Morgunblaðið - 23.05.2007, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. MAÍ 2007 17
AKUREYRI
Í SUMAR verður tekinn í notkun
áningarstaður við þjóðveginn
gegnt Hrauni í Öxnadal með minn-
ingarsteini um Jónas Hallgrímsson,
grjóthleðslum, trjám og runnum.
Þar verður komið fyrir hringsjá,
bekkjum og borðum til þess að
snæða við, auk tíu bílastæða, þar af
fimm fyrir húsbíla, skv. upplýs-
ingum Tryggva Gíslasonar, for-
manns Menningarfélagsins Hrauns
í Öxnadal ehf. Vegagerðin sér um
og kostar framkvæmdir og er það
framlag hennar á afmælisárinu.
Minningarstofa um Jónas verður
opnuð á Hrauni 16. nóvember. Þar
verður lögð áhersla á að Hraun í
Öxnadal er fæðingarstaður Jónasar
Hallgrímssonar og við þann stað er
nafn hans bundið. Brugðið er upp
myndum af Jónasi sem lifandi
skáldi og fyrsta nútímaskáldi Ís-
lendinga sem með ljóðum sínum
fann fegurð íslenskrar náttúru,
eins og Tryggvi orðar það.
Gerð verður grein fyrir ljóðmáli
og líkingum í kvæðum Jónasar og
nýyrðasmíð, sýndar teikningar
hans og byggt á því að fleiri söng-
lög hafa verið gerð við ljóð hans en
nokkurs annars íslensks skálds.
„Í fræðasetrinu verður lögð
áhersla á að Jónas Hallgrímsson
var fyrsti menntaði náttúrufræð-
ingur Íslendinga sem hafði með-
fæddan áhuga á náttúrunni og fékk
innblástur frá stórbrotinni náttúru
heimabyggðar sinnar og landsins
alls,“ segir Tryggvi.
Birt verða kort yfir rannsókn-
arferðir hans um landið, m.a. ör-
lagaríka ferð yfir Nýjabæjarfjall
sumarið 1839, yfirlit yfir veður-
athugunarstöðvar sem hann átti
frumkvæði að og gerð verður grein
fyrir ritum hans um náttúrufræði.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Hraun í Öxnadal Hluti jarðarinnar var friðlýstur sem fólkvangur á dög-
unum og í gamla bænum verður í haust opnuð Minningarstofa um Jónas.
Hann fann fegurð
íslenskrar náttúru
Haldið verður upp á 200 ára fæðingarafmæli Jónasar – listaskáldsins góða – með margvíslegum hætti
Eftir Örlyg Stein Sigurjónsson
orsi@mbl.is
ÝMSIR sóðar sem hyggjast losa sig
við rusl með lítilli fyrirhöfn hafa ver-
ið að lauma sér með úrgang inn á
framkvæmdasvæði Kópavogsbæjar
við Kársnesið þar sem unnið er að
landfyllingu á vegum bæjarins. Þar
er hinsvegar eingöngu leyfilegt að
fylla upp með jarðefnum og losun
alls sorps stranglega bönnuð. Engu
að síður hefur það komið ítrekað fyr-
ir að fólk fer inn á svæðið og fleygir
sorpi af ýmsu tagi ofan í landfyll-
inguna í trausti þess að fljótlega
muni það grafast ofan í ört stækk-
andi landfyllinguna.
Bæði heilbrigðiseftirlit Kópavogs
og tæknisvið bæjarins hafa fengið
kvartanir vegna þessarar háttsemi á
liðnum misserum. Sjórinn umhverfis
Kársnesið vitnar um sóðaskap með
því að sumt af ruslinu flýtur á yfir-
borðinu og rekur allt inn að Yl-
ströndinni á Nauthólsvík.
Ruslið fjarlægt af svæðinu
Samkvæmt upplýsingum Kópa-
vogsbæjar er haft eftirlit með því að
enginn fari inn á svæðið með sorp,
en það eftirlit er þeim takmörkunum
háð að aðeins er fylgst með manna-
ferðum að degi til. Auk þess er
svæðið ógirt. Ef starfsmenn bæjar-
ins verða varir við rusl á staðnum er
það fjarlægt.
Ástæða þess að svæðið er ógirt er
sú að svæðið er of stórt og því geta
menn komist fram á kantinn nánast
hvar sem er, að sögn Stefáns Lofts
Stefánssonar, deildarstjóra fram-
kvæmdadeildar Kópavogs. „Það eru
brögð að því að spýtnarusli sé hent
þarna og það er ekki æskilegt að það
fari í sjóinn og fljóti út,“ segir hann.
Segist hann hafa fengið kvartanir
vegna sorplosunar við landfyll-
inguna. Heilbrigðiseftirlit bæjarins
hefur líka fengið sinn skerf af kvört-
unum þótt engin kvörtun liggi fyrir
núna.
Jarðefni eingöngu leyfð
Að sögn Stefáns Lofts mega ein-
göngu jarðefni fara í landfyllinguna,
einnig jarðefni úr húsgrunnum og
gatnagerð. Þrátt fyrir að vitni hafi
séð leifar af parketgólfi og járna-
drasli í landfyllingunni, hefur um-
hverfisvitund fólks ekki komist nið-
ur á svo lágt plan að þangað séu flutt
spilliefni eða málningarúrgangur,
a.m.k. hefur Stefáni ekki borist nein
tilkynning um slíka mengun.
Unnið hefur verið við landfylling-
ar á svæðinu undanfarna tvo áratugi
og ekki liggur fyrir hvenær þeim
lýkur að sögn Stefáns.
Það er reyndar víðar en á Kárs-
nesi sem fólk laumast með rusl, því í
Eiðsvík við Geldinganes hefur borið
á því að skildir eru eftir ruslasekkir
með garðaúrgangi, steypubrotum,
rafgeymum og fleira sorpi. Svæðið
er vinsælt útivistarsvæði gangandi
fólks auk þess sem þar er aðstaða
Kayakklúbbs Reykjavíkur.
Laumast með rusl í fyllinguna
 Hægt að komast
út á kantinn nán-
ast hvar sem er
Morgunblaðið/RAX
Rusl Eitt af verkefnum starfsmanna Kópavogsbæjar er að fjarlægja rusl sem fólk hendir í skjóli nætur.
Í HNOTSKURN
»Landfyllingin við Kárs-nesið fer þannig fram að
sanddæluskip Björgunar flyt-
ur möl af botni Faxaflóa inn að
Kársnesi og einnig er jarð-
efnum ekið á flutningabílum
út á kantinn.
»Hafnarsvæði í bland viðíbúðarbyggð með bryggju-
hverfi á Kársnesi er það sem
bæjaryfirvöld sjá fyrir sér.
»Efla á hlutverk Kópavogs-hafnar á sviði viðgerða og
þjónustu og með stækkun
hafnarsvæðisins með landfyll-
ingum.
Hafnarfjörður | Forvarnarnefnd
Hafnarfjarðar stóð nýlega fyrir
könnun meðal sölustaða tóbaks í
bænum. Af 25
sölustöðum sem
voru heimsóttir
seldu sjö staðir
unglingunum
tóbak. Á einum
staðnum þar sem
sölumaður vildi
ekki selja ung-
lingunum tóbak,
vegna þess að
þeir gátu ekki sýnt skírteini, vor-
kenndi sölumaðurinn ungu kaup-
endunum svo mikið að hann gaf
þeim eina sígarettu hvorum af eigin
birgðum, segir í fréttatilkynningu.
Upplýsingar úr könnuninni eru
sendar Heilbrigðiseftirliti Kópa-
vogs- og Hafnarfjarðarsvæðisins
þar sem unnið verður úr þeim eins
og lög gera ráð fyrir. Búast má við
því að þeir staðir sem selja börnum
tóbak fái áminningu eða verði
sviptir tóbakssöluleyfi eins og lög
um tóbaksvarnir gera ráð fyrir. Ný-
legar rannsóknir Rannsóknar og
greiningar á reykingum hafn-
firskra ungmenna sýna að reyk-
ingar meðal þeirra eru að dragast
saman, hraðar en landsmeðaltalið.
Margir sölustaðir í Hafnarfirði
hafa gert sérstakt samkomulag við
forvarnanefnd sem miðar að því að
leita allra leiða til að koma í veg
fyrir sölu á tóbaki til barna. Síðast
þegar fram fór könnun seldu 32%
staða unglingum tóbak og því er
ljóst að kaupmenn hafa tekið sig á.
Nýlegar rannsóknir Rannsóknar
og greiningar á reykingum hafn-
firskra ungmenna sýna að reyk-
ingar meðal þeirra dragast saman,
hraðar en landsmeðaltalið.
Auðvelt að
nálgast tóbak
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Skein yfir landi … Kona hlýðir á lestur ljóða Jónasar Hallgrímssonar á
Akureyri, þegar opnuð var sýning í tilefni 200 ára fæðingarafmælisins.
Eftir Skapta Hallgrímsson
skapti@mbl.is
NÝ bók um ævi Jónasar Hallgríms-
sonar kemur út í haust og verður gef-
in öllum nemendum 10. bekkjar
grunnskóla hér á landi á fæðingar-
degi skáldsins og náttúrufræðingsins,
16. nóvember. Þá verða 200 ár liðin
frá fæðingu Jónasar.
Það er menningarfélagið Hraun í
Öxnadal ehf. sem gefur út þessa nýju
ævisögu Jónasar, ásamt Sparisjóði
Norðlendinga, í tilefni 200 ára afmæl-
isins.
„Ævisagan verður stutt og hnit-
miðuð og á að vekja áhuga ungs fólks
og almennings á Jónasi Hallgríms-
syni og ljóðum hans. Ævisagan á að
gefa mynd af einstaklingi sem lifði við
sérstakar aðstæður er gátu af sér ein-
stök listaverk, auk þess sem reynt
verður að draga saman þá þætti í lífi
Jónasar Hallgrímssonar sem urðu
honum að ljóðum,“ segir í bréfi
Tryggva Gíslasonar, formanns
Hrauns í Öxnadal ehf. til allra skóla-
stjóra grunnskóla hér á landi.
Tryggvi segir mjög vandað til ævi-
sögunnar. „Böðvar Guðmundsson,
skáld og rithöfundur frá Kirkjubóli í
Hvítársíðu, sem búsettur hefur verið í
Kaupmannahöfn undanfarna tvo ára-
tugi, skrifar ævimyndina, eins og
hann kýs að kalla verkið. Inn í það er
fléttað ljóðum og lausavísum sem
tengjast sérstaklega lífshlaupi Jónas-
ar Hallgrímssonar og birtar myndir,
teikningar og málverk er tengjast ævi
hans og starfi,“ segir í bréfi Tryggva.
„Ætlunin er að þessi nýja ævisaga
verði afhent að gjöf öllum nemendum
í 10. bekk í grunnskólum landsins á
sjálfan afmælisdaginn, föstudag 16.
nóvember 2007. Jafnframt verða ein-
tök ævisögunnar afhent bókasöfnum
grunnskólanna.“
Þess hefur verið farið á leit við
skólastjórana að hver og einn taki að
sér að afhenda nemendum sínum ævi-
söguna á afmælisdaginn, móðurmáls-
daginn, á þann hátt sem viðkomandi
telur við hæfi.
Menningarfélagið Hraun í Öxnadal
ehf. var stofnað 26. maí 2003 og keypti
þá jörðina Hraun í Öxnadal. Megin-
markmið félagsins er fjórþætt: að
koma á fót minningarstofu um Jónas
Hallgrímsson á Hrauni, reka þar
fræðasetur fyrir skáld, rithöfunda,
náttúrufræðinga og aðra fræðimenn,
svo og forgöngumenn í atvinnulífi og
stjórnmálum, opna í landi Hrauns úti-
vistarsvæði fyrir almenning og kynna
verk hans fyrir ungu fólki og öðrum
almenningi. Stjórn félagsins skipa
Guðrún María Kristinsdóttir forn-
leifafræðingur og forstöðumaður
Minjasafnsins á Akureyri, Jón Kr.
Sólnes lögmaður og Tryggvi Gíslason
magister og fyrrverandi skólameist-
ari Menntaskólans á Akureyri.
Gefa öllum 10. bekking-
um nýja bók um Jónas
Í HNOTSKURN
»Jónas Hallgrímsson fædd-ist að Hrauni í Öxnadal 16.
nóvember 1807. Fólkvangur,
náttúrulegt útivistarsvæði fyr-
ir almenning á hluta jarðar-
innar, verður opnaður á Fífil-
brekkuhátíð 16. júní nk.