Morgunblaðið - 05.06.2007, Síða 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 5. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
STORM er et vakkert ord, er
heiti nýrrar ljóðabókar Jó-
hanns Hjálmarssonar. Bókin
hefur að geyma norskar þýð-
ingar á ljóðum Jóhanns. Það
var Knut Ødegård sem valdi
ljóðin og þýddi, en Solum for-
lagið gefur út. Knut sækir ljóð-
in í níu af bókum Jóhanns, frá
Dagbók borgaralegs skálds frá
1976 til Vetrarmegns frá 2003.
Fyrsta ljóðabók Jóhanns
kom út árið 1956 og síðan þá telja ljóðabækurnar
hátt á annan tug, auk smárita. Ljóð Jóhanns hafa
verið þýdd á mörg tungumál, en hann hefur einnig
þýtt ljóð fjölmargra erlendra skálda.
Ljóðlist
Stormur er
fallegt orð
Jóhann
Hjálmarsson
KAMMERKÓRINN Carmina
heldur tónleika í Þjóðmenning-
arhúsinu í kvöld kl. 20.30. Kór-
inn flytur lög úr sönghandrit-
inu Melódíu, sem var ritað um
1660 og hefur að geyma yfir
220 gömul lög af ýmsum toga.
Lögin eru þverskurður af
þeirri tónlist sem naut mestra
vinsælda á Íslandi á 17. öld og
líklegt er að þar séu lög sem
nafntogaðir Íslendingar á 17.
öld hafi haft dálæti á, enda eru nokkur lög í hand-
ritinu við kvæði sr. Hallgríms. Væntanlegur er
geisladiskur með lögum úr Melódíu sem Smekk-
leysa gefur út.
Tónleikar
Carmina flytur
lög úr Melódíu
Hluti kammer-
kórsins Carminu
HLJÓMSVEITIN Black
Clock Band heldur tónleika í
Djúpinu, á veitingastaðnum
Horninu, annað kvöld. Tón-
leikarnir hefjast kl. 20.
Black Clock Band leikur
djass, blús, sálartónlist og
house og lofar miklu fjöri.
Hljómsveitin heldur brátt
til Afríku en í tilkynningu seg-
ir að langt sé liðið frá því hún
hélt tónleika síðast á Horninu.
Sveitin lauk upptökum á seinni hljómplötu sinni í
síðustu viku. Kjartan Baldursson gítarleikari hef-
ur bæst í sveitina. Black Clock Band leikur á tón-
listarhátíðinni FESPAM í Kongó í júlí.
Tónleikar
Black Clock
Band á Horninu
Kjartan
Baldursson
BANDARÍSKA söng- og leikkonan
Barbara Streisand hefur hætt við
að halda fyrstu tónleika Evrópu-
ferðar sinnar í Róm. Neytenda-
samtök þar í borg hafa mótmælt
harðlega háu miðaverði á tón-
leikana en dýrustu miðarnir kost-
uðu um 70.000 krónur og þeir ódýr-
ustu um 11.000.
Halda átti tónleikana á Flaminio-
íþróttavellinum en nú hafa þeir ver-
ið færðir til Zürich í Sviss.
Streisand hélt í tónleikaferð um
Bandaríkin í október í fyrra og
varð ágóði af 20 tónleikum þeirrar
ferðar um 5,7 milljarðar króna.
Dýrt á
Streisand
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
NÓBELSSKÁLDIÐ Günter Grass
hefur ákveðið að skipta um útgef-
anda á Íslandi og mun Veröld gefa út
verk hans hér á landi en áður var
hann hjá Eddu útgáfu. Fyrsta bókin
sem kemur út undir merkjum Ver-
aldar eftir Grass verður nýjasta
skáldsaga hans, Krabbagangur, í
þýðingu Bjarna Jónssonar. Krabba-
gangur fjallar um stærsta skipsskaða
20. aldar þegar sovéskur kafbátur
sökkti farþegaskipinu Willem Gust-
off í lok heimsstyrjaldarinnar síðari.
Bókin vakti gríðarlega athygli í
Þýskalandi þegar hún kom þar út,
enda fjallar Grass þar um mál sem
legið hafði í þagnargildi þar í landi –
þjáningar Þjóðverja í seinni heims-
styrjöldinni. Hún hefur komið út víða
um lönd og fengið mikið lof.
Blikktromman eftir Günter Grass
var gefin út í þýðingu Bjarna Jóns-
sonar fyrir nokkrum árum og var
höfundurinn gestur á Bókmenntahá-
tíðinni í Reykjavík af því tilefni. Pét-
ur Már Ólafsson útgefandi hjá Ver-
öld segir Günter Grass einhvern
merkasta höfund 20. aldar og að það
sé Veröld mikill heiður og ánægja að
fá að gefa út verk Nóbelsskáldsins
hér á landi. Pétur Már var einnig út-
gefandi Grass á meðan verk hans
komu út undir merkjum Vöku-
Helgafells og Eddu og hafði frum-
kvæði að heimsókn hans til Íslands á
sínum tíma.
„Þetta er mjög ánægjulegt – ég er
glaður og ánægður með að fá aftur að
gefa út verk Günters Grass. Þau eiga
fullt erindi við Íslendinga,“ segir Pét-
ur Már. Hann segir ekki hafa verið
rætt hvort öll verkaskrá skáldsins í
íslenskum þýðingum færist yfir til
Veraldar. „Við erum fyrst og fremst
að tala um nýju bókina. Blikk-
tromman er enn á markaði og ekkert
hefur verið um það rætt hvort við
tökum hana yfir líka. Þegar höfundur
hefur ákveðið að skipta um forlag, þá
fer forgangsréttur að útgáfu verka
hans til þess. Það eru ekki gerðir
langtímasamningar, en gert er ráð
fyrir að samningurinn nái til næstu
verka höfundarins.“
Heiður fyrir Veröld
Skáldið Günter Grass
Nóbelsskáldið Günter Grass skiptir um útgefanda á Íslandi
BRESKI myndlistarmaðurinn Da-
mien Hirst afhjúpaði á föstudaginn
var nýjasta verk sitt, en það kostar
litlar 50 milljónir punda, um 6.120
milljónir króna. Verkið er demanta-
skreytt hauskúpa, eða öllu heldur
hauskúpuafsteypa, og ber nafnið For
The Love of God. Það má þýða sem Í
Guðs bænum eða Vegna ástar á Guði.
Kúpan sjálf er úr hvítagulli og
mótið var tekið af hauskúpu frá 18.
öld. 8.601 demantur prýðir kúpuna
og munu þeir vera vel fengnir, þ.e.
ekki svokallaðir blóðdemantar.
Hirst vonast til þess að verkið
verði sett á sýningu í British Museum
í Lundúnum og verði þar við hlið
hauskúpu úr túrkis frá tímum ast-
eka. Hirst fékk hugmyndina að verk-
inu þegar hann sá þá hauskúpu.
Hauskúpa Hirst er nú til sýnis í
White Cube-galleríinu í Lundúnum
og er öryggisgæsla mjög mikil, eins
og gefur að skilja. Hauskúpan verð-
ur þar til sýnis til 7. júlí.
Hirst segist ekki lengur hafa
áhyggjur af því hvað list sé. „Ef hlut-
urinn er í sýningarsal, á vegg eða á
gólfi, þá er hann líklega list,“ sagði
Hirst á blaðamannafundi vegna
verksins. Hann þarf heldur ekki að
hafa áhyggjur af því hvort menn
telja hans verk vera list þar sem
hann er einn eftirsóttasti myndlist-
armaður heimsins.
Hirst sló á létta strengi á blaða-
mannafundinum þegar hann var
spurður að því hvert næsta verk
hans yrði. „Tvær demantabeina-
grindur að eðla sig,“ svaraði Hirst.
Dýrmætir Ef hluturinn er á vegg í sýningarsal þá er hann líklega list.
Sex milljarða hauskúpa
Eftir Helga Snæ Sigurðsson
helgisnaer@mbl.is
ÍSLENDINGAR eru eftirbátar
flestra nágrannaþjóða sinna þegar
kemur að nýtingu hönnunar en þó er
hér í fyrsta sinn að myndast „al-
vöru“ hönnunarsamfélag. Það er að
miklu leyti tiltölulega nýstofnaðri
hönnunardeild við Listaháskóla Ís-
lands (LHÍ) að þakka. Þetta er með-
al niðurstaðna skýrslunnar Hönnun
– auðlind til framtíðar, sem er af-
rakstur LHÍ og nokkurra fremstu
hönnunarskóla Norður-Evrópu.
Höfundar skýrslunnar eru hönn-
uðirnir Sóley Stefánsdóttir og Hall-
dór Gíslason, sem bæði búa í Noregi.
Halldór er deildarforseti hönn-
unardeildar Listaháskólans í Ósló og
Sóley starfar sjálfstætt við hönnun.
Skýrslan var kynnt á blaðamanna-
fundi í gær. Össur Skarphéðinsson
sat kynningu Sóleyjar á skýrslunni
og hélt að henni lokinni tölu. Össur
sagði samkeppnishæfni þjóða
byggja í meira mæli á hönnun en
menn hefðu gert sér grein fyrir.
Hann myndi berjast fyrir auknu
fjármagni til rannsókna á hönnun í
LHÍ, skilningur stjórnvalda á mik-
ilvægi hönnunar hefði aukist og hún
væri honum ofarlega í huga.
Nefndi Össur að Nýsköp-
unarmiðstöð yrði opnuð í ágúst nk.
Henni væri ætlað að styrkja sam-
keppnisstöðu íslensks atvinnulífs en
hönnun væri ein af forsendum þess.
Nýmæli væri að ríkisstofnun hefði
það hlutverk að auka veg íslenskrar
hönnunar, eins og sú miðstöð.
Sóley sagði í sinni ræðu að nauð-
synlegt væri að koma á meist-
aranámi í hönnun hér á landi þannig
að hægt yrði að innleiða skipulega
rannsóknarvinnu í faginu. Slíkt
meistaranám mun að öllum líkindum
hefjast haustið 2008. Sóley benti á að
hönnun væri mikilvæg fyrir þjóð-
arbúið, en fyrirtæki sem nýta sér
hönnun vaxa hraðar og skila sínu
betur, að því er fram kemur í skýrsl-
unni.
Útungunarstöðvar
fyrir hönnuði
Á Norðurlöndunum hafa svokall-
aðar „útungunarstöðvar“ fyrir hönn-
uði verið settar á laggirnar og hefur
Halldór setið í stjórn slíkrar stöðvar
í Ósló og telur Íslendinga geta farið
þá leið til að efla hönnunarstarf.
„Tveir eða þrír vinir fá viðskipta-
hugmynd, að þróa kajak t.d., þeir
sækja um og við förum yfir umsókn-
ina. Ef þeir komast inn fá þeir fyrsta
árið algjörlega frítt, húsnæði, tölvu-
búnað og síma og ráðgjöf í við-
skiptastýringu, stofnun fyrirtækja
o.fl.,“ segir Halldór. „Þetta er engin
rómantík, þú þarft að hafa viðskipta-
og rekstraráætlun til að komast
inn,“ segir Halldór og veit til þess að
fólk hafi breytt áætlunum sínum eft-
ir að í ljós kom að hönnunin borgaði
sig ekki viðskiptalega.
Sóley segir það oft vandamál
hönnuða að þeir hafi litla við-
skiptaþekkingu. Viðskiptahluti
hönnunarnáms hafi þó verið aukinn í
LHÍ. „Hönnuðir vinna með fyr-
irtækjum, þurfa að vinna með fólki
innan þeirra,“ segir Sóley. Hönnun
sé meira en minjagripir fyrir ferða-
menn. „Hönnun er svolítið óáþreif-
anleg, fyrirtæki hugsa með sér að
þau geti sleppt henni,“ segir Sóley.
Það hafi þó sannað sig að hönnun
geti verið mikil lyftistöng fyrir fyr-
irtæki. Þar megi nefna Te & Kaffi og
66°N til dæmis.
Aftarlega á merinni
Skipuleg uppbygging hönnunar stutt á veg komin á Íslandi
Vannýtt Sóley og Halldór kynna skýrsluna. Hönnun sækir á um allan heim
sem skapandi auðlind en er vannýtt hér á landi, að mati skýrsluhöfunda.
Morgunblaðið/ÞÖK
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
ÞURÍÐUR Pálsdóttir er einn af
frumkvöðlum sönglistarinnar á Ís-
landi. Í gær kom út plata – öllu
heldur þriggja plötu safn, með söng
Þuríðar, og heitir safnið Minn-
ingabrot.
„Ég má til með að standa upp og
segja nokkur orð eftir þessar lof-
ræður,“ sagði Þuríður á blaða-
mannafundi í gær, eftir að aðstand-
endur útgáfunnar höfðu fylgt henni
úr hlaði og þakkað Þuríði samvinn-
una. „Ég þakka öllu því fólki sem
sá um þetta. Nú verður ekki aftur
snúið. Þarna er ýmislegt, og mörg
lög sem sjaldan eru flutt og lítið af
„lummum“ sem allir syngja,“ sagði
Þuríður. Trausti Jónsson sagði valið
á tónlistinni hafa verið afskaplega
erfitt. Leitað var í sjóði Rík-
isútvarpsins, og alls voru það rúm-
lega 400 upptökur sem lágu til
grundvallar valinu. „Við áttum þann
kost að velja aðeins það besta, eða
að sýna eins mikla breidd og hægt
er í söng Þuríðar og þá leið völdum
við,“ sagði Trausti. „Ég er ánægð-
ust með að þarna eru upptökur þar
sem pabbi minn, Páll Ísólfsson, spil-
ar með mér, og það var það síðasta
sem hann spilaði áður en hann dó,“
sagði Þuríður, en sem alkunna er
var Páll dómorganisti og eitt ást-
sælasta tónskáld þjóðarinnar.
Útgáfan var í höndum Þuríðar
sjálfrar og Ríkisútvarpsins, en um-
sjónarmenn voru Vala Kristjánsson,
Trausti Jónsson og Elín Ósk Ósk-
arsdóttir, en einnig Bjarki Svein-
björnsson og Hreinn Valdimarsson,
sem sá um alla hljóðvinnslu. Útlits-
hönnuður útgáfunnar var Kalman
le Sage de Fontenay. Smekkleysa
dreifir.
Þuríður í þrennu
Morgunblaðið/Eyþór
Þuríður Pálsdóttir