Morgunblaðið - 25.10.2006, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 25. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
Reykjavík | Verði ekkert að gert
mun magn svifryks í andrúmslofti á
höfuðborgarsvæðinu fara yfir
heilsuverndarmörk árið 2010. Sök-
um þessa telja sérfræðingar nú að-
gerða þörf enda eru sveitarfélög,
skv. reglugerð um loftgæði, skuld-
bundin til að aðhafast ef loftmeng-
un fer yfir heilsuverndarmörk.
Þetta kom fram á kynningar-
fundir sem umhverfissvið Reykja-
víkurborgar stóð fyrir í gær, þar
sem m.a. var rætt um áhrif loft-
mengunar á heilsufar, áhrif lofts-
lagsbreytinga á lífsskilyrði á jörð-
inni og svifryksmengun í
Reykjavík. Þar fluttu erindi þeir
Lúðvík E. Gústafsson, deildarstjóri
umhverfissviðs borgarinnar, og
Hjalti J. Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri stefnumörkunar og
þróunar sama sviðs.
Lúðvík sagði í samtali ljóst að
svifryksmengun að vetri til væri
fyrst og fremst tilkomin vegna
notkunar nagladekkja sem spændu
upp malbikið en við það yrðu til
örsmáar agnir sem bærust í önd-
unarfæri. „Nagladekk eru sá þáttur
í myndun svifryks sem við getum
haft mest áhrif á en notkun nagla-
dekkja er stærsti einstaki þáttur-
inn í myndun svifryks,“ segir Lúð-
vík.
Sökum þessa hefur umhverfisráð
Reykjavíkurborgar falið umhverf-
issviði í samstarfi við framkvæmda-
svið að móta tillögur um aðgerðir til
að auka vitund borgarbúa um skað-
semi svifryks fyrir heilsuna. Segir
Lúðvík borgaryfirvöld vilja fara
upplýsingaleiðina í stað þess að
koma á einhverjum boðum og bönn-
um eða sektum við notkun nagla-
dekkja. „Við viljum heldur reyna að
hvetja fólk til umhugsunar um það
hvort nauðsynlegt sé að velja
nagladekk,“ segir Lúðvík og bendir
á að bæði innlendar og erlendar
rannsóknir bendi til þess að nagla-
dekk hafi ekki yfirburði yfir aðrar
tegundir dekkja innan þéttbýlis.
Kalla ekki á nagladekk
Lúðvík segir nú verið að undir-
búa hvernig best sé að haga upplýs-
ingum um svifryk til almennings,
en það verður m.a. gert með aðstoð
fjölmiðla, með umfjöllun á vef
Reykjavíkurborgar, í auglýsingum
og hugsanlega með samstarfi við
dekkjaverkstæði. Bendir Lúðvík á
að aðstæður á götum Reykjavíkur
séu það góðar að þær kalli ekki á
nagladekk enda hafi borgin það að
markmiði að hreinsun gatna,
mokstur og söltun sé eins góð og
kostur er áður en umferð hefst á
morgnana.
„Séu ökumenn því aðeins í innan-
bæjarakstri ættu þeir að íhuga
möguleika þess að notast við heils-
árs- eða vetrardekk,“ segir Lúðvík,
en tekur fram að telji ökumenn ör-
yggi sínu aðeins borgið á nöglum
verði þeir auðvitað að velja þann
kost enda sé ekki ætlunin að stefna
öryggi almennings í umferðinni í
voða.
Í því sambandi bendir Lúðvík á
að umferðarhraði hafi mikil áhrif á
svifryksmengun. Þannig hafi rann-
sóknir sýnt að minni hraði bifreiða
dregur úr svifryki og því gæti, að
sögn Lúðvíks, gagnast vel að hvetja
bílstjóra til ábyrgs aksturs undir
öllum kringumstæðum.
Hvattir til að velja ekki nagladekk og sporna þannig við myndun svifryks
Hraðakstur eykur svifryk
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Mengun Svifryk verður oftast mest á þurrviðrisköflum að vetrarlagi þegar snjólaust er og naglar eru undir
bílum en þeir geta valdið miklu álagi á malbikið og tæta úr því smáar agnir sem berast í öndunarfæri fólks.
Í HNOTSKURN
»Verði ekkert að gertstefnir í að svifryksmeng-
un á höfuðborgarsvæðinu
verði yfir heilsuverndar-
mörkum 2010.
»Notkun nagladekkja erstærsti einstaki þátturinn
í myndun svifryks.
»Rannsóknir benda til þessað nagladekk hafi ekki yf-
irburði yfir aðrar tegundir
dekkja innan þéttbýlis.
»Hraðakstur eykur svif-ryksmengun.
Í SMÍÐASTOFUM í
grunnskólum lands-
ins er loftræsing oft
léleg. Börnin með-
höndla hættuleg
efni og oft er ekki til
áætlun um viðbrögð
ef eitthvað bregður
út af. Þetta kom
fram á fundi heil-
brigðisfulltrúa sem haldinn var fyrir helgi.
Þessar fullyrðingar eru byggðar á nið-
urstöður könnunar í grunnskólum á varn-
aðarmerktum efnavörum, merkingum
þeirra og á aðstöðu til að geyma þau og
nota. Könnunin var gerð af Heilbrigðiseft-
irliti sveitarfélaga og Umhverfisstofnun.
Könnunin náði til 63 skóla eða um það bil
þriðjungs þeirra á landinu og ætti því að
gefa nokkuð góða mynd af stöðunni.
Niðurstaðan var að mikið er um gömul efni
í hillum og geymslum í efnafræði- og
smíðastofum. Í flestum skólum er unnið
með varnaðarmerktar vörur og margar
þeirra eru merktar sem hættulegar heilsu
eða eitur.
Hættuleg efni í smíða-
stofum í skólum
Grafarholt | Uppbygging Grafarholts-
hverfisins hefur gengið vel fyrir sig og er
vestari hluti hverfisins að mestu full-
gerður. Af 970 íbúðum eru 962 fullgerðar
og komnar í notkun, en aðeins 8 íbúðir enn
í byggingu. Það þýðir að flutt hefur verið
inn í 99% íbúða í Grafarholti vestan Kross-
torgs og í ágúst síðastliðnum var íbúa-
fjöldinn kominn upp í 4.767 í hverfinu öllu.
Þetta kemur fram í árlegri samantekt
landupplýsingadeildar framkvæmdasviðs
um framvindu nýrra hverfa.
Í Grafarholti austan Krosstorgs er hlut-
fall fullgerðra íbúða mun lægra eða 72%,
enda fór uppbygging austari hluta hverf-
isins seinna af stað. Þar er fjórðungur
íbúða nú í byggingu.
4.767 íbúar búa núna
í Grafarholtshverfi
AKUREYRI
EINSTÖK náttúra, sterkur sjáv-
arútvegur og gott mannlíf er sá
trausti grunnur sem íbúar Dalvík-
urbyggðar telja byggðarlagið geta
byggt á til framtíðar, að því er fram
kom á íbúaþingi sem haldið var þar
í bæ um síðustu helgi.
Jákvæður andi
Fjölbreytileiki er styrkur að
mati íbúa, eins og reyndar sagði í
yfirskrift þingsins, en þátttakend-
ur voru um 120. Umsjón með
þinginu var í höndum ráðgjafarfyr-
irtækisins Alta. Afrakstur þingsins
verður m.a. nýttur við gerð aðal-
skipulags sem Teiknistofa arki-
tekta vinnur að fyrir Dalvíkur-
byggð.
Á þinginu ríkti mjög jákvæður
andi, að því er segir í tilkynningu
frá upplýsingafulltrúa bæjarins,
þrátt fyrir að ýmsir teldu að enn
vantaði nokkuð á að íbúar líti á
sveitarfélagið sem eina heild. Dal-
víkurbyggð varð til við sameiningu
þriggja sveitarfélaga fyrir átta ár-
um og greinilegt að íbúar eru til-
búnir til að horfa nú fram á veginn.
Óspillt náttúra
„Ýmsar hugmyndir voru viðrað-
ar um nýtingu Húsabakkaskóla og
rætt um mikilvægi þess að þar
verði lifandi starfsemi sem hæfi
þessu hjarta sveitarinnar. Flestar
hugmyndir lutu að náttúru, menn-
ingu og sögu, s.s. þjóðsagnasetur
og starfsemi í tengslum við frið-
land og ferðaþjónustu.
Standa þarf vörð um óspillta
náttúru, meðal annars vegna auk-
innar ferðaþjónustu í Dalvíkur-
byggð, sem byggir á þeirri auðlind.
Menning og saga býður einnig upp
á margvísleg sóknarfæri.“
Ólíkir búsetumöguleikar í Dal-
víkurbyggð eru kostir sem á að við-
halda, að mati þinggesta. Liður í
því er að draga úr aðstöðumun eftir
búsetu, t.d. varðandi snjómokstur
og nettengingar. Almennt virðast
jákvæð viðhorf til uppbyggingar en
þó þannig að takist að standa vörð
um gæði í byggðinni.
Sérstaða
Fram kom að upp kunni að koma
árekstrar varðandi mismunandi
nýtingu lands, t.d. til landbúnaðar,
skógræktar og frístundabyggðar,
og því mikilvægt að marka skýra
stefnu í aðalskipulagi. Kallað var
eftir framhaldsskóla eða fram-
haldsmenntun í Dalvíkurbyggð,
þar sem byggt væri á sérstöðu
svæðisins, t.d. varðandi sjávarút-
veg eða útivist og vetraríþróttir.
Miðbær Dalvíkur var meðal þess
sem tekið var fyrir í skipulags-
umræðu þingsins og hann skil-
greindur. Talsvert var rætt um
þörf fyrir menningarhús, þar sem
meðal annars yrði bætt úr aðstöðu
bókasafns og skapaðist lifandi
vettvangur, helst á miðbæjarsvæð-
inu.
Hugað verði að bættri aðstöðu
fyrir útivist með stígum og teng-
ingum milli útivistarsvæða, bæði
innan og utan þéttbýlis.
Á þinginu var sagt frá könnun á
vegum Framfarafélags Dalvíkur-
byggðar meðal íbúa af erlendum
uppruna í sveitarfélaginu og voru
þátttakendur sammála um að
standa þyrfti vel að málefnum fjöl-
menningarsamfélags.
Sterkari sameinuð
„Skilaboð íbúaþingsins bera vott
um að íbúar Dalvíkurbyggðar
kunna vel að meta sitt byggðarlag
og það mannlíf, umhverfi og menn-
ingu sem þar er að finna. Sú skoð-
un var ríkjandi að byggðin sé
sterkari sameinuð en sundruð.
Umræður einkenndust af sam-
starfsvilja og var slegið fram hug-
mynd um sameiginlegan áramóta-
dansleik til að rækta samkennd-
ina,“ segir í tilkynningunni.

Fjölbreytileiki er styrkur Dalvíkurbyggðar að mati fólks á íbúaþingi

Standa þarf vel að málefnum fjölmenningarsamfélags í sveitarfélaginu
Náttúra, útvegur, mannlíf
Ljósmynd/Selma Dögg
Fjölmenni Um 120 manns komu á þingið og ræddu mál byggðarlagsins.
Í HNOTSKURN
»Afrakstur þingsinsverður m.a. nýttur við
gerð aðalskipulags sem
Teiknistofa arkitekta
vinnur að.
»Miðbær Dalvíkur varmeðal þess sem tekið
var fyrir í skipulags-
umræðu þingsins og hann
skilgreindur.
»Skilaboð íbúaþingsinsbera vott um að íbúar
Dalvíkurbyggðar kunna
vel að meta byggðarlagið,
mannlífið, umhverfið og
menninguna.
FRIÐRIK Þór Guðmundsson blaðamaður
heldur fyrirlesturinn Er eftirspurn eftir
gagnrýnni fréttamennsku? á félagsfræði-
torgi við Háskólann á Akureyri í dag kl.
12.00 í stofu L101 á Sólborg. Friðrik Þór
hefur lengi starfað sem blaðamaður en
brautskráðist nýlega með meistaragráðu í
blaða- og fréttamennsku frá Háskóla Ís-
lands. Í rannsókn sinni vegna lokaverk-
efnis meistaranámsins kannaði Friðrik
Þór viðhorf reyndra blaða- og frétta-
manna til ýmissa lykilatriða varðandi þró-
un faglegra vinnubragða. Friðrik lagði
sérstaklega áherslu á samhengið við þær
viðmiðanir sem siðareglur og innanhúss-
og vinnureglur fjölmiðla hér á landi bera
með sér.
Eftirspurn eftir gagn-
rýnni fréttamennsku?
BENEDIKT Sigurðarson, sem býður sig
fram í 1. sæti í prófkjöri Samfylking-
arinnar í Norðausturkjördæmi, segir það
vonbrigði að Samfylkingin skuli hafa farið
í samstarf með Sjálfstæðisflokknum eftir
bæjarstjórnarkosningarnar sl. vor.
„Samfylkingin vann góðan sigur í bæj-
arstjórnarkosningum sl. vor og hafði lyk-
ilstöðu við myndun meirihluta. Það varð
ýmsum vonbrigði að Kristján Þór skyldi
framlengdur sem bæjarstjóri – í umboði
Samfylkingarinnar – og frá því samstarfið
hófst hefur allt of mikill tími bæj-
arfulltrúanna farið í að glíma við klúður
frá Kristjáni. Sumt af því verður ekki auð-
leyst – t.d. Vaxtarræktarmálið á sund-
laugarsvæðinu. Það væri allt annað en
heppilegt framhald ef Samfylkingin í NA-
kjördæmi afhendir síðan Kristjáni Þór –
einum óskipt hlutverk málsvara fyrir Ak-
ureyri og leiðtoga fyrir kjördæmið um
leið,“ segir Benedikt á heimasíðu sinni.
Kristján Þór Júlíusson bæjarstjóri hefur
boðið sig fram í 1. sæti á lista Sjálfstæð-
isflokksins í prófkjöri flokksins í kjör-
dæminu fyrir alþingiskosningarnar.
Samstarfið varð
ýmsum vonbrigði