Morgunblaðið - 24.12.2007, Blaðsíða 26

|mánudagur|24. 12. 2007| mbl.is
daglegtlíf
Dísella Lárusdóttir söngkonabyrjar á Þorláksmessu þegarhún er innt eftir því hvað sé
ómissandi á jólum í hennar huga. „Ég
má alls ekki missa af skötunni – hún
er uppáhaldsmaturinn minn í öllum
heiminum. Það er eitthvað við hana sem gerir hana
ómótstæðilega. Kannski hefur stemningin í kring um
hana líka áhrif en því kæstari og eitraðri sem hún er,
því betri finnst mér hún.“
Dísella býr í Bandaríkjunum en hefur alltaf komið til
Íslands yfir hátíðirnar nema í eitt skipti þegar hún
komst ekki vegna vandræða með vegabréfsáritun. „Þá
var einmitt 23. desember erfiðasti dagurinn – að fá
ekki skötu,“ segir hún og dæsir.
Aðfangadagur er með svipuðum hætti hjá henni ár
eftir ár. „Ég er alltaf að reyna að skipuleggja mig bet-
ur en yfirleitt lendi ég í því að eiga eftir að pakka inn
einum eða tveimur gjöfum á aðfangadag. Aðalmálið er
þó að vera mætt fyrir klukkan sex í matarboð og
hlusta á kirkjuklukkurnar í útvarpinu. Við systurnar
borðum alltaf saman og þegar klukkurnar hringja
finnst mér hátíðin gengin í garð.“ Eiginmaður Dísellu,
Teddy Kernizan er nú í þriðja sinn á Íslandi á jólum
og kann vel að meta íslensku hefðirnar og hátíðleik-
ann sem er mun meiri hér en í Bandaríkjunum að
hennar sögn. „Núna tókum við bróður hans með og
Teddy er mjög spenntur að koma skötu ofan í hann.
Þá þarf hann ekki lengur að vera einn í þessum ógeðs-
legheitum,“ segir Dísella og hlær. „Þeir eru samt báð-
ir mjög opnir fyrir skötunni og finnst hálft í hvoru
spurning um að vera nógu mikið karlmenni að koma
henni ofan í sig. Og þeir segja að fyrst ég geti borðað
hana hljóti þeir að geta það líka.“
Kirkju-
klukkurnar
í útvarpinu
Svandís Svavarsdóttir borgarfulltrúi þarf ekki að hugsa siglengi um þegar hún er spurð að því hvað sé ómissandi á jól-unum. „Fjölskyldan mín,“ svarar hún án þess að hika. „Hún
er númer eitt, tvö og þrjú því þegar hún er öll saman eru jólin
komin hvort sem er.“
Svandís lumar þó á fleiri atriðum sem hún myndi helst ekki vilja
vera án. „Það er ómissandi að fá rjómasoðinn jólagraut og að
syngja „Nóttin var sú ágæt ein“ í stofunni eftir mat, áður en pakk-
arnir eru teknir upp. Börnunum þykir það náttúrulega allt of sein-
legt en við gerum það nú samt. Þetta er gömul hefð úr minni fjöl-
skyldu því amma mín hafði þetta svona og svo mamma og loks ég.“
Rjómasoðni jólagrauturinn á hins vegar ættir sínar að rekja til
fjölskyldu eiginmanns Svandísar og er fyrstur á matseðlinum á
aðfangadagskvöld. „Við borðum hann í forrétt, svo undarlegt sem
það kann að hljóma því hann er bæði þungur og seðjandi. Ég reyni
hins vegar að skammta hann í eldhúsinu svo fólk verði ekki mett af
honum einum og raunin er líka sú að það hefur góða lyst á aðal-
réttinum þegar að honum kemur. En þessi þrjú atriði standa upp
úr: samveran, grauturinn og sálmurinn.“
Morgunblaðið/Golli
Samvera Fjölskyldan er allra mikilvægust á
jólum Svandísar Svavarsdóttur.
Samveran, grauturinn
og sálmurinn
Jólin ómissandi um jólin
Angurværð Það eru jól allan ársins hring hjá Einari Má Guðmundssyni.
Morgunblaðið/Frikki
Einar Már Guðmundsson rithöf-undur á ekki í vandræðum meðað segja frá því hverju hann
vill síst vera án um jólin „Mér finnst
jólin vera ómissandi um jólin,“ svarar
hann að bragði. „Það er einhver ró og
angurværð sem fylgir þessum tíma.
Maður man vel tilhlökkun barnsins en
nú eru jólin varla farin þegar þau eru
komin aftur. Það er líklega aldurinn
sem gerir það að verkum að árið líður
hraðar nú.“
Bækurnar eru að vonum stór þáttur í
jólum Einars Más. „Ég er náttúrulega í
þeim allt árið þannig að í þeim skilningi
eru alltaf jól hjá mér.“ Hann viður-
kennir þó að mesti erillinn tengdur
bókaútgáfunni sé um jólaleytið en
hvernig skyldi honum þá ganga að
finna þessa ró, sem hann tengir jóla-
haldinu? „Ég held henni nú, að minnsta
kosti þessari andlegu ró. Sem höfundur
fyrir jólin er maður í því að kynna verk-
ið sitt og þannig miðla þeim boðskap
sem það býr yfir. Meira getur maður
svo sem ekki gert. Í því er fólginn sá
andi sem í verkinu býr og ég vona að
hann sé nú bara frekar jólalegur.“
Sennilega muna flestir eftir tíu, tólf jólum úr æsku sem þeir reyna að endurupplifa þegar þeir eld-ast,“ segir Halldór Gylfason leikari þegar hann er inntur eftir því hvað honum finnist ómissandium jólin. „Þessar gömlu hefðir ganga hins vegar ekkert upp eftir að maður er búinn að stofna
sína eigin fjölskyldu og fer að taka tillit til maka og annarra. Eitt hef ég þó gert alla tíð, á hverjum ein-
asta aðfangadegi frá því að ég man eftir mér og það er að fara upp í Fossvogskirkjugarð til að vitja
leiða látinna ættingja.“ Halldór segist ekki láta þunga umferðina sem liggur í kirkjugarðinn aftra sér.
„Ég reyni hins vegar að fara svolítið snemma svo ég nái að vera á undan mestu traffíkinni. Ég myndi
ekki sleppa þessu fyrir nokkurn mun.“
Hin seinni ár hefur önnur hefð náð að festa sig í sessi hjá Halldóri. „Ég fer alltaf til Baldurs vinar
míns í skötu á Þorláksmessu og hef gert það undanfarin fimm, sex ár. Mér finnst hún æðislega góð –
þetta er rosalega góður matur,“ segir hann og leggur mikinn þunga í lýsingarorðin.
Hann bætir því við að þótt hefðirnar breytist hafi jólin alltaf lag á að láta sjá sig. „Það var alltaf
rjúpa á aðfangadag á mínu æskuheimili og ég kveið rosalega fyrir fyrstu jólunum E.R. (eftir rjúpu).
Ég hélt hreinlega að það yrðu engin jól enda hafði mér alltaf fundist jólin komin þegar við pabbi kom-
um heim úr jólaleiðangrinum á aðfangadag og ég fann lyktina af rjúpunum sem mamma var byrjuð að
steikja. En jólin komu engu að síður þótt engin væri rjúpan og þau voru bara mjög fín og hátíðleg.“
Jólin komu þótt engin væri rjúpan
Morgunblaðið/Frikki
Hefðir Halldór Gylfason hefur frá því hann man eftir sér vitjað
látinna ættingja í kirkjugarðinum á aðfangadag.
Ómissandi um jólin
Öll eigum við okkar hefðir og venjur sem í okkar huga gefa jólunum sinn
sérstaka svip. Bergþóra Njála Guðmundsdóttir hleraði eftir því hjá fjór-
um einstaklingum hvað væri ómissandi um jólin.
Ómótstæðileg Því kæstari og eitraðri sem skatan er, því
betri er hún að mati Dísellu Lárusdóttur.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti