima og úti; ekki andstæður
Þar sem kreppa geisar úti í heimi
heldur Hjálparstarf kirkjunnar
áfram. Og meðan kreppan geisar
hér heima, aukum við starfið inn-
anlands. Matarúthlutun er í fullum
gangi. Hjálparstarf kirkjunnar
þakkar landsmönnum öllum stuðn-
ing í vilja og verki og minnir á jóla-
söfnun sem nú er í gangi. Það er
einlæg von okkar sem vinnum hjá
Hjálparstarfi kirkjunnar að allir
sem til Hjálparstarfsins leita, bæði
heima og heiman, fái þar úrlausn
sem styrkir von þeirra og trú á
framtíðina.
Höfundur er verkefnastjóri
Hjálparstarfs kirkjunnar.
Tvíþætt þörf jafn brýn
ANNA M. Þ.
ÓLAFSDÓTTIR
UMRÆÐAN
Helgi Kristófersson skrifar um
Múlalund
Þegar við veljum íslenska fram-leiðslu er verið að gera margt
fleira í leiðinni en einungis að
versla því það kemur svo margfalt
inn í kerfið um leið. Þá er greitt
fyrir vöru með pening sem skilar
sér út í laun til þess sem vinnur við
framleiðsluna.
Íslensk framleiðsla skilar til
þjóðfélagsins pening sem fer í
gegnum kerfið á margan hátt. Því
er það aðdáunarvert að vinnustaðir
sem eru að framleiða útvega um
leið þeim vinnu sem eiga erfitt með
að fá vinnu annars staðar. Þessir
vinnustaðir eru út um allt land og
er hægt að sjá þá á heimasíðunni
hlutverk.is. Sá stærsti þeirra er
Múlalundur en þar er unnin vinna
af mörgu tagi. Þar er um að ræða
pökkun á ýmsu fyrir fyrirtæki og
stofnanir. Eins og staðan er í dag er
erfitt að fá næg verkefni en það
hefur verið þannig að erfitt hefur
verið að klára allt sem hefur þurft
að gera fyrir jólin. Það eru þreng-
ingar í þjóðfélaginu og verðum við
öll að standa saman í því að beina
verkefnum á þessa vinnustaði ef
möguleiki er á því.
Í Múlalundi eru framleiddar
möppur og er sennilega vinsælast
EGLA-bréfabindi. Þá eru fram-
leiddar möppur úr plasti þar sem
hráefnið kemur á rúllum hingað til
lands og það er sneitt niður eftir
kúnstarinnar reglum og
settur pappi innan í þær
og plastið soðið utan um
möppuna og að lokum eru
þær járnaðar. Vinnuferlið
við plastmöppur frá Múla-
lundi sér 4 til 5 mönnum
fyrir vinnu þannig að
þegar ein mappa eða einn
kassi af möppum frá
Múlalundi er seldur skilar
sú sala miklum verðmæt-
um til þjóðfélagsins.
Þarna er framleiðsla sem skilar sér
margfalt, auk þess sem hún verður
til þess að einstaklingur kemst
aftur út á vinnumarkaðinn vegna
þess að þú keyptir eina möppu sem
er framleidd í Múlalundi. Þessi eina
mappa skilaði fimm manns vinnu.
Einn er kannski að komast aftur út
á vinnumarkað eftir að hafa jafnað
sig eftir slys, er hættur að taka inn
meðul og þiggur ekki lengur bætur.
Hann er orðinn starfsmaður á
hinum almenna vinnumarkaði.
Húrra! Við völdum íslenska fram-
leiðslu og með því unnum við stór-
an sigur.
Það er svo margt fleira sem er
framleitt í Múlalundi og má þar
nefna sérprentaðar möppur. Þar
eru möguleikar í útliti á möppu
óþrjótandi og hugarflug hvers og
eins getur fengið að njóta sín. Þegar
nóg er að gera í því að framleiða
slíkar möppur sér það fimm starfs-
mönnum fyrir vinnu. Við framleið-
um alls kyns vasa, umslög og gata-
poka af öllum stærðum og gerðum
úr plasti og bjóðum upp á að merkja
þá framleiðslu eftir óskum
hvers og eins. Jafnframt
er nokkur aukning í fram-
leiðslu á músarmottum og
mottum til að skrifa undir
posakvittanir á afgreiðslu-
borðum. Það er skemmti-
leg nýjung og hefur verið
að aukast sérstaklega
fyrir jól að fólk láti fram-
leiða nokkrar eða jafnvel
eina músarmottu með
mynd af ástvini. Fram-
leiddir eru vasar fyrir geisladiska
og er hægt að merkja þá.
Vinnuumhverfi eins og í Múla-
lundi byggist upp á því að taka til-
lit, klappa á bakið og sýna hverjum
og einum umburðarlyndi og skiln-
ing, þannig að hverjum og einum
líði vel og endurheimti sjálfstrausti
og virðingu fyrir sér og lífinu.
Múlalundur verður 50 ára á næsta
ári. Þá er um að gera að fólk reyni
eftir fremsta megni að versla hjá
okkur. Hvernig hefðu hlutirnir þró-
ast ef Múlalundar hefði ekki notið
við?
Bæði ríkið og Reykjavíkurborg
hafa sparað hundruð milljóna á
þeim árum sem Múlalundur hefur
starfað.
Sem sagt, veljum íslenskt og
látum það vinna okkur öllum gagn
um leið. Þannig náum við á Múla-
lundi okkar markmiði: að skapa
þeim vinnu sem ekki fá vinnu ann-
ars staðar.
Höfundur er framkvæmdastjóri
SÍBS, vinnustofu SÍBS.
Veljum íslenskt og gerum betur
HELGI
KRISTÓFERSSON
Hvað er Samtónn?
UMRÆÐAN
Gunnar Guð-
mundsson skrifar
um Samtón
Tímabært er að varpa ljósi á til-
urð og tilvist Sam-
tóns, samtaka tónlist-
arrétthafa á Íslandi.
Samtökin voru form-
lega stofnuð árið
2002. Stofnendur
fyrir hönd höfunda voru tvö
aðildarfélög Samtaka tón-
skálda og eigenda flutnings-
réttar (STEFs), Tónskáldafé-
lag Íslands (TÍ) og Félag
tónskálda og textahöfunda
(FTT). Stofnandi fyrir hönd
flytjenda og framleiðenda var
Samband flytjenda og hljóm-
plötuframleiðenda (SFH), ann-
ars vegar fyrir hönd átta flytj-
endafélaga með Félag
íslenskra hljómlistarmanna
(FÍH) í broddi fylkingar og
hins vegar Félag hljómplötu-
framleiðenda (FHF).
Tilgangur Samtóns er að
vinna að sameiginlegum hags-
munum og styrkja stöðu höf-
unda, flytjenda, framleiðenda
og annarra rétthafa tónlistar.
Samtónn er þannig sameigin-
legur málsvari fyrir hönd
íslenskra tónlistarrétthafa í
þeim verkefnum sem Samtónn
tekur sér fyrir hendur hverju
sinni.Eitt af höfuðverkefnum
Samtóns er jafnframt að leita
tækifæra til að efla og skapa
sóknarfæri til handa rétthöf-
um tónlistar innan lands sem
utan.
Helstu verkefni sem Sam-
tónn hefur komið í fram-
kvæmd á síðustu árum eru
þessi:
• Stofnun Tónlistarsjóðs.
Lög gengu í gildi um starfsemi
hans um mitt ár 2004. Hlut-
verk sjóðsins er m.a. að styðja
kynningu og markaðssetningu
á tónlist og tónlistarmönnum
hér á landi og erlendis. Aukinn
fjárhagslegur stuðningur til
tónlistarstarfsemi úr einka-
geiranum
• Átak varðandi kynningu á
hagrænu gildi íslenskrar tón-
listar.
• Kynningarátak og aðgerð-
ir til að sporna gegn notum á
tónlist án heimildar rétthafa.
• Lækkun virðisaukaskatts
af hljómplötum úr 24,5% í 7%
til þess að hljómplötur nytu
jafnræðis við bækur.
• Stafræn varðveisla á
útgefnu islensku tónlistarefni.
• Stofnun Útflutningsskrif-
stofu íslenskrar tónlistar
(Útón / IMX) sem varð að
veruleika árið 2006. Aðildarfé-
lög Samtóns hafa lagt umtals-
vert fé til starfsemi Útóns en
ríki og einkaaðilar hafa enn-
fremur stutt verkefnið fjár-
hagslega. Þrátt fyrir takmörk-
uð efni hefur skrifstofan
staðið fyrir mjög kraftmiklu
útrásarstarfi með stuðningi
við íslenska tónlistar-
menn og framleiðend-
ur, haldið úti myndar-
legri heimasíðu, átt
gott samstarf við
sendiráð erlendis og
verið mjög öflug í
samstarfi við systur-
skrifstofur á Norður-
löndunum. Þar að auki
hefur skrifstofan
komið á fót alþjóð-
legri ráðstefnu sem
fjallar um framtíð
menningarviðskipta í
stafrænum heimi. Ráðstefnan
nefnist You are in Control, og
hefur vakið athygli víða um
heim fyrir vandaða dagskrá
og áhrifamikla þátttakendur.
Auk þeirra verkefna sem
getið er hér að ofan er Sam-
tónn bakhjarl og meginkost-
unaraðili Íslensku tónlistar-
verðlaunanna, en
iðnaðarráðuneytið, mennta-
málaráðuneytið, Reykjavíkur-
borg og Landsbanki Íslands
hafa verið á meðal styrktarað-
ila hátíðarinnar í samstarfi við
Samtón.
Reykjavík Loftbrú er einnig
styrkt myndarlega úr sjóðum
nokkurra aðildarfélaga Sam-
tóns. Þetta fé er nýtt til niður-
greiðslu á ferðakostnaði
hundruða tónlistarmanna og
útgefenda þeirra vegna alþjóð-
legra tónleikaferða. Aðrir
samstarfsaðilar að Reykjavík
Loftbrú eru Reykjavíkurborg
og Icelandair.
Samtónn stendur einnig að
framkvæmd og fjármagnar að
meginstefnu Dag íslenskrar
tónlistar, vitundarvakningu og
verðlaunaafhendingar í nafni
tónlistarinnar, sem haldinn er
að jafnaði í lok ársins. Í ár er
Dagur íslenskrar tónlistar
hinn 12. desember. STEF og
SFH tilnefna bæði þrjá í stjórn
Samtóns og hafa formenn sam-
takanna yfirleitt skipst á að
vera formenn Samtóns.
Eins og að framan er rakið
er Samtónn vettvangur sam-
stöðu í sameiginlegum verk-
efnum tónlistarrétthafa. Hin
viðamiklu verkefni sem stjórn
Samtóns hefur unnið að og til-
greind eru hér að framan snú-
ast um heildarhagsmuni innan
íslensks tónlistarlífs. Vegur
íslenskrar tónlistar hefur
vaxið með ári hverju og þrátt
fyrir tímabundna niðursveiflu
í efnahagsmálum munum við
njóta tónlistar sem aldrei fyrr.
Öflugt samstarf allra höfunda,
flytjenda og framleiðenda á
vettvangi Samtóns treystir
tvímælalaust undirstöðurnar
sem byggja þarf á til áfram-
haldandi sóknar í framtiðinni.
Með þessum skrifum er von-
ast til að þeir sem láta sig mál-
efni tónlistarinnar varða hafi
skýrari mynd af Samtóni, inn-
viðum samtakanna og starf-
semi þeirra.
Höfundur er framkvæmda-
stjóri Samtóns, samtaka
tónlistarrétthafa á Íslandi.
GUNNAR
GUÐMUNDSSON
saga sársauka
og sigra
LÁRUS PÁLSSON leikari
er tilnefnd til Íslensku
bókmenntaverðlaunanna.
Svipmyndir lárus pálsson flytur ljóð
og sögur, og heyra má brot úr nokkrum leikritum
hans. Upptökurnar eru á tveimur safndiskum,
allar úr safni Ríkisútvarpsins og spanna nær þrjá
áratugi á ferli Lárusar.
Svipmyndir fást í verslunum Pennans Eymundsson og Máls & menningar