Tíminn - 16.12.1995, Blaðsíða 14

14

Laugardagur 16. desember 1995
Kristín Steinsdóttir spjallar um nýjustu bók sína, stööu og flokkun
barnabókmennta og íslensku bókmenntaverölaunin:
„Brjóta á bama- og ung
lingabókahöfundum"
Kristín Steinsdóttir rithöfundur.
Kristín Steinsdóttir hóf rit-
höfundarferil sinn á því ab
hreppa íslensku barnabóka-
verblaunin fyrir bók sína,
Franskbraub meb sultu, árib
1987. Verblaunin eru veitt af
Vöku-Helgafelli og renna
eblilega til höfunda barna- og
unglingabóka.
Undir íslensku bókmennta-
verblaunin, sem Félag íslenskra
bókaútgefanda hefur nú veitt í
sex ár, eiga hins vegar ab falla
allar fagurbókmenntir sem
skrifaðar eru á íslensku og gefn-
ar eru út árið áður en verðlaun-
in eru veitt. Raunar koma ekki
allar fagurbókmenntir til
greina, þar sem útgefandi bókar
þarf að leggja hana fram til fé-
lagsins og borga með bókinni
25.000 krónur, en 12.500 með
barnabókum. Líkiega hafa fæst-
ir velt því fyrir sér að barna-
bækur hafa einnig verið lagðar
fram, en barnabók hefur hins
vegar aldrei verið tilnefnd til ís-
lensku bókmenntaverðlaun-
anna.
Vonlítið ab leggja
fram barnabók
Kristín er ósátt við afdrif
barnabóka hjá tilnefningar-
nefndunum og hefur það eftir
forleggjara að ekkert þýði að
leggja fram barnabók og hefur
þeim farið mjög fækkandi. Að
þessu sinni voru einungis
tvær barna-/unglingabækur
lagðar fram.
Hagur barnabókar
vænkast
Kristín telur þó að hagur
barnabókarinnar hafi fremur
vænkast hin síðustu ár, þó enn
þurfi að gera bragarbót á.
Meiri skilningur sé á því nú að
barnabókahöfundar, líkt og
aðrir, þurfi að geta stundað rit-
störfin í fullu starfi. Sú stað-
reynd að barnabókahöfundar
hafa starfað nokkuð vel saman
í samtökunum SÍUNG hafi
líka orðið til að menn tækju
sig alvarlegar og aukist metn-
aður.
Lesendur framtíðar-
innar í fanginu
„Barnabókin stendur höllum
fæti gagnvart fullorðinsbók-
inni. Við þurfum alltaf að vera
að minna á að við erum í
rauninni með lesendur fram-
tíðarinnar í fanginu og ef við
stöndum okkur ekki þá vaxa
heldur ekki upp neinir lesend-
ur."
„Mér finnst barnabókin
samt sem áður oftar tekin með
núorðiö þegar verið er að ræöa
um bækur. Annars hlær oft í
mér hundurinn þegar jólaver-
tíðin er afstaðin og veriö er að
gera úttekt á jólabókaflóðinu.
Þá hef ég lesið grein eftir grein
þar sem ekki er minnst á
barnabók, ekki frekar en það
hefði ekki verið skrifuð ein
einasta barnabók á íslandi.
Þetta verður náttúrlega að
breytast. Ef viö erum að ala
upp lesendahóp framtíðarinn-
ar, af hverju er þessi bók-
menntagrein þá ekki tekin
með? Eða fæðist bókaþjóðin
fluglæs og fullorðin?"
Fagurbókmenntir
fyrir börn
— Nú nefndir þú barnabœkur
sem bókmenntagrein hér á und-
an. Er þá ekki réttilega litið á
barnabókmenntir sem sér bók-
menntagrein, sem ekki beri að
verðlauna undir sömu formerkj-
um og fagurbókmenntir fyrir
fdlorðna?
„Minn draumur er sá að
þetta séu hreinlega fagurbók-
menntir. Og við sem erum að
skrifa fagurbókmenntir verð-
um að standa okkur og hljóta
uppskeru í samræmi vib þaö.
Það á ekki að hæla okkur sér-
staklega fyrir að við skrifum
fyrir börn, en við eigum held-
ur ekki að gjalda þess. En ég er
bara búin að sjá það ab þetta
er alltaf flokkað."
Kristín segir að þegar reynt
sé að hafa barnabækur undir
sama hatti og aðrar fagurbók-
menntir, eins og gert er í ís-
lensku bókmenntaverðlaun-
unum, þá verði þær alltaf út-
undan.
Brjóta á okkur
„Þetta sýnir náttúrlega að ef
við erum með í fagurbók-
menntapakkanum, þá er verið
að brjóta rétt okkar þarna. Þess
vegna er ég farin að hallast ab
því að bækur okkar verði að
flokka sem barnabókmenntir.
Þó að mér finnist sjálfri miklu
meira heillandi aö vib tölum
um fagurbókmenntir í heild
sinni. Ég er á móti þessari
skiptingu í barnabók, bók fyrir
unga, bók fyrir eldri krakka,
unglingabók, bók fyrir halta,
bók fyrir freknótta, fyrir rauð-
hærba ... Þetta er alveg út í
hött," og með þeim orðum
hló hún Kristín og sló botninn
í þessa umræðu.
Abrakadabra
Nýútkomin bók Kristínar, sú
10. á 8 árum, fjallar um töfra-
karlinn Arg sem býr í Svarta-
skógi í Þýskalandi og er lítill
og léttur, eins og abrir töfra-
karlar. Dag einn fýkur hann
svo af stað norður eftir Evrópu
þar til hann lendir hjá Alla
litla á Njólanesi. Eitthvað er
hann ósáttur við trjáleysi ís-
lands, en þar sem hann treyst-
ir sér ekki til að fljúga til baka,
verður hann að hafa vetursetu
á íslandi.
Argur grípur þá til þess ráðs
að töfra til sín Svartaskóg
smátt og smátt og allt sem
fylgir slíkum skógi: Hans og
Grétu, Rauðhettu, Þyrnirós
o.fl. Kveikjan að sögunni var
löngun Kristínar til að skrifa
sögu sem gerðist í skógi, en
eins og landið blasir við okkur
er slíkt nánast ógjörningur.
„Þannig að ég varð aö flytja
skóginn til okkar fyrst." Börn-
in í Njólanesi kynnast þessum
ævintýraverum þegar þau fara
að ramba um skóginn og þar
gerist ýmislegt ófyrirsjáanlegt.
Einnig lendir skógarfólkið í
alls kyns hremmingum, m.a.
vegna veðurfarsins.
Samskipti krakkanna við æv-
intýraverurnar eru ekki ein-
ungis á ljúfu nótunum og
töfrakarlinn Argur er ekki allur
þar sem hann er séður.
Ævintýrin mæta
nútímanum
„Ég er að reyna að flytja,
ekki bara skóg, heldur líka
aðra veröld hingað — sem eru
þessi erlendu ævintýri — og
láta venjulega krakka í nútím-
anum mæta ævintýrapersón-
unum og bregðast við eins og
íslenskir krakkar myndu
bregðast við í dag."
— Heldurðu að töfrakarlar
eins og Argur höfði til nútíma-
bama?
„Mig langaði til að láta
reyna á það. Taki maður göm-
ul ævintýri, t.d. H.C. Ander-
sens, og lesi þau eins og þau
koma fyrir, þá er ég hrædd um
að þau skili sér ekki nema til
örfárra. En hugmyndin sem
slík og ævintýrin innan ákveb-
ins ramma gera það."
Kristín prófar sögur sínar
ævinlega á börnum og segir
hún bókina frekar vera fyrir
yngri krakka grunnskólans.
„Þau kaupa hugmyndina al-
veg." Þau sem eldri eru treysti
þessum ævintýraheimi ekki
fyllilega lengur, eða eins og
einn tólf ára oröaði það við
Kristínu: „Þetta er orðið helvíti
óraunverulegt hjá þér!"
Vibtal: Lóa Aldísardóttir
f
Ov

!

d^öfeum félagömönnum
bonun, ötarföliöi og
lanbömönnum öUum

og farsælö komanöi árö
mcö þöfek fnrir þaö,
öem eraö líöa
Ka upfélag Hún ve tninga
Blönduósi - Skagaströnd