Morgunblaðið - 17.05.2007, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 17. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
„ÞETTA er búið að eiga sér tals-
verðan aðdraganda,“ segir Knútur
G. Hauksson, forstjóri Heklu, um þá
ákvörðun að kolefnisjafna starfsemi
bílaumboðsins og akstur allra nýrra
Volkswagen-bifreiða fyrsta árið.
„Okkur fannst þetta eðlilegt fram-
hald af því sem við höfðum verið að
gera, að stíga skrefið til fulls.“
Spurður um aðdraganda verkefn-
isins sagði Knútur stjórnendur fyr-
irtækisins hafa velt fyrir sér með
hvaða hætti mætti draga úr losun
gróðurhúsalofttegunda. Hugmyndin
hefði verið rædd fyrr á árinu í miðri
umræðunni um þennan málaflokk og
nú orðið að veruleika.
Inntur frekar eftir áherslum fyr-
irtækisins í umhverfismálum segir
Knútur Volkswagen hafa verið í far-
arbroddi í þróun neyslugrannra dís-
il- og bensínvéla og að brátt verði
boðið upp á nýja, sparneytna
„BlueMotion“ tækni í slíkum bílum.
Svo leggi Hekla áherslu á að bjóða
upp á úrval metanbíla.
Kolefnisjöfnunin fer þannig fram
að stuðlað verður að gróðursetningu
plantna sem á 90 árum er áætlað að
bindi jafn mikið magn kolefnis úr
koldíoxíði, CO2, og leiðir af bruna
jarðefnaeldsneytis við akstur nýju
Volkswagen-bílanna, starfsmanna
umboðsins og flugferðum þeirra.
Gróðursett í Hekluskógum
Að grunni til er því um sömu hug-
myndafræði að ræða og Kolviðar-
verkefnið gengur út á, munurinn
liggur einkum í því að vefurinn
www.kolvidur.is er opinn öllum og
að plönturnar verða í þessu tilviki
gróðursettar í Hekluskógum, um-
fangsmiklu verkefni á sviði skóg-
ræktar sem átt hefur langan aðdrag-
anda.
Hljóðar samningur Heklu við
Hekluskóga upp á samtals 30 millj-
ónir kr. á þremur árum og er áætlað
að með því fé verði hægt að gróð-
ursetja 600.000 birkiplöntur á um
800 hekturum lands. Segja talsmenn
verkefnisins það ígilda jafn stóru
svæði og Hallormsstaðarskógi.
Með þessu skrefi bætist Hekla í
hóp Kaupþings og ríkisstofnana sem
þegar hafa kolefnisjafnað starfsemi
sína með framlagi til Kolviðar og
gróðursetningar á Geitarsandi.
Hekluskógar verða langstærsti
birkiskógur landsins og talið að
hann muni hjálpa til við verjast af-
leiðingum öskugosa, láti Hekla á sér
kræla.
Landgræðsla ríkisins, Skógrækt
ríkisins og fjölmargir aðrir aðilar
eiga aðkomu að Hekluskógaverkefn-
inu og var samstarfsamningur um
fjármögnun þess upp á 500 milljónir
króna til tíu ára undritaður af land-
búnaðarráðherra og fjármálaráð-
herra fyrir hönd ríkisins og land-
græðslustjóra og skógræktarstjóra í
byrjun maí. Alls er svæðið um 90.000
hektarar, eða á stærð við Langjökul,
en beinar framkvæmdir yrðu á um
62.000 hekturum. Talið er að Heklu-
skógar muni auka flatarmál ís-
lenskra birkiskóga úr 120.000 í
180.000 hektara og vera mesta end-
urheimt birkiskóga í allri Evrópu.
Nýir Volkswagen-bílar
verða kolefnisjafnaðir
Í HNOTSKURN
»Bílaumboðin keppast núvið að yfirbjóða hvert ann-
að í viðleitni til að ljá starf-
semi sinni græna ímynd.
»Toyota leggur áherslu átvinnbíla, Brimborg á
möguleika etanóls og Hekla á
metanbíla, svo dæmi sé tekið.
Samningur við Hekluskóga er 30 milljónir á þremur árum
Áætlað að hægt verði að gróðursetja 600.000 birkiplöntur Tjaldaðu með fjölskyldunni á 27 tjaldsvæðum
í allt sumar fyrir aðeins 9.900kr
utilegukortid.i
s
www.camping
card.is
Með Útilegukortinu
gefst eigenda þess og
fjölskyldu, möguleiki á
að gista á 27 tjald-
svæðum og greiða aðeins
einu sinni fyrir það. Kortið
gildir fyrir húsbíla, hjólhýsi, tjaldvagna, fellihýsi eða tjöld.
Engin takmörk eru á því hversu oft má koma á hvert tjald-
svæði. Útilegukortið gildir fyrir tvo fullorðna og börn undir
16 ára aldri. Útilegukortið kostar aðeins 9.900.
Frekari upplýsingar um Útilegukortið fást á
netinu á www.utilegukortid.is.
Þú færð Útilegukortið á www.utilegukortid.is,
helstu útivistarverslunum og á sölustöðum N1
um allt land.
Útilegukortið
er komið
N
NI
R
AP
A
KS
AF
O
TS
A
G
N IS
Ý L
G
U
A
www.utilegukortid.is
utilegukortid@utilegukortid.is
E
kkja skipverja er fórst
þegar Dísarfellið sökk
fyrir rúmum tíu ár-
um, sem dæmdar
voru bætur úr hendi
Samskipa með héraðsdómi á mánu-
daginn, reisti skaðabótakröfu sína
meðal annars á því að höfuðorsök
slyssins hefði verið bilun eða van-
búnaður sem Samskip bæru ábyrgð
á. Bæði sjóbúnaður skipsins og
björgunarbúnaður hefðu verið í
ólagi. Dómurinn taldi að það að
sigla skipinu með bilaða dælu hefði
ekki haft úrslitaáhrif og valdið því
að skipið sökk. Voru bæturnar
reistar á grundvelli saknæms gá-
leysis skipstjórnanda sem ekki var
talinn hafa brugðist rétt við þeim
aðstæðum sem voru uppi voru er
Dísarfellið var við það að sökkva,
líkt og kom fram í Morgunblaðinu í
gær.
Kveið fyrir ferðinni
sem varð hans síðasta
Samskip byggði sýknukröfu á því
að ósannað væri að orsök slyssins
mætti rekja til bilunar í austurkerfi
skipsins sem orsakað hefði inn-
streymi sjávar í lestar í stað útdæl-
ingar; ekkert lægi fyrir um að þetta
hefði verið orsök slyssins og því að-
eins um getgátur að ræða.
Ekkja mannsins hélt því jafn-
framt fram að maður hennar hefði
haft mikla vantrú á skipinu, hann
hefði rætt um það við sig og kviðið
fyrir að fara í þá sjóferð sem hann
fór og varð hans síðasta. Taldi hann
til dæmis að það vatn sem hann
hafði til afnota fyrir matargerð
væri bæði blandað olíu og sjó. Hinn
látni hefði kvartað yfir þessu við yf-
irmenn sína og útgerðina, en þeir
aðilar þagað þunnu hljóði. Þá hefðu
aðrir skipverjar haft vantrú á skip-
inu og grunað útgerðina um
græsku og hefðu umræður um
þetta farið fram meðal skipverja. Í
rökstuðningi stefnanda fyrir miska-
bótakröfu sinni segir að hinn látni
hafi „verið munstraður á mann-
drápsfleytu, sem eigendum útgerð-
arinnar hafi verið ljóst að gæti
sokkið hvenær sem var eða hafi
mátt vera það ljóst“. Samskip höfn-
uðu þessum fullyrðingum undir
rekstri málsins og mótmæltu þeim
alfarið sem röngum, ósönnuðum og
óstaðfestum. Töldu Samskip lög-
mann stefnanda hafa farið offari
með yfirlýsingum sínum, sem væru
meiðandi og gæfu ranga mynd af
fyrirtækinu, sem ætíð hefði leitast
við að gæta ýtrustu varúðar við
rekstur fyrirtækisins og haft öryggi
starfsmanna í fyrirrúmi. Töldu
Samskip ummælin þess eðlis að
ekki yrði hjá því komist að óska eft-
ir því að dómari ákvarðaði lög-
manninum sektir vegna framgöngu
hans. Dómurinn féllst á það með
fyrirtækinu að sterkt væri að orði
kveðið með ummælunum og þau
ekki að öllu leyti viðeigandi, en hins
vegar væri ekki ástæða til að beita
lögmanninn sektum
Bilun í dælukerfum
líklegasta skýringin
Matsmenn voru dómkvaddir við
rekstur málsins og töldu þeir að
óeðlilegt hefði verið að sigla með
bilaða austurdælu mánuðum saman
og að óvönduð vinnubrögð hefðu
verið viðhöfð þegar sogrör stimpil-
austurdælu voru soðin við sogrör
annarra austurdælna skipsins. Ekki
yrði þó séð með óyggjandi hætti
hverjar orsakir slyssins hefðu ver-
ið, líklega væri um margar sam-
verkandi ástæður að ræða, en ekk-
ert yrði fullyrt um hverjar þær
hefðu verið nema skipsflakið væri
til staðar til nákvæmrar skoðunar.
Nefndarmenn Rannsóknarnefnd-
ar sjóslysa skiluðu samgönguráð-
herra skýrslu um slysið þremur ár-
um eftir að það átti sér stað. Í áliti
sínu voru þeir hins vegar ekki sam-
mála um hver orsök slyssins hefði
verið og skiluðu tveir nefndarmenn
af fimm séráliti. Annar þeirra taldi
að vegna bilunar í dælukerfum og,
eða, fyrir mistök, hefði sjó verið
dælt eða hann runnið inn í lestar
um samtengt kjölfestukerfið. Hitt
álitið var á þá leið að loftrásir lesta
eða lokunarbúnaðar þeirra hefði
gefið sig og sjór streymt inn. Meiri-
hluti nefndarinnar, þrír menn, taldi
að báðar skýringar gætu staðist en
hallaðist frekar að fyrri skýring-
unni.
Í skýrslunni eru atvik málsins
rakin með ítarlegum hætti og segir
þar m.a. að stýrimaður á vakt hafi
ræst skipstjórann um kl. tvö að
nóttu til og gert honum grein fyrir
að umtalsverð bakborðsslagsíða
væri komin á skipið. Boðum hafi
verið komið í vélarrúmið um að
dæla frá lestum skipsins og hófst
yfirvélstjóri handa við dælingu.
Fljótlega eftir að dæling hófst úr
lestum skipsins kom í ljós að dælan
dældi ekki; mælar sýndu að dælan
tók ekki og hóf yfirvélstjóri að leita
að orsökum þess. Fann hann gat á
soglögn að dælunni sem olli því að
dælan dró aðeins loft en ekki vökva
frá lestum. Var tekið til við að
reyna að gera við gatið sem var á
samskeytum rörs sem tengdi aðra
dælu við soglögnina. Erfitt var að
komast til viðgerðanna og jókst
hallinn jafnt og þétt. Þegar klukkan
var orðin fjögur tóku hjálparvélar
að stöðvast hver af annarri og
neyddust vélstjórar til að yfirgefa
vélarrúmið, enda ljóst að ekki var
hægt að gera neitt frekar þar niðri.
Í skýrslu rannsóknarnefndar-
innar er jafnframt greint frá því að
í sjóprófi hafi verið lagðar fram
teikningar af austurbúnaði skipsins,
en þegar skipverjar voru yfirheyrð-
ir hafi komið upp úr kafinu að þær
voru ekki réttar; meðal annars hafi
stimpildælu verið bætt við austur-
dælubúnaðinn í skipinu og soggrein
þeirrar dælu var soðin við soggrein
að aðalausturdælum skipsins, en
ekki tengd með fullnægjandi hætti.
Þessi samskeyti hafi bilað og óvíst
væri hvort tekist hefði að dæla frá
lestum skipsins nóttina afdrifaríku.
Kveið fyrir síðustu sjóferðinni
Í HNOTSKURN
»M/s Dísarfell sökk aðfara-nótt 9. mars 1997 er það
var á siglingu frá Vest-
mannaeyjum í átt til megin-
lands Evrópu.
»Tólf manna áhöfn var áskipinu en tveir skipverja
létust í slysinu auk þess sem
4.100 tonn af sjávarafurðum
hurfu í hafið.
»Þegar slysið átti sér staðvar mjög þungur sjór,
mikil ölduhæð og slæmt veður.
Lögmaður ekkju ann-
ars skipverjans sem
lést þegar Dísarfell
sökk segir manninn
hafa haft mikla vantrú
á skipinu sem hann
fórst með.
Skipið sem fórst Rétt rúmum áratug eftir að m/s Dísarfell sökk deila ekkja annars skipverjans sem lést og Sam-
skip fyrir dómstólum um það hvort ástæðu slyssins sé að finna í bilun eða vanbúnaði sem fyrirtækið beri ábyrgð á.
Héraðsdómur Reykjavíkur féllst ekki á að sannað hefði verið að vanbúnaður hefði valdið slysinu.
Eftir Friðrik Ársælsson
fridrik@mbl.is