Fréttablaðið - 14.12.2008, Qupperneq 38

Opið
mán.–föstud. 11–18
laugardag 10–18
sunnudag 12–18
www.mirale.is
MIRALE
Fákafeni 9
108 Reykjavík
sími: 517 1020
Verið velkomin
í FÁKAFEN 9
(við hliðina á ísbúðinni )
OPIÐ Í DAG
frá kl. 12–18
Gjafabréf
frá Mirale er
frábær jólagjöf
um ritstíl og næmu auga fyrir
smáatriðum í umhverfi sínu, tekst
henni að gefa lesandanum hlut-
deild í ævi sinni og gefa meira af
sér en tíðkast í svona bókum.
Bókin vex eins og tré og eftir
því sem líður á lesturinn kynnist
lesandinn Bryndísi betur og betur
og fær skemmtilega innsýn í þá
fjölmörgu staði sem hún lýsir á
ferðalagi sínu um heiminn. Að
lokum finnst lesandanum eins og
hann hafi alltaf þekkt þessa litríku
persónu og verið einn af fasta-
gestunum í veislum þeirra hjóna.
Fyrsti hluti bókarinnar segir frá
sendiherrafrúnni í Washington,
veislunum og ríka fólkinu sem
mætir í veislurnar og brosir til-
gerðarlega í sama mund og það
gefur fúlgur fjár til góðgerða í
von um sálarró. Hræsni, fordómar
og óréttlæti heimsins er það sem
Bryndís verður oft óþægilega vör
við og lýsir á einlægan hátt hvern-
ig hún upplifir það og skilur les-
andann oft eftir með áhugaverðar
heimspekilegar spurningar.
Á gamansaman hátt gerir hún
stundum gys að Jóni Baldvini og
dylur heldur ekki galla hans sem
eiginmanns en leyfir lesandanum
líka að fylgjast með hvernig ástar-
samband þeirra hefur þróast og
vaxið í tímans rás.
Á Finnlandsárunum finnst mér
Bryndís verða einlægari og opin-
skárri í frásögn sinni og heim-
spekilegum vangaveltum. Bráðs-
kemmtilegar lýsingar á Finnum
og hversu frábrugðnir þeir eru
Bandaríkjamönnum eru eftir-
minnilegar.
Bókin endar á því þegar Bryndís
lætur gamlan draum sinn rætast,
að ferðast um Spán og kynnast
nánar menningu og þjóðlífi
Andalúsíu. Hún segir frá því
hvernig hún upplifir þetta sögu-
fræga land og hvers vegna þau
hjónin ákveða að búa sér hreiður
við suðræna strönd þar sem hver
steinn og hver hóll á sér margra
alda sögu að baki. Það skil ég
mætavel. Lýsingar hennar á því
hvernig hún upplifir jólahátíðina
með fjölskyldu sinni í afskekktu
sveitaþorpi Andalúsíu og ferða-
lagi þeirra um sögufrægar slóðir,
vekja upp hjá lesandanum löngun
til að kynnast menningu og mann-
fólki suður Spánar.
Eftir lestur bókarinnar fann ég
fyrir örlítið meiri hlýju í mínu
hjarta í garð minna nánustu og
langaði strax að hringja í þá og
bjóða þeim í matarveislu. Til að
segja þeim hversu vænt mér þykir
um þau og hversu lánsöm ég er
þrátt fyrir allt, hér á hjara verald-
ar í skammdegi og kreppu. Í sól og
skugga kemur Bryndís vel til skila
hversu mikilvægt það er að rækta
garðinn sinn.
Einstaklega holl og upplífgandi
lesning. Jakobína Davíðsdóttir
Í SÓL OG SKUGGA
Bryndís Schram
Forlagið
★★★★
Í skammdegisdrunga desember-
mánaðar og í miðri kreppu sem
engan endi virðist ætla að taka,
skín sól í mínu hjarta. Um miðjan
dag heima í stofu fannst mér ég
vera komin langt frá böli verald-
arhyggjunnar, inní heim tæki-
færa, gleði og einlægni. Meira að
segja fannst mér ég vera komin
það langt frá köldum raunveru-
leika mínum hér á hjara veraldar
að ég fékk mér hvítvínsglas meðan
á lestrinum stóð, rétt eins og að ég
væri stödd á kaffihúsi í framandi
landi með heiminn við fætur mér.
Ég var að lesa bók Bryndísar
Schram, Í sól og skugga.
Það er erfitt að lýsa þessari bók
á annan hátt en þann að hún leyfir
mér að gleyma um stund öllum
mínum erfiðleikum og hvínandi
vindinum sem smýgur um dyra-
gættir og gluggakarma. Með
bjartsýni, lífsgleði og kannski
fyrst og fremst einlægni, tekst
Bryndísi að hrífa lesandann með
sér og miðla til hans af þekkingu
og tilfinningu öllu því sem hún
upplifir á árum sínum í Banda-
ríkjunum, Finnlandi og Spáni með
viðkomu á Íslandi og fleiri stöðum
heimskringlunnar.
Höfundur er víðförul, veraldar-
vön, glæsileg, en viðkvæm kona
sem þó aldrei skortir hugrekki.
Allt þetta endurspeglast í bókinni,
og það sem mér finnst athyglis-
vert er hvernig hún viðurkennir
oft vanmátt sinn og viðkvæmni í
uppgjöri sínu við fortíðina.
Með skemmtilegum og einföld-
Meiri sól en skuggi
fram kom í þessu blaði reif Ævar
Örn bókina úr höndum útgefanda
síns honum til lítillar gleði og end-
urskrifaði hana með tilliti til nýj-
ustu vendinga á þeim forsendum
að þær smellpössuðu við plottið.
Það svínvirkar og lýsir nokkru
hugrekki af hálfu höfundar. Svo
virðist sem vinsældir íslenskra
glæpasagna fari orðið fyrir
brjóstið á bókmenntapáfum þessa
lands. Þannig virtist enginn
krimmi koma til álita þegar Gull-
miðanum var útbýtt. En það verð-
ur að dæma verk út frá þeim for-
sendum sem þau gefa sér sjálf.
Og ekki verður betur séð en
glæpasögurnar eigi fullt eins
mikið erindi og önnur verk. Ekki
síst þegar þær eru skrifaðar inn í
íslenskan veruleika, íslenska sam-
tíð líkt og hér er raunin:
„Skiptir ekki máli,“ sagði Árni,
„skiptir nákvæmlega engu máli.
Íslendingar eru hænsn.“
„Hænsn?“
„Já. Og hænur gera ekki bylt-
ingu. Hlaupa bara gaggandi í
burtu þegar eggin eru tínd undan
þeim og hlaupa svo gaggandi til
baka þegar eggjaþjófurinn hendir
í þær nokkrum brauðmolum.
Hænsn.“
(bls. 69)
Það er kannski að Ævari fatist
flugið í samtölum milli helstu per-
sóna sinna. Þau einkennast af
helst til miklum stælum – svo
miklum að maður einhvern veg-
inn hættir að trúa að nokkur hafi
nennu til að standa í slíku. En það
er aukaatriði. Byrjun bókarinnar
er ein sú eftirminnilegasta sem
hefur sést. Ævar Örn sýnir þar
fram á að honum er lagið að koma
lesandanum á óvart. Sagan byrjar
með látum og það sem meira er:
Hún heldur sínu striki. Þetta er
sem sagt þrælþéttur og krassandi
krimmi sem óhætt er að mæla
með.
Jakob Bjarnar Grétarsson
LAND TÆKIFÆRANNA
Ævar Örn Jósepsson Uppheimar
★★★★★
Þá hefur Ævar Örn Jósepsson
sent frá sér sína fimmtu bók í
glæpasöguröðinni þar sem fylgst
er með lögguteyminu Stefáni,
Katrínu, Guðna og Árna. Ævar
hefur verið í stöðugri framför
sem krimmahöfundur. Tvær síð-
ustu bækur hans, Blóðberg og Sá
yðar sem syndlaus er, voru veru-
lega góðar og Land tækifæranna
er hans besta.
Löggur Ævars eru vel þekktar
og höfundur notfærir sér það
svigrúm með því að kynna nýjar
persónur til sögunnar utan þeirra
sem tengjast tveimur morðum
sem allt snýst um svo sem hinn
sérkennilega Baldur. Árni er í
lykilhlutverki og fær persónan
aukna dýpt þegar hún lendir í því
að rannsaka morð sem tengist
gömlu menntaskólaklíku hans úr
Hafnarfirði. En þar er útrásar-
víkingurinn Daníel sem er myrt-
ur á hroðalegan hátt. Svo hroða-
legan að ljóst er að verði bókin til
grundvallar sjónvarpsþáttum
munu þeir þættir vera stranglega
bannaðir börnum. Pólski ein-
feldningurinn og sprúttsalinn
Andrzej finnst myrtur og pólska
mafían blandast í málin í gegnum
bróður Andrzej, Marek, sem kall-
ar ekki allt ömmu sína. Svo virð-
ist sem þessi mál tengist en eins
og Ævar Örn hefur sagt þá getur
hvorugur án hins verið – pólski
verkamaðurinn og íslenski útrás-
arvíkingurinn.
Sögusviðið er Ísland dagsins í
dag. Land tækifæranna var tilbú-
in í prentsmiðju þegar banka-
hrunið kom á daginn. Eins og
Þrælþéttur og krassandi krimmi
Ævar Örn
Jósepsson
rithöfundur.