Morgunblaðið - 01.02.2008, Blaðsíða 18

18 FÖSTUDAGUR 1. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
KONUNGLEGA bókasafnið í Dan-
mörku vill fá umdeildar, danskar
skopmyndir af Múhameð spámanni í
sína vörslu, teikningarnar sem
hleyptu öllu í bál og brand eftir að
Jótlandspósturinn birti þær haustið
2005. Mikil mótmæli brutust út í
múslímaríkjum í kjölfarið, danski
fáninn var brenndur og ráðist á
sendiráð. Í norðurhluta Nígeríu féllu
sextán manns í mótmælum og kveikt
var í ellefu kirkjum vegna skop-
myndanna, svo eitthvað sé nefnt. Þá
urðu dönsk fyrirtæki fyrir fjárhags-
legu tjóni.
Bókasafnið vill fá myndirnar í sína
vörslu svo þær verði ekki tímanum
að bráð og eyðileggist. Safnið á nú í
samningaviðræðum við listamennina
tólf sem teiknuðu myndirnar.
Talsmaður safnsins ítrekar að
ætlunin sé ekki að æsa menn upp,
teikningarnar verði ekki til sýnis.
„Við höfum áhuga á því að varðveita
þær fyrir komandi kynslóðir því þær
hafa sögulegt gildi,“ segir talsmaður
safnsins, Jytte Kjærgård, í samtali
við breska dagblaðið Guardian.
Kjærgård segir það liggja í aug-
um uppi að besti staðurinn til að
varðveita teikningarnar sé Kon-
unglega bókasafnið í Kaupmanna-
höfn. Þar sé öryggisgæsla í hámarki
og ekkert ætti því að geta komið fyr-
ir skopmyndirnar.
Múhameð
í geymslu?
Danskt safn vill varð-
veita skopmyndir
Deila Danski fáninn brenndur í
Bangladess í febrúar 2006.
BRESKI rithöfundurinn Doris
Lessing tók í fyrrakvöld við bók-
menntaverðlaunum Nóbels, sem hún
hlaut að vísu í desember í fyrra.
Lessing gat ekki veitt þeim viðtöku
þá í Svíþjóð sökum heilsubrests, orð-
in 88 ára gömul. Hún tók þess í stað
við þeim í Wallace Collection-
safninu í Lundúnum.
Lessing sagði þakkir einar vart
duga til að lýsa ánægjunni yfir því að
hafa hlotið verðlaun verðlaunanna í
bókmenntum. „Það er undravert og
ótrúlegt,“ sagði Lessing um þann
heiður. Hærra yrði ekki komist.
Lessing sló líka á létta strengi og
sagði að e.t.v. myndi páfinn klappa
henni á kollinn. Hún minntist föður
síns og sagði að sér fyndist hún
heyra í honum segja við sig: „Nú
ferðu fram úr sjálfri þér, stúlka mín.
Mér líkar það ekki.“
Sendiherra Svía í Lundúnum,
Staffan Carlsson, studdi Lessing
upp á svið og sagði að nú hlyti hún
þau verðlaun sem hún hefði lengi átt
skilið að fá. Leikararnir Alan Rick-
man og Juliet Stevenson lásu upp úr
nýjasta verki Lessing, Alfred and
Emily, sem kemur út í maí á þessu
ári. Lessing er ellefta konan sem
hlýtur bókmenntaverðlaun Nóbels.
Verðlaunin
afhent
Gleði Lessing stillir sér upp fyrir
ljósmyndara með Nóbelsverðlaunin.
GLÆSILEG efnisskrá bíður
þeirra sem mæta á tónleika
Tónlistarskólans í Reykjavík í
Norræna húsinu kl. 14 á morg-
un. Tónleikarnir eru liður í tón-
leikaröð sem hefur verið í Nor-
ræna húsinu í vetur. Þarna
verða flutt verk margra okkar
fremstu tónskálda, og sýnir úr-
valið mikla breidd í íslenskri
tónsköpun. Idyl eftir Svein-
björn Sveinbjörnsson, Jón-
asarlög og Tónamínútur eftir Atla Heimi Sveins-
son verða leikin, en einnig hrollkaldur Mörsugur
1981 eftir Hjálmar H. Ragnarsson, Línur eftir El-
ínu Gunnlaugsdóttur, Þjóðlög í útsetningu fyrir
strengjakvartett eftir Jón Ásgeirsson og fleira.
Tónlist
Mörsugur og
Músíkmínútur
Hjálmar H.
Ragnarsson
ÍSLENSK málnefnd vinnur nú
að því að semja drög að ís-
lenskri málstefnu. Nefndin vill
vanda sem best til verksins og
ná sem mestri samstöðu um
málstefnuna áður en hún verð-
ur kynnt opinberlega síðar á
þessu ári. Til þess að svo megi
verða hefur hún boðað til tíu
málþinga með það að markmiði
að efna til umræðu um mis-
munandi svið málstefnunnar
og kalla fram sjónarmið hlutaðeigandi hópa. Ann-
að málþingið fer fram í samvinnu við Samtök móð-
urmálskennara í dag kl. 14-16 í fyrirlestrasalnum
Bratta í Kennaraháskólanum. Framsöguerindi og
umræður eru á dagskránni.
Tungan
Málnefnd leggur
drög að málstefnu
Guðlaug
Guðmundsdóttir
TRÍÓ Artis heldur árlega ný-
árstónleika í Mosfellskirkju kl.
17 á morgun – þeir áttu að vera
um síðustu helgi en féllu niður
vegna óveðurs. Líkt og und-
anfarin ár leikur tríóið, skipað
Kristjönu Helgadóttur flautu-
leikara, Gunnhildi Ein-
arsdóttur hörpuleikara og Þór-
arni Má Baldurssyni
víóluleikara, tríósónötu Claud-
es Debussys. Sónatan þykir
jafn margslungin og hún þykir falleg. Tríói Artis
finnst því nauðsynlegt að flytja hana minnst einu
sinni á ári og helst í janúar þegar þörfin fyrir
hlýja og litríka tóna er mest. Tríóið leikur einnig
verk eftir Bach og fleiri.
Tónlist
Þörf fyrir hlýja, lit-
ríka tóna nú svalað
Mosfellskirkja
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
og Ingveldi Geirsdóttur
FORSETI Íslands afhenti Íslensku
bókmenntaverðlaunin í gær við at-
höfn á Bessastöðum. Sigurður Páls-
son fékk verðlaunin í flokki fag-
urbókmennta fyrir Minnisbók,
endurminningabók skáldsins frá ár-
um hans í Frakklandi. Í flokki
fræðibóka hlaut Þorsteinn Þor-
steinsson verðlaunin fyrir bókina
Ljóðhús. Þættir um skáldskap Sig-
fúsar Daðasonar.
„Mér þykir vænt um það ef ein-
hverjum finnst fengur að bókinni.
Það gleður mig vissulega,“ segir
Þorsteinn. Bókin um skáldskap Sig-
fúsar var í smíðum frá árinu 2001
en þótt hún kæmi ekki út fyrr en
síðasta vor hafði Þorsteinn lokið
henni að mestu nokkru fyrr. „Sigfús
dó ’96. Skömmu áður bað hann mig
að sjá um útgáfu á ljóðum sem hann
hafði verið að yrkja síðasta áratug-
inn og hafði ekki krafta til að ganga
frá sjálfur. Sú bók heitir: Og hug-
leiða steina og kom út ári eftir and-
lát hans, 1997. Svo fór ég að huga
að ritgerðum Sigfúsar og gaf út rit-
gerðasafn hans árið 2000. Ég hef
lesið Sigfús frá því ég kynntist
fyrstu bók hans 1954 og hef verið
dyggur lesandi hans alla tíð. Mig
langaði til að kanna ljóð hans betur
og þegar ég fór að skoða plögg hans
rakst ég á ýmislegt sem ég hafði
ekki séð áður. Það varð svo úr að ég
fór smám saman að skrifa um verk-
in hans. Þetta er hálfgildings rit-
gerðasafn því ég tek fyrir bók og
bók og ljóðaflokka. Þannig æxlaðist
það að þessi bók mín varð til,“ segir
Þorsteinn Þorsteinson.
Minnið er skáld
„Ég er nú ekki mjög flókin per-
sóna og í huga mér er einfaldlega
þakklæti fyrir þessa viðurkenn-
ingu,“ segir Sigurður Pálsson. „Ég
lít á hana sem hvatningu og hvatn-
ing er merkilega nauðsynleg í þessu
skringilega og einmanalega starfi.
Það er þó ekki síðri hvatningin sem
ég hef fengið frá fólki sem hefur
lesið þessa bók. Hún virðist snerta
fólk. Það er eitthvað sem maður sér
aldrei fyrir. Maður rennur alltaf
blint í sjóinn með viðbrögð.“ Sig-
urður viðurkennir aðspurður að
margir hafi verið farnir að bíða eftir
bók frá honum um Frakklandsárin.
„Bókin var í deiglunni í þónokkurn
tíma því þótt ég ætlaði aldrei að
skrifa ævisögu var eftirspurn orðin
greinileg eftir einhverju tengdu
endurminningum. Innra með mér
var líka sívaxandi löngun til að
miðla ákveðnum hlutum og leyfa
minninu, sem er skáld – þess vegna
heitir bókin Minnisbók – að finna
ungan mann og sjá hvernig þetta
gerðist, að hann endaði sem skáld.“
Synir vinkvenna
Ólafur Ragnar Grímsson forseti
sagði í ræðu sinni á Bessastöðum í
gær að Íslensku bókmenntaverð-
launin væru skemmtilegur hvati
fyrir umræðu um bækurnar í land-
inu, fjölbreytileika útgáfunnar og
þau knýðu okkur öll með ákveðnum
hætti til að vega og meta það sem
vel væri gert og kannski umfram
allt til að taka afstöðu til bókanna
sem út kæmu. Hann nefndi einnig
að gaman væri að því í áranna rás
hvernig verðlaunin fléttuðust oft
saman í skemmtilegar tilviljanir og
var þá að vísa í Frakklandstengingu
Sigurðar og Sigfúsar. Sigurður upp-
lýsti síðar í ræðu sinni að tengingin
væri meiri því að lífsþræðir hans og
Þorsteins lægju saman á ákveðinn
hátt, þeir væru báðir Norður-
Þingeyingar og mæður þeirra hefðu
verið miklar vinkonur alla tíð.
Tvær milljónir bóka á ári
Í ávarpi sínu við athöfnina í gær
sagði Kristján B. Jónasson, formað-
ur Félags íslenskra bókaútgefenda,
að íslensk bókaútgáfa hefði á síð-
ustu 60 árum þróast frá því að af-
kasta fáeinum hundruðum bóka á
ári yfir í að unga út 1.500 titlum að
meðaltali á ári. Aukningin hefði haf-
ist lýðveldisstofnunarárið 1944 þeg-
ar tala útgefinna bóka á ári á Ís-
landi fór í fyrsta sinn yfir 400.
Aukningin hefði nánast haldist
óslitið síðan. „En fjölgun titla segir
ekki alla söguna. Þótt okkur vanti
nákvæmar vísitölumælingar á bók-
sölu sjáum við að síðustu ár hafa
verið óvenjugjöful. Varlega áætlað
seljast um tvær milljónir bóka á Ís-
landi á ári ef þau eintök sem ríkið
kaupir til skólabrúks eru talin með.
Hvert mannsbarn kaupir sex og
hálfa bók á ári. Það er náttúrlega
topp tíu árangur,“ sagði Kristján.
Hann sagði ennfremur að bókmenn-
ing þessa lands væri við betri heilsu
nú en jafnvel bjartsýnustu menn
hefðu spáð fyrir fimmtán til tuttugu
árum.
Bókmenning við góða heilsu
 Íslensku bókmenntaverðlaunin afhent í 20. sinn við athöfn á Bessastöðum í gær
 Verðlaunin hlutu skáldin Sigurður Pálsson og Þorsteinn Þorsteinsson
Árvakur/Árni Sæberg
Á Bessastöðum Þorsteinn Þorsteinsson horfir á Sigurð Pálsson taka við
Íslensku bókmenntaverðlaununum úr höndum Ólafs Ragnars Grímssonar.
Eftir Bergþóru Jónsdóttur
begga@mbl.is
PÉTUR og úlfurinn, rússneska æv-
intýrið hans Prokofievs, verður flutt
á tónleikum í Salnum á morgun kl.
13. Það eru kennarar í Tónlistar-
skóla Kópavogs sem leika, en sögu-
maður verður Sigurþór Heimisson
leikari. Sergei Prokofiev samdi bæði
tónlistina og söguna um strákinn
Pétur sem óhlýðnaðist afa sínum og
fór langt út fyrir hliðið á bænum
þeirra, þar sem hann lenti auðvitað í
ævintýrum og loks sjálfum úlfinum.
Ævintýrið hefur frá upphafi verið
óhemjuvinsælt, og Prokofiev bjó svo
um hnútana að krakkar – og full-
orðnir líka – gætu fylgt persónunum
í tónlistinni, því hver og ein þeirra á
sitt stef og sitt hljóðfæri. Pétur á
fiðlurnar og stefið hans er glaðlegt
og sprækt. Afi gamli er þyngri á sér,
og það er fagottið sem spilar hans
stef. Fuglinn er leikinn af flautunni,
öndin af óbóinu og kötturinn af klar-
ínettunni. Veiðimennirnir í skóg-
inum eiga sitt stef í byssuskotunum
sem hljóma í pákum og stóru
trommunni, og sjálfur úlfurinn á
tignarlegt hornstef. Á tónleikunum
spila kennararnir þætti úr öðru
rússnesku meistaraverki, Myndum á
sýningu eftir Mússorgskí.
Pétur stelst að heiman
Kennararnir Kristín Mjöll Jakobsdóttir, Eydís Lára Franzdóttir, Pamela
de Sensi, Emil Friðfinnsson og Rúnar Óskarsson.
Pétur og úlfurinn og Myndir á sýningu á
fjölskyldutónleikum í Salnum á morgun
Í DÓMNEFND í flokki fræðibóka
og rita almenns efnis sátu þau dr.
Gunnar Helgi Kristinsson formað-
ur, Stefán Pálsson sagnfræðingur
og Védís Skarphéðinsdóttir ís-
lenskufræðingur. Í dómnefnd í
flokki fagurbókmennta sátu þau
Mörður Árnason formaður, Bene-
dikt Hjartarson og Kristín Ást-
geirsdóttir. Lokadómnefndin var
skipuð þeim Gunnari Helga Krist-
inssyni og Merði Árnasyni en for-
maður hennar var Stefán Bald-
ursson, sem skipaður var af
forsetaembættinu.
Það er Félag íslenskra bókaút-
gefenda sem veitir verðlaunin og í
ár eru þau veitt í tuttugasta skipti.
Stefán Hörður Grímsson var fyrsti
handhafi Íslensku bókmenntaverð-
launanna árið 1989.
Dómnefnd