Tíminn - 13.04.1996, Blaðsíða 2

2
Laugardagur 13. apríl 1996
Herdís Storgaard: Skiptir öllu máli oð hjálmarnir séu rétt stilltir:
Rannsóknin ekki marktæk
Slysadeild: Lítill mœlanlegur árangur af hjálmanotkun veldur vonbrigöum:
Reiöhjólahjálmar lítil slysavörn?
„Þessi rannsókn þeirra er ekki
marktæk, að mínu mati. Ætli
maöur að skoða hvaða áhrif
það hefur þegar hjólreiðafólk
dettur á hausinn eða verður
fyrir bíl, eftir því hvort það er
hjálmlaust eða með hjálm á
höfbi þá verður líka ab skoða
þá síðarnefndu með tilliti til
þess hvort hjálmurinn hafi
setib rétt á höfði þess slasaöa.
Þab er ekki gert í þessari rann-
sókn og þar af leiðandi ekki
hægt ab draga þá ályktun ab
hjálmarnir komi ab litlu
haldi," sagði Herdís Storgaard
fulltrúi hjá Slysvarnarfélagi
íslands. En Tíminn bar undir
hana þær niburstöður rann-
sóknar á Slysadeild, að ekki
hefði verið marktækur munur
á tíbni höfubáverka hjólreiba-
manna eftir því hvort þeir
notuöu hjálma eba ekki.
„Ég hef spáb mikið í hjálma
og notkun þeirra m.a. í góðu
samstarfi við Umferðarráð.
Reynsla mín er sú að megin-
vandinn felst í því að hjálmarn-
ir eru í flestum tilfellum vitlaust
stilltir. Eg hef meðal annars gert
eins konar kannanir í þessum
efnum á börnum sem beðin
voru að koma með hjólahjálm-
ana sína í leikskólana þar sem
lögreglan hefur talað við þau
um hjólin og umferðina. Og þar
hefur komið i ljós að í 85-90%
tilfella eru hjálmarnir ekki réttir
á höfði barnanna. Þeir eru van-
stilltir og gera þess vegna tak-
markað gagn."
Herdís segir hjólahjálma
mjög háþróaðan öryggisútbún-
að. Vandinn sé hins vegar sá, að
Hjálmarnir hafa verib ómissandi hluti öryggisbúnabar reibhjóla.
fæstir foreldrar eyði tíma í að
lesa leiðbeiningarnar sem fylgja
þeim. Reiðhjólahjálmar séu
grunnir og gallinn liggi yfirleitt
í stillingunni. Rétt stilltur eigi
hjálmur að verja bæði hnakka
og enni. En fólk láti hann yfir-
leitt sitja efst á enninu og þar á
ofan laflausann í mörgum til-
fellum.
„Til að hjálmurinn siti rétt
þarf að stilla böndin. Hann þarf
að fara beint niður á höfuðið,
þannig að ennið sé varið. Og
böndin þurfa ab falla svo þétt að
andlitinu og undir hökunni, að
einungis sé hægt að smeygja
einum til tveimur fingrum milli
hökubandsins. Síðan á að prófa
hvort hægt er að hreyfa hann,
því rétt stilltur hjálmur á nær
ekkert að færast til á höfðinu.
Því vitað er að hjálmur sem ekki
situr rétt á höfði heldur hring-
landi laus aftur á hnakka gerir
ósköp lítið gagn." Nauðsyn á
því að hjálmar séu rétt stilltir,
jafnt á börnum og fullorðnum,
segir Herdís hafa verið staðfesta
í mörgum og umfangsmiklum
erlendum rannsóknum.
„Það verður því að taka þetta
atriði með í myndina ef gera á
marktæka rannsókn um þetta
efni," sagði Herdís Storgaard.
„Borin var saman tíbni höfub-
áverka hjá þeim sem höfðu
notað hjálm þegar slysið varb
og hinum sem ekki höfbu not-
að hjálm. Ekki var marktækur
munur, jafnvel eftir að leiörétt
hafði verib fyrir aldri, kyni og
áverkastigi". Þetta segir Karl
Kristjánsson á slysadeild
Sjúkrahúss Reykjavíkur sem í
Læknablabinu (4. tbl.'96)
greinir frá frá helstu nibur-
stöbum rannsóknar á áverk-
um eftir reibhjólaslys. Rann-
sóknin nábi annars vegar til
þeirra 175 Reykvíkinga sem
fluttir voru á slysadeild vegna
hjólaslysa árib 1994 og hins
vegar allra sem komu á slysa-
deild vegna reyðhjólaslysa á
árunum 1992-95, alls nærri
1.150 manns, eba hátt í 300 á
ári að meðaltali. Slys reyndust
algengust mebal 10-14 ára
barna, aballega vegna falls af
hjóli, sem mjög oft olli bein-
brotum.
Greinarhöfundur segir megin-
tilgang rannsóknarinnar þann
að kanna notkun hjólahjálma
og meta þá vernd sem þeir veiti
gegn áverkum á höfði. „Höfub-
áverkar er sá slysaflokkur sem
helst getur valdið varanlegum
skaða eba dauða eftir hjólreiða-
slys. Sá litli mælanlegi árangur
af hjálmanotkun, sem birtist í
þessari rannsókn, veldur von-
brigðum", segir Karl. Það kunni
þó að nokkru leyti ab stafa af
veikleikum í uppsetningu rann-
sóknarinnar og tilviljun.
Þótt notkun hjálma hafi farið
vaxandi reyndust aðeins 16%
hinna slösuðu hafa notað
hjálm. Mest er hjálmanotkun í
yngstu aldurshópunum, um
40%.
Af Reykvíkingum sem leituðu
á slysadeild eftir hjólaslys árið
1994 höfðu 21 slasast vegna
áreksturs hjóls og bíls, en hinir
154 vegna annarra orsaka, þó
aðallega vegna þess að þeir
höfbu dottið af hjólinu. Tæp-
lega fjórðungur hópsins, eða um
40 manns, voru beinbrotnir.
Alls 16 voru lagðir inn á spítala,
þar af 9 vegna beinbrota og 5
vegna höfuðáverka. Um 60%
hópsins, eða rúmlega 100 hinna
slösuðu voru yngri en 15 ára, en
fjölmennasti hópurinn vom 10-
14 ára börn. ■

Tiu ,
. hítalAS«"'kvc<",r
i lögu ■- ■
viðbrom'
AF/Æ f/G/f I//ST//Ð
/Æ/?/P ///£/?/V/G BK’/ftl
Ú /?£> ///?<$/? sá/e /j
1 Sagt var...
Leyfiö börnunum ab drepa sig
og bannib þeim þaö ekki
„Vissulega vil ég ab öll börnin mín
deyi hamingjusöm, þó ég kysi ab
þab gerbist ekki vib sjö ára aldur. En
leyfib börnum ab fljúga ef þau vilja
þab. Þetta hafbi ekkert meb aldur
hennar ab gera."
Móbir Jessicu Dubroff sem lést í flug-
slysi er hún reyndi ab slá heimsmetstil-
raun sem yngsti flugmaöur er flygi
þvert yfir Bandaríkin. Móbirin er furðu
kokhraust, ekki síst þar sem eiginma&ur
hennar fórst einnig í slysinu! DV í gær.
Hvaö viljiö þiö upp á dekk?
„Hvers vegna í ósköpunum er verib
ab ræba jafnrétti karla hérna í mibri
kvenréttindabaráttunni?"
Spyr Jóhanna Vilhjálmsdóttir sem vill
ab jafnréttisbaráttan sé háb í samstarfi
kynjanna. Mogginn í gær.
Kúponaþjóöfélagiö
„í dag þykir enginn mabur meb
mönnum nema hann sitji ab minnsta
kosti tvo klukkutíma á dag vib ab
klippa út kúpona á milli abalfunda.
Risin er upp ný stétt manna, sem
hefur ab atvinnu ab sitja abalfundi á
milli þess sem hún klippir kúpona.
Kúponistarnir hafa erft landib og
klippa þab meb skærum."
Skrifar Ásgeir Hannes í Tímann.
Ekki góö byrjun
„Reykjaneshryggurinn verbur undir-
lagbur af erlendum skipum og þab
er vægast sagt ekki gób byrjun ab
sleppa landhelgisbrjóti."
Össur Skarphébinsson í Alþýbublabinu.
Er hægt aö stoppa Kínverjana?
„Mér finnst samskipti Vesturlanda
gagnvart Kínverjum bera vott um
þab ab Vesturlönd vilji fá ab taka þátt
í hagvaxtarundrinu. Vegna hagvaxt-
arglýjunnar erum vib Vesturlandabú-
ar búnir ab hleypa Kínverjum þab
langt ab ég spyr sjálfa mig, og í leib-
inni abra, hvort vib reiknum þá meb
ab geta einhvern tímann stoppab
þá."
Svanfríbur jónasdóttir abspurb hvort
hún hyggist framfylgja erindi Amnesty
International ab mótmæla mannrétt-
indabrotum í Kína vib sendinefndina
kínversku.
Útvegsmenn í Eyjum hafa löng-
um haft það orð á sér að vera
hvorki feimnir við kónga né
presta og hvað þá fjölmiðla,
enda þekktir fyrir að rökstyöja
mál sitt tæpitungulaust. Eitthvað
virðL' þeim þó vera farið aö förl-
ast því á fundi með sjávarútvegs-
ráðherra í einum af sölum Hótel
Borgar í gær, neituðu þeir Sjón-
varpinu um myndatöku þar sem
þeir voru að reyna að telja ráð-
herranum hughvarf í málefnum
krókabáta. Ráðherra lét sig hins-
vegar ekki og skundaði eftir
fundinn í ræðustól Alþingis til að
að mæla með frumvarpi til laga
um breytingar á fiskveiðistjórn-
uninni, krókabátum til hagsbóta
en félagsmönnum í LÍÚ til ar-
mæðu.
Gestum heita pottsins í gær barst
skondin saga til eyrna er tengist
erjum séra Flóka Kristinssonar
og jóns Stefánssonar organista.
Jón mun hafa átt erindi í verslun
á dögunum er sérhæfir sig í út-
búnaöi fyrir hestamenn. Er hann
hafði lokið erindi sínu og var að
ganga út hnippti afgreiðslumað-
urinn í organistann og sagði
sposkur: „Svo vorum við að fá
hérna nýtt töfraefni. Vantar þig
ekki eitthvaö til að eyða flóka?"...