Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1946, Blaðsíða 12

Fjórir stjórnmálamenn rita um framtíð sjávarútvegsins á lslandi.
Grein Einars Olgeirssonar.
Framtíð íslands er fyrst og fremst undir
þróun sjávarútvegsins komin. Það er sjávarút-
vegurinn, sem gefur íslenzku þjóðinni mesta
möguleika til efnahagslegrar farsældar, ef hún
kann að nota þann auð rétt, sem felst í fiski-
miðum hennar. Hve gífurlegur þessi auður er,
verður ef til vill bezt séð á því, að 5—6 þúsund
sjómenn skuli á ári hverju framleiða upp undir
50000 smálestir af síld og öðrum fiski, sem allt
mætti gera að mat, sem hvað næringargildi og
gæði snertir er einhver sá bezti, sem framleidd-
ur er í heiminum. Og þessi ódæmaríku fiski-
mið liggja allt í kring um landið, mátulega
langt burtu frá neytendunum á þéttbýlu megin-
landi Evrópu til þess að freista þeirra ekki um
of til að veiða fiskinn sjálfir, en mátulega
nærri þessu eylandi, eins og til þess að benda
Islendingum á það, að þarna sé verkefni, sem
þeir eigi að vinna að fyrir sjálfa sig og fyrir
þær hundruð miljónir manna, sem Evrópu
byggja. En meginhluti þess fólks á mjög erfitt
með að afla sér fisks. Grundvöllurinn undir
efnahagslegri velgengni íslenzku þjóðarinnar
verður því eðlilega sá, að hún: / fyrsta lagi,
kunni að hagnýta sér þessi fiskimið, til þess að
framleiða úr skauti sjávarins allar fiskafurðir
í mismunandi formum og ólíkum myndum, sem
neytendum á hverjum tíma hentar bezt og gefa
framleiðendunum beztan ávöxt erfiðis síns, og:
/ öðru lagi, undir því, að samband íslenzku
þjóðarinnar við hinar eðlilegu viðskiptaþjóðir
hennar á meginlandinu sé það skynsamlegt og
hagkvæmt, að þær viðurkenni það, sem eðlilega
verkaskiptingu í búskap þessarar álfu, að ís-
lendingar framleiði svo mikið af fiski, sem þeir
megni og eigi öruggan markað fyrir þann fisk
hjá þeim, en kaupi í staðinn þær vörur, sem
þessum meginlandsþjóðum er eðlilegt að fram-
leiða.
Því fer fjarri að það hafi verið viðurkennd
staðreynd hjá þjóð vorri í sögu hennar, hve
stórkostlegur þáttur sjávarútvegurinn er í öllu
lífi hennar og afkomu. Hættur og erfiðleikar,
sem sjávarútveginum eru samfara, hafa hvað
eftir annað orðið þjóðinni ofjarl, þegar aðrir
erfiðleikar, svo sem pólitísk kúgun framandi
valds og markaðsvandræði bættust við. Saga
Islands segir frá því, hvernig sjávarútvegin-
um var beinlínis haldið niðri af innlendum öfl-
um, sérstaklega á 15. öld, þegar öll líkindi voru
til þess, að hann ella hefði orðið til þess að
hleypa af stað myndun verstöðva og bæja og
leggja 'grundvöll að þróun borgaralegs þjóðfé-
lags á Islandi 300 árum fyrr en reynd varð á.
Þau innlendu öfl, sem hindruðu þróun sjávarút-
vegsins þá, voru íslenzku stórbændurnir, eins-
konar junkarar íslands, sem litu á sjávarútveg-
inn sem keppinaut sinn um vinnuaflið og höfðu
nægt pólitískt vald í höndum til þess með lög-
gjöf að koma í veg fyrir, að sjávarútvegurinn
fengi það vinnuafl, sem hann þurfti og þá að-
hlynningu frá löggjafans hálfu, sem þörf var
á fyrir þróun hans. Þá hefur og verzlunarstétt-
in löngum orðið sjávarútveginum þung í skauti,
vegna þess skatts, sem hún hefur á liann lagt
bæði fyrr og síðar. En einmitt sökum þess
hverjar hættur af náttúrunnar hendi fylgja
sjávarútveginum á hann því meiri kröfu á
fyllsta jafnrétti af þjóðfélagsins hálfu á við
aðrar atvinnugreinar.
Þróun sjávarútvegsins er efnahagslegur
grundvöllur þeirra gífurlegu framfara, sem
12
V I K I N G U R