Skinfaxi - 01.12.1990, Page 8

Hver er réttarstaða slasaðra
íþróttamanna?
„Nú gengr maðr til leiks, fangs eða
skinndráttar at vilja sínum, þá ábyrgist
hann sik sjálfr at öllu, þó at hann fái
mein eða skaða af.”
(Um váðaverk, Jónsbók 1281,
Mannhelgi, Kap. 13.)
Meiðsli á íþróttafólki eru all tíð hér á
landi eins og í öðrum löndum þar sem
íþróttirerumikiðstundaðar. Hverskyldi
vera réttarstaða íþróttamanna sem
slasast við íþróttaiðkun?
Iþróttafólk sem tekurþátt í fþróttaiðkun
hvort heldur er æfingum, sýningum eða
keppni er slysatryggt samkvæmt
ákvæðum laga um almannatryggingar.
Þó er sú undantekning gerð að
íþróttafólk sem er yngra en 16 ára nýtur
ekki slysatryggingar. Slysatrygging
almannatryggingatryggirþeim, sem rétt
eiga á henni, greiðslu á kostnaði vegna
sjúkrahjálpar, rétt til dagpeninga í allt
að 52 vikur og örorkulífeyri eða
örorkubætur ef slys veldur varanlegri
örorku. Örorkubætur greiðast þó ekki
ef örorkutapið er metið minna en 10%.
Getur hinn slasaði beint
kröfu sinni að þeim sem
meiðslunum
olli?
Bæturalmannatrygginga
eru ekki háar og duga í
fæstum tilvikum til þess
að greiða tjón þess
slasaða. Þá vaknar sú
spurning hvort hinn
slasaði íþróttamaðurgeti
beint kröfum sínum að
þeint sem meiðslunum
olli, sé um slíkt að ræða.
Það er ljóst að í ein-
staklingsíþróttum verða
slys sjaldnast rakin til
annarraen íþróttamanns-
inssjálfs. í hópíþróttum
kann þessu að vera
öðruvísi farið.
Upphaf þessa pistils hefst með ákvæði
úr Mannhelgibálki Jónsbókar, sem
lögfest var hér á landi árið 1281.
Akvæðið er enn talið gild réttarregla
hér á landi og er, eins og mörg önnur
Jónsbókarákvæði, að finna í Lagasafni
okkarfrá 1. október 1983.
Menn verða bótaskyldir vegna þess
fjárhagstjóns sem þeir valda öðrum með
gáleysislegri háttsemi sinni. Sú spurning
vaknar hvort íþróttamaður, sem slasast
í leik, vegna gáleysis mót- eða samherja
eigi rétt á bótum frá þeim sem slysinu
olli. Samkvæmt áðurnel'ndu Jóns-
bókarákvæði ganga menn til leiks á
eigin áhættu og ábyrgð. Hins vegar
verður ekki fullyrt að hve miklu leyti
dómstólar myndu telja ákvæði þetta
eiga við nú á tímum. I því sambandi ber
að hafa í huga að almennt eru íþróttir í
dag ekki eins harkalegar og þær sem
forfeður okkar iðkuðu. Jónsbókar-
ákvæðinu yrði því tæplega beitt um
þátttöku í hvaða leik eða íþrótt sem er.
Fótboltadómurinn
Frægurersvokallaður„Fótboltadómur”
sem kveðinn var upp í Danmörku fyrir
all mörgum árum. I því máli var
knattspyrnumaður sýknaður af
skaðabótakröfu vegna alvarlegra
meiðsla sem liann olli andstæðingi í
hita leiks. Var hann sýknaður þráttfyrir
að sýnt þótti að hann hefði spilað grófan
og hættulegan leik og með því brotið
knattspyrnureglur. Talið var að sá sem
slasaðist hafi með þátttöku sinni í
leiknum tekið á sig ákveðna áhættu sem
firrti hann rétti til skaðabóta í umrætt
sinn.
Að framangreindu er ljóst að sú áhætta
sem íþróttamenn taka er mjög mikil.
Fyllsta ástæða er til þess að hvetja til
þess að bæta stöðu íþróttamanna hvað
þetta verðar. Sýnist helsta aðferðin
vera sú, að íþróttafélög eða samtök þeirra
gangi til samninga við tryggingafélög
um kaup á frjálsum slysatryggingum
sem tækju til slysa íþróttafólks við
æfingar og í keppnum.
Þess má að lokum geta að bráðlega
verður lagt fyrir Alþingi frumvarp að
nýjum lögunt urn almannatryggingar.
Samkvæmt frumvarpinu eru slysa-
tryggingar lagðar niður sem sjálfstæð
grein almannatrygginga. Verði
frumvarpið að lögum óbreytt, fellur
niður sú sly satrygging íþróttamanna sem
áður gat, án þess að nokkuð annað komi
í staðinn, að því er séð verður.
Frá landsleik í knattspyrnu, Ísland-Skotland 1985.
8
Skinfaxi