Morgunblaðið - 18.07.2007, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. JÚLÍ 2007 15
MENNING
KJARVALSSTAÐIR bjóða
áhugasömum á hádegis-
stefnumót við Egil Kalevi
Karlsson vöruhönnuð á morg-
un kl. 12. Egill á verk á sýning-
unni Magma/Kvika, þar sem ís-
lensk hönnun er til sýnis. Í
verkum sínum veltir Egill fyrir
sér hlutverki húðar og beina-
grindar. „Hið fullkomna sam-
starf sérhæfðra líkamshluta
hefur skrýtna og nýstárlega
útkomu, í skóskel annars vegar og sokk hins veg-
ar, sem þó eru óaðskiljanleg því hvorugt er nýtan-
legt eitt og sér,“ segir í kynningu á verkum Egils.
Stefnumótið varir í 20 mínútur.
Hönnun
Hádegisstefnumót
við vöruhönnuð
Egill Kalevi
Karlsson
PAMELA de Senzi flautuleik-
ari og Rúnar Þórisson gítarleik-
ari halda tónleika í Hömrum á
Ísafirði kl. 20 annað kvöld. Tón-
leikarnir eru liður í tónleikaröð
sumartónleika Tónlistarfélags
Ísafjarðar. Efnisskráin er fjöl-
breytt, m.a. verða leikin verk
eftir Ernesto Coredero,
Eugéne Bozza og ísfirska tón-
skáldið Jónas Tómasson.
Pamela og Rúnar hafa leikið
saman í nær tvö ár með áherslu á tónlist frá Suður-
Evrópu og Suður-Ameríku. Þau eru nýkomin úr
tónleikaför til Ítalíu þar sem þau hlutu lofsverða
gagnrýni í ítölskum dagblöðum.
Tónleikar
Íslenskir og suð-
rænir tónar í bland
Pamela de Senzi og
Rúnar Þórisson
PÉTUR Guðmundsson mynd-
listarmaður sýnir um þessar
mundir akrýlmálverk í sýning-
arsal Heklu á Ísafirði.
Viðfangsefni sýningarinnar
eru form og litir, en formin hjá
Pétri hafa þróast undanfarin
20 ár og tekið á sig ýmsar
myndir. Ný form ganga til liðs
við eldri form og segir Pétur
sýninguna e.k. „ættarmót for-
manna“, hann setur þau á flöt-
inn í mörgum lögum þannig að hver mynd gengur
jafnt inn á við sem út. Pétur hefur unnið að mynd-
list samhliða kennslu í grunnskólum og á vegum
Myndlistarfélagsins á Ísafirði.
Myndlist
Ættarmót forma í
Heklu á Ísafirði
Hluti af einu mál-
verka Péturs.
Eftir Ásgeir H. Ingólfsson
asgeirhi@mbl.is
YFIR þúsund erlendir stúdentar
læra nútímaíslensku við erlenda há-
skóla á ári hverju og enn fleiri læra
forníslensku. Margt bendir þó til
þess að möguleikum þessara stúd-
enta til náms eigi eftir að fækka
verulega ef spár um niðurskurð í er-
lendum háskólum ganga eftir.
Bologna-ferlið reynist misvel
Í kjölfar breytinga þeirra sem Bo-
logna-ferlið (samræmingarmarkmið
evrópskra háskóla) hefur haft í för
með sér er útlit fyrir mikinn nið-
urskurð í norrænum háskólum.
Ýmsir benda á að hætta sé á að
smáfög eins og íslenskan verði und-
ir. Þó virðist það vera misjafnt eftir
því hvernig ferlið er túlkað. „Þýska-
land passaði mjög illa inn í þetta
kerfi og þeir eru að breyta öllu þar.
En þær breytingar leiddu það af sér
að staða íslensku og finnsku er víð-
ast mun betri en áður,“ segir Úlfar
Magnússon hjá Stofnun Sigurðar
Nordals, en hún sér um málefni
sendikennara sem sendir eru í er-
lenda háskóla. Þannig virðist skipta
miklu máli hvernig Bologna-ferlið er
útfært.
Í íslenskunámi erlendis er verið
að kenna um land, þjóð og menn-
ingu Íslands og er námið heilmikil
landkynning auk þess að búa til
óformlega sendiherra landsins. „Við
styðjum íslenskukennslu á fimmtán
stöðum en það er verið að kenna nú-
tímaíslensku á einum 38 stöðum og
forníslenska er á miklu fleiri stöð-
um,“ segir Úlfar. En í fæstum til-
fellum er þó um verulegar upphæðir
að ræða og venjulega eru það skól-
arnir sjálfir sem greiða. „Það eru
samningar við University College of
London, Humbolt-háskóla í Þýska-
landi og University of Manitoba í
Winnipeg. Við borgum helming
stöðunnar í Humbolt og London og
hluta af stöðunni í Winnipeg.“ Ann-
ars staðar segir Úlfar styrkinn tak-
markast við bókastyrk, styrk til
ferðalaga til Íslands og loks styrk til
þess að hittast einu sinni á ári á
fundum Samtaka sendikennara, en
þau voru stofnuð fyrir fáeinum ár-
um. Samtökin sendu í síðustu viku
frá sér ályktun þar sem athygli var
vakin á hversu ótrygg staða íslensk-
unnar er víða.
Kennarar Norðurlandamál-
anna fá hærri laun
En meðan erlendu skólarnir
borga venjulega sjálfir fyrir ís-
lensku gestakennarana fáum við
okkar gestakennara frítt. „Norð-
urlöndin borga öll kennslu í sínum
tungumálum við HÍ. Flestir kenn-
ararnir hafa ekki einu sinni verið
ráðnir við skólann heldur eru þeir
sendir að utan og eru á mun betri
launum en ef þeir væru ráðnir beint
af HÍ.“ Þetta veldur því að það get-
ur verið erfitt fyrir Íslendinga að
mótmæla ef norrænir skólar hyggj-
ast hætta með íslenskukennslu. Þeir
svartsýnustu eru hræddir um að nú-
verandi kynslóð íslenskra gesta-
kennara á Norðurlöndum sé sú síð-
asta enda töluverð óvissa víða hvort
auglýst verður aftur í stöður þegar
núverandi kennarar hætta.
Þá bendir Úlfar á að Íslendinga
hafi iðulega skort frumkvæði í þess-
um efnum. „Annars staðar er fólk
miklu duglegra að afla sambanda og
koma á kennslu í sínum tungu-
málum. Hér höfum við bara verið að
svara beiðnum og fæstum þeirra já-
kvætt. Eitt árið fékk ég fjölda
beiðna og þeim var öllum neitað.“
Áhugi yfirvalda á öflugu íslensku-
námi utan landsteinanna virðist því
vera afar takmarkaður.
Ytra hefur áhuginn á íslensku-
náminu sjálfu breyst. „Áhuginn á
samtímanum – bæði samtímamáli
og samtímanum yfirleitt – hefur
aukist. Áður fyrr var íslensku-
kennsla aðallega útibú frá forn-
norrænum prógrömmum eða forn-
þýsku eða -ensku.“ Þeirri þróun
gæti þó verið stefnt í hættu þar sem
sífellt algengara er að ráðnir séu
kennarar sem aðeins kunna forn-
íslensku – af þeirri einföldu ástæðu
að oftast er einnig hægt að láta þá
kenna fornensku eða fornþýsku.
Á meðan virðast íslensk yfirvöld
ekki hafa efni á nútímamenningu.
Víða óvissa um framtíð íslenskukennslu í erlendum háskólum og lítið fé frá ríkinu
Fjársvelt landkynning
HÆTT er við að erfiðara verði fyrir íslenskar bækur að komast til er-
lendra lesenda sinna ef íslenskukennsla verður skorin niður við flesta er-
lenda háskóla, en blikur eru á lofti í þeim efnum.
Morgunblaðið/Sverrir
Ekki lengur útflutningsvara?
ADRIAN Searle,
myndlistargagn-
rýnandi breska
dagblaðsins The
Guardian, fjallar
í grein sem birt-
ist í blaðinu í gær
um yfirlitssýn-
ingu á verkum
Hreins Friðfinns-
sonar í Serpent-
ine galleríinu í
Lundúnum, og segist hafa orðið
nokkuð ringlaður en þó snortinn af
list Hreins. Listamaðurinn bjóði
áhorfendum að líta á sýninguna
sem eins konar dagdraum, lista-
menn viti að mörk draums og veru-
leika séu oft óljós og Hreinn nýti
sér það. Searle segist svekktur yfir
því að ekki hafa verið fleiri verk á
sýningunni, og er greinilega hrif-
inn af verkunum. Hreini takist best
upp í þeim verkum þar sem hann
sameini sögur og myndir, flétti inn í
reynslu úr eigin lífi í frásagna-
formið. Sem dæmi um verk sem
höfði ekki eins til hans séu pappa-
kassar fóðraðir að innan með glans-
andi pappírsörkum, og smáar gler-
plötur sem sjá megi víða um
sýningarrýmið. Searle segir sýn-
ingu Hreins á köflum hjartnæma og
eftirminnilega, oft búi meira að
baki en virðist í fyrstu.
Ringlaður
en þó
snortinn
The Guardian fjallar
um sýningu Hreins
Hreinn
Friðfinnsson
BRESKA stórmarkaðakeðjan Asda
á nú í deilum við Bloomsbury vegna
pöntunar á seinustu skáldsögunni
um galdrastrákinn Harry Potter.
Bloomsbury sér um útgáfu bókar-
innar í Bretlandi og segir tals-
maður fyrirtækisins að Asda muni
ekki fá þau 500.000 eintök af bók-
inni sem keðjan hefur lagt inn pönt-
un fyrir, nema Wal-Mart fyrir-
tækið, sem á Asda, gangi frá
ógreiddri skuld við Bloomsbury.
Sala á seinustu bók J.K. Rowling
um Potter, Harry Potter and the
Deathly Hallows, á að hefjast laug-
ardaginn næstkomandi.
Talið er að skuldin nemi 38.000
pundum og stafi af því að Asda hafi
skilað óseldum eintökum af sjöttu
bókinni um Potter, án þess að hafa
samið um það.
Bókasöluvefsíðan Thebooksell-
er.com segir Bloomsbury hafa
höfðað mál á hendur Asda fyrir
ærumeiðingar, en talsmenn Asda
hafa sakað Bloomsbury um að
halda börnum í gíslingu með því að
leggja til að nýja bókin kosti 17,99
pund, sem er 30% hærra verð en á
fyrstu bókinni um galdrastrákinn.
Deilt um
Harry Potter
Í HNOTSKURN
»Íslenskir sendikennarar eruvið háskóla í eftirfarandi
borgum: Bergen í Noregi, Gauta-
borg og Uppsölum í Svíþjóð,
Helsinki í Finnlandi, Kaup-
mannahöfn í Danmörku, þýsku
borgunum Berlín, München, Er-
langen og Kiel, frönsku borg-
unum Lyon, París og Caen,
London í Englandi, Vín í Aust-
urríki og Manitoba í Kanada.
» Íslenska er einnig kennd ískólum eins og Harvard og
Yale í Bandaríkjunum, Karlshá-
skóla í Prag, háskólanum í
Kyoto, háskólunum í Moskvu og
Pétursborg, Sofíu í Búlgaríu,
Otago í Nýja-Sjálandi, Poznan í
Póllandi, Fróðskaparsetri Fær-
eyja og Zagreb í Króatíu.
»Ef Norður-Ameríka, Japanog Nýja-Sjáland eru undan-
skilin virðist íslenska nær ekkert
vera kennd í öðrum heimsálfum.
♦♦♦
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Tónleikastaður Skálholtskirkja.
ÁRLEGIR sumartónleikar Skálholts-
kirkju hefjast annað kvöld kl. 20 með
orgeltónleikum bandaríska orgelleik-
arans Margaret Irwin-Brandon, sem
leikur verk eftir F. Tunder, Dieterich
Buxtehude og J.S. Bach. Buxtehude
var einn mesti áhrifavaldur Bach og
segir sagan að Bach hafi gengið 320
km leið, frá Arnstadt til Lübeck, til að
hlusta á Buxtehude leika verk sín.
„Ég hugsa að tónlist Bach hafi þótt
algjör bylting á sínum tíma, á meðan
Buxtehude var enn á lífi. Áhrif Buxte-
hude á Bach greinir maður þegar viss
fjarlægð hefur skapast frá atburð-
unum sögulega,“ segir Sigurður Hall-
dórsson, listrænn stjórnandi tón-
leikanna. Irwin-Brandon mun halda
fyrirlestur um Buxtehude og áhrif
hans á Bach á laugardaginn, 21. júlí,
kl. 14.55. Hún heldur einnig orgel-
masterclass 19.-21. júlí. Kl. 17 sama
dag heldur Skálholtskórinn tónleika,
syngur m.a. sálma og útsetningar eftir
Dr. Róbert A. Ottósson, Atla Heimi
Sveinsson og Þorkel Sigurbjörnsson.
Þá verður einnig boðið upp á tónlist-
arsmiðju fyrir börn undir handleiðslu
Sigrúnar Sævarsdóttur-Griffiths og
afraksturinn fluttur að smiðju lokinni
fyrir foreldra og aðra tónleikagesti.
Aðgangur er ókeypis að öllum tón-
leikum og fyrirlestrum.
Sumartónleikar Skálholtskirkju verða haldnir 19.-22. júlí
300 ára ártíð Buxtehude
www.sumartonleikar.is