Morgunblaðið - 29.09.2006, Blaðsíða 38

38 FÖSTUDAGUR 29. SEPTEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Á UNDANFÖRNUM vikum hafa
landsmenn mátt láta yfir sig ganga
hamfarafregnir úr umferðinni á veg-
um landsins. Nú berast þau furðu-
legu tíðindi frá Skálholti í Bisk-
upstungum, þeim sögufræga
menningarstað, að dómorganist-
anum Hilmari Erni Agnarssyni hafi
verið sagt upp störfum,
að sagt er vegna skipu-
lagsbreytinga, sem
gjarnan er viðhaft þeg-
ar verja þarf óverð-
skuldaðar og kannski
beinlínis rangar geð-
þóttaákvarðanir mis-
viturra mann við að
reka fólk.
Hilmar Örn var ung-
ur að árum ráðinn til
þessa mikilsverða
starfs og af öllum öðr-
um starfsmönnum
Skálholtsstaðar ólöst-
uðum, hefur þessi óvenju fjölhæfi
tónlistarmaður átt mikinn þátt í því
að halda uppi hróðri þessa merka
menningarseturs, sem sveitungar
hans og við íbúar Árnesþings og
landsmenn allir hafa notið og sem
ótalinn fjöldi einstaklinga hefur
fengið að vera beinn þátttakandi í, já
fólk á öllum aldri. Vinur minn og
ágætur leiðtogi, séra Bernharður
Guðmundsson, er nú horfinn úr
starfi rektors Skálholtsskóla eftir
frábært og fjölþætt starf við að
koma sem flestum landsmönnum í
Skálholt, til að eiga þar góðar stund-
ir við uppbyggilega fræðslu og góða
samveru.
Hið sama hefur Hilmar Örn líka
verið að gera og ekki bara á sveitar-
og héraðsvísu heldur fyrir alþjóð.
Hversvegna gerist þetta nú þegar
sr. Bernharður hættir? Er nema von
að maður spyrji? Já og margar
spurningar vakna hjá okkur Árnes-
ingum við þessi válegu tíðindi og
þeim verður að svara, því okkur
kemur málið við.
Höfðu fyrirhugaðar skipulags-
breytingar verið bornar undir Hilm-
ar Örn, og var það kannað hvort þær
væru honum að skapi?
Skipta litlu sveitakirkjurnar í
Biskupstungum, á Torfastöðum, í
Bræðratungu, í Haukadal, já og nú í
Úthlíð, með sína fámennu söfnuði
engu máli fyrir ráðamenn á bisk-
upssetrinu Skálholti?
Hefur fjölbreytni og afburða
hjálpsemi Hilmars Arnar við hin
ólíkustu tónlistarsvið
kannski ekki verið for-
ystunni þóknanleg?
Við Tungnamenn vit-
um hvað þessi ungu
hjón í Skálholti, Hilmar
Örn og Hólmfríður,
hafa gefið mikið af sér
til samfélagsins þessi
ár sem þau hafa starfað
hér í sveitinni. Við vilj-
um líka trúa því að
stjórnendur Skálholts-
staðar hlusti á okkur
og meti að verðleikum
stuðning okkar Bisk-
upstungnamanna við uppbyggingu
og við starfrækslu þessa merka
menningarseturs um áratuga
skeið, undir metnaðarfullri og far-
sælli forystu séra Sigurbjörns Ein-
arssonar, biskups, bóndasonarins
frá Iðu í Biskupstungum.
Það er alveg á hreinu að við, fyrr-
verandi og núverandi Tungnamenn,
viljum veg Skálholtsstaðar sem
mestan, við viljum líka mega njóta
þess að fá þaðan áhugaverða leið-
sögn og afburða forystu eins og við
höfum notið um árabil.
Því spyrjum við, hvað næst? Verð-
ur biskupsfrúnni í Skálholti kannski
bannað að stýra og vera í far-
arbroddi fyrir metnaðarfullu grunn-
skólastarfi, í Bláskógabyggð og víð-
ar?
Undir stjórn Arndísar Jónsdóttur,
skólastjóra og biskupsfrúar, hefur
náðst sá metnaðarfulli árangur, að
koma Barnaskólanum í Reykholti í
Biskupstungum í röð fremstu
menntastofnana á Íslandi á því
skólastigi. Nú stýrir hún ekki bara
grunnskólastarfi í Bláskógabyggð,
heldur og líka í Grímsnes- og Grafn-
ingshreppi. Þannig straumar eiga að
liggja til héraðsins og þjóðarinnar
allrar frá Skálholti.
Ágætu stjórnendur Skálholts-
staðar, takið ekki fyrir metn-
aðarfullt uppfræðslu- og menningar-
starf íbúa og starfsmanna þessa
fræga menningarseturs þjóð-
arinnar, með einhverjum fljótfærn-
islegum ákvörðunum, leyfið því
áfram að blómstra með áframhald-
andi fræðslu- og tónlistarstarfi eftir
því sem við á undir stjórn hins hæfa
tónlistarmanns Hilmars Arnar Agn-
arssonar og með ljúfmannlegum
stuðningi hans við aðra tónlist-
armenn, innlenda sem erlenda, sem
sótt hafa staðinn heim, um langt ára-
bil. Skálholtsstaður hefur lifað sín
hnignunarskeið. Síðustu ártugi hef-
ur hann vaxið með ótrúlegum hraða í
að verða einn ástsælasti staður þjóð-
arinnar í margvíslegu menning-
arlegu tilliti, kirkjulegu og ekki síð-
ur sem miðstöð fræðslu
tónlistarflutnings á Íslandi og þar
ber mörgum að þakka frábært starf.
Kæru vinir og stuðningsmenn
Skálholts, höldum áfram að byggja
upp metnaðar- og menningarfullt
starf staðarins, þar er að mínu mati
hlutur okkar Sunnlendinga og
ábyrgð mikilsverð. Það er einlæg
skoðun undirritaðs að þar gegni
dómorganistinn Hilmar Örn Agn-
arsson veigamiklu hlutverki, hér eft-
ir sem hingað til, þrátt fyrir ein-
hverjar skipulagsbreytingar sem
kann að þurfa að gera.
Hvað er að gerast í Skálholti?
Hafsteinn Þorvaldsson fjallar
um uppsögn dómorganistans í
Skálholti
»Hefur fjölbreytni ogafburða hjálpsemi
Hilmars Arnar við hin
ólíkustu tónlistarsvið
kannski ekki verið for-
ystunni þóknanleg?
Hafsteinn Þorvaldsson
Höfundur er fyrrverandi formaður
UMFÍ og áhugamaður um tónlistar-
starfsemi.
JAKOB Björnsson, er við sama
heygarðshornið í Morgunblaðinu
hinn 13. og 19. september síðastliðinn
og heldur áfram bábiljum um margar
gengnar kynslóðir. Eitt af því sem
hann segir sanna óraunsæis- og
hræðslukenningu sína er að lands-
menn höfðu þá skyn-
samlegu venju í heiðri
um aldir að ferðast ekki
um fjöll og öræfi án
þess að eiga brýnt er-
indi um þær slóðir.
Fullyrðir að það hafi
verið vegna hræðslu við
einhverjar hálend-
isóvættir. Nefnir þó
engar heimildir fyrir
spunasagnfræðinni.
Á landnámsöld fóru
landsmenn um allt
landið og allar aldir síð-
an og höfðu af því nytj-
ar á fjöllum og heiðum án nokkurrar
hræðslu við ímyndaðar óvættir orku-
málastjórans. Um það eru hundruð
traustra heimilda, sem flestir lands-
menn þekkja, allt frá Landnámu til
ferðabóka Þorvaldar Thoroddsen.
Óþarfi að sóa dýrmætu prentrými
Morgunblaðsins í upptalningu á því
sem flestum er kunnugt.
J.B. endurtekur mikla hneykslun
sína vegna þess að einhverjir mót-
mælendur Kárahnjúkavirkjunar
höfðu ekki komið á það landsvæði en
getur þess aldrei að þeir sem harðast
og mest börðust fyrir virkjuninni
höfðu aldrei augum litið allt það land-
svæði sem fer undir Hálslón og Kára-
hnjúkastíflu og gerðu sér enga grein
fyrir stærð þess eða verðmæti órask-
aðs, enda bera þeir enga ábyrgð á
framkvæmdunum, kostnaði við þær
og afleiðingum þeirra fyrir íslenska
náttúru.
Getur verið að það sé satt að í
Gufudalssveit hafi það verið trú
manna um aldir og langt fram á 20.
öld að á hálendinu væri allt krökkt af
þeim óvættum sem JB fullyrðir sí-
fellt að hafi verið trú kynslóða
margra alda að þar væru og sætu
fyrir ferðamönnum? Er
ekki líklegra að hann
hafi lesið yfir sig af
þjóðsögum, við kerta-
ljós í lítilli baðstofu,
misskilið þær, orðið
bergnuminn og sé enn í
einhvers konar hug-
lægum tröllahöndum?
Er það líka skýring á
þeim 30 teravöttum,
sem hann segist hafa
mælt að séu virkjanleg í
vatnsföllum Íslands?
Það blasir þó við, þegar
teknar eru með í það
mælingadæmi hagfræði og umhverf-
issiðfræði eru teravöttin 21–22, færri
þegar tekið er nauðsynlegt tillit til
annarra atvinnugreina, ímyndar
landsins og náttúru. Örlar á mennta-
hroka hjá JB, gagnvart kynslóðum
síðmiðalda sem bjuggu oftast við
harðæri, jafnframt kúgun kirkju- og
konungsvalds? Héldu samt velli þótt
þær ættu ekki kost á langskólagöngu
og erlendum fjárfestingum. Á 18. öld
bárust fyrst upplýsingar til Íslands
um rafmagn og eiginleika þess (í
miðri trölla- og draugatrúnni) á 19.
öld sást orðið rafmagn fyrst í íslensk-
um orðabókum, þá voru margir úti-
legumenn, tröll og draugar enn á lífi,
en sauðaþjófum hafði mjög fækkað.
Fyrstu íslensku raffræðingarnir og
rafvirkjarnir, þeir sem ruddu braut-
ina fyrir rafvæðingu landsins, ólust
upp í torfbæjum og voru ekki lang-
skólagengnir.
Hreinskiptinn heiðursmaður sem
ekki má vamm sitt vita upplýsti í
blaðaviðtali hvert væri orkuverð LV
til Fjarðaáls, LV-stjórar brugðust
hinir verstu við þeim upplýsingum og
sögðu hann bæði trúnaðarbrjót og
ósannindamann ,,fréttir RÚV“.
Örugglega einsdæmi að þannig tali
ríkisforstjórar um stjórnanda
stærsta viðskiptavinarins. En sann-
leikanum verður víst hver sárreið-
astur og er einskis svifist í leynd-
arvörninni fyrir ,,smánarverðið“. Nú
liggur fyrir að kostnaðarverð Kára-
hnjúkavirkjunar verður a.m.k. 120
milljarðar, umframkostnaðurinn
verður ekki falinn með enronskum
bókhaldsbrellum. En sé rétta verðið
það verð sem LV-stjórar fullyrða að
fáist fyrir orkuna til Fjarðaáls hlýtur
það verð að stórhækka verðmatið á
Landsvirkjun og þar með verðmæti
hlutar Reykjavíkurborgar í LV, jafn-
vel um tugi prósentna. Það hlýtur svo
að vera viðskiptabrandari ársins ef
rétt reynist að Reykjavíkurborg
verði áfram í ábyrgð fyrir skuldum
LV skv. hlutfalli þess eignarhlutar
sem Reykjavíkurborg selur rík-
issjóði! Er áframhald ábyrgðar
kannski eitt af skilyrðum lán-
ardrottna fyrir sölu á eignarhlut-
anum?
Ljót er lýsingin á forustumönnum
stóriðjuflokkana, þeir muni dulbúast
og þykjast miklir umhverfis- og nátt-
úruverndarar, fram yfir alþing-
iskosningar að vori, en nái þeir auð-
sveipum meirihluta á þingi muni þeir
sýna sitt rétta andlit og halda áfram
,,hernaðinum gegn landinu“ JB til
mikillar ánægju.
Næst þjóðarsátt um nýtingu orku-
auðlinda með blekkingum og rang-
færslum ofvirkjunarforkólfa?
Draumur orkumálastjórans fyrrv.,
um veruleikaland, leikfanga- og
skemmdarverkaland ofvirkj-
unaróvita á miðhálendinu, að það
landsvæði verði allt þakið stíflum,
lónum, háspennumöstrum, línum og
vegum, verður aldrei að veruleika.
,,Rök“ ofvirkjunarforkólfa, eru alltaf
þau sömu, við græðum svo mikið á
því, er áróðurssíbyljan.
Draumaland þjóðarinnar á miðhá-
lendi Íslands er veruleiki sem hún
mun standa traustan vörð um og
koma í veg fyrir að það veruleikaland
verði að bráð framkvæmdagráðugum
ofvirkjunaróvitum og skipulags-
spekúlöntum. Sagan mun dæma
frekari framkvæmdir og áætlanir
Landsvirkjunar um virkjanir á
miðhálendinu, ásamt meðfylgjandi
skemmdarverkum gegn náttúru
miðhálendisins, samsæri óvita, gegn
þjóðarhag, farsæld og hamingju
lands og þjóðar.
Samsæri ofvirkjunaróvitanna?
Hafsteinn Hjaltason fjallar um
náttúruvernd og gerir at-
hugasemd við skrif Jakobs
Björnssonar
» Sagan mun dæmafrekari framkvæmd-
ir og áætlanir Lands-
virkjunar um virkjanir á
miðhálendinu, ásamt
meðfylgjandi skemmd-
arverkum gegn náttúru
miðhálendisins …
Hafsteinn Hjaltason
Höundur er vélfræðingur
og náttúruvinur.
MORGUNBLAÐIÐ er málgagn
Sjálfstæðisflokksins, það leynist
fáum og sést ekki
hvað síst á því hvað
blaðið ákveður að
fjalla ekki um eins
Guðjón Arnar Krist-
jánsson, formaður
Frjálslynda flokksins,
greindi réttilega frá í
nýlegri grein að
Morgunblaðið kysi að
þegja um framlag
Frjálslynda flokksins
til þjóðmála.
Í stað þess að bæta
úr þessari þöggun og
birta veglegt viðtal
við formann Frjáls-
lynda flokksins, þá
hafa ritstjórar Morg-
unblaðsins dundað sér
við, í skjóli nafn-
leyndar, að snúa út úr
orðum Guðjóns Arn-
ars Kristjánssonar
sem voru á þá leið að
Frjálslyndi flokkurinn
væri til vinstri við
bæði Sjálfstæðis- og
Framsóknarflokkinn.
Ekki var það vegna
þess að skoðanir formanns Frjáls-
lynda flokksins hefðu breyst heldur
hafa bæði Sjálfstæðis- og Fram-
sóknarflokkur færst mjög til hægri
og aukið mjög ójöfnuð á Íslandi.
Það er einnig staðreynd að rík-
isstjórnin vill festa einkaeignarhald
á fiskstofnum við landið, einni meg-
inauðlind þjóðarinnar í sessi og
færa varanlega til þeirra, sem nú
hafa veiðiréttinn.
Þessi staðreynd lætur illa í eyr-
um margra sem hafa hingað til
stutt stjórnarflokkana, sérstaklega
í sömu andrá og leiðtogar fram-
sóknarmanna vilja opna fyrir er-
lendar fjárfestingar í sjávarútvegi
en þá er um leið opnað fyrir sölu
helstu auðlindar lands-
ins úr landi. Ritstjórar
flokksblaðsins reyna að
breiða yfir það aug-
ljósa með því að slá
ryki í augu fólks með
einhverju tali um auð-
lindagjald. Auðlinda-
gjaldið sem Morg-
unblaðið vísar til skilar
álíka hárri upphæð í
ríkissjóð og önnur
gjöld sem lögð voru á
sjávarútveginn en voru
lögð niður í sömu
mund og auðlinda-
gjaldið var tekið upp.
Slá má á að auðlinda-
gjaldið sé um 2% af
aflaverðmæti en það er
háð afkomu útgerð-
arinnar. Í þessari um-
ræðu má ekki gleyma
því að það er annað og
miklu hærra auðlinda-
gjald sem nýliðar í
greininni þurfa að
greiða til handhafa
veiðiréttarins, en þá
þarf viðkomandi leigu-
liði að greiða 75% af aflaverðmæt-
um fyrir það eitt að fá að renna
fyrir fisk. Þetta óréttlæti er ól-
íðandi og stendur sjávarútveginum
fyrir þrifum.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur beitt
sér af oddi og egg fyrir kvótakerf-
inu sem gengur einungis upp í út-
reikningum í stílabókum hagfræð-
inga á meðan raunveruleikinn er
allur annar. Þorskaflinn nú er
helmingi minni en fyrir daga kerf-
isins og skuldir útgerðarinnar
aukast dag frá degi. Eftir áratuga
rekstur í besta fiskveiðikerfi í
heimi eru fyrirtækin miklu verð-
mætari ef þau eru brotin upp og
seld í bútum en í áframhaldandi
rekstri.
Ástandið minnir um margt á sög-
una um nýju fötin keisarans nema
hvað þagnarmúr er slegið um vit-
leysuna í fjölmiðlum en fólkið í sög-
unni tók undir sannleikann um
klæðaleysi keisarans.
Við og við berast þó fréttir af því
að Sjálfstæðisflokkurinn er til í að
berja niður framtak einstaklingsins
til þess eins að halda í kvótakerfið
sem hefur sannarlega ekki skilað
markmiðum sínum.
Nýlega mátti lesa í Blaðinu frá-
sögn af fermingarbarninu Agnari
Ólasyni frá Kópaskeri sem hafði
keypt sér árabát og vildi fá að
leggja línu með nokkrum krókum
nokkra tugi metra út í sjó til þess
að fanga þorsk. Agnar Ólason sendi
bréf til ráðherra í Sjálfstæð-
isflokknum þar sem hann óskaði
eftir að fá að leggja línuna.
Þessari ósk stráksa var algerlega
hafnað af Sjálfstæðisflokknum.
Getur flokkur kennt sig við
einkaframtak sem bregður með
þessum hætti fæti sínum fyrir
sjálfsbjargarviðleitni unglinga?
Framangreint dæmi er aðeins
eitt af fjölmörgum dæmum um þá
ósanngirni sem Sjálfstæðisflokk-
urinn hefur beitt sér fyrir en ég
get ekki látið hjá líða að rifja upp
þegar Siglfirðingur á níræðisaldri
varð fyrir barðinu á ólögum Sjálf-
stæðisflokksins og veiðar gamla
mannsins á rauðsprettum með net-
stubbi á gúmmíbáti voru stöðvaðar
með lögregluvaldi.
Það þarf vart að taka það fram
að við í Frjálslynda flokknum hefð-
um bæði leyft drengnum og gamla
manninum að róa til fiskjar.
Sjálfstæðisflokkur-
inn gegn einka-
framtakinu
Sigurjón Þórðarson skrifar
um sjávarútvegsmál og
Morgunblaðið
Sigurjón Þórðarson
» Ástandiðminnir um
margt á söguna
um nýju fötin
keisarans nema
hvað þagnar-
múr er slegið
um vitleysuna í
fjölmiðlum
Höfundur er þingmaður.