Morgunblaðið - 17.05.2007, Blaðsíða 34

34 FIMMTUDAGUR 17. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Lífsklukka okkar
tifar án afláts, en mis-
lengi. Lífsklukka vinar
míns Harðar Sævalds-
sonar, tannlæknis,
hætti að tifa svo óvænt
hér um daginn.
Við Hörður kynntumst fyrst upp
úr 1947, þegar hann og fjölskylda
hans voru nýflutt frá Neskaupstað til
Reykjavíkur og settust þar að á
Leifsgötu í næsta nágrenni við mig.
Við urðum skólafélagar í Gaggó
Vest, þar sem við þreyttum lands-
próf miðskóla 1950, síðan lá leiðin í
MR, við lukum stúdentsprófi þaðan
1954. Hörður var bráðskarpur náms-
maður og sóttist námið vel, svo var
einnig við tannlæknanámið í Háskóla
Íslands, var hann þar í fremstu röð.
Ég leitaði oft til Harðar varðandi
námið í MR og kom ég þar aldrei að
tómum kofunum, enda átti hann auð-
velt með að útskýra viðfangsefni,
sem ég var ekki alveg klár á, er ég
honum ævinlega þakklátur fyrir það.
Einn af mörgum kostum Harðar var
hjálpsemi, hann var ætíð reiðubúinn
að rétta mönnum hjálparhönd, ef til
hans var leitað. Strax á fyrstu árum
okkar var mikill samgangur milli
okkar. Þau heiðurshjón Friðrikka
Júlíusdóttir og Sævaldur Konráðs-
son, foreldrar hans, tóku mér strax
sem vini og marga gómsæta köku-
sneiðina þáði ég hjá Friðrikku, sem
bakaði girnilegar kökur, sem freist-
uðu manns. Sævaldur gaf sér alltaf
tíma til að ræða við okkur strákana
um lífið og tilveruna, sem ég mat
mikils. Árin liðu við nám og leik, en
að stúdentsprófi loknu héldum við
hvor í sína áttina og samverustund-
um fækkaði. Þegar við höfðum stofn-
að fjölskyldu og markað okkur lífs-
stefnu tókum við að hittast reglulega
með því að spila bridds við nokkra fé-
laga, tannlækna, en ég gagnfræða-
skólakennari, svo ég lærði smám
saman nokkur orð í „fagjargon“
þeirra. Meir að segja drógust nokk-
ur orð þeirra inn í briddsmál okkar –
það hét að distrahera, þegar menn
Hörður Sævaldsson
✝ Hörður Sæ-valdsson fædd-
ist í Neskaupstað í
Norðfirði 7. febrúar
1934. Hann lést 6.
maí síðastliðinn og
var útför hans gerð
frá Hallgrímskirkju
15. apríl.
voru að ná trompum af
andstæðingunum, eða
ná endajaxlinum, þ.e.
ásnum, sem gat skipt
sköpum í spilinu.
Þarna var Hörður í
essinu sínu, hann bar
af okkur sem gull af
eiri og átti til að hund-
skamma okkur, ef við
gerðum einhverjar vit-
leysur í spilamensk-
unni. Þannig var það í
nokkur ár að við hitt-
umst vikulega að vetri
til og tókum nokkrar
rúbertur, fórum saman í leikhús með
konum okkar, fórum í veiðitúra.
Þessar samverustundir styrktu vin-
áttuböndin, en svo fór að við hættum
að spila saman, en vináttan hélst. Við
mundum eftir hátíðardögum okkar –
hann alltaf en ég oftast.
Hörður átti miklu barnaláni að
fagna. Með fyrri konu sinni, Auð-
björgu Helgadóttur, eignaðist hann
fjórar dætur, sem ég fékk að fylgjast
nokkuð með fyrstu ár þeirra. Með
seinni konu sinni, Ragnheiði Mar-
teinsdóttur, eignaðist hann einnig
fjögur börn – tvær stúlkur og tvo
drengi. Þrjú elstu urðu nemendur
mínir í Valhúsaskóla meðan ég starf-
aði þar.
Hörður var einstaklega góður fé-
lagi, hrókur alls fagnaðar, léttur í
lund og hafði góða nærveru, kær og
traustur vinur, sem alltaf var
reiðubúinn til að leysa hvers manns
vanda. Síðustu árin hittumst við af
og til á samkomum skólasystkina
okkar úr MR, eða í ferðalögum, sem
hópurinn stóð fyrir. Á síðasta ári var
Hörður skipaður í skemmtinefnd
hópsins og hugsuðum við gott til
glóðarinnar af fá notið starfs hans í
nefndinni, sem ekki varð.
Móðir mín öldruð minnist hans
með þakklæti fyrir kynnin og heldur
mikið upp á ljósmynd í albúmi sínu af
Herði þar sem hann sveiflar hamri
þegar hann var að hjálpa pabba við
að hreinsa mótatimbur við hús sem
hann var að byggja. Gleðin skein yfir
því að geta hjálpað.
Ég sakna vinar í stað – en geymi
ljúfar minningar um samveru okkar í
nær 60 ár. Kona mín og ég færum
eftirlifandi börnum Harðar, eigin-
konu og ástvinum hans innilegustu
samúðarkveðjur okkar við fráfall
hans.
Ólafur H. Óskarsson
Menntaskólaárin eru flestum
minnisstæð, þar mynduðust tengsl
og vinátta með mönnum sem ekki
rofnaði þótt vík yrði síðar á milli
vina. Fimm bekkjardeildir voru í
okkar árgangi, þrír málabekkir og
tveir stærðfræðibekkir. Við vorum
nítján í öðrum stærðfræðibekknum í
sjötta bekk. Þetta var samhentur
hópur og glaðsinna. Gunnar Norland
sagði einhverju sinni þegar við höfð-
um komið honum til að hlæja: „Þið
megið eiga það, ekki lekur af ykkur
fýlan.“ Hörður Sævaldsson var í
þessum hópi. Hann var ágætur félagi
og góður námsmaður. Bekkjarbræð-
urnir eiga margar og góðar minn-
ingar um Hörð frá skólaárunum.
Þær verða geymdar, víst er um það.
Vorið 1954 gekk 119 manna hópur
frá MR og stillti sér upp á tröpp-
unum við Lækjargötu til myndar-
töku. Kollarnir voru hvítir og settu
svip á Reykjavík næstu daga. Slíkt
hefur verið árlegur viðburður og
lagði Þorvaldur Þorvaldsson inspek-
tor skemmtilega út af honum í
kveðjuræðu sinni til skólans. Hópur-
inn dreifðist að loknu stúdentsprófi,
menn fóru mismunandi brautir og
lífsbaráttan tók við. Hörður nam
tannlæknisfræði, lauk prófi í þeirri
grein árið 1960 og hóf rekstur eigin
stofu ári síðar. Ævin varð sífellt stríð
við þá svarabræður Karíus og Bak-
tus. Hörður var tannlæknir nokk-
urra skólasystkina, linaði þjáningar
þeirra og fleiri skólasystkina þegar
svarabræðurnir urðu fram úr hófi
harðleiknir og rak þá til síns heima.
Stofuna rak Hörður til æviloka.
Hann var virkur í samtökum tann-
lækna, var til dæmis ritari Tann-
læknafélagsins 1969–1971 og for-
maður þess 1972–1974. Auk þessa
sat Hörður í allmörgum nefndum á
vegum félagsins um árabil.
„Hin gömlu kynni gleymast ei,“
sögðu þeir Robert Burns og Árni
Pálsson. Stúdentahópurinn frá 1954
hittist ekki oft fyrstu áratugina eftir
stúdentspróf, aðeins fimmta eða tí-
unda hvert ár. Ekki nægði þetta
mönnum þegar aldurinn fór að gera
vart við sig, mannfundum var fjölg-
að, þeir urðu í fyrstu árlegur við-
burður og síðan fleiri en einn ár
hvert, dansleikir voru haldnir, spjall-
fundir, menningarfundir og farið í
ferðalög, til dæmis til Parísar síðast-
liðinn vetur. Forn tengsl treystust á
samkomum þessum og ný mynduð-
ust. Hörður Sævaldsson var tíður
gestur á samkomum þessum, en þar
hurfu menn oft hálfa öld aftur í tím-
ann og rifjuðu upp minnisverða at-
burði og höfðu uppi gamanmál. Aftur
á móti var Hörður ekki tíður gestur á
mánaðarlegum kaffifundum í Perl-
unni sem einn bekkjarbróðirinn
hafði forgöngu um að koma á þegar
eftirlaunaaldri var náð. Slíks var
raunar ekki von. Hann var enn í
starfi og stóð margan fundartímann
við stólinn í stofu sinni, boraði í tenn-
ur viðskiptavina og tróð amalgami í
jaxlagren þeirra.
Tveir úr bekknum kvöddu fyrir
allmörgum árum og nú hvarf Hörður
Sævaldsson úr hópnum. Eftirlifend-
urnir sextán lúta gráu höfði með eft-
irsjá og í virðingarskyni við hinn
látna og þakka honum margar og
ógleymanlegar samverustundir fyrr
og síðar. Við færum aðstandendum
Harðar Sævaldssonar okkar innileg-
ustu samúðarkveðjur.
Lýður Björnsson og 6. y 1954.
Kveðja frá
Tannlæknafélagi Íslands
Að vera farsæll tannlæknir í næst-
um 50 ár, með langan vinnudag,
stóra fjölskyldu og fangið fullt af fé-
lagsmálum heillar stéttar er mikið á
einn mann lagt. Það þarf meir en
meðalmann til þess að axla allt þetta.
En þannig maður var Hörður Sæ-
valdsson.
Hörður sinnti fjölda trúnaðar-
starfa fyrir Tannlæknafélagið. Var
formaður þess 1972-1974 og var einn
af burðarstólpum félagsins í mörg ár
og heiðursfélagi. Ekki vantaði Hörð
á marga fundi í félaginu og stóð jafn-
an upp er honum þótti hinir yngri
fara full geyst og kom lagi á hlutina.
Dugnaður Harðar var rómaður.
Er hann dvaldi við framhaldsnám í
Bandaríkjunum við Alabama há-
skóla í Birmingham varð hann fræg-
ur, vinnuglaði Íslendingurinn, sem
hafði lokið öllum verkum tveggja
anna deildarinnar á einni viku. Og
með sóma. Heimamenn höfðu aldrei
séð annað eins og virtu þennan
snaggaralega mann norðan úr kuld-
anum að verðleikum. Eftir þetta var
hann goðsögn og fyrirmynd í mörg
ár við háskólann þar ytra.
Með Herði Sævaldssyni er horfinn
einn af þeim tannlæknum sem vörð-
uðu veginn, mörkuðu stefnuna, tóku
af skarið. Margir tannlæknar hófu
sínu fyrstu skref á tannlæknastofu
Harðar við Tjarnargötuna. Það var
gott veganesti. Það er leitt að hann
skuli ekki geta verið með okkur þeg-
ar við vígjum nýja félagsheimilið í
Síðumúlanum. Hörður barðist alla
tíð fyrir því að félagið væri rekið með
reisn og ætti sér samastað. En hann
verður með okkur í anda og við fé-
lagar hans munum minnast margra
ánægjustunda þar sem Hörður var
hrókur alls fagnaðar og traustur fé-
lagi.
Blessuð sé minning hans og fjöl-
skyldu hans vottum við samúð.
Hörður minn, þú þessi góði
frændi, við trúum ekki að þú sért far-
inn. Þú sem varst hress og kátur
fram að því síðasta.
Þegar maður hugsar til baka þá
var alltaf gaman að koma til þín að
rabba saman um daginn og veginn.
Okkur Lalla frænda fannst gott að
koma til þín og fá kaffi og með því og
þá var mikið spjallað. Núna kem ég
ekki aftur á stofuna þína til að send-
ast fyrir þig niður í Faxafen til
Danna frænda okkar. Aldís kona mín
vill kveðja góðan dreng. Hún á í þér
góðan vin sem hjálpaði henni þegar
hún þurfti. Núna ertu kominn til
ömmu og afa.
Bestu kveðjur og far vel.
Stefán og Aldís.
Með Herði Sævaldssyni er fallinn
frá atorkumikill og farsæll tann-
læknir. Hörður lauk kandidatsprófi
frá Háskóla Íslands í janúar 1960;
vann fyrst sem aðstoðartannlæknir í
hálft annað ár hjá þeim merka tann-
lækni Halli L. Hallssyni, en stofn-
setti síðan og rak eigin tannlækna-
stofu að Tjarnargötu 16 meðan
kraftar entust. Hörður gerði reynd-
ar hlé á starfi sínu við almennar
tannlækningar þegar hann hleypti
heimdraganum árið 1968 og hélt til
framhaldsnáms í tanngervalækning-
um, tannsmíði, krónu- og brúargerð,
við University of Alabama in Birm-
ingham (UAB).
Pálmi Möller, sem lauk tann-
læknaprófi frá Tufts University í
Boston árið 1948, hafði flutt til Birm-
ingham árið 1958 og hafið þar fram-
haldsnám við UAB og varð í beinu
framhaldi fastur kennari og vísinda-
maður við þá stofnun. Pálmi varð
eins konar „odontologiskur“ sendi-
herra þar suður frá og greiddi götu
íslenskra tannlækna, sem leituðu til
UAB í framhaldsnám í hinum ýmsu
greinum. Hörður Sævaldsson var
einn þessara manna og dvaldi hann
um sjö mánaða skeið við skólann við
nám og störf í tanngervalækningum,
þar sem Pálmi Möller meðal annarra
kenndi.
Þegar greinarhöfundur kom til
UAB árið 1972 hafði Pálmi gaman af
að segja sögur af þessum kröftuga
„kliniker“, sem var sívinnandi, geysi-
duglegur og kappsamur, hóf daginn
snemma og hætti seint, var vel liðinn
af sjúklingum og starfsfólki. Þannig
tel ég, að Herði sé vel lýst, þannig
kynntist ég honum persónulega þar
sem við unnum saman undir hans
þaki um liðlega tveggja ára skeið.
Hörður var í raun hamhleypa til
verka. Það var stundum með ólík-
indum að koma inn á tannsmíðaverk-
stæðið þar sem þau María og Daníel,
tannsmiðir hjá Herði, sátu við vinnu
sína og á borðunum lágu tíu til tólf
heilgómahvoftar, allir í vinnslu, til-
búnir þá vikuna fyrir notendurna.
Enda þótt Hörður ynni mikið og
lengi, nánast 47 ár frá morgni til
kvölds vann hann vel. Hann fór
nefnilega oftar krókinn en kelduna,
vissi sem var, að fljótræði á ekki við í
okkar starfi. Herði leið mjög vel við
störf sín enda kunni hann vel til
verka og fylgdist vel með. Hann var
afar umhyggjusamur, barngóður
með afbrigðum, snöggur að bjarga
hlutunum þegar mikið lá við hjá
fólki; gerði mönnum greiða í það
óendanlega ef eitthvað bjátaði á
varðandi tennur þeirra eða kjálka
um kvöld og helgar. Hörður var
ótrúlega minnugur; auk skírnar- og
föðurnafna sjúklinga sinna mundi
hann gjarnan fullt heimilisfang og
símanúmer!
Vegna kunnáttu sinnar í tann-
gervagerð var Hörður lengi próf-
dómari við Tannlæknadeild Háskóla
Íslands og kennari um skeið við
Tannsmiðaskóla Íslands.
Hörður var mikil félagsvera;
starfaði af kappi fyrir Tannlækna-
félag Íslands og var formaður þess
um skeið og var trúað fyrir for-
mennsku fjölda nefnda enda maður-
inn skarpur og glöggur og náði ár-
angri. Hann var einn þessara „eldri“
sem mættu nánast á hvern fé-
lagsfund og hafði sína skoðun á hlut-
unum og tjáði hana.
Það er með miklum trega að ég
kveð Hörð Sævaldsson. Við Kristín
sendum ástvinum hans öllum okkar
innilegustu samúðarkveðjur.
Sigurjón H. Ólafsson.
Snöggt andlát Harðar Sævalds-
sonar tannlæknis veldur mikilli sorg
og söknuði hjá hans nánustu og ís-
lenska tannlæknastéttin sér á eftir
stórbrotnum félaga og fyrrum for-
ingja.
Hörður var óvenju heilsteyptur og
skarpur maður, eftirsóttur til for-
ystu og ráðgjafar enda framsýnn og
úrræðagóður. Það voru því forrétt-
indi fyrir nýútskrifaða tannlækna að
komast í vinnu hjá Herði. Þar var
mikil gróska og margt um manninn.
Allt að 5 tannlæknar við störf og því
óskastaða fyrir kandídata að geta
leitað sér þar aðstoðar og fyrirmynd-
ar og yfirtannlæknirinn með alla
sína reynslu og góðu menntun var
ætíð til staðar þrátt fyrir mikið anna-
ríki. Hörður var flinkur tannlæknir,
vel skipulagður og hafði mikið vinnu-
þrek. Forsjáll vinnuveitandi, hugsaði
vel um sitt starfsfólk, sýndi því virð-
ingu og tillitssemi og gerði það að
vinum sínum. Hann fylgdist vel með
öllu í sínu fagi og einnig var hann lið-
tækur á ýmsum öðrum sviðum og
hafði gengi gjaldmiðla, fasteigna og
verðbréfa alltaf á hreinu. Frábært
minni og gott vald á tölum var hans
aðalsmerki og t.d. þekkti hann með
nafni nánast alla sjúklinga stofunnar
þótt þar ynnu 5 tannlæknar. Lax-
veiðar, skotveiði og bridge voru lengi
hans helsta tómstundagaman en ró-
aðist yfir í golfið síðustu árin.
Þegar undirritaður hóf störf hjá
Herði 1974 var Hörður formaður
Tannlæknafélags Íslands, rak stóra
tannlæknastofu ásamt tannsmíða-
verkstæði, kominn á góða ferð í fast-
eignaviðskiptum, einn af stofnendum
Stálfélagsins og Dentalíu og sat þar í
stjórnum. Hann tók daginn snemma
og vann fram á kvöld sem og flesta
laugardaga. Fjölskyldan bjó í Garða-
hreppi eins og var siður framtaks-
samra manna í þá daga. Hann hélt
rausnarlegt heimili með þáverandi
konu sinni Auðbjörgu Helgadóttur
og fjórum yndislegum dætrum sem
komu til aðstoðar á tannlæknastof-
unni yfir sumartímann. Í Garða-
hreppi voru ósjaldan haldnar glæsi-
veislur enda vinahópurinn stór og
Hörður góður „skaffari“ eins og sagt
er í dag. Seinna slitu þau Auðbjörg
samvistum og völdu sér nýja föru-
nauta og giftist Hörður síðar eftirlif-
andi konu sinni Ragnheiði Marteins-
dóttur og átti með henni fjögur
mannvænleg börn. Hjá öllum þess-
um ástvinum Harðar er mikil sorg
nú enda ástríkum föður og eigin-
manni kippt snögglega burt. Það er
tómlegt að keyra framhjá Tjarnar-
götu 16 þessa dagana og trúlega sér
maður aldrei aftur aðrar eins raðir af
heilgómasettum á ýmsum stigum
sem ætíð fylltu hillur þar.
Mér er til efs að nokkur íslenskur
tannlæknir hafði skilað af sér fleiri
„tann-settum“ en Hörður Sævalds
gerði á sinni löngu og farsælu starfs-
ævi. Ég kveð traustan vin og yfir-
lækni, þakka endalaus góð ráð og að-
stoð, votta eiginkonu og börnum
samúð mína og óska þess að lokum
✝
Ástkær eiginkona mín, móðir okkar, tengdamóðir
og amma,
ANNA BJARNADÓTTIR
frá Súgandafirði,
Kirkjulundi 6,
Garðabæ,
lést á Landspítala háskólasjúkrahúsi við Hringbraut
laugardaginn 12. maí.
Jarðarförin fer fram frá Víðistaðakirkju mánudaginn 21. maí kl. 15.00.
Ásm. Magnús Hagalínsson,
Lára Borg Ásmundsdóttir, Pétur Ásbjörnsson,
Kolbrún Ásmundsdóttir,
Aðalheiður Elísabet Ásmundsdóttir
og barnabörn.
✝
Elskulegur eiginmaður minn, faðir okkar, tengda-
faðir, afi og langafi,
KRISTINN GUNNARSSON,
Ártúni 4,
Hellu,
varð bráðkvaddur á heimili sínu mánudaginn
14. maí.
Útför verður auglýst síðar.
Unnur Einarsdóttir,
Eiður Einar Kristinsson, Anna Björg Stefánsdóttir,
Guðni Gunnar Kristinsson, Ingibjörg Gunnarsdóttir,
Guðlaugur U. Kristinsson, Svanhildur Guðjónsdóttir,
Áslaug Anna Kristinsdóttir, Sverrir Már Viðarsson,
Kristrún Sif Kristinsdóttir,
barnabörn og barnabarnabarn.