Morgunblaðið - 10.06.2006, Qupperneq 8

8 LAUGARDAGUR 10. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Þetta er vonlaust, herra, það er alveg sama hvað ég nudda og skrúbba, þetta er eitthvert
gamalt ojbjakk.
Að undanförnu hefurreglulega veriðfjallað um akstur
utan vega og aðgerðir
stjórnvalda til þess að að
sporna við honum. Akstur-
inn virðist sífellt vera að
færast í aukana og áhyggj-
ur stjórnvalda vaxið sam-
hliða því. Stóraukin um-
ferð manna um svæði utan
vega er hins vegar ekki ný
af nálinni, sömu vandamál
risu í kjölfar aukins fjölda
hestamanna sem leitaði sér
nýrra svæða til þess að
stunda íþrótt sína. Þá tóku
menn höndum saman um að koma
upp bættri aðstöðu fyrir hesta-
menn, meðal annars með fjölgun á
reiðleiðum og endurbótum á þeim.
Yfirvöld og iðkendur torfæruakst-
ursíþrótta telja það sama vera upp
á teningnum varðandi akstur
vélknúinna ökutækja utan vega;
bæta þurfi þjónustu við hópinn og
upplýsa hann betur um afleiðingar
akstur utan vega.
Stjórnvöld líta aksturinn
alvarlegum augum
Áhyggjur stjórnvalda af þróun
utanvegaaksturs undanfarin ár
eiga sér eðlilegar skýringar. Í
kynningarriti Umhverfisstofnunar
um akstur utan vega er rakið
hversu víðtæk og langvarandi áhrif
akstur utan vega hefur á náttúr-
una. Hjólför farartækja raska ekki
einungis heildarsvip landsins og
skemma þannig ásýnd þess, heldur
verða förin að vatnsfarvegum í væ-
tutíð og stuðla þannig að jarðvegs-
rofi og langvarandi skemmdum.
Þá er einnig bent á að landfræðileg
lega landsins valdi því að vaxtar-
tími gróðurs sé mjög stuttur sem
aftur leiði til þess að náttúran get-
ur verið áratugi að jafna sig á slík-
um spjöllum sem utanvegaakstur
er.
Til þess að sporna við umferð
manna utan vega setti umhverfis-
ráðuneytið sérstaka reglugerð um
takmarkanir á umferð í náttúru Ís-
lands árið 2005. Þar kemur fram að
akstur utan vega sé bannaður, með
þeirri undantekningu að heimilt er
að aka á snævi þakinni og frosinni
jörð ef ekki er hætta á náttúru-
spjöllum. Umhverfisverndarsinn-
ar hafa þó talið að viðurlögin séu
ekki nógu ströng, lág fésekt nægi
einfaldlega ekki til þess að vera
mönnum víti til varnaðar.
Í sama streng tekur Sigríður
Anna Þórðardóttir, umhverfisráð-
herra, en í samtali við Morgunblað-
ið á dögunum sagði hún að til
greina kæmi að herða viðurlög og
skoða af fullri alvöru hvort gera
ætti upptæk ökutæki sem notuð
væru til utanvegaaksturs. Málið er
þó flóknara en svo að inngrip eins
ráðuneytis nægi til þess að upp-
ræta vandann. Utanvegaakstur
snertir ýmis önnur ráðuneyti svo
sem menntamálaráðuneytið og
samgönguráðuneytið. Auk þess er
atbeini sveitarfélaga nauðsynlegur
þar sem að það liggur í þeirra
verkahring að útvega iðkendum
torfæruíþrótta varanlega aðstöðu.
Það virðist því full ástæða til að
koma á fót samræmingarvettvangi
um málefnið í stað þess að menn
vinni hver í sínu horni og hafi ekki
árangur sem erfiði.
Að undanförnu hafa spjótin
fyrst og fremst beinst að öku-
mönnum torfærubifhjóla, þótt all-
ur utanvegaakstur sé litinn mjög
alvarlegum augum að sögn Andr-
ésar Arnalds, fagstjóra Land-
græðslunnar. Ástæða þess kann að
vera gífurleg aukning á innflutn-
ingi torfærubifhjóla, en samkvæmt
tölum Umferðarstofu var 70 pró-
senta aukning á innflutningi þeirra
á milli áranna 2004 og 2005. Aðeins
er talið að um þriðjungur eigenda
torfærubifhjóla sé skráður í skipu-
lagðan félagsskap og því mun erf-
iðara að ná til hópsins í heild sinni,
koma skilaboðum á framfæri og
veita fræðslu. Þetta gæti þó lagast
á næstunni, í kjölfar aukins sam-
starfs stjórnvalda og samtaka vél-
hjólaíþróttamanna.
Flækingshundar í kerfinu
Að auki virðist vera sem tor-
færubifhjólin séu hálfgerðir flæk-
ingshundar í kerfinu. Þannig er
skráningu oft ábótavant, ökurétt-
indi ekki til staðar, tryggingamál í
ólestri og reglur um notkun hjól-
anna virtar að vettugi. Til þess að
ráða bót á þessu telur Brynhildur
Georgsdóttir, framkvæmdastjóri
ökutækjasviðs Umferðarstofu,
þörf á að skýra umhverfi torfæru-
hjólanna betur.
Hrafnkell Sigtryggsson, for-
maður Vélhjólaíþróttaklúbbsins,
segir að sín samtök hafi varað við
þeim vanda sem nú blasir við
stjórnvöldum í mörg ár. Hann tel-
ur skilningsleysi og úrræðaskort
stjórnvalda hafa leitt til þess að um
raunverulegt vandamál sé að
ræða. Lausnin felist ekki í því
herða lögin, eins og umhverfisráð-
herra hafi ýjað að, heldur fyrst og
fremst í því að koma til móts við sí-
aukinn fjölda iðkenda þessarar
akstursíþróttar. Þannig þurfi hið
opinbera og sveitarfélögin að axla
ábyrgð með því að byggja upp
aksturssvæði fyrir þennan hóp.
Vélhjólamenn séu allir af vilja
gerðir og reiðubúnir til þess að
leggja hönd á plóg við þá uppbygg-
ingu.
Fréttaskýring | Utanvegaakstur hefur færst
í aukana að undanförnu
Þyrnir í augum
náttúruvina
Skeytingarleysi vegfarenda gagnvart
náttúrunni hefur þegar leitt til mikils tjóns
Allur akstur vélknúinna ökutækja bannaður.
Skera upp herör gegn
utanvegaakstri

Ferðaklúbburinn 4x4, Vél-
hjólaíþróttaklúbburinn, Land-
græðsla ríksins og Umhverf-
isstofnun hafa snúið bökum
saman við undirbúning að her-
ferð gegn utanvegaakstri. Átak-
inu er ætlað að koma af stað hug-
arfarsbreytingu meðal þeirra
sem stunda utanvegaakstur og
stuðla að aukinni virðingu hóps-
ins fyrir íslenskri náttúru. Fjár-
öflun fer nú fram en ætlað er að
átakið hefjist von bráðar.
Eftir Friðrik Ársælsson
fridrik@mbl.is