Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1960, Qupperneq 24

Uppruni japanska
skipanafnsins
SL
'MARU”
Það er fyrir löngu vitað um
heim allan, að ef orðið „MARU“
stendur á eftir nafninu á verzl-
unavsldpi, þá er skipið japanskt.
1 fornum japönskum heimildum"
er frá því sagt. að Ojin keisari
(370 e. Kr.) fyrirskipaði að
fylkið LZU (sem er hérað kring-
um Kanagawa nálægt Tokyo),
léti smíða skip og kalla það
„KARINU“. Næst segir frá því,
að Junninn keisari (760 e. Kr.)
lét skíra skip, sem þá voru smíð-
uð til þess að fíytja stjórnar-
fulltrúa til Kína, „HARIMA“
og „HAYATORI".
Síðan þetta gerðist, hafa skip
venjulega verið kölluð staðanöfn-
um, mannanöfnum eða eftir sér-
stökum hlutum. Hinsvegar er
það ekki vitað með vissu, hve-
nær farið var almennt að bæta
orðinu MARU aftan við skips-
nöfnin, eða hver var aðalástæð-
an fyrir því. Fara hér á eftir
nokkrar þjóðsögur og sagnir um
uppruna þessa orðs.
að mynd skipa er nánast hring-
laga, táknar það, samkvæmt eld-
gömlum hugmyndum eðli himins
og jarðar. Þess vegna var orðinu
MARU, sem á japönsku þýðir
hringlaga eða hringur, bætt aft-
an við skipsnöfnin.
3. Verzlunarnöfn.
Á tímum lénsskipulagsins í
Japan, var kaupmönnum bannað
að nota viðurnefni eða ættar-
nafn. Af því varð sú venja al-
menn, að kaupmenn bættu orð-
inu MARU aftan við nafnið á
verzluninni til aðgreiningar eða
í auglýsingaskyni á fjölskyld-
unni eða verzluninni. Til dæmis
varð þá verzlunin FUSHIMI-YA
(verzlun hr. Fushimi), FUSH-
IMI MARU. Þetta þýddi einnig
nafn á skipi fyrirtækisins,
FUSHIMI-YA eða FUSHIMI
MARU. Seinna féll niður sú
venja að skip bæru nöfn verzl-
ana, en upp voru tekin nöfn á
stöðum, mönnum eða hlutum, en
orðið MARU hélzt af vana.
1. Frú Kínverjum runnið.
Svo er sagt, að á stjórnarár-
um Ko keisara í Kína (3000 ár
f. Kr.) hafi maður að nafni
HARUDO MARU komið af
himnum ofan og kennt Kínverj-
um að smíða skip. Af nafni hans
sé það síðan dregið að bæta orð-
inu MARU aftan við nöfn á
skipum.
2. Forspár.
Orðinu MARU var bætt aftan
við nöfn á skipum í sambandi
við merkingu spádóma. Með því
4. Nippon Maru.
Toyotomi Hideyoshi (1536—
1598 e. Kr. valdamikill her-
foringi og stjórnari Japan í
nafni keisarans á hans efri ár-
um, lét smíða skip eitt mikið og
kallaði það NIPPON MARU.
Eftir þann eftirminnilega at-
burð var orðinu MARU bætt
aftan við nöfn allra skipa.
5. Nöfn dregin af manna/nöfnum.
í öðrum sögum er því haldið
fram, að orðið MARU merki
upprunalega eignarhald mannaá
einhverjum hlut.
Fyrr á öldum hafði orðið
MARU í Japan sömu þýðingu og
MARO og var nánast notað til
þess að vísa til eigin persónu.
Seinna breyttist notkun þess og
varð viðskeyti persónunafna í
virðingarskyni. Til dæmis, þjónn
keisarans gæti heitið „KAKIN-
OMOTONO HITO MARU“ (um
690 e. Kr.) eða „SAKANOU-
ENO TAMURA MARU“ (um
800 e. Kr.) Einnig var uppáhalds
dýrum eða verðlaunagripum
veittur sá heiður að vera kallað
MARU. Hundur var máske kall-
aður KISAKI MARU, eða verð-
launasverð HIZA MARU, eða
menn voru kallaðir einu eða öðru
nafni og orðinu MARU bætt
aftan við. Þessi notkun á orðinu
leiddi smám saman til þess að
því var bætt við nöfnin á skip-
um. Þegar skipasmíði færðist í
aukana og varð stóriðnaður,
festist sú venja, að skipaeigend-
ur bættu orðinu MARU við
skipsnafnið. Þetta má sjá á því,
að á veldistíma Toyotomi (1582
—1615 e. Kr.) og Tokugawa
(1616—1807 e. kr.) eru skip
smíðuð sem bera nöfnin: NIPP-
ON MARU og ATAKA MARU.
Notkun þessa orðs á eftir
skipsnafninu má einnig finna á
Kamakuratímabilinu (1192—
1300 e. Kr.) og AEhikaga tíma-
bilinu (1338—1573 e. Kr.), en
reglan verður ekki almenn fyrr
en á stjórnarárum Tokugawa
keisara. Það er erfitt að gera
grein fyrir því, hver skíringin
er réttust á þessu.
í gamla daga var það venja
að skíra drengi einu eða öðru
nafni með orðinu MARU á eftir.
Fyrir þessu voi’u þrjár ástæður.
1 fyrsta lagi: Orðið MARU er
hljómþýtt og viðkunnanlegt að
nefna elsku drenginn sinn þann-
ig, enda gefur sjálft orðið á
japönsku slíkt til kynna. 1 öðru
lagi: MARU þýðir hringlaga
með merkingu um einfaldleik og
fegurð. I þriðja lagi: MARU
hefur enn aðra merkingu um
fullkomleika og hamingju í lífi
sveinbarna. Hringurinn boðar
eða gefur fyrirheit um að dreng-
VÍKINGUE
64