Morgunblaðið - 13.01.2006, Qupperneq 33

ALLT frá því að undirritaður
hóf afskipti af borgarmálum fyrir
sextán árum hefur hann flutt til-
lögur og ritað greinar um að
lækka beri þjónustugjöld barna,
unglinga, aldraðra og
öryrkja. Árið 1994
samþykkti borg-
arstjórn Reykjavíkur
samhljóða tillögu
hans um lág strætó-
fargjöld unglinga, en
í því fólst að þau voru
lækkuð til samræmis
við fargjöld aldraðra
og öryrkja. Ári síðar
tvöfaldaði R-listinn
unglingafargjöldin og
endurtók þann leik
árið 2001. Í dag þurfa
unglingar á aldrinum
12–18 ára að borga
250 krónur eins og fullorðnir fyrir
staðgreitt far með Strætó bs. eftir
nýjustu gjaldskrárhækkanir fyr-
irtækisins. Hækkun fargjalda
barna undir 12 ára aldri um 25%
vekur einnig sérstaka athygli.
Þessar hækkanir koma í kjölfar
þess að nýting almennings-
samgangna hefur minnkað um
6–8% á fyrstu 10 mánuðum liðins
árs. Margir telja að samdrátt-
urinn verði meiri þegar afleið-
ingar nýs og misheppnaðs leiða-
kerfis koma í ljós. Gjaldskrár-
hækkanirnar eru líklegar til að
gera ástandið enn verra.
Framsókn á móti
fargjaldalækkunum
F-listinn er eina aflið í borg-
arstjórn, sem hefur flutt tillögur
um fargjaldalækkanir og nið-
urfellingu strætófargjalda hjá
börnum, unglingum, öldruðum og
öryrkjum. Þessar tillögur hafa
ekki hlotið brautargengi hjá
R-lista flokkunum og er Fram-
sóknarflokkurinn þar engin und-
antekning. Einn kjörinna fulltúa
Framsóknarflokksins í skipulags-
nefnd á þessu kjörtímabili, Björn
Ingi Hrafnsson, hefur að und-
anförnu kvatt sér hljóðs um far-
gjaldamál Strætó bs. með afar
sérkennilegum hætti. Um það
vitnar m.a. grein eftir hann í
Morgunblaðinu 9. janúar sl. undir
heitinu „Ókeypis
strætó og bætt þjón-
usta“.
Tillögur annarra
fengnar að láni
Hugmyndir Björns
Inga um strætó-
fargjöld eru greini-
lega teknar upp úr
stefnuskrá og til-
lögum F-listans.
Enginn sem kynnir
sér stefnu og tillögur
F-listans í far-
gjaldamálum hjá
Strætó bs. þarf að
velkjast í vafa um það.
Í stefnuskrá F-listans, sem er
að finna á heimasíðunni f-list-
inn.is, segir m.a.:
„Brýnt er að efla almennings-
samgöngur til að draga úr yf-
irþyrmandi einkabílanotkun, sliti
á götum og mengun í borginni. Til
að auka nýtingu almennings-
samgangna ber að lækka og jafn-
vel að fella niður fargjöld í stræt-
isvagna fyrir unglinga að 18 ára
aldri ásamt öldruðum og ör-
yrkjum.“
Tillögur F-lista í borgarstjórn
Á borgarstjórnarfundi haustið
2003 flutti undirritaður tillögu um
að fargjöld unglinga yrðu lækkuð
á ný til samræmis við fargjöld
aldraðra og að fargjöld barna
yngri en 12 ára og öryrkja yrðu
felld niður. Margrét Sverrisdóttir,
varaborgarfulltrúi F-listans,
fylgdi tillögunni síðan eftir haust-
ið 2004 með því að flytja tillögu
um niðurfellingu fargjalda hjá
þessum hópum til reynslu í 6
mánuði. Á borgarstjórnarfundi 17.
janúar nk. mun undirritaður stíga
skrefið til fulls í samræmi við
stefnu F-listans og leggja til að
fargjöld barna, unglinga, aldraðra
og öryrkja verði felld niður til
frambúðar.
Mikill ávinningur
af tillögum F-listans
Miðað við þá gjaldskrá sem var
í gildi á liðnu ári mun niðurfelling
fargjalda hjá áðurnefndum hópum
kosta ríflega 200 milljónir króna á
ársgrundvelli. Það er lítil upphæð
miðað við þann ávinning sem af
niðurfellingunni gæti hlotist. Ef
hugarfarsbreyting og stórbætt
nýting strætisvagnanna næðist
fram myndi draga úr yfirgengi-
legri einkabílanotkun og mikilli
mengun í borginni, þar sem
heilsuspillandi útblástur frá bif-
reiðum og svifryk á götum borg-
arinnar fer oft yfir hættumörk.
Til að bæta enn frekar nýtingu
vagnanna og draga úr mengun af
þeirra völdum þyrfti að hafa
vagnana minni en nú er. Minni
vagnar væru ódýrari í rekstri og
innkaupum og gerðu aukna ferða-
tíðni og betri þjónustu mögulega.
Vonandi bera fulltrúar hins
sundurgliðnaða R-lista í borg-
arstjórn gæfu til að fella ekki enn
einu sinni tillögur F-listans til efl-
ingar almenningssamgöngum í
Reykjavík. Þar sem R-lista full-
trúarnir eru flestir á hröðum
flótta undan eigin verkum á þessu
kjörtímabili geta borgarbúar leyft
sér að vona það.
Björn Ingi og
strætótillögur F-listans
Ólafur F. Magnússon skrifar
um stefnuskrá F-listans ’Hugmyndir BjörnsInga um strætófargjöld
eru greinilega teknar
upp úr stefnuskrá og til-
lögum F-listans.‘
Ólafur F.
Magnússon
Höfundur er læknir og oddviti
F-listans í borgarstjórn.
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. JANÚAR 2006 33
UMRÆÐAN
Í MORGUNBLAÐINU var 18.
desember sl. birtur ritdómur um bók
sem nefnist „Landsvirkjun 1965–
2005“ og gefin var út í tilefni af 40 ára
afmæli fyrirtækisins
árið 2005. Sigrún Páls-
dóttir stýrði ritun bók-
arinnar,og samdi hana
að nokkru leyti. Meðal
annarra höfunda eru
Guðmundur Hálfdán-
arson og Unnur Birna
Karlsdóttir sem sömdu
kafla sem nefnist
„Náttúrusýn og nýting
fallvatna“.
Öll er bókin áhuga-
verð og vel samin og
ekki síst ofangreindur
kafli sem fjallar um
efni sem mikið hefur
verið rætt og deilt um
hér á landi að und-
anförnu; í tengslum við
Kárahnjúkavirkjun.
Þeim Guðmundi og
Unni Birnu tekst vel að
fjalla málefnalega og hlutlægt um
þetta eldfima efni. Í ritdóminum eru
tilgreind svohljóðandi ummæli úr
bókinni (á bls. 199): „ sami fossinn
getur trauðla knúið í senn rafala
orkuversins og hug og hönd skálds-
ins.“
Þetta er misskilningur, sem áreið-
anlega stafar af ókunnugleika. Það er
algengt víða um lönd að fossar – eða
öllu heldur vatnið sem um þá rennur í
náttúrulega ástandi – framleiði hvort-
tveggja í senn: Raforku og eftirsótt
hughrif á áhorfanda. Besta dæmið
um þetta eru líklega Niagarafoss-
arnir á landamærum Bandaríkanna
og Kanada. Þar eru stór vatns-
orkuver bæði Bandaríkjamegin og
Kanadamegin. Rennslið um fossana
er á hverjum tíma í samræmi við
samkomulag ríkjanna frá miðri síð-
ustu öld. Fossarnir draga árlega til
sín milljónir ferðamanna til að njóta
mikilfengleika þeirra. Hinn almenni
ferðamaður hefur enga hugmynd um
þetta samkomulag og leiðir ekki einu
sinni hugann að því hvort það sé yf-
irleitt til. Hann er ánægður ef áhrifin
eru í samræmi við væntingar hans –
eða sterkari.
Vøringfossinn í Vestur–Noregi er
annað dæmi um virkjaðan foss, fjöl-
sóttan af ferðamönnum. Dæmin eru
miklu fleiri víða um heim.
Á svipaðan hátt má örugglega
virkja Dettifoss án þess að hann
hætti að „knýja hug og hönd að
skrifa“ og Gullfoss án þess að hann
hætti að hrífa áhorfendur – sem
munu ekki einu sinni
leiða hug að því hvort
hann sé virkjaður eða
ekki. Hvað þá sjá það.
Það er svo reiknings-
dæmi í hverju tilviki hve
vel virkjanir borga sig
með þeim takmörkunum
sem af þessu leiðir. Við
Niagara, og miklu víðar,
hafa þær gert það.
Þessi umræða um
áhrif virkjana á fossa
ber þess vott hve
skammt við erum á veg
komin í nýtingu vatns-
orkunnar borið saman
við flest önnur iðnríki.
Það sýna orð eins og
„sunnudagsfoss“, þ.e.
foss sem er til á sunnu-
dögum en lítt eða ekki
aðra daga, og orða-
tiltæki, sem oft má heyra í um-
ræðunni, eins og að „hleypa vatni á
fossinn“, „skrúfa frá fossinum“ þegar
ferðamenn koma og fleira í þeim dúr.
Í þróuðum vatnsorkulöndum dettur
engum slíkt í hug heldur sjá menn til
þess að um fossana renni vatn hvort
sem nokkrir ferðamenn eru til að
horfa á þá eða ekki. Stjórnvöld hafa
þar beitt sér fyrir samkomulagi um
þetta milli orkufyrirtækja og fyr-
irtækja í ferðaþjónustu. Reynslan af
því fyrirkomulagi er yfirleitt góð.
Engin ástæða er til að ætla að okkur
muni takast verr til í því efni en öðr-
um þegar að því kemur að á það reyn-
ir. Nokkur tími er þangað til það ger-
ist. Við höfum nú nýtt 15% okkar
efnahagslegu vatnsorku og 26% eftir
Kárahnjúkavirkjun, borið saman við
60 til 90% og þar yfir í flestum iðn-
ríkjum. Sumir óttast að virkjanir fæli
ferðamenn frá landinu. Engin ástæða
er til þess ótta. Það sýnir reynslan frá
öðrum vatnsorkulöndum. Sviss hefur
nýtt yfir 90% sinnar efnahagslegu
vatnsorku. Ekki ber á öðru en að
landið sé samt eftirsótt ferðamanna-
land. Mörg fleiri dæmi mætti nefna.
Fossar geta í senn
knúið rafala og
skáld að skrifa
Jakob Björnsson
fjallar um orkumál
Jakob Björnsson
’Sumir óttastað virkjanir fæli
ferðamenn frá
landinu.‘
Höfundur er fyrrverandi
orkumálastjóri.
JÓNAS Kristjánsson, ritstjóri
DV, lætur hafa eftir sér í Blaðinu í
fyrradag að ef DV hefði ekki birt
fréttir af barnaníðingum „hefði
t.d. Thelma Ásdísardóttir ekki
getað skrifað sína bók“ og Morg-
unblaðið étur upp þessa fullyrð-
ingu hans í gær. Jónas eignar DV
ekki aðeins heiðurinn af bókinni
Myndin af pabba – saga Thelmu
sem ég skrifaði og kom út í haust,
heldur notar hana líka til að fegra
skarnblaðamennsku DV. Það var
ekki DV sem veitti Thelmu kjark-
inn til að segja sögu sína undir
nafni, heldur fundirnir sem hún
sótti hjá Stígamótum í rúman ára-
tug og stuðningurinn sem krafta-
verkakonurnar þar veittu henni.
Þar var Jónas víðsfjarri og enn
fráleitara að hann eða DV hafi
greitt götu mína. Ég byrjaði að
fjalla um kynferðisofbeldi árið
1994 þegar ég var blaðamaður á
vikublaðinu Eintaki en á þeim
tíma trúðu fáir því að menn
fremdu slíka glæpi hér á landi og
mættu Stígamótakonur litlum
skilningi á ritstjórnum landsins
þegar skorinorð skilaboð þeirra
hljómuðu yfir þjóðinni fyrir versl-
unarmannahelgar. Mig minnir að
á þeim tíma hafi Jónas haft mest-
ar áhyggjur af því að ekki væri
nógu mikið flutt inn af ódýrum
ostum. Ég hélt áfram að skrifa um
kynferðisglæpi þegar ég ritstýrði
Mannlífi og birti þar bæði sögur
karla og kvenna sem orðið höfðu
fyrir kynferðisofbeldi, flestar
skrifaði ég sjálf. Opinberar aftök-
ur DV hafa ekki orðið til að bæta
stöðu þeirra sem hafa þolað kyn-
ferðisofbeldi. Það hefur hins veg-
ar allt það hugrakka fólk gert sem
knúið er áfram af sterkum hug-
sjónum og hefur brotist út úr
þrúgandi heimi sektarinnar og
hjálpar nú öðrum til að gera það
sama.
Gerður Kristný
Heiðurinn er ekki
þinn, Jónas
Höfundur er skáld og rithöfundur.
ÁGÆTU Garðbæingar, á morg-
un, laugardaginn 14. janúar, gefst
ykkur kærkomið tækifæri til þess
að skera úr um hvernig framboðs-
listi sjálfstæðismanna verður skip-
aður í bæjarstjórnarkosningunum í
vor. Kosið verður á milli kl. 10 og 18
í félagsheimili sjálfstæðismanna í
Garðabæ, að Garða-
torgi 7.
Ég hef lagt áherslu
á að reka kosningabar-
áttu mína af heilindum
og með það að mark-
miði að sýna Garðbæ-
ingum fyrir hvað ég
stend og hverju ég get
áorkað með góðum
hópi fólks.
Ég hef verið með
opna kosningaskrif-
stofu á Garðatorgi síð-
an 10. desember og er
tilbúinn að standa vaktina áfram
fram að bæjarstjórnarkosningunum
hinn 27. maí næstkomandi.
Ég vil nota tækifærið og þakka
þeim bæjarbúum sem hafa gefið sér
tíma til að koma í heimsókn á kosn-
ingaskrifstofuna, sent mér tölvu-
póst eða hringt í mig til að ræða um
málefni Garðabæjar. Þessi tími hef-
ur verið mér dýrmæt reynsla og
uppspretta góðra hugmynda sem ég
mun búa að á næsta kjörtímabili.
Á aðalfundi fulltrúaráðs sjálf-
stæðismanna þann 6. desember sl.
lýsti ég því fyrst opinberlega yfir að
ég styddi Gunnar Einarsson sem
bæjarstjóraefni okkar sjálfstæð-
ismanna á komandi kjörtímabili. Ég
hef síðan komið þessari skoðun
minni á framfæri við ýmis tækifæri,
meðal annars í viðtali á fréttastöð-
inni NFS eins og finna má á heim-
síðu minni www.pall.is
Ég vil þó leyfa mér að árétta að
prófkjörið snýst um val á næsta
framboðslista sjálf-
stæðismanna. Það á að
vera hlutverk þess
hóps að leggja drög að
kosningabaráttu Sjálf-
stæðisflokksins í
Garðabæ næsta vor og
standa þannig að mál-
um að bæjarbúar fylki
sér að baki flokknum
og tryggi honum
áframhaldandi braut-
argengi.
Hefð er fyrir því að
meirihluti þeirra sem
veljast á framboðslista flokksins
komi sér saman um bæjarstjóraefni
sitt og slíkt val er að mínu viti í
anda þess lýðræðis sem við sjálf-
stæðismenn stöndum fyrir, líkt og
hvernig staðið var að ráðingu Gunn-
ars með stuðningi allra bæjarfull-
trúa Garðabæjar á síðasta ári.
Hvet alla Garðbæinga
til að taka þátt
Þátttaka bæjarbúa er forsenda
fyrir lýðræðislegri og eðlilegri
þróun í stjórnun Garðabæjar, en
niðurstaða prófkjörsins mun koma
til með að hafa áhrif á framtíðar-
forystu sjálfstæðismanna í Garða-
bæ. Góð þátttaka í prófkjörinu á
morgun gefur framboðslistanum
skýrt umboð. Því hvet ég alla
Garðbæinga til að taka þátt í próf-
kjörinu og hafa áhrif á hvernig
framboðslisti okkar verður skip-
aður, því til að ná árangri þarf að
hugsa stórt og hafa kjark til að
framkvæma.
Það er gríðarlega mikilvægt að
mynda öfluga forystu og virkja
kraft nýrrar kynslóðar til góðra
verka fyrir bæjarfélagið. Styrkur
okkar mun felast í samheldnum og
þróttmiklum hópi sem ég er tilbúinn
að leiða til sigurs í kosningunum í
vor.
Veljum kraft nýrrar kynslóðar.
Kraftur nýrrar kynslóðar
til forystu í Garðabæ
Eftir Pál Hilmarsson ’… hvet ég allaGarðbæinga til að taka
þátt í prófkjörinu og
hafa áhrif á hvernig
framboðslisti okkar
verður skipaður …‘
Páll Hilmarsson
Höfundur er bæjarfulltrúi og fram-
bjóðandi í 1. sæti í prófkjöri sjálfstæð-
ismanna í Garðabæ.
TENGLAR
..............................................
www.pall.is
Prófkjör Garðabær