Tíminn - 29.05.1983, Blaðsíða 4

SUNNUDAGUR 29. MAl 1983
■ Fólksmergöin á Strikinu
Ásgeir
Hvítaskáld:
■ Einn sem enn hékk í blómabyltingunni. Spilaði bara á gítarinn sinn og ■ Atvinna víkinganna þarna cr aö halda uppi auglýsingaspjöldum.
skeytti ekki um líisgæöakapphlaupið.
• •
KAUPMANNAHOFN
borg turnanna
■ Ég bjó á stúdentagarði í Kaup- I
niannahöfn og var að læra tölvufræði. |
Allir sögðu að framtíðjn væri í tölvum.
En ntcr hundleiddist námið; hafði cngan
áhuga. Allan daginn sat ég í skólastofu
hlustandi á munnræpu kennarans og
skildi ekki baun. Maður fær verk í eyrun
ef maöur hlustar letjgi á eitthvaö sem
maöur hefur ekki áhuga á. Við vorum
látin gera tölvuforrit. Mín sýndu alltaf
villur þegar þau voru keyrð í gegnum
tölvuna. Eg þurfti að sitja í lest í'
klukkutíma til að komast í skólann.
Eina tilhlökkunin var að fara á stúdenta-
krána og fá sér björ, tcfla skák eða fara
með Ijóð á íslensku. En ég átti mér þann
leynda draum að yrkja Ijóð og skrifa
skáldsögur.
Alla tíð hefur mér fundist vinna og
fyrirskipanir leiðinlegar. Það eina sem
mig langaði innst inni er að vera ég
sjálfur og skrifa; segja sannleikann og
boða frelsi. Skrifa sögur unt það sem
hendir mig dags daglega og fe.sta lífs-
speki og pælingar mínar í ljóðform svo
það entist í milljón ár. En sagt var við
mig að búið væri að skrifa allt og ekkert
nýtt hægt að skrifa. Það væri engin not
af skáldum. Þeir væru bara mannleysur
sem nenntu ekki að vinna, lifðu á
styrkjum og sníkjum. Skrifuðu svo bara
bull sem enginn hefði gagn af. Það væri
engin framtíð í því. Skáld og rithöfundar
væru úrelt fyrirbæri, því allskonar af-
þreyingartæki væru tekin við. Þetta hafði
verið prentað inn í huga minn í æsku.
Þegar vídeóið kom fékk ég að heyra
ennþá fleiri rök. Sjáið til, faðir minn var
kaupsýslumaður og Tak stóra fataverk-
smiðju í Reykjavík. Égátti aðtölvuvæða
fyrirtækið svo gróðinn yrði meiri. Af
hagkvæmni sjónarmiöum var ég í Kaup-
mannahöfn að læra eitthvað sem mig
langaði alls ekki.
Eyddi peningum
í drykk og djamm
Peningunum sem ég fékk að heiman
eyddi ég í drykk og djamm. Stundaði
námið illa. Var oft fullur, allt fór í skapið
á mér. Fíkk oft þunglyndisköst og þá
talaði ég ekki við neinn dögum saman.
Mér fannst ég engu hlutverki hafa að
gegna í þessum heimi.
Ég ræddi oft opinskátt um þctta við
strákana á kránni. En við komum þar
saman nokkrir Islendingar til að drekka
okkur fulla í friði. Ég var sæll við að vera
laus við nöldrið heima. En ég mátti ekki
koma heim fyrr en útskrifaður tölvu-
fræðingur og ef mér mistækist, félli eða
eitthvað, þá fékk ég cnga vasapeninga.
Þannig að það var alltaf eitthvað að naga
mig í bakhluta hugans. Líkt og létt
-byrði, sem búin er að dingla lengi á
bakinu en orðin þreytandi. Eitt sinn var
það umræðuefni okkar hve margir
hefðu lent í strætinu sem höfðu komiö
til Köben til að læra. Hvað varð um öll
skáldin sem urðu að engu.
„Hvernig stendur á því að börn hinna
ríku verða oft líkt og að engu?" spurði
ég-
„Það er vegna þess að börn ríkra fá
aldrei tækifæri til að vera þau sjálf",
sagði einn með kringlótt gleraugu og var
að læra heimspcki og hafði þann kæk að
hrista hausinn.
Þjakaður af hræðslu og ótta við föður
minn, en á hinn bóginn löngun til að vera
maður með mönnum, veltist ég um
fullur. Ymist í reykjarsvælu á krám eða í
troðfullum lestarvögnum. Með hugan-
um skipt í tvennt.
Krakkarnir á ganginum á stúdenta-
garðinum voru félagslynd og það var
alltaf eitthvað að skc. Eitt kvöldið á
eldhúsuntræðufundi var ákveðið að fara
í skoðunarferð inn í borgina. Skoða allt
það sem túristarnir skoða. Bara svona í
gamni, af þvt allir voru í haustfríi. Ég
held þetta hafi nú aðallega verið 'flipp.
Kaupmannahöfn er stór borg og
falleg. Hana er endalaust hægt aðskoða.
Ég' hafði marg skoðað hana. Þó mest að
kvöldlagi, þegar skemmtistaðir og öl-
kjallarar voru opnir. Kannski myndi ég
sjá borgina í öðru Ijósi núna þegar ég
hafði vcrið þarna að hrærast í henni
miðri. Löngunin til að uppgötva eitthvað
nýtt og einskær forvitni urðu til þess að
ég sló til.
Klukkan átta ákveðinn morgun heyrði
ég að allir voru ræstir út og barið á
hurðina hjá mér. Þegar ég kom í
sameiginlega eldhúsið okkar með blautt
hárið var ég skammaður. Mér finnst svo
gott að lúra aðeins.lengur á morgnana.
Flestir voru búnir að borða morgunverð.
Einhver hafði hjólað út í bakarí og keypt
rúnnstykki. Á borðum voru linsoðin
egg, te og álegg. Danskur morgunveröur
cr ríkulegur og maður getur dundað sér
í heilan klukkutíma. Brauðmylsna og
birki var um allt borð. Nokkrir voru á
slopp.
Við lögðum af stað í strætó go ætlunin
var að láta eins og fífl og skemmta
okkur. Við vorum átta; þrír danskir
strákar, tvær danskar stúlkur, ein norsk,
einn Tyrki og svo ég, íslendingurinn.
í hcimsókn hjá Tuborg
Fyrst var komið við í Tuborg brugg-
verksmiðjunum. Tekin var hópmynd
fyrir utan, þar sem allir stóðu prúðir og
stilltir. Við gengum upp og niður stiga í
gegnum alla verksmiðjuna á eftir leið-
sögumanni sem sagði margtuggða brand-
ara. Komurn ofan í gerjunarkjallarann.
Kíktum þar inn um kýraugu og sást
kraumandi froða. Stúlkurnar héldu fyrir
nefið.
Ég og einn Dani höfðum dregist aftur
úr. Náðum tali af einum vinnumanni í
slopp. Ungur strákur, hálf fullur. Við
fengum hann til að gefa okkur bjór, sem
við laumuðum undir peysur okkar.
- Ætli foreldrar hans samþykki að
hann sé að læra að verða bruggari?
Þau hafa ábyggilega reynt að hafa hann
ofan af því, vegna drykkjunnar sem á sér
stað í bruggverksmiðjunum. En hann
hafði kannski áhuga á því sjálfur. Ein-
hvcr verður að brugga ölið. Hvað væri
Danmörk án bjórsins. Þessi maðurhefur
hlutverk, - hugsaði ég.
Það er þreytandi að skoða ntikið í
cinu. Og eftir ægilegt labb verður maður
þyrstur. Loks var okkur boðið að setjast
við langborð þar sem gos og öl stóð á
borðum. Stúlkur í hvítum sloppum
gengu um með upptakara. Utbýtt var
bæklingum og pappaspjöldum til að hafa
undir glösum. Karlmcnnirnir fengu einn
sterkan bjór og cinn veikan.
í túristasjoppu keyptu þau öll rauðar
húfur með Tuborg auglýsingu á. Allir
voru hlæjandi og skoðandi sig í spegli.
En mig langaði í hvítt kaskeiti eins og
setjarar og blaðamenn voru með í gamla
daga. Og ég fékk mér svoleiðis.
„Þú eyðileggur allt".
„Hvað, þurfa allir að vera eins?“ sagði
ég-
„Hann vill alltaf vera öðruvísi en
aðrir", sagði ein stelpan sem þekkti mig
náið.
En ég var hrcykinn af kaskeitinu
mínu.
Aftur var tekin hópmynd fyrir utan.
En nú var hópurinn villtari og hélt ekki
röð. Ég klifraði upp á steypta kúlu.
í strætó hafði ég derið niður fyrir
augum svo ég þurfti ekki að horfa í
augun á fólkinu. Það var gaman. Fólkið
í stætó þagði. En við sögðum brandara
og sátum með hvort annað í fanginu.
Fólkið horfði út um gluggana og reyndi
að bæla niður bros.
rúllustigann hlógum við eins og vitleysing-
ar.
Næst gengum við um Strikið. Þetta
var í miðri viku og fullt af fólki. Parið
sem týnst hafði í Magasin dróst aftur úr,
því hún var á háhæluðum skóm. Ég
elskaði allt þetta fólk. Hver hafði sinn
heim til að lifa í. En voru allir ánægðir í
starfi.
Bjórinn sent ég hafði fengið í verk-
smiðjunni var með óvenjulegum miða:
„Má ekki notast utan verksmiðjunnar.
Ekki til sölu", stóð á honum. Ég drakk
bjórinn á hlaupum í mannþvögunni.
Mér fannst hann vera betri á bragðið en
allur annar bjór. Tekin var hópmynd af
okkur í þvögunni.
Maður fær sjokk
að sjá hafmeyna
Við fórum niður á Löngulínu. Skoð-
uðum hafmeyjuna sem er lítil kopar-
stytta á steini og maður fær sjokk þegar
maður sér hana í fyrsta sinn. Maður
verður fyrir vonbrigðum, finnst hún svo
lítil og ómerkileg. En hún er lagleg og
fíngerð ef skoðuð í ró. Á móti blasti við
risastórt hálfmálað skip í smíðum. Gam-
aldags skútur sigldu hjá. Þarna var allt í
Japönum sem voru að taka myndir af
hver öðrum.
Næst sáum við Amalienborg, höllina
sem drottningin býr í. Fyrir utan var
stórt steinlagt torg. Lífverðir stóðu við
litla rauða kofa. Ungir strákar í uniformi
og með svartar uppháar bjarnarskinns-
húfur. Greyin standa þarna hreyfingar-
lausir allan daginn. Ekkert.gaman. Hver
hafði pínt þá til að sinna þessu starfi.
Við brugðum okkur inn í Magasin Du
Nord. Það var aðallega til að fara á
piskeríið. Þetta er stóreflis verslun á
fimm hæðum; ys og þys. Fullt af fólki að
skoða og kaupa. Hægt að fá alit á milli
himins og jarðar. Karl á kjólfötum var að
sýna rauðan orm, sem skreið um lófann
og ofan í glas á dularfullan hátt, raf-
magnaðist einhvernveginn. Börn voru
að Itorfa á. Dönsku strákarnir klöppuðu
til að stríða karlinum. Það fannst mér
illa gert. Við töpuðum einum strák og
stelpu og létum kalla þau upp í hátalara-
kerfinu. Þegar þau komu blóðrauð niður
Farið í fína pelsabúð
Á Strikinu er krökkt af allskonar
búðum. Fataverslanir með diskófötum,
skartgripaverslanir, kínverskir restau-
rantar, pelsaverslanir, postulínsbúðir.
Allt það dýrasta. Ég fór inn í fína
pelsabúð. Sjálfur alveg staurblankur,
krakkarnir voru fyrir utan búðarglugg-
an. Ég benti á flottasta pelsinn, dragsíð-
an með hettu. Afgreiðslumaðurinn færði
mig úr sjóliðajakkanum og setti mig í
þykkan, kafloðinn og mjúkan pelsinn.
Mig svimaði er ég sá hvað stóð á verð-
miðanum. Kostaði sama og nýlegur
Volvo. Ósmeykur lét ég hann stjana í
kring unt mig eins og ég væri grossér. Ég
sá krakkarnir skellihlógu fyrir utan. En
ég hugsaði mér í alvörunni að kaupa
svona pels þegar ég væri orðinn frægur
rithöfundur. Þarna sjáið þið, innst í
huga ntínum er ég alltaf að gera ráð fyrir
að verða rithöfundur í framtíðinni.
„Heyrðu, ég ætla að athuga þetta
nánar. Kem kannski eftir tíu ár“, sagði
ég og brá mér i gisinn sjóliðajakkann.'
Afgreiðslumaðurinn brosti, en mér var
fuil alvara.
Við fórum fram hjá ostabúð þar sem
lyktin angaði langt út á götu og stærðeflis
oststykki voru inni með hnefa stórum
holum. Inn um glugga á smá kjötverslun
sá ég slátrara höggva kótilettur með exi.
Þarna var starf sem gerði gagn. Gerði
hann þetta af köllun eða nauðbeygður af
löngun eftir efnislegum gæðum. Nei. Ég
sá hann var að flauta og höfuðið vaggaði
til og frá. Og stórir spékoppar komu á