Sjómannablaðið Víkingur - 01.05.1951, Page 26
BREMNSLUHVERFILLINN
(Gasturbinen)
Eftirfarandi grein er erindi, sem hr. vélskóla-
kennari, Eyvind Jensen hélt fyrir vélstjóra í hin-
um stærri bxjum Danmerkur. Erindið birtist
seinna í „Tidsskrift for Maskinvæsen“, og hefur
höfundurinn og ritstjóri tímaritsins góðfúslega
leyft mér að frijða og birta erindið í íslenzku
vélstjórariti.
Andrés Guðjónsson.
holið. Einfaldasta kerfi brennsluhverfilsins er því
brunahol, hverfill og þjappa.
Eldri gerðir brennsluhverfla.
Hugmynd að þessum vélum er nokkuð gömul. Þegar
á miðöldum var vélin, sem sýnd er á 1. mynd, þekkt.
Þar gefur á að líta opið eldstæði. Reykurinn er látinn
snúa mjög frumstæðu hjóli, sem með þar til gerðu
í lok heimsstyrjaldarinnar síðustu komu oft fréttir
um nýjungar á hinu tekniska sviði, m. a. um nýjar afl-
vélar og það, sem sérstaklega vakti athygli vélstjór-
anna var brennsluhverfillinn, eða gashverfillinn eins
og hann er stundum nefndur.
Það er ætlunin með erindi þessu, að leitast við að
útskýra hverfillinn, þróun hans, hvernig hann lítur út
í dag og hverjir framtíðarmöguleikar hans eru.
Hvað er brennsluhverfill? Hverfillinn er vél, sem
knúin er á þann hátt, að heitur loftstraumur eða gas-
straumur snýr „skófluhjóli". Þegar loftstraumurinn er
framleiddur með brennslu kallast vélin brennsluhverfill.
Aðalhlutar brennsluhverfilsins eru: brunaholið, þar
sem eldsneyti, sem er olía eða gas, blandast andrúms-
lofti og brennur. Hið brennda gas streymir síðan með
geysi hraða inn í hinn raunverulega hverfill, sem er
eitt eða fleiri skófluhjól, fest á ás, sem snýst þegar mVn(^
gasstraumurinn rekst á skóflurnar, nákvæmlega eins Eldvélin frá 16. öld.
og í eimhverfli. Loftþjappa þrýstir lofti inn í bruna-
yfir 5 manna fjölskyldu, sem kosti 100—150
þúsund krónur eða jafnvel meira.
En báturinn, aðalframleiðslutækið, hann má
helzt ekki vera nýr, því þá kostar hann of mik-
ið, eða eitthvað þessu svipað virðist mér við-
horfið í dag.
Hugsum okkur gömlu skipin, þessi elztu. í
mörgum þeirra eru nýjar og góðar vélar og
öryggistæki (ég á hér við mótorskipin), en bol-
ur skipsins ellihrumur og stórvarhugaverður.
í viðtali við suma af eigendum þessara skipa,
er ég hef minnst á það, hvort ekki væri heppi-
legast að byggja nýjan skipsbol, þar sem vélar
og önnur ný og góð tæki væru notuð úr gamla
skipinu og komið fyrir í því nýja, er svarið
oftast, á þá leið, að veðhafar gamla skipsins séu
öllum hugmyndum til fyrirstöðu, um að slíkt
gæti átt sér stað, en þeim sjálfum ofvaxið að
borga veðskuldir og byrja á nýjan leik.
Útkoman verður því sú, að gamla skipið verð-
ur að ganga sér til húðar, í þeirri góðu von,
að áhöfn þess fylgi því ekki síðasta áfangann.
Að endingu þetta: Það verður að vinna á-
fram að endurbyggingu fiskiflotans. Þótt góður
áfangi sé þegar stiginn, er þó mikið óunnið.
Sýnum þann þjóðarmetnað, að gera allt í þeim
efnum sjálfir, sem við frekast getum gert.
Við skulum, a. m. k. í bili, hvíla bæði Svíana
og aðra góða nágranna okkar á því, að útsjá
fyrir okkur nýtt lag á fiskibátum okkar, á með-
an við sjálfir höfum yfir að ráða eins góðu og
betra lagi á fiskibátum og fiskiskipum.
Við skulum efia og endurnýja hin gömlu og
góðu tengsl millum fiskimannsins og fiskiskipa-
smiðsins.
140
V I K I N G U R