Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1946, Blaðsíða 23

hvorugt þessara skilyrða fyrir hendi, en á öðrum stöð-
um, ætlað svo lítið rúm við sjávarsíðu og uppland að úr
báðum þessum skilyrðum varð að draga. Og skulum
við taka Reykjavík til athugunar í því sambandi. Þar
er komin tiltölulega góð höfn, hvað öryggi snertir, og
stendur það til bóta, eftir því sem meira er byggt af
bryggjum eða skjólgörðum í höfninni, og höfnin þannig
skiptist í smærri hólf er veita bátum meira skjól og
öryggi.
Þegar tekið er tillit til aukningar þess skipastóls, sem
gert er ráð fyrir með „Nýsköpuninni“ og áætlað að
Reykjavík fengi bróðurpartinn af þeim flota, sem höfnin
ætti að bera, samanborið við mannfjölda og önnur skil-
yrði til útgerðar, þá virðist óskiljanlegt hvar á að koma
þessum skipastól fyrir, ef hann á að hafa sömu skil-
yrði, og aðrar þjóðir skapa sínum fiskiflota. Þar eru
aðgerðarhús, frystihús og niðursuðuverksmiðjur byggð-
ar á bryggjum eða sem næst henni, svo fiskur fer fyrir-
hafnarlítið frá skipinu inn í þetta hús. Þar er einnig,
eða rétt við hendina, geymslur fyrir veiðarfæri skips-
ins og annað er því fylgir, svo kostnaður við tilfærslu
verði sem minnstur. En þegar athugað er hvernig að-
staða útvegnum er búinn hér, munu flestir verða undr-
andi. Hér er þessi hús reist sem lengst frá höfnum,
og jafnvel farið með þau í önnur byggðarlög, svo sem
fram á Seltjarnarnes. Sagt er að standi til að reisa
eitt suður í Kópavog. Og síðustu dagana hefir staðið
í fréttum að leyft hafi verið að reka frystihús inni á
Kirkjusandi og starfrækja það í 15 ár! En þess var
ekki getið hvað kostaði að flytja fiskinn þangað, og
því síður hvað hann myndi velkjast mikið í þeim með-
förum. Sama á og við um hina staðina.
Að vísu hefir frystihús verið byggt fyrir nokkru í
námunda við bátahöfnina og fiskimálanefnd er að láta
reisa frystihús m. m. niðri á hafnarbakka, en samt eru
þessi hús ásamt bátabryggjunni er byggð var á síðast-
iiðnu sumri, staðsett þannig að óhjákvæmilegt er, að
einhver flutningatæki verður að nota, til að koma fisk-
inum að húsunum. Og þótt sá flutningur sé styttri en
um bæinn enda á milli, eða út fyrir takmörk hans, þá
kostar það þó eitthvað og alltaf velkist hann í flutn-
ingnum. Fyrir höndum eigum við harðvítuga baráttu
og samkeppni við aðrar þjóðir um markaði erlendis
fyrir fiskafurðir okkar. Og ef ekkert er gert, svo að-
staða sjávarútvegs batni í þessum efnum. Þá er nokk-
urnveginn ljóst hvert hlutskipti okkar verður þrátt fyr-
ir, að heimsins beztu fiskimið liggja upp að landstein-
um okkar. Um hæfni hinnna nýju skipa okkar liggur
hálfgerð hula. Nokkur eru kominn það langt áleiðis,
að hægt er að sjá hvernig þau líta út í sjó. Að öðrum
aðeins frumdrættir. Svo það verða aðeins getgátur um
hvernig þau muni reynast í okkar óblíða veðurfari og
hvort þau muni verða það sparneytin í notkun og það
endingargóð, sem þau þurfa að vera, svo að við vinnum
sigur í hinni hörðu baráttu, sem framundan er, fyrir
tilverunni.
Þorv. Björnsson.
Á bls. 308—309 í síðasta blaði Víkings eru
birtar nokkrar mynir úr sögu Eyrarbakka eftir
Vigfús Guðmundsson. Vegna misgánings var
letrað undir síðustu myndina: „Stokkseyrar-
höfn um aldamótin síðustu", en ætti að standa
Einarshöfn. Þetta leiðréttist hér með-
Sá maðui', sem kynni að líta um öxl eftir nokkur ár,
og renna hugskotsaugum sínum yfir bókaútgáfu á ís-
landi árið 1945, mundi staldra við ýmislegt markvert,
þótt hávaðinn a£ allri „framleiðslunni“ væri þá efalaust
kafinn sandi glcymskunnar. Nýjar útgáfur eldri rita og
heildarútgáfur rithöfunda, yrðu sjálfsagt einna fyrir-
ferðarmestar þess, sem upp úr stæði að nokkrum tíma
liðnum. 0g svo segir mér hugur um, að sú bók íslenzk
frá þessu ári, sem hvað mestur fengur muni verða talin
er stundir líða, sé að vísu gamalt rit, en þó spár.ný.
A ég hér við Ferðabók Sveins Pálssonar, sem Snæ-
landsútgáfan sendi frá sér í forkunnar vönduðum bún-
ingi rétt fyrir jólin. Er bókin yfir 800 bls. í stóru broti.
Liðið er nú nokkuð á aðra öld síðan Sveinn Páls-
son stimdi ferðasögu þessa. Yar hún rituð á dönsku og
hefur aldrei verið út gefin fyrr en nú. Hefur liún veriö
þýdd á íslenzka tungu af mikilli vandvirkni og natni,
aö því er virðist. Þýðinguna önnuðust Jón Eyþórsson
veðurfræðingur, Pálmi Hannesson rektor og Steindór
Steindórsson frá Hlööum, menntaskólakennari. Jón Ey-
þórsson bjó handritið til prentunar og virðist það verk
ágætlega af liendi leyst. Greinargóður formáli fylgir út-
gáfunni, og er Jón Eyþórsson liöfundur hans.
Sá, sem þetta ritar, hefur ekki komið því við ennþá
aö lesa alla þessa miklu bók spjaldanna á milli, en svo
mikið getur hann þó sagt, að hún er ekki aðeins fróð-
leikssyrpa mikil, lieldiu' gott lesefni öllum þeim, sem
þjóðlegum bókmenntum unna, og þeir eru margir, sem
betur fer.
Náttúrufræðingar hafa keppzt við að greina frá hin-
um vísindalegu afrekum, sem Sveinn Pálsson vanu með
rannsóknum síuum og ritun þessarar bókar. Hafa beir
fært sönnur á það, að jöklaritgerð Sveins er merkilegasta
fræðirit, sem samið hafði verið um jökla og eöli þeirra,
fram til þess tíma. Hefði Sveinn Pálsson ekki lifað við
einangrun og örbirgð á hjara veraldar, máttu uppgötv-
anir hans endast til Evrópufrægðar. Svo varð ekki. En
nú hefur þessum ágæta Islendingi verið veitt nokkur
uppreisn. Er honum með ferðabókinni og hinni vegiegu
útgáfu hennar, reistur varanlegur og verðugur bauta-
steinn.
Efni ferðabókar Sveins Pálssonar er fjölþætt. Þar
eru ferðalýsingar, náttúrulýsingar, héraðalýsingar, frá-
VIKINGUR
23