Tíminn - 02.02.1983, Blaðsíða 8

8
MIÐVIKUDAGUR 2. FEBRÚAR 1983
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gisli Sígurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason.
Skrifstofustjórl: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjólfsson.
Ritstjórar: Pórarinn Þórarinsson, Elías Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur
V. Ólafsson. Fréttastjórar: Kristinn Hallgrímsson og Atli Magnússon.
Umsjónarmaður Helgar-Timans: Guðmundur Magnússon. Blaðamenn: Agnes
Bragadóttir, Bjarghildur Stefánsdóttir, Friðrik Indriðason, Heiður Helgadóttir, Jón Guðni
Kristjánsson, Kristín Leifsdóttir, Samúel Örn Erlingsson (íþróttir), Skafti Jónsson, Sonja
Jónsdóttir. Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnssson. Ljósmyndir:
Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Elin Ellertsdóttir. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir. Prófarkir: Flosi Kristjánsson, Kristín Þorbjarnardóttir,
María Anna Þorsteinsdóttir. Ritstjórn skrifstofur og auglýsingar:
Síðumúla 15, Reykjavík. Sími: 86300. Auglýslngasími 18300. Kvöldsímar: 86387 og 86392.
Verð i lausasölu 11.00, en 15.00 um helgar. Áskrift á mánuði kr. 150.00.
Setning: Tæknideild Timans. Prentun: Blaðaprent hf.
Skrípaleikur
á Alþingi
■ Sennilega hefur aldrei verið leikinn annar eins
sknpaleikur innanveggja Alþingishússins og síðustu
daga í sambandi við lokameðferð bráðabirgðalaganna
um efnahagsmál, sem sett voru í ágústmánuði
síðastliðnum.
Stjórnarandstaðan í Sjálfstæðisflokknum hafði strax
stór orð um, að hún myndi, ásamt Alþýðuflokknum,
nota stöðvunarvaldið í neðri deild til að fella Iögin.
Yfirlýsingu um þetta hefur hún endurtekið jafnan
síðan.
Þessi afstaða hefur þó aldrei verið rökstudd, enda
ekki hægt, þar sem af falli laganna myndi leiða
stóraukna verðbólgu og aukinn halla á ríkisrekstrin-
um. Fall laganna kynni þó að mega réttlæta, ef gerðar
væru tillögur um aðrar aðgerðir í staðinn. Slíkt hefur
stjórnarandstaðan í Sjálfstæðisflokknum ekki gert.
Aðeins ein ástæða hefur getað valdið því, að
Sjálfstæðisflokkurinn tæki þessa óeðlilegu afstöðu.
Hún er óvildin í garð Gunnars Thoroddsen og vonin
um að geta hrakið hann úr ráðherrasessi sem allra
fyrst.
Fjöldi fylgismanna Sjálfstæðisflokksins hafa for-
dæmt þessa afstöðu, þar á meðal ritstjórar Dagblaðsins
og Vísis. Vitað er líka að ýmsir þingmenn Sjálfstæðis-
flokksins, sem teljast til stjórnarandstöðunnar, telja
andstöðuna gegn bráðabirgalögunum mesta óráð.
Sjálfstæðisflokkurinn þyrfti því með einhverjum
ráðum að komast hjá því að fella lögin.
Einn þessara þingmanna er Eggert Haukdal. Hann
taldi sig hafa fundið ráð, þegar hann lét varamann
sinn, Siggeir Björnsson mæta á þingi, en Siggeir er
fylgjandi bráðabirgðalögunum. Hefðu lögin verið
tekin til endanlegrar meðferðar meðan hann sat á
þingi, væru þau nú komin í höfn.
Geir Hallgrímsson, formaður Sjálfstæðisflokksins,
og Ólafur G. Einarsson, formaður þingflokksins,
áttuðu sig hins vegar ekki á þessu í tæka tíð. Þeim er
margt annað betur gefið en að vera fljótir að hugsa.
Fyrsta hugsun þeirra var sú, að Gunnar Thoroddsen
hefði keypt Eggert Haukdal til að víkja af þingi,og
Gunnar ætti allt annað skilið en að þessi ráðagerð
heppnaðist. Að ráðum þessara formanna tveggja var
beitt málþófi til að hindra framgang laganna meðan
Siggeir sat á þingi.
Klókindi Eggerts Haukdal báru því ekki tilætlaðan
árangur, en aftur á móti þann, að hann féll í prófkjöri
Sjálfstæðisflokksins niður í vonlaust sæti, því að það
var m.a. notað gegn honum að hann hefði selt sig.
Geir Hallgrímsson og Ólafur G. Einarsson áttuðu
sig fyrst á því, hvar þeir voru staddir, þegar Siggeir
Björnsson var farinn af þingi. Þá var farið að bjóða
ríkisstjórninni ýmis boð, ef hún frelsaði Sjálfstæðis-
flokkinn frá því að greiða atkvæði um bráðabirgðalög-
in. Eitt tilboð var á þá leið, að lögin væru lögð til
hliðar og öðluðust samþykki á þann hátt. f*á þyrfti
enga atkvæðagreiðslu um þau.
Annað tilboð var á þann veg, að þingmenn
Sjálfstæðisflokksins sætu hjá við atkvæðagreiðsluna.
Þegar umræðu um lögin var frestað í neðri deild í
fyrradag, stóðu mál þannig, að stjórnarandstaðan í
Sjálfstæðisflokknum vissi ekki sitt rjúkandi ráð og
hver höndin var upp á móti annarri.
Hvernig halda menn að færi, ef jafn forustulítill og
hringlandalegur flokkur ætti að fara að stjórna landinu
á erfiðum tímum? Þ.Þ.
skrifad og skrafad
AB f Reykjavfk
Guðrún Helgadótlir
Ólafur Ragnar Grímsson.
Gudrún og
|Ólafur höfðu
sætaskipti
Jí forvalinu
|— Guðrún skipar 3. sætið, en
lOlafur Ragnar það 4. sem var
I uppbótarþingsæti Alþýðubanda-
| lagsins f þingkosningunum 1979
Ekkert fréttnæmt
hjá allaböllum
■ Útreið Geirs Hallgríms-
sonar í prófkjöri sjálfstæðis-
manna í Reykjavík vakti að
vonum athygli og umræður
í öllum fjölmiðlum og var
Þjóðviljinn framarlega í
flokki þeirra sem um fyrir-
bærið fjölluðu og hefur dreg-
ið margar gáfulegar ályktanir
af niðurstöðunni. Sama blað
hefur fylgst mjög vel með
prófkjörum framsóknar-
manna og eyddi ómældu
rými á síðum sínum til að
útskýra framboð og leggja
línurnar fyrir fulltrúaráðs-
menn framsóknar í Reykja-
vík áður en gengið var til vals
frambjóðenda á lista
flokksins. Eftir að úrslit voru
kunn hélt blaðið enn áfram
hugleiðingum um úrslitin.
Trúr þeirri stefnu sinni að
telja prófkjör meðal fram-
sóknarmanna sæta tíðindum
var talsvert meira skrifað í
Þjóðviljann í gær um skoð-.
anakönnun meðal fulltrúa-
ráðs framsóknarmanna á
Norðurlandi vestra en um
samanlögð forvöl Alþýðu-
bandalagsins í höfuðborginni
og á Suðurlandi.
Öll blöðin nema Þjóðvilj-
inn birta viðtöl við frambjóð-
endur þá sem ýmist sigruðu
eða töpuðu í forvölum Al-
þýðubandalagsins í þessum
tveim kjördæmum. Aðeins í
Þjóðviljanum eru úrslitin
feimnismál. Útreið Baldurs
Óskarssonar framkvæmda-
stjóra Alþýðubandalagsins,
á Suðurlandi eru ekki frétta-
efni í málgagni þjóðfrelsis.
Látið er nægja að skýra frá
því í þurrpumpulegri frctta-
frásögn að Garðar Sigurðs-
son hafi orðið efstur.
Engum hinna minni spá-
manna á málgagninu var
hleypt í að draga ályktanir af
úrslitum forvalsins í Reykja-
vík og verða lesendur að leita
á önnur mið til að frétta af
kosningasigrum og ósigrum
forystuliðs Alþýðubanda-
lagsins. En leiðarahöfundur
málgagns verkalýðshreyfing-
ar hefur fallkandidatinn í
Reykjavík til skýjanna og
telur hann einn dugmesta
þingmann sem íslensk
vinstrihreyfing hefur átt á
Alþingi fyrr og síðar.
Verkin ekki metin
Geir Hallgrímsson leiðir nú
liðsmenn sína til sigurs í
væntanlegum kosningum úr
sjöunda sæti á lista þeirra.
Einn dugmesti þingmaður
vinstrihreyfingar fyrr og síðar
mun leiða flokk sinn til sigurs
úr fjórða sætinu. Er furðu
líkt á komið með þeim skör-
ungunum Geir Hallgrímssyni
og Ólafi Ragnari. Morgun-
blaðið stappar stálinu í Geir
og hans lið og Kjartan skrifar
um fjórðasætismanninn í
Þjóðviljann:
„Þegar síðast fóru fram
alþingiskosningar tryggði Al-
þýðubandalagsfólk í Reykja-
vík flokki sínum fjögur þing-
sæti, en þar mátti þá ekki
miklu muna.
Samkvæmt niðurstöðum
forvalsins er það Ólafur
Ragnar Grímsson, formaður
þingflokks Alþýðubanda-
lagsins, sem skipar fjórða
sætið á lista flokksins að
þessu sinni.
Það hlýtur að vera Alþýðu-
bandalagsmönnum sérstakt
kappsmál að tryggja Ólafi
Ragnari örugga kosningu og
flokknum sigur um leið.
Þjóðviljinn hefur á síðari
tímum verið heldur spar á
hrósyrði um þá einstaklinga
sem best skila sínum störfum
í forystusveit okkar pólitísku
hreyfmgar. Og verkin eru
ekki alltaf metin svo sem vert
væri.
Hvað sem öðru líður má
ekki minna vera en á það sé
minnt hér og nú, að Ólafur
Ragnar Grímsson hefur í
störfum sínum á þingi þau
tæp fimm ár, sem hann hefur
átt þar sæti reynst einn dug-
mesti þingmaður, sem ís-
lensk vinstrihreyfing hefur
átt á Alþingi fyrr og síðar.
Þótt sjónarmið vinstri
manna á íslandi séu ólík í
ýmsum efnum, þá ættu þeir
að geta verið um það sam-
mála að fáir eigi meira erindi
á þing en Ólafur Ragnar.
Á þann skilning mun vænt-
anlega reyna þegar að alþing-
iskosningum kemur.
k.“
„Það kom í ljós síðustu
dagana að sterk öfl innan
flokksins unnu gegn mér og
hefur það greinilega borið
árangur," sagði Ólafur Ragn-
ar í viðtali við Tímann í gær.
Er hann var beðinn að skýra
hvað hann ætti við með
„sterk öfl“ svaraði hann.
„Það er bara innanflokksmál
okkar í Alþýðubandalag-
inu.“
Þau „innanflokksmál"
verða sjálfsagt rædd og krufin
til mergjar innan Alþýðu-
bandalagsins.
Guðrún Helgadóttir skaut
þingflokksformanninum
aftur fyrir sig í forvalinu og
sigraði naumt. Það gæti því
verið freistrandi fyrir þá að
sjá um endanlega uppröðun
á listann og hafa hann
óbreyttan frá því sem var. En
Guðrún slær varnagla við
öllum slíkum ráðagerðum.
Hún sagði í Tímanum í gær,
er hún var spurð hvort hugs-
anlega yrði hróflað við listan-
um: „Það held ég komi
tæplega til. Ég sé nú ekki af
hverju ætti að fara að breyta
því, - ég held að lista frá
forvali hafi aldrei verið breytt
og tel því með mestu ólíkind-
um að slíkt verði gert nú.“
í fótspor Geirs?
Þegar Geir Hallgrímsson
hrapaði niður í sjöunda sætið
lagðist hann undir feld í
nokkra daga og hugsaði sitt
ráð, en vildi engu svara um
hvort hann tæki sæti á listan-
um eða ekki. Síðan tilkynnti
hann þá ákvörðun sína að
berjast til sigurs úr sjöunda
sætinu.
Ólafi Ragnari er líklega
margt betur gefið en að
liggja þolinmóður undir feldi
á eintali við sjálfan sig. En
hann hlýtur innan tíðar að
kveða upp úr um hvort hann
fetar í fótspor Geirs eða
lætur „sterku öflin" hrekja
sig út úr stjórnmálaþátttöku
um sinn.
Á meðan bíður maður
spenntur eftir að pólitískir
fréttaskýrendur Þjóðviljans
dragi sínar ályktanir af hrapi
þingflokksformannsins.
Akvörðun Islendinga er ekki
mál bandarískra stjórnvalda
■ RIKISSTJÓRNIN hefur tekið af skarið um hvalinn. A
fundi sínuni í gærmorgun samþykkti sljórnin tillögu Steingríms
Hermannssonar, sjávarútvegsráðherra, um að mótniæla
samþvkkt Alþjóðahvalveiðiráðsins utn algjört veiðibann á
hval hér við land frá árinu 1986. Þessi ákvörðun er tckin að
mjög vel athuguðu ntáli. Allar cfnisástæður hníga í þá átt að
ekkert sé því til fyrirstöðu að nýta hvalastofnana með
skynsamlegum hætti á næstu árum jafnframt því sem
rannsóknir á stofnunum verði auknar svo enn minni hætta
verði á því að stofnarnir verði ofnýttir. Ilvalurinn er, eins og
Náflúruverndarráð hefur bent á, nýtanleg auðlind, og hlýtur
því að meðhöndlast sem slik.
Ýmsir aðilar í Bandaríkjununt hafa verið með hótanir í garö.
Islendinga, sem ckki eru gjarnir á að láta undan slíkutn
þrýstingi. Hótað er aðför að íslenskri starfsemi vestra, svo
sem að Fluglciðum og fisksölufyrirtækjum, í því skyni að
draga úr viðskiptuin þcssara aðila í Bandaríkjununt. Jafnvel
eru sumir að tala um viðskiptabann í þessu sambandi, setn
þýddi þá það, að bandarísk stjórnvöld lcgðu meiri áhcrslu á
refsiaðgerðir vegna vciða á nokkrum livölum en vegna
upprætingu frelsis og kúgun þjóöa í sumuin kommúnistaríkj-
um, sem Bandaríkjamcnn stunda þó áfram viðskipti við
nánast eins og ekkert sé. Enda er það víst svo, að í sumra
augum skipta hvalirnir meira niáli en mannfólkið.
BANDARÍSK stjórnvöld höfðu nú síðustu dagana ósæmi-
leg afskipti af ákvörðun íslenskra stjórnvalda um þessi mál.
Þau afskipti hafa vafalaust gert þá ákvörðun, sem tekin var,
cnn sjálfsagðari. Það er að sjálfsögðu gjörsamlega óviðeigandi
af bandarískum stjórnvöldum að rcyna með þeim hætti, sem
gcrt var, að hafa bein áhrif á ákvörðunartöku íslenskra
stjórnvalda í máli, sent hlýtur að teljast innanríkismál okkar.
Hvað þá að bjóða upp á verslun af því tagi, sem gert var. Ef
Bandaríkjamenn vilja semja við islenska aðila um fiskveiöar
innan lögsögu Bandaríkjanna og löndun á þeim fiski, sem
þannig aflast, í bandariskum höfnum, þá er það auðvitað
athyglisvert mál, sem sjálfsagt er að kannaö sé bæði af
stjórnvöldum og hagsmunaaðilum í sjávarútvegi. En að bjóða
upp á slíka samninga meö þeim skilyrðum aö Islendingar taki
aðra afstöðu í hvalveiðimálinu heldur en sjávarútvegsráðherra
landsins var búinn að skýra frá, að hann muni gera tillögu um
í ríkisstjórninni, er frekleg ókurtcisi, svo ekki sé sterkar að
orði kveðið.
Sjávarútvegsráðherra hefur orðað það kurteislega í
blaðaviötölum, að sér finnist „ákaflega óviðeigandi að þetta
skuli bera svona að“, og jafnfraint bent á, að þótt þetta sé
„eflaust vel meint hjá Bandaríkjamönnum" þá hafi afskipti
þeirra af tnálinu „ekki verkaö vel“.
Kannski vcrður þessi klaufaskapur bandariskum stjórnvöld-
um til nokkurrar leiðbeiningar í framtíðinni um að skipta sér
ekki af innanlandsákvöröunum smáþjóða - jafnvel þótt það
sé vel meint og vafalaust gert til að fullnægja kröfum pólitískra
þrýstihópa vestanhafs. Þess ber líka að gcta, að við höfum
nóg með okkar vandamál þótt hcimiliserjum Reagans sé ekki
blandaö inn í íslcnsk stjórnmál. -Starkaður.