Morgunblaðið - 29.09.2006, Blaðsíða 40

40 FÖSTUDAGUR 29. SEPTEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
SKEMMTIKRAFTURINN Ómar
Ragnarsson er alveg óborg-
anlegur. Stjarna hans hefur þó
aldrei risið hærra en nú. Ómar
stendur á hátindi frægðar sinnar
sem sprelligosi og hrekkjalómur.
Hverjum öðrum hefði tekist að
plata 10–12 þúsund manns í svo-
kallaða mótmælagöngu gegn
Kárahnjúkavirkjun? Víða um land
ómar hlátur þjóðarinnar yfir vel
heppnuðu uppátæki skemmti-
kraftsins.
Meira að segja virðuleg og vel
menntuð persóna eins og fyrrver-
andi forseti Íslands (sameining-
artákn þjóðarinnar) sem notið hef-
ur mikillar vinsældar almennings,
kokgleypti agnið og renndi eflaust
ekki í grun stráksskapurinn í Óm-
ari, þar sem hún birtist í fremstu
fylkingu göngumanna og taldi sig í
veigamiklu hlutverki.
Göngumenn voru án efa í
þeirri góðu trú að þeir gætu
með þátttöku sinni komið í veg
fyrir að Kárahnjúkavirkjun
verði að veruleika og þar með
starfsemi álvers Alcoa á Reyð-
arfirði.
Vitanlega verður virkjunin að
veruleika og álver Alcoa mun
taka til starfa á Reyðarfirði. Það
er löngu kominn tími til að and-
stæðingar virkjunarinnar átti
sig á því. Heiður Íslands er í
veði og gífurlegir hagsmunir
þjóðarbúsins og byggðar á Aust-
urlandi. Ekki er hægt að hætta
við áform sem þessi. Íslendingar
yrðu að athlægi um allan heim
og engir gætu treyst því að þeir
stæðu við samninga sem gerðir
hafa verið við þá. Íslendingar
myndu glutra niður ærunni.
EMIL THORARENSEN,
íbúi á Eskifirði.
Skemmtikrafturinn
Ómar
Frá Emil Thorarensen:
ENN eru menn farnir að jagast um
það, hvort rétt sé að hefja hvalveiðar
eða láta það ógert.
Í mínum huga er það kristaltært,
að hvalveiðar eiga að hefjast – ekki
seinna en strax. Verði það ekki gert,
þá hrynur íslenskur sjávarútvegur.
Það er ekkert flóknara. Viljum við
það? Ætli það kæmi ekki við einhvern.
Ætli það kæmi ekki
tómahljóð í ríkiskass-
ann, um leið og þjóðin
yrði að herða sult-
arólina.
Það vita allir, sem
vilja vita, að í sjónum lif-
ir ein tegund af annarri.
Þar er ekki gefið á garð-
ann; það verður hver að
bjarga sér. Ef ein teg-
undin stækkar, þá þarf
hún meira að éta.
Það er ekkert megr-
unarátak í gangi hjá
hvalahjörðinni sem
hringsólar friðuð um fengsælustu
fiskimið landsins. Hún étur og étur,
t.d. tvær milljónir tonna af loðnu á ári;
tvöfalt meira en meðalveiði okkar hef-
ur nokkru sinni verið. Sitthvað fleira
leggja hvalirnir sér til munns á sama
tíma, svona rétt til að bæta bragðið. Á
sama tíma er aflamark íslenskra fiski-
skipa skert aftur og aftur. En
það er til lítils fyrir okkur, að ætla
að byggja upp fiskistofna með minna
veiðiálagi, á sama tíma og hvölum í
sjónum fjölgar og fjölgar. Þeir éta ný-
liðunina í þorski, ýsu, ufsa og áfram
mætti telja.
Til skamms tíma voru veiðar á hvöl-
um alls ekki leyfðar, en fyrir nokkrum
árum hófust vísindaveiðar á hrefnu.
Þá umturnuðust ferðaþjónar um allt
land, sem töldu að með þessu væri
verið að leggja ferðaþjónustuna í rúst;
útlendingar væru ekki til með að
heimsækja þjóð, sem væri að dunda
sér við að drepa hvali. Hvað hefur
komið á daginn? Vísindaveiðar hafa
verið stundaðar árlega, en ferða-
mönnum fjölgar ár frá ári, ekki síst í
hvalaskoðunarferðir. Til dæmis hafa
aldrei komið fleiri ferðamenn í hvala-
skoðunarferðir til Húsavíkur í sumar,
að því er best ég veit.
Það er mikið rætt um hlýnandi veð-
urfar, sem veldur því að sjórinn hlýn-
ar líka. Einhverjir hafa gert því
skóna, að þetta sé ástæðan fyrir því,
að fiskifræðingar finna
ekki loðnuna. Hún hafi
ekki þolað hitann í sjón-
um.
Fleiri skakkaföll í líf-
ríkinu eru rakin til þess
sama, t.d. skortur á
sandsíli fyrir sjófuglinn
og sitt hvað fleira. Ég
skil ekki alveg þessar
röksemdir. Á mínum
uppvaxtarárum var hlý-
indaskeið, en það talaði
enginn um það þá,
Að slíkt gæti komið
illa við loðnu eða þorsk.
Þá var Pollurinn á Akureyri stundum
iðandi af loðnu og þorski í eltingaleik.
Fjörur við fjörðinn voru grár af
hrognum. Menn mokuðu líka upp síld,
jafnvel léttklæddir, þakklátir hlýind-
unum. Þá datt engum í hug, að allt
væri að fara á vonarvöl vegna nokk-
urra sólardaga.
Ég óttast að fiskifræðingar viti lítið
um hvaða áhrif hlýnunin kann að hafa,
eða hvernig samspil tegundanna í
sjónum gengur fyrir sig.
Loðnuveiðar voru ekki stundaðar
að ráði fyrr en síldin var uppurin. Nú
er síldin að koma upp aftur, en loðnan
að stríða okkur, farin í feluleik. Kol-
munni virðist vera í sókn, á sumum
grunnslóðum virðist hann koma í stað
loðnunnar á matseðil þorsksins.
Stundum eru menn að fá spikfeitan
þorsk, en þess á milli setja menn í
rýra ræfla. Það er talað um að loðnan
hafi forðað sér úr heita sjónum hér, en
á sama tíma á hún að hafa bjargað sjó-
fuglum við Færeyjar frá hung-
urdauða. Þar er sandsílið horfið, rétt
eins og hér, en þar er hlýrri sjór, að
því er best ég veit. Hvað er þá loðnan
að þvæla þar?
Það er mörgum spurningum ósvar-
að í þessu sambandi, spurningum sem
ef til vill verður aldrei svarað, svo
óyggjandi sé. Hitt er morgunljóst í
mínum huga, að hvalirnir éta orðið allt
of mikið af okkar nytjastofnum. Haldi
þeir því áfram óáreittir éta þeir ís-
lenskan sjávarútveg út á gaddinn.
Viljum við það? Nei, ég held ekki,
enda sýnir útkoman úr nýlegri skoð-
anakönnun, að íslenska þjóðin vill
hefja hvalveiðar. Jafnvel þeir sem
fara í hvalaskoðunarferðir. Þeir vita
sem er, að áfram verður hægt að
horfa á hvali, þótt hóflegur hluti
þeirra verði veiddur.
Eftir hverju eru stjórnvöld að bíða?
Hvalveiðiskipin eru tilbúin og hval-
stöðin í Hvalfirði líka. Hefjum hval-
veiðar og hvalskurð strax. Ég er viss
um að ferðamenn hópast í hvalstöðina
til að fylgjast með atganginum og ná
sér í rengi. Kjötið af þessum skepnum
verður ekki ónýtt, því margir telja það
lostæti. Verði matvælaframleiðsla
umfram þarfir í okkar heimshluta, þá
vitum við öll að stór hluti heimsbyggð-
arinnar sveltur á meðan hvalirnir eru
að éta okkur út á gaddinn.
Hefjum hvalveiðar strax
Sverrir Leósson
fjallar um hvalveiðar »Hitt er morgunljóst ímínum huga, að
hvalirnir éta orðið allt of
mikið af okkar nytja-
stofnum. Haldi þeir því
áfram óáreittir éta þeir
íslenskan sjávarútveg út
á gaddinn.
Sverrir Leósson
Höfundur er útgerðarmaður.
VELFERÐ einstaklinga í nú-
tímaþjóðfélagi hvílir á aukinni al-
mennri menntun og víðari skír-
skotun til hugtaksins menntun. Fólk
á öllum aldri þarf að eiga greiðan
aðgang að menntun við sitt hæfi og
þörf fyrir sí- og endurmenntun og
starfsþjálfun mun aukast. Orðið
hafa byltingarkenndar framfarir á
sviði tækniþekkingar
sem hafa haft afger-
andi áhrif á daglegt líf
fólks og stöðu þess á
vinnumarkaði. Und-
anfarna áratugi hafa
orðið verulegar breyt-
ingar á atvinnuháttum
landsmanna og allt
bendir til að vinnu-
markaður framtíð-
arinnar muni áfram
einkennast af hraða,
tækninýjungum og
auknu alþjóðlegu sam-
starfi.
Víðtæk almenn menntun, þjálfun
og sveigjanleiki í samsetningu náms
og starfs er mikilvægur þáttur í lífi
þeirra sem vilja fylgjast með og
auka hæfni sína og réttindi á vinnu-
markaði. Þetta ásamt sérhæfingu á
einhverju völdu sviði getur skipt
sköpum fyrir einstaklinginn til að
njóta sín og nýta hæfileika sína. Í
þessu samhengi mun menntun því
ekki einskorðast við formlega skóla
heldur einnig fræðslustofnanir fyr-
irtækja og stofnana og þeirra aðila
er vinna að velferðarmálum almenn-
ings.
Breyttir tímar kalla á aukna
náms- og starfsráðgjöf. Náms- og
starfsráðgjafar starfa meðal annars
innan formlega skólakerfisins, á
grunn-, framhalds- og háskólastigi.
Þeir starfa einnig á svæðisvinnu-
miðlunum sem eru starfræktar um
allt land, símenntunarmiðstöðvum
og fræðslumiðstöðvum og innan fyr-
irtækja eða í einkarekstri. Á þeim
tuttugu og fimm árum sem liðin eru
frá því Félag náms- og starfs-
ráðgjafa (FNS) var stofnað hafa
störf náms- og starfsráðgjafa og
starfsvettvangur þróast og breyst
mikið í takt við aðrar breytingar í
þjóðfélaginu á nær öllum sviðum.
Líta má á störf náms- og starfs-
ráðgjafa sem fyr-
irbyggjandi aðgerðir
sem stuðla að því að
einstaklingurinn njóti
sín í námi og starfi.
Auka þarf markvissa
náms- og starfsráðgjöf
og náms- og starfs-
fræðslu innan skóla-
stiganna þriggja og úti
á vinnumarkaðnum.
Mikið brottfall úr
framhaldsskólum hér á
landi er vísbending um
að brýn þörf sé fyrir
aukna náms- og starfs-
ráðgjöf. Aðgengi að upplýsingum
um þróun vinnumarkaðar og fram-
tíðarhorfur samhliða upplýsingum
um framboð menntunar er einn af
grunnþáttum í náms- og starfsvali
einstaklinga.
Upplýsingatækni býður upp á
marga nýja möguleika fyrir ungt
fólk og fullorðna, möguleika sem
auka virkni og ábyrgð einstaklings-
ins á eigin vali, framtíðarhug-
myndum og áformum. Þessi miðill
gefur hverjum einstaklingi tækifæri
til að þróa með sér hugmyndir og
áætlanir um eigin náms- og starfs-
feril í samráði við náms- og starfs-
ráðgjafa. Slík nálgun víkkar jafn-
framt starfssvið náms- og
starfsráðgjafa. Upplýsingabankar
og vandað námsefni á sviði náms- og
starfsfræðslu á tölvutæki formi auð-
veldar aðgengi að víðtækum og hlut-
lausum upplýsingum svo framarlega
að fólk hafi aðgang að tölvum, hvort
heldur í skólum, upplýsinga-
miðstöðvum eða á eigin heimili. Í
þessu sambandi er mikilvægt að
stjórnvöld hugi að gerð heildar-
upplýsingakerfis um nám og störf
hérlendis.
Öflug náms- og starfsráðgjöf þarf
að eiga sér stað í skólunum sjálfum
en hún þarf líka að vera til staðar
utan þeirra. Setja þarf markið á
náms- og starfsráðgjöf sem spannar
lífsferilinn allan. Huga þarf sér-
staklega að hópum í samfélaginu
sem eiga síður greiðan aðgang að
ráðgjöf, s.s. atvinnulausu ungu fólki
og ungu fólki sem ekki tengist skóla
og hefur flosnað upp úr námi af
ýmsum ástæðum eða hyggur á frek-
ara nám. Einnig þarf að huga að
einstaklingum úr atvinnulífinu sem
ýmist vilja bæta við sérmenntun
sína eða breyta um starfsvettvang
og leita ráðgjafar í þeim tilgangi að
afla sér upplýsinga um símenntun
og endurmenntun.
Efla þar samstarf atvinnulífs,
sveitarstjórna, mennta- og félags-
málayfirvalda og heimilanna. Með
sameiginlegri sýn, skilningi og að-
gerðum þessara aðila má auka sýni-
leg tengsl menntunar, færni og
starfa. Efling náms- og starfs-
ráðgjafar skiptir hér sköpum og
tryggir samkeppnishæfni íslensks
þjóðfélags.
Vika símenntunar
Ágústa E. Ingþórsdóttir
fjallar um símenntun »Efla þarf samstarfatvinnulífs, sveit-
arstjórna, mennta- og
félagsmálayfirvalda og
heimilanna.
Ágústa E. Ingþórsdóttir
Höfundur er formaður
Félags náms- og starfsráðgjafa.
HLÍÐASVÆÐIÐ er umkringt
stórum umferðaræðum; Miklubraut,
Lönguhlíð og Kringlumýrabraut.
Umferðin hefur forgang og til að
halda flæði hennar mega íbúar
hverfisins standa og bíða eftir því að
komast yfir götur hálfa leið og
standa svo og bíða enn lengur, í
hvaða veðri sem er, til að komast alla
leið. Einhverjum verkfræðisnill-
ingnum hefur dottið þetta fyr-
irkomulag í hug.
Annað atriði er vert að geta hér,
sem tengist reyndar einnig snilld
verkfræðinnar, og það er þrenging
Lönguhlíðar sunnan megin við
Miklubraut. Fyrir utan það að frá-
gangur er undarlegur, þá hefur
hönnun þrengingarinnar ekki verið
útpældari en svo að enn meiri stífla
hefur myndast norðan megin Miklu-
brautar og þurfa íbúar þeim megin
að bíða 10-15 mínútur í röð eftir að
komast inn í göturnar þar sem þeir
búa og heim eftir vinnu.
Þriðja og síðasta atriði er hrað-
akstur og stundum ofsaakstur í
Stakkahlíð, Skaftahlíð og Bólstað-
arhlíð. Íbúum til undrunar virðast
sumir bílstjórar halda að þeir séu
komnir á Formúlubraut. Bara svona
til að minna þá á, þá er þetta íbúða-
hverfi þar sem börn eru að leik og
geta skotist án fyrirvara út á götuna.
Undirrituð hefur sent skólum
hverfisins bréf þar sem beðið var um
að nemendur, starfsfólk og foreldrar
hægðu á sér, stoppuðu við gang-
brautir og síðast en ekki síst ækju
ekki framúr við gangbrautir, en
nokkuð hefur verið um slíkt síðast-
liðin misseri.
Ekki var að spyrja að því að flestir
skólarnir tóku vel í þessa beiðni og
komu beiðninni á framfæri og í kjöl-
farið hefur umferð lagast í hverfinu.
Þegar hinir áðurnefndu höfðu lag-
fært akstursmáta sinn kom því mið-
ur í ljós að starfsfólk og/eða viðmæl-
endur 365 miðla eru enn á
Formúlubrautinni á leið til vinnu og/
eða í viðtal. Hafa nokkrir íbúar í
hverfinu lagt til að einhver standi á
morgnana með Formúlufána og
sveifli honum fyrir þeim starfs-
mönnum/viðmælendum sem fara
hvað hraðast um íbúðahverfin. Það
er því rétt að leiðrétta það fyrir
þessum aðilum að hámarkshraði í
þessu hverfi hefur aldrei verið 50
km/klst né heldur 80 km/klst. Hann
er 30 km/klst.
Skemmst er að minnast þess einn
fagran sunnudagsmorgun sl. vetur
er bifreið merkt NFS/Stöð 2 keyrði
á ofsahraða upp Skaftahlíðina. Er
einn íbúana fór á stúfana, og já,
mjög svo æstur, að finna hinn
ábyrga starfsmann fyrirtækisins
hoppaði sá síðarnefndi um fyrir utan
stúdíóið og hrópaði „Sannaðu það,
sannaðu það“! Spurning hvort þetta
séu gildi hinnar nýju fréttastöðvar?
Nú veit undirrituð ekki hvort er
um alla starfsmenn, foreldra, nem-
endur, eða viðmælendur að ræða, en
það eru vinsamleg tilmæli að við get-
um öll búið í sátt og samlyndi og
sýnt hvert öðru virðingu til dæmis
með því að keyra á löglegum hraða
um hverfin, stansa við gangbrautir
svo börnin komist í skólann og hætta
að sýna dónatákn og steyttan hnef-
ann í umferðinni.
GUÐRÚN H. A.
EYÞÓRSDÓTTIR,
íbúi í Hlíðahverfi og áhugamann-
eskja um umferðarmál.
Formúlan, 365 miðlar
og dónatáknin
Frá Guðrúnu H. A. Eyþórsdóttur:
Morgunblaðið/Sverrir
Sagt var: Hann er í íslensku sendinefnd í Lundúnum.
RÉTT VÆRI: Hann er í íslenskri sendinefnd...
Eða: ...í hinni íslensku sendinefnd...
Eða: ...í íslensku sendinefndinni...
Gætum tungunnar