Morgunblaðið - 19.07.2008, Page 24

24 LAUGARDAGUR 19. JÚLÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Ólafur Þ. Stephensen.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Útlitsritstjóri:
Árni Jörgensen.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Ínúgildandilögum umnátt-
úruvernd er
rekstraraðilum
friðlýstra svæða heimilt að
innheimta aðgangseyri. Þó er
sá fyrirvari í lögunum að til
þess verði landið að hafa orð-
ið fyrir spjöllum vegna ferða-
manna eða hætta sé á slíkum
spjöllum. Það setur mönnum
samt ekki þær skorður að
mega ekki innheimta gjald til
að leggja stíga, reisa varnar-
girðingar og upplýsinga-
skilti.
Umræða um innheimtu að-
gangseyris að fjölsóttum
ferðamannastöðum hefur af
og til skotið upp kollinum hér
á landi. Til dæmis lagði Geir
H. Haarde til í fjárlaga-
frumvarpi fyrir árið 2000 að
tekjurnar yrðu notaðar til
uppbyggingar á friðlýstum
svæðum. Ásta Möller, þing-
maður Sjálfstæðisflokksins,
lagði einnig fram tillögu til
þingsályktunar þremur árum
seinna um þjónustugjald á
fjölsóttum náttúrusvæðum.
Hvorug tillagan fékk náð fyr-
ir augum þeirra sem um þær
fjölluðu.
Það ríkir furðuleg við-
kvæmni hjá Íslendingum
þegar þessi mál ber á góma.
Nú þekkja flestir sem ferðast
til útlanda að greiða þarf
gjald að mörgum merkum
náttúrustöðum. Og fæstum
þykir neitt tiltökumál að
reiða það gjald af
hendi. Flestir
skilja nefnilega að
viðhald, uppbygg-
ing og eftirlit
kostar peninga.
Víða má bæta aðkomu og
þjónustu við innlenda og er-
lenda ferðalanga við náttúru-
perlur á Íslandi. Með auknum
straumi ferðamanna hefur
ágangur aukist og nauðsyn-
legt að stýra umferð um við-
kvæm svæði. Einnig er aukin
þjónusta, eins og salernis-
aðstaða og upplýsingaskilti,
sjálfsagður hlutur þegar
kemur að verndun.
Eðlilega verður gjald ein-
ungis innheimt þar sem því
verður við komið og þannig
að það svari kostnaði. Einnig
þýðir aðgangseyrir að til-
teknum stöðum ekki endilega
að reistar verði mannheldar
girðingar um svæði eins og til
dæmis Geysi. Fæstir reyna
að komast hjá því að greiða
sanngjarnt gjald sem nýtist
þeim sem á eftir koma eins og
það nýttist þeim.
Það er því óþarfi að pirrast
yfir því að eigendur Kersins
hafa ákveðið að fara gjald-
tökuleiðina. Á mörgum stöð-
um hringinn í kringum landið
er æskilegt að fara sömu leið.
Áframhaldandi uppbygging á
ferðamannastöðum er nauð-
synleg til að fyrirbyggja
spjöll og bæta þjónustu. Eðli-
legt er að þeir sem njóti þess
greiði fyrir.
Eðlilegt er að þeir
sem njóti greiði.}Greið gjaldtökuleið
StarfsemiListaháskóla
Íslands mun án
efa verða mikil
lyftistöng fyrir
miðborgina. Ný-
bygging skólans rís á mótum
Laugavegar og Frakkastígs
og sú tillaga, sem bar sigur
úr býtum í samkeppni um
hönnun skólans, gerir ráð
fyrir ágætu samspili við þær
byggingar sem fyrir eru.
Oft er rætt um hnignun
miðborgarinnar og þess kraf-
ist að gerðar séu ýmsar úr-
bætur með viðhaldi og upp-
byggingu. Hins vegar verða
menn víst seint á eitt sáttir
um hvernig þær úrbætur eigi
að vera. Hvort leggja eigi allt
kapp á að halda í gömlu
timburhúsin við götuna eða
byggja upp stærri og nýrri
hús.
Listaháskóli Íslands þarf
augljóslega stórt og rúmgott
hús. Með því að byggja skól-
ann við sjálfan Laugaveginn
nýtur hann nálægðarinnar
við aðrar listastofnanir og
nægir þar að nefna Þjóðleik-
húsið, ýmis lista-
söfn og Tónlistar-
og ráðstefnuhúsið
sem nú er í bygg-
ingu á hafnar-
bakkanum.
Almenningur mun líka
njóta góðs af staðsetning-
unni. Í skólanum verður sýn-
ingarsalur, þar sem sýnd
verður myndlist, hönnun og
arkitektúr og hægt að ganga
þar beint inn af Laugaveg-
inum; kaffihús verður þar
líka að finna og listamiðstöð
fyrir almenning.
Ástæða er til að óska
Listaháskóla Íslands til ham-
ingju með þann áfanga að
hafa nú fengið mynd á vænt-
anlegan skóla, sem vonandi
verður fullbúinn haustið
2011. Uppbygging hans í
hjarta borgarinnar á án efa
eftir að styrkja starfsemi
hans, um leið og hún hleypir
lífi í miðborgina. Skólinn
verður „akkeri miðborgar-
innar og mikill drifkraftur,“
svo vitnað sé til orða Þor-
gerðar Katrínar Gunnars-
dóttur menntamálaráðherra.
Almenningur mun
líka njóta góðs af
staðsetningunni. }
Í hjarta borgarinnar
G
aldurinn við lífið er að gera ekki
„eftirsjána að sínu föðurlandi“
eins og segir svo fallega í ein-
hverri bókinni.
Ég hóf pistlagöngu mína inn í
sumarið með það að leiðarljósi að reyna að
halda aftur af mér við að gagnrýna getuleysi
ríkisstjórnarinnar. Það er vissulega áskorun.
En þótt rigni eldi og brennisteini í samfélaginu
og allt keyri um koll, með hjásetu yfirvalda, þá
er hjá okkur sem manneskjum þörf til að njóta
sólarinnar og sumarsins, bægja frá áhyggjum
og dægurþrasi og sækja næringu í eitthvað
annað, leita inn á við. Sú þörf er í það minnsta
til staðar hjá sjálfri mér, og þótt mér finnist rík-
isstjórnin duglaus og yfirborðsleg þá þykir mér
samt rétt að í júlí leiti hugurinn annað, fari í
göngur, hlaupi í sund, fái sér kaffibolla á svöl-
unum, hlæi og geri grín, hitti mann og annan.
„Give them a break“ heitir það víst á enskunni. Leyfum
þeim að tala sig í kaf um evruna, nýjustu töfralausnina, og
vera í andstöðu við sjálfa sig viku eftir viku og mánuð eftir
mánuð, tala og tala; tala og brjóta í leiðinni loforðin öll um
fagurt Ísland, jöfnuð og efnahagslegan stöðugleika. Orð
og efndir: Ég legg til að „framkvæmdavaldið“ lesi sér til
um muninn á þessu tvennu og svo segi ég ekki meir um
það að sinni. Það er júlí og við sem erum heppin höfum að
öðru dýrmætu að huga og jafnvel njóta.
Nú þegar einhverjir geta unnt sér hvíldar og gengið út í
geisla sólar þá langar mig að skora á ykkur að taka hálfan
dag eða svo áður en sumarið er úti til að ganga
meðfram bökkum Þjórsár. Sjá með eigin aug-
um hvaða landslag á að eyðileggja í okkar
nafni, hvernig á að úthýsa anddyri Þjórs-
árdals, nokkuð sem ég held að gangi þvert
gegn vilja meirihluta þjóðarinnar. Þau ykkar
sem hafið meiri tíma gætuð jafnvel gengið um
Þjórsárver, raunverulegt undur á heims-
mælikvarða, og velt fyrir ykkur hvernig í
ósköpunum nokkrum manni gat dottið í hug að
eyðileggja þetta land. Enn er jafnvel sú hug-
detta uppi á borðinu, og er það þó bara brot af
því sem koma skal ef allt er talið. Erum við
brjáluð?
Þeim ykkar sem þykir slíkt „umhverfisvæl“
einskis virði getið dundað ykkur við það í sól-
inni að reikna reikningsdæmið. Fáar greinar
senda jafnmikinn gróða beint úr landi og skilja
eftir sig jafnsviðna jörð. Virðisauki íslensks samfélags af
stóriðju erlendra auðhringja er fáránlega lítill, þetta er
heimskuleg hagfræði.
Eitt þykist ég vita: Þegar fram líða stundir mun eft-
irsjáin ein verða föðurland kynslóðanna sem líta yfir far-
inn veg og sitja uppi með þau gegndarlausu umhverf-
isspjöll sem okkar samtími stendur fyrir.
Einhvers staðar hið innra í hvíldinni hljótum við að geta
fundið dýpri og veigameiri gildi – lygnan stað sem gerir
okkur stærri en við erum. Eyðilagt land er ekkert land og
eftirsjáin er nöturleg móðurjörð. Það er sumar og enn er
allt hægt. glg@althingi.is
Guðfríður Lilja
Grétarsdóttir
Pistill
Föðurland eftirsjár
FRÉTTASKÝRING
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Þ
að eru að verða ákveðin
kaflaskil í Evrópumál-
unum innan Sjálfstæð-
isflokksins,“ segir áhrifa-
mikill sjálfstæðismaður á
höfuðborgarsvæðinu. „Umræðan er öll
að breytast innan flokksins,“ segir
flokksbróðir hans úr sjávarútvegsgeir-
anum á landsbyggðinni. Eftir samtöl
við fjölda sjálfstæðismanna á seinustu
dögum fer ekki á milli mála að umræð-
an um ESB, evru, hugsanlega aðild og
önnur samskipti við ESB er að fara á
fleygiferð innan Sjálfstæðisflokksins.
Hindranir sem hafa verið í vegi op-
inskárrar Evrópuumræðu í Sjálfstæð-
isflokknum heyra nú jafnt og þétt sög-
unni til.
Jafnt Evrópusinnar sem einarðir
andstæðingar inngöngu í ESB eru
undantekningalaust á þeirri skoðun að
Evrópupólitíkin verði mjög fyrirferð-
armikil innan flokksins á næstunni.
Rótfastri stefnu flokksins gegn ESB-
aðild verði að vísu ekki breytt á milli
landsfunda en margt bendi til að þessi
mál verði eitt stærsta viðfangsefni
næsta landsfundar, sem haldinn verð-
ur haustið 2009.
„Það er fullur vilji til að taka málið á
dagskrá og eiga um það rökræðu, því
það er ekki hægt að þegja það í hel,“
segir reyndur sveitarstjórnarmaður,
sem kveðst þó vera frekar andvígur
aðild að ESB. Annar segir sjálfstæð-
ismenn ekki lengur mega loka sig af í
einhverri einarðri afstöðu. Haft var á
orði í samtölum að flokksmenn væru
ekki lengur lagðir í einelti fyrir að voga
sér að tala um Evrópumál með öðrum
hætti en forystan og áhrifaöfl kærðu
sig um. Fæstir eru þeirrar skoðunar
að opinská umræða muni magna svo
upp deilur að valdi klofningi í afstöð-
unni til Evrópumála. Sjálfstæðismaður
úr hópi ákveðinna Evrópusinna segir
þó viðbúið að þetta geti orðið átakamál
á næstunni. Andstæðingar aðildar
komi fyrst og fremst úr þremur áttum.
Öflugastir eru hagsmunaaðilar úr sjáv-
arútvegi og landbúnaði sem hafi horn í
síðu umræðu um að skoða aðild-
arumsókn. Annar hópur tengist frjáls-
hyggjuarmi flokksins, sem hafi lengi
gagnrýnt skriffinnskubáknið í Brussel
og loks sé lítill hópur sem haldi fram
fullveldisrökunum. „Núna eru sífellt
fleiri ungir menn farnir að standa upp
og segja að það sé bara eðlilegt að
ræða opinskátt þessa þróun. Af
hverju ættu sósíaldemókratar að ein-
oka þessa umræðu, þegar ljóst er að
nær allir kostir frjálshyggjunnar sem
innleiddir hafa verið á umliðnum ára-
tug komu í gegnum EES og eru
drifnir áfram af ESB?“
Umræðan að undanförnu er fyrst
og fremst til komin vegna veikingar
krónunnar, hárra vaxta og verðbólgu
og „skipbrots peningastefnunnar“,
eins og einn viðmælandi orðaði það.
Menn eru á einu máli um að breyt-
ingar á Evrópustefnunni leysi ekki
núverandi efnahagsvanda en þrýst-
ingurinn frá viðskiptalífinu er mikill
og gjaldmiðilskreppan setur sitt
mark á umræðuna. Útspil Björns
Bjarnasonar dómsmálaráðherra um
að mögulegt sé að semja um evrumál
við Evrópusambandið og greinar
Þórlinds Kjartanssonar, formanns
SUS, um sama efni, hafa vakið mikla
athygli og skoðanir á þýðingu þeirra
eru ólíkar. Heimildarmaður á lands-
byggðinni segir ljóst að með þessu sé
reynt að koma Sjálfstæðisflokknum
út úr sjálfheldu í Evrópumálunum.
Innan sjávarútvegsins séu menn
farnir að skoða gaumgæfilega hvaða
áhrif það hefði í sjávarútvegi ef evran
yrði ráðandi. Andstaðan við inngöngu
í ESB hafi lítið breyst en „vinum
krónunnar hefur fækkað“. Ef komi á
daginn að leið Björns sé fær fengi
hún mikinn hljómgrunn innan sjáv-
arútvegsins. Eindreginn Evrópusinni
segir þessar hugmyndir um að taka
upp evru stærra skref en margir virð-
ist átta sig á. Hún sé um leið yfirlýs-
ing um kosti evrusvæðisins. Komi í
ljós að tvíhliða samningar gangi ekki
upp, sé rökrétt næsta skref að ræða
aðildarumsókn.
Þagnarmúrinn rofinn
og umræðan á flug
Morgunblaðið/Golli
Evrópa á oddinn 2009? ESB-aðild var hafnað á landsfundi Sjálfstæðisflokks-
ins 2007. Búist er við meiri Evrópuumræðu á landsfundinum haustið 2009.
VIÐMÆLENDUR blaðsins innan
Sjálfstæðisflokksins lýsa mis-
munandi afstöðu til Evrópu-
umræðunnar en eru á einu máli
um að hún færist í aukana:
„Það er mikil gerjun innan
flokksins.“
„Það hefur ekki mátt taka á
þessu, þetta hefur verið tabú í
umræðunni en núna er það allt
að breytast.“
„Það eru fáir sem vilja ganga
í ESB vegna þess að það er
frekar sósíalískt apparat og
tenging almennings við Brussel
er lítil.“
,,Útspil Björns er tilraun til
að afmarka gjaldmiðilsmálið og
velta upp markvissum leiðum.“
„Það er að koma upp núna
ótti ráðamanna í flokknum við
að hann geti klofnað í afstöðu
sinni, sem væri mjög slæmt.“
„Það er ljóst að Evrópumálin
verða mun fyrirferðarmeiri á
næsta landsfundi.“
,,Efnahagsvandræði okkar
ýta á þessa umræðu.“
,,Þegar umræðan nær svona
miklu flugi er ég ósáttur við að
forsætisráðherra geri ekki
meira en að segja að málið
verði sett í nefnd.“
,,Formaðurinn heldur ágæt-
lega utan um þetta. Hann vinn-
ur í samræmi við stefnu flokks-
ins.“
,,Þeim sem eru meðmæltir
aðildarumsókn fer fjölgandi í
flokknum og þeir eru að verða
meira áberandi.“
Skiptar skoðanir