Tíminn - 13.11.1993, Blaðsíða 4

Menning
Laugardagur 13. nóvember 1993
Ósfqim ‘Tímanum
tiC hamingju
með nýtt útdt
Haukur og Olafur sf.
Rafverktakar
Búnaðarfélag
íslands
Akron hf.,
plastiðnaður
Síðumúla 31, s. 33706
SAMSKIP
Krókhólsi 6 • Sími: 67 1 900 »
Prentþjónusta
Guðmundar Steinssonar
Chalumeaux-tríóið
KLASSÍK
SigurSur Steinþórsson
Steinn Steinarr hélt lengi að Kale-
vala vaeri amma finnskrar stúlku
sem hann hafði verið í tygjum við
um skeið, og ýmsum kann að
detta sitthvað í hug um Chalum-
eaux-trióið, svo undarlegt sem
nafnið er. En þar kemur hinn
lærði dr. Hallgrímur Helgason til
hjálpar í Alfræði Menningarsjóðs
— tónmenntum, því chalumeau
þýðir skálmhom, hljóðfaeri sem
var forveri klarinettunnar. Og enn
þann dag í dag nefnist neðsta re-
gistur þess hljóðfæris chalumeau
(-aux er fleirtöluending).
Chalumeaux-tríóið er semsagt
þrir úr hópi vorra helstu klarin-
ettista — Sigurður I. Snorrason,
Kjartan Óskarsson og Óskar Ing-
ólfsson — sem spila tríó fyrir klar-
inettur og bassetthom, en basset-
thom er forveri klarinettunnar
eins og skálmhomið. Þeir félagar
hafa starfað saman í nokkur ár á
þessum vettvangi og komið fram
á Háskólatónleikum og víðar.
Á Háskólatónleikum miðviku-
daginn 10. nóvember flutti Chal-
umeaux- tríóið verk eftir Jósef
Haydn, Franz Schubert, Antonio
Salieri, Lúðvík Beethoven og
Wolfgang Mozart í Norræna hús-
inu fyrir fjölda þakldátra áheyr-
enda, sem þangað vom komnir
til að heyra fallega tónlist og hvíla
lúna heUa eftir ígrundanir morg-
unsins og búa sig undir strfð eftir-
miðdagsins. Þama var t.d. Jó-
hann Axelsson prófessor, kom-
inn beint úr hljóðstofu útvarps
þar sem hann mælti með hlaup-
um og annarri útivist í hádeginu.
ÖU vom verkin umritanir af ein-
hveiju tagi fyrir þessa hljóðfæra-
skipan. Sum vom uppmnalega
skrifuð fyrir tvö óbó og fagott eða
öngulhom, önnur vom útsetn-
ingar Chalumeaux-manna á fjar-
skyldari tónsetningum, eins og
æfingu án orða fyrir tvær söng-
raddir og fylgirödd eftir Schubert,
eða Adagio fyrir glerhöipu eftir
Mozart. Eitt af síðustu verkum
Mozarts — þó ekki þetta — var
reyndar Rondó K. 617 sem hann
samdi fyrir blinda stúlku sem var
glerhörpusnillingur, en um
hljóðfæri þetta segir hinn lærði
dr. Hallgrfmur: »mjög vinsælt
hljóðfæri, einkum á síðari hluta
18. aldar, endurbætt af Benjamín
Franklín. Misstórar glerskálar
snúast á láréttri stöng og em
núnar á röndum með rökum
fingurgómi eða með strokboga.'
Almennt hljómuðu þessi að-
skiljanlegu stykki bráðfallega í
leik þeirra Sigurðar, Kjartans og
Óskars — prýðileg upplyfting í
hádeginu.
Mótettukór
Hallgrímskirkju
KLASSIK
SigurSur Steinþórsson
Mótettukór Hallgrímskirkju hefur
löngum verið þekktur fyrir sinn
hreina hljóm, enda þráfaldlega
hlotið ágætiseinkunn í umfjöllun-
um kunnáttumanna. Stofnandi
hans og stjómandi er Hörður Ás-
kelsson, organisti Hallgrímskirkju,
og eins og oft vill verða hefur kór-
inn vaxið og bólgnað út með tím-
anum — á tónleikunum 7. nóv-
ember sungu 63 kórfélagar. En
þrátt fyrir fjöldann heldur kórinn
sínum hreina og fagra hljómi jafn-
framt því sem honum hefur aukist
kraftur með fjöldanum, sem von-
legt er, og getur nú simgið undra-
sterkt þegar við á.
Sunnudaginn 7. nóvember vom
sungin tvö verk, Sálumessa op. 9
eftir Maurice Dumflé (1902-
1986) og Óttusöngvar á vori eftir
Jón Nordal, sem frumfluttir vom
við mikil fagnaðarlæti í Skálholti
í sumar.
Duruflé samdi Requiem sitt árið
1947 fyrir kór, tvo einsöngvara
og stóra hljómsveit, en umskrif-
aði hljómsveitarpartinn síðar fyr-
ir orgel, og í þeim búningi var
verkið flutt nú. Sennilega hefði
verið heppilegra fyrir tónskáldið
að endursemja hljóðfæraþáttinn
fyrir orgel fremur en að umskrifa
hann, því raddir hinna ýmsu
hljóðfæra, t.d. kliðurinn í strengj-
unum, nutu sín ekki sérlega vel í
orgel-umskriftinni. Þar var hins
vegar hvergi við organistann
Hannfried Lucke að sakast, því
hann spilaði prýðilega vel. Verkið
er sagt vera undir gregorskum
áhrifum, auk þess sem það er
hæfilega nútímalegt, og tekst
tónskáldinu að bræða úr þessum
ólíku heimum áhrifamikla og
áheyrilega kirkjutónlist.
Einsöngvaramir Rannveig Fríða
Bragadóttir (mezzósópran) og
Michael Jón Clarke (barítón)
sungu fagurlega, og hafi ég ein-
hvem tíma haft einhveijar efa-
semdir um ágæti Rannveigar
Fríðu, þá em þær endanlega
horfnar eftir sönginn á sunnu-
daginn.
Sólhjartarljóð Jóns Nordals er
samið fyrir kór, tvo einsöngvara,
orgel, selló og slagverk. Hljóð-
færaleikarar vom Hannfried
Lucke, Inga Rós Ingólfsdóttir og
Eggert Pálsson, en einsöngvarar
Þóra Einarsdóttir (sópran) og
Sverrir Guðjónsson (kontraten-
ór). Verkið er mjög fallegt, ekki
síst einsöngskaflamir sem þau
Sverrir og Þóra fluttu Ijómandi
vel, og almennt hlýtur Sólhjartar-
ljóð að teljast vel heppnað verk
sem líklegt er til varanlegra vin-
sælda og langlífis. Textinn er úr
þremur áttum, Sólarljóðum frá
13. öld, latneskri sálumessu og
Ijóði eftir Matthías Johannessen.
Sumir segja að ljóðið sé dautt —■
„fáir meta Ijóðalestur, langar mig
í Dali vestur' — en sannlega er
það mikilvægt Kfsmark ef Ijóð
megnar að innblása tónskáld til
afreka. Tónlistin hefur orðið
bjarghringur margra Ijóða, verð-
ugra og óverðugra — hver mundi
þekkja Ijóð Múllers án laga Schu-
berts? meðan hinn ágæti en fá-
um-kunni sálmur Kolbeins
Tumasonar varð almenningseign
fyrir tilstilli lags Þorkels Sigur-
bjömssonar. Þetta eru dæmi um
mátt „symbíósu' eða samvinnu
ljóðs og lags til eilífs lífs, og sama
kann að gilda um Sólhjartarljóð.
Denni
dæmalausi
„Mundu það, Jói,
að það boðar
óhamingju að vera
hjátrúarfullur.“
© NAS/Disfr. BULLS

5-l\