Morgunblaðið - 24.12.2007, Blaðsíða 30

30 MÁNUDAGUR 24. DESEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
M
ér fundust jólin ekki snúast
um sín raunverulegu gildi og
það blundaði í mér þörfin
fyrir að gera góðverk,“ segir
kokkurinn Hilmar Á. Ragn-
arsson sem eldar ásamt konu sinni Guðrúnu
Langfeldt jólamatinn í reisulegu húsi Hjálp-
ræðishersins í Kirkjustræti. „Ég fann að ég
vildi hafa meira um áherslur jólanna að
segja og fannst samfélagið gera of mikið út á
gjafir og hvers virði þær væru. Ég venti því
mínu kvæði í kross og stakk upp á því við
fjölskylduna að við tækjum að okkur að
vinna á spítala eða elliheimili eða einhvers
staðar þar sem þörf væri fyrir okkur yfir jól-
in. Stuttu síðar kom upp þessi hugmynd að
elda á Kirkjustrætinu.“ Fimm börn þeirra
Guðrúnar komu einnig lengi vel að elda-
mennskunni, en eitthvað hefur fækkað í
þeim hópi undanfarin ár enda börnin komin
með sínar eigin fjölskyldur.
„Við hjónin höfum verið gift í þrjátíu ár og
höfum í tuttugu ár haft mikinn áhuga á elda-
mennsku og Guðrún kallar mig gjarnan í
gríni ástríðukokk,“ segir Hilmar. Auk þeirra
Guðrúnar, aðstoðar Andrés Ólafur Ketel við
að elda jólamatinn og hefur raunar lagt inn
pöntun um að vinna með þeim næstu tíu ár-
in.
„Við hittumst í októberlok, þau okkar sem
skipuleggjum samkomuna, og förum yfir það
sem að gera þarf. Á milli tuttugu og þrjátíu
sjálfboðaliðar hjálpa til á aðfangadagskvöld
enda eru handtökin æði mörg. Það þarf bæði
að leggja á borð og vaska upp. „Við veitum
gestum okkar toppþjónustu, höldum þétt ut-
an um kvöldið og gætum þess að halda góðu
flæði. Umgjörðin er í föstum skorðum þar
sem við erum orðin vel þjálfuð.“
Þungt skref að þiggja
Hilmar leggur sig fram við eldamennsk-
una. Hann setur lambakjötið inn í ofn og
hefur það þar í hálftíma, tekur það út og
hvílir í hálftíma og setur það loks aftur inn í
hálftíma. „Þannig verður kjötið flauels-
mjúkt,“ segir Hilmar glaðlega. „Við bjóðum
upp á súpu í forrétt, lambakjöt, hamborg-
arhrygg og hangikjöt í aðalrétt og í eftirmat
er heit berjamylsnubaka með ís.“
Kaffi og kökur fá gestirnir síðan undir lok
kvöldsins. „Við tæmum hillurnar í bak-
aríunum hér í kring, segir Anna María Rein-
holtssen, yfirforingi hersins, sem ásamt Ósk-
ari Jakobsen, starfsmanni Gistiheimilis
Hjálpræðishersins, kemur einnig að að-
fangadagsstarfinu.
Þau Hilmar og Anna María eru sammála
um að oft sé þungbært fyrir fólk að þiggja.
Að sögn Önnu Maríu hika margir við að taka
það stóra skref. En á jólunum er fjöl-
breyttur hópur gesta á Hjálpræðishernum.
Á milli 130 og 200 manns koma í mat á að-
fangadag og um 60 gestir mæta á jóladag og
eru flestir í sínu fínasta pússi. Allir fá þá
pakka frá Hjálpræðishernum og einnig gefur
Vernd gjafir, sem og mörg fyrirtæki sem
gefa mat, kjöt, gjafir og sælgæti fyrir jólahá-
tíðina.
Það vekur blaðamanni forvitni að vita
hvort þau Hilmar og Anna María halda einn-
ig jólin heima hjá sér.
„Ég hef mín jól á jóladag og þá kemur
fjölskyldan saman í jólakaffi. Við drekkum
það saman í rólegheitum og borðum svo jóla-
mat um tvöleytið. Það er engin jólapakka-
spenna og ég er hamingjusamur að eiga
svona afslöppuð jól,“ segir Hilmar, sem er
mikið jólabarn og kveðst almennt vera í jóla-
skapi allan ársins hring. Hann byrjar raunar
að undirbúa jólin í huganum strax í ágúst.
„Ég hlakka til frá jólum til jóla. Hinn 27.
desember bjóðum við eldri borgurum í mat
og það er eiginlega eftir þann dag sem ég
byrja að hlakka til á ný,“ segir Hilmar ein-
lægur í svari.
Börn Önnu Maríu hafa alltaf haldið jólin
hátíðleg hjá Hernum og vildu sem börn
hvergi annars staðar vera. „Við förum heim í
lok kvöldsins, höfum það hátíðlegt, en oftast
erum við svo þreytt eftir daginn að við sofn-
um fljótt. Þessi jólin fáum við alla fjölskyld-
una til okkar, en við eigum eina dóttur sem
býr í Noregi og hún kemur að þessu sinni.
Þannig verðum öll hér til að þjóna, syngja
og njóta.“
Jólaguðspjallið lesið á sex
mismunandi tungumálum
Óskar Jakobsen starfar í afgreiðslu Gisti-
heimilis Hjálpræðishersins og hefur frá því
hann var fimm ára haldið jólin hátíðleg í
Hjálpræðishernum. Foreldrar Óskars, sem
eru bæði látin, unnu bæði á Hernum. „Ég
man að einu sinni voru mamma og pabbi
ekki að vinna um jólin og við þrjú systkinin
neituðum að halda jólin heima. Þau létu því
undan og jólin voru haldin hér,“ segir Óskar.
„Jólin voru þá með öðru sniði. Þá bjó hér
margt fólk og jólahaldið var minna í sniðum.
Hér áður fyrr voru það aðallega sjómenn
sem bjuggu á heimilinu,“ bætir hann við.
„Allir sem þá bjuggu hér komu saman og
héldu jólin hátíðleg og að sumu leyti vorum
við eins og fjölskylda. Þetta var alltaf stór
dagur fyrir alla hvort sem um var að ræða
götufólk eða aðra. Allir reyndu að hafa
stundina sem gleðilegasta. Klukkan sex
hlustuðum við á Dómkirkjuklukkurnar og
jólaguðspjallið var lesið, síðan var borðað,
gengið í kringum jólatré og sungið.
Í dag er umfangið meira og aðfangadagur
er alltaf gleðistund, þó að oft sé fólk að
glíma við miklar og erfiðar tilfinningar.
Margir halda að gestirnir séu fólk af göt-
unni en gestalisti okkar er fjölbreyttur.
Hingað kemur til dæmis bæði fólk sem er
einmana og erlendir ferðamenn, en jóla-
guðspjallið er lesið á sex mismunandi tungu-
málum.“
Í seinni tíð hefur Óskar gert töluvert af
því að vera erlendis um jólin. Hann ætlar þó
ekki að láta sig vanta að þessu sinni. „Ég
ætla að vera hér þessi jólin og spila á píanó
fyrir mannskapinn,“ segir Óskar að lokum
og minnir á að Hjálpræðisherinn sé líkn-
arfélag og opinn öllum sem vilja koma.
Byrjar að undirbúa jólin í ágúst
Morgunblaðið/Eggert
Með gleði í hjarta Hilmar Á. Ragnarsson og Anna María Reinholtsen kunna því vel að eyða aðfangadegi á Hjálpræðishernum.
Morgunblaðið/Eggert
Jólaandinn Óskar Jakobsen hefur haldið jólin á Hjálpræðishernum frá því hann var fimm ára.
Sumum ofbýður ofgnóttin og
neysluæðið sem tengist jól-
unum og kjósa að nota þenn-
an tíma til að hjálpa öðrum.
Soffía Guðrún Jóhannsdóttir
hitti fólk sem nýtur þess að
vera um jólin á Hjálpræðis-
hernum.
daglegt líf
Þetta er ekki í frá-
sögur færandi nema
fyrir þá sök að kunn-
ingjanum var hug-
leikin sú breyting sem
orðið hefur á íslensku
samfélagi síðan hann
ákvað að freista gæf-
unnar erlendis.
Allt væri nú með
öðrum brag í höf-
uðborginni og versl-
unar- og neyslumenn-
ingin orðin miklu
fyrirferðameiri en áð-
ur var. Reykjavík nú-
tímans væri allt að því
framandi.
Frívæðing hagkerf-
isins hefur umbylt ís-
lensku samfélagi. Los-
að hefur verið um mikla krafta og
mikill auður skapast í kjölfarið. Á
tiltölulega skömmum tíma hafa orð-
ið til nýjar stéttir fólks sem tileinka
sér ný viðhorf. Andblær samfélags-
ins hefur breyst og finnst mörgum
sem neyslumenningin hafi gengið
út í öfgar. Þó sýnist sitt hverjum.
Tíminn verður dýrmætari eftir
því sem líf okkar verður sífellt
þaulskipulagðra út í ystu æsar, sér-
hver stund, sérhver mínúta, að því
er liggur við, allan ársins hring. Ís-
lendingar ættu að gefa fjölskyldum
sínum fleiri samverustundir á kom-
andi ári í jólagjöf. Það er besta
gjöfin.
x x x
Víkverji hefur löngum verið hall-ur undir þá skoðun að greiða
eigi fyrir aðgengi að áfengi og
heimila sölu léttvíns og bjórs í mat-
vöruverslunum. Skoðanir breytast
með nýjum upplýsingum og er Vík-
verji nú á öðrum meiði eftir að hafa
lesið niðurstöður rannsóknar á
áhrifum áfengis á heilsufar breskra
kvenna.
Þar kemur fram að fleiri konur
láti lífið úr sjúkdómum sem tengj-
ast áfengisneyslu á ári hverju en úr
brjósta- og leghálskrabba. Sá ávani
að reyna að drekka jafn mikið og á
yngri árum er talin ein skýringa.
Svo er áfengi ein helsta orsök slysa
í Bretlandi, skv. læknum þar.
Það er því skuggahlið á pöbba-
menningu Breta sem sýnir að var-
hugavert er að taka afleiðingum
áfengisneyslu af þeirri léttúð sem
einkennt hefur umræður hér.
Fyrir skemmstu tókVíkverji á móti
gömlum kunningja
sínum sem búsettur er
erlendis. Víkverji
kynntist honum við
dvöl í fjarlægu landi
sem kunninginn hefur
fest rætur í, en um
aldarfjórðungur er lið-
inn síðan hann fluttist
af landi brott.
Víkverji fór með
kunningjann í eina af
nýrri verslunum bæj-
arins og jólaösin á
meðal þess sem rætt
var um og hvert sem
litið var mátti sjá
vörur ætlaðar til
gjafa.
  




 
  
víkverji skrifar | vikverji@mbl.is